장음표시 사용
111쪽
sic rami onere Danguntur, Sie ad maturitatem non pervenit nimia secunditas. Idem animis quoque evenit, quos inmoderata se licitas rumpit, qua non tantum in 5 aliorum iniuriam, sed etiam in Suam utuntur. 9uis hostis in quemquam tam contumeliosus fuit quam in quosHdam voluptutes Suae sunt quorum inpotentiae atque insanae libidini ob hoc unum posSis ignoscere, quod quaa
lacere, patiuntur. nec inmerito hie illos furor vexat. ne-eesse est enim, in inmen Sum exeat cupiditas, quae naturalem modum transsiliit. ille enim habet suum finem, 6 inania et ex libidine orta sine termino sunt. Necessaria metitur utilitas: supervacua quo redigis y voluptatibus itaque se mergunt, quibus in consuetudinem adductis earere non possunt, et ob hoc miSerrimi sunt, quod eo pervenerunt, ut illis quae SuperVacua suerant, facta sint neceSsaria. Serviunt itaque Voluptatibus, non fruuntur, et mala sua, quod malorum ultimum est, et amant: tuncaulem est consummata infelicitas, ubi turpia non solum delectant, sed etiam placent, et desinit esse remedio locus, ubi quae fuerant vitia, mores Sunt. Vale.
1 duod frequenter mihi scribis, gratias ago:
nam quo uno modo potes, te mihi ostendis. numquam epistulam tuam accipio, ut non protinus una simus. Si imagines nobis amicorum absentium iucundae Sunt, quae memoriam renovant et desiderium absentiae salso atque inani solatio levanti quanto iucundiores sunt Iilerae, quae vera amici absentis vestigia, veras notas adserunt 3 nam quod in conspectu dulcissimum est, id amici manus epi-Istulae inpressa praestat, agnoscere. Audisse te Scribis Serapionem philosophum, cum istuc adplicuisset: issolet
magno curSu Verba convellere, quae non effundit una,
Sed premit et urget. plura enim veniunt quam quibus una vox sufficiat. Hoc non probo in philosopho, cuius pronuntiatio quoque, sicut vita, debet esse eonpositat nihil autem ordinatum est, quod praeeipi'
112쪽
EPIS L. MOR. LIB. IV. ΕP. 10. II. 39. 0.) 83tatur et properat. itaque oratio illa apud Homerum eon- eitata et sine intermissione in morem nivis superveniens oratori data est: lenis et melle dulcior seni profluit. Sie 3 itaque habe, istam vim dicendi rapidam atque abundantem aptiorem esse circulanti quam agenti in rem magnamae seriam docentique. aeque stillare illum nolo quam currerer nec extendat aures nec obruat. nam illa quoque
inopia et exilitas minus intentum auditorem habet taedio interruptae tarditatis: sacilius tamen insidit, quod ex- Spectatur, quam quod praetervolat. Denique tradere homines discipulis praecepta dicuntur: non traditur quod sugit. Adice nune, quod quae veritati operam dat ora- 4tio, inconposita debet esse et simplexi haec popularis
nihil habet veri. movere vult turbam et inconsultas aures inpetu rapere, tractandam Se non Praebet, aufertur: quomodo autem regere potest, quae regi non potest 3 Puid, quod haec oratio, quae sanandis mentibus adhibetur, descendere in n0s debet remedia non prosunt, nisi inmorantur. Multum praeterea habet inanitatis et vani, plus 5 sonat quam valet. lenienda Sunt, quae me exterrent, conpescenda, quae inritant, discutienda, quae saliunt, inhibenda luxuria, conripienda avaritia: quid horum raptim potest fieri quis medicus in transitu curat aegros Puid, quod ne Voluptatem quidem ullam habet talis verborum sine delectu ruentium strepitus Sed ut pleraque, quae 61ieri posse non crederes, cognovisse Satis est: ita istos, qui verba exercuerunt, abunde est semel audisse. quid
enim quis discere, quid imitari velit 3 quid de eorum
animo iudicet, quorum oratio perturbata et inmissa est nec potest reprimi 3 seuemadmodum per proclive curren- 7tium non ubi visum est, gradus sistitur, sed incitato corporis pondere Se rapit ac longius quam voluit effertur: sie ista dicendi celeritas nec in sua potestate est nec satis decora philosophiae, quae ponere debet Verba, non proicere, et pedetentim procedere. ἡψuid ergo non ali-8 quando et insurget se uidni sed salva dignitate morum, quam violenta ista et nimia vis exuiti habeat vires magnas, moderatas tamen et perennis Sit unda, non torrens. 6.
113쪽
Vix oratori permiserim talem dicendi velocitatem inrevocabilem ac sine lege vadentem. quemadmodum enim iudex subsequi poterit, aliquando etiam inperitus et ru- disy Tum quoque, cum illum aut ostentatio abstulerit aut adfectus inpetus sui, tantum sestinet atque ingerat, 9 quantum aureS pati possunt. Recte ergo lacies, Si non videris istos, qui quantum dicant, non quemadmodum, quaerunt, et i 9Se malueriS, Si necesse est, vel ut P. Vinicius dicere. se Qui itaque Cum quaereretur, quomodo P. Vinicius diceret, Arellius ait: se tractim. nam Geminus Varius ait: si Puomodo istum disertum dicatis nescio: tria verba non potest iunoere 9uidni malis tu sic dicere,10 quomodo Vinicius 8 Aliquis tam insulsus intervenerit quam qui illi singula verba vellenti, tamquam dictaret, non diceret, uiti sidio. numquam dicas I Nam Q. Hateriic Sum, Suis temporibus oratoris celeberrimi, longe abesse ab homine sano volo i numquam dubitavit, numquam II intermisit. semel incipiebat, semel defluebat. Puaedam tamen et nationibus puto magis aut minus conveniret in Graecis hanc licentiam tuleris. nos etiam cum Scribimus, interpungere adSuevimus. Cicero quoque noSter, a quo Romana eloquentia exsiluit, gradarius fuit. Romanus Sermo magis se cireumspicit et aestimat praebetque aeSti- 12 mandum. Fabianus, vir egregius et vita et scientia et, quod post ista est, eloquentia quoque, disputabat eX- pedite magis quam concitate, ut posses dicere facilitatem esse illam, non celeritatem. hano ego in viro Sapiente reeipio: non exigo, ut oratio eius sine inpedimento exeat.13 proferatur tamen malo quam profluat. Eo autem magis te deterreo ab isto morbo, quod non potest tibi res ista contingere aliter quam si te pudere desieriti perfrices frontem oportet et te ipsum non audias. multa enim inJobservatus ille cursus seret, quae reprehendere Veli S. I Non potest, inquam, tibi contingere res ista Salva Verecundia. praeterea exercitatione opus est cotidiana et a rebus studium transferendum est ad Verba. haec autem etiamsi aderunt et poterunt sina ullo tuo labore decurrere, tamen temperanda sunt. nam quemadmodum Sapienti viro
114쪽
incessus modestior convenit, ita Oratio preSSa, non audax. Summa ergo summarum haec eriti tardiloquum te esse iubeo. Vale.
Facis rem optimam et tibi salutarem, Si, ut scribis, Iperseveras ire ad bonam mentem, quam Stultum est optare, cum Possis a te inpetrare. Non sunt ad coelum elevandae manus nec exorandus aedituus, ut nos ad aurum simulacri, quasi magis exaudiri poSSimus, admittat: prope est a te deus, tecum est, intus est. Ita 2 dico, Lucili: sacer intra nos spiritus sedet, malorum bonorumque noStrorum obServator, sed custos. hie prout a nobis tractatus est, ita nos ipse tractat. bonus vero vir sine deo nemo est: an potest aliquis supra fortunam nisi ab illo adiutus exsurgere ille dat consilia magnifica et erecta. in unoquoque virorum bonorum quis deus incertum est, habitat deus. Si tibi occurrerit vetustis arboribus et solitam altitudinem 3 egressis frequens lucus et conspectum coeli ramorum aliorum alios protegentium umbra submovens: illa proceritas Silvae et secretum loci et admiratio umbrae in aperto tam densae atque continuae fidem tibi numinis
facit. et Si quis specus Saxis penitus exesis montem Su penderit, non manu factus, sed naturalibus causis in tantam laXitatem excavatus, animum tuum quadam religionis suspicione percutiet. magnorum numinum capita veneramur. subita ex abdito vasti amnis eruptio aras habet. coluntur aquarum calentium sontes, et Stagna quaedam vel opacitas vel inmensa altitudo Sacravit: si homi- 4 , nem videris interritum periculis, intactum cupiditatibus, inter adversa felicem, in mediis tempestatibus plaeidum, ex superiore loco homines videntem, ex aequo deoS: non subibit te eius veneratio 3 non dices: ista res maior est altiorque quam ut credi similis huic, in quo eSt, cor-Dusculo possit 8 Vis istuc divina descendit. animum EX- 5cellentem, moderatum, omnia tamquam minora tran Seun-
115쪽
tem, quicquid timemus optamusque ridentem, coelestis potentia agitat. non potest res tanta sine adminiculo n. minis stare: itaque maiore sui parte illic est, unde descendit. Puemadmodum radii solis contingunt quidem terram, sed ibi sunt, unde mittuntur: Sic animus magnus ae sacer et in hoc demiSsus, ut propius quidem divinano SSemus, converSatur quidem nobiscum, sed haeret origini suae: illine pendet, illud Spectat ae nititur, nostris 6 tamquam melior interest. 9uis est ergo hic animus qui nullo bono nisi suo nitet. quid enim est stultius quam in homine aliena laudare quid eo dementius, qui ea mira-aur, quae ad alium transferri protinus possunt Non sa-ciunt meliorem equum aurei freni. aliter leo aurata iuba mittitur, dum contractatur et ad patientiam recipiendi ornamenti cogitur saligatus, 'aliter incultus, integri spiritus ihie scilicet inpetu acer, qualem illum natura esse voluit, speciosus ex horrido, cuius hic decor est, non Sine umore adspici, praesertur illi languido et bracteato. Nemor gloriari nisi suo debet. Vitem laudamus, si fructu palmites onerat, Si ipsa pondere fad terramJ eorum, quae tulit, adminicula deduciti num quis huic illam praeserret Vitem, cui aureae uvae, aurea solia dependent Propria virtus est in vite fertilitas: in homine quoque id laudandum est, quod ipsius est. Familiam formosam habet et domum Pulchram, multum serit, multum senerat: nihil
8 horum in ipso est, sed circa ipsum. Lauda in ipso, quod nec eripi potest nec dari, quod proprium hominis est:
quaeris quid sit 8 animus et ratio in animo persecta. rationale enim animal est homo. consummatur itaque eius 9 bonum, si id inplevit, cui nascitur. 9uid est autem, quod ab illo ratio haec exigat rem facillimam, Secundum naturam suam vivere. sed hanc dissicilem sucit communis insaniar in vitia alter alterum trudimus. quomodo autem revocari ad Salutem possunt, quos nemo intinet, Populus
116쪽
Iam tibi iste persuasit virum se bonum esse atqui 1 vir bonus tam cito nec fieri potest nec intellegi. Scis quem nunc virum bonum dicam huius secundae notae. nam ille alter fortasse tamquam phoenix Semel anno quingentesimo nascitur. Nec est mirum ex inte Vallo magna generarii mediocria et in turbam nascentia Saepe sortuna producit, eximia vero ipsa raritate commendat. Sed iste multum adhuc abest ab eo, quod pro- 2fitetur. et si sciret, quid esset vir bonus, nondum eSSese crederet, fortasse etiam fieri posse desperaret. isAt male existimat de malis. hoc etiam mali faciunt, nee ulla maior poena nequitiae est quam quod sibi ac suis diSplieet. AAt odit eos, qui subita et magna potentia im 3 potenter utuntur. idem faciet, cum idem potuerit. Μub torum, quia inbecilla sunt, latent vitia, non minus R Sura, cum illis vires suae placuerint, quam illa, quae iam inlicitas aperuit. instrumenta illis explicandae nequitiae desunt. Sic tuto serpens etiam pestifera tractatur, dum 4 riget frigorei non desunt tune illi venena, sed torpent. Multorum crudelitas et ambitio et luxuria, ut paria peS-simis audeat, sortunae lavore deficitur. eadem velle OguOSceS: da poSSe, quantum volunt. Meministi, cum 5 quando adfirmares esse in tua potestate, dixisse me volaticum esse ac levem et te non pedem eius tenere, Sed pennam 3 mentitus sum: pluma tenebatur, quam remisit et sugit. scis, quos postea tibi exhibuerit ludos, quam multa in caput suum casura temptaverit. non videbat Seser aliorum pericula in suum ruere. non cogitabat, quam
117쪽
onerosa essent, quae petebat, etiam Si Supervacua non 6 essent. Hoc itaque in his, quae adsectamus, ad quae labore magno contendimus, inspicere debemus, aut nihil in illis commodi esse aut plus incommodi. quaedam Su Per vacua sunt, quaedam tanti non sunt. Sed haec non providemus et gratuita nobis videntur, quae cariSSime constant. 7 Ex eo licet stupor n0Sler adpareat, quod ea sola putu-- mus emi, pro quibuS Pecuniam Solvimus: ea gratuita vocamus, pro quibus noS i pSOS inpendimus. quae emere nollemus, si domus nobis nostra pro illis esset danda, si amoenum aliquod fructuosumve praedium, ad ea paratissimi sumus pervenire cum sollieitudine, cum periculo, cum iactura pudoris et libertatis et temporis r adeo 8 nihil est cuique se vilius. Idem itaque in omnibus consiliis rebusque laciamus, quod solemus sacere, quotiens ad institorem alicuius mercis aecessimuS: Videamus, hoe quod coneupiscimus, quanti deseratur. Saepe maximum pretium est, pro quo nullum datur: multa possum tibi Ostendere, quae adquisita acceptaque libertatem nobis
extorserint. nostri essemus, si iSla nostra non essent.
9Haec ergo tecum ipse versa, non Solum ubi de ineremento agetur, sed etiam ubi de iactura. AHoc periturum est. nempe adventicium fuit: tam facile sine isto vives quam vixisti. Si diu illud habuisti, perdis postquam Satiatus est si non diu, perdis antequam adsuescas. 3ecuniam minorem habebis. nempe et moleStiam: is gram Iotiam minorem. nempe et invidiam. Circumspice ista, quae nos agunt in insaniam, quae cum plurimis lacrimis amittimus: scies non damnum in his molestum esse, Sed opinionem damni. nemo illa perisse sentit, Sed cogitat.
ui se habet, nihil perdidit: sed quoto cuique habere Soeontigit 3 Vale. EPISTULA II. 93.
I seuomodo hoc ad me pervenerit quaeris, quis mihi id
te Cogitare narraverit, quod tu nulli narraveras IS qui
118쪽
ΕPIS L. MOR. LlB. V. EP. I-3. 2 4. 89 scit plurimum, rumor. Quid ergo' inquis, lanius sum, ut possim excitare rumorem Non est, quod te ad hunc locum respiciens metiaris: ad istum respice, in quo moraris. Puicquid inter Vicina eminet, magnum est illic, 2 ubi eminet. nam magnitudo habet modum incertum rconparatio illam aut tollit aut deprimit. Navis, quae in numine magna est, in mari Parvula est. gubernaculum, quod alteri navi magnum festi, alteri exiguum est. Tu 3 nunc in provincia, licet contemnas ipse te,
magnus e S. quid agas, quemadmodum coenes, quemadmodum dormias, quaeritur, Scitur: eo tibi diligentius vivendum est. tunc autem felicem esse te iudiea, cum poteris Vivere in publico, cum te parietes tui tegent, non abScondent, quos plerumque circumdatos nobis iudicamus non ut tutius vivamus, sed ut peccemus occultiuS. Rem dicam, ex qua mores aestimes nostro Sr Vix quemquam invenies, qui possit aperto ostio vivere. ianitoreS conScientia nostra, non superbia obposuit: si e vivimus, ut deprehendi sit subito adspici. Puid autem prodest recondere se et oculos hominum auresque vitare 3 Bona conscientia turbam advocat, mala 5 etiam in solitudine anxia atque sollicita est. Si honesta Sunt quae saeis, omnes sciant, Si turpia, quid refert ne minem Scire, cum tu Scias 3 O te miserum, si contemnis hunc testem l Vale.
Iterum tu mihi te pusillum facis et dicis malignius te-1 eum egi Sse naturam prius, deinde fortunam: eum possis eximere te volgo et ad felicitatem hominum maximam emergere. Si quid est aliud in philosophia boni ,. hoc est, quod stemma non inspicit: omnes, si ad originem primam revocantur, a dis Sunt. Eques Romanus es et ad 2 hunc ordinem tua te perduxit industriar at mehercules multis quatuordecim clausi sunt. non omnes curia admittit. castra quoque, quos ad laborem et periculum re-
119쪽
cipiant, fastidiose legunt: bona mens omnibus patet, omnes ad hoc sumus nobiles. nec reicit quemquam phi-3losophia nec eligiti omnibus lucet. Patricius Socrates non fuit. Cleanthes aquam traxit et rigando horto locavit manus. Platonem non accepit nobilem philosophia, sed secit: quid est quare desperes his te posse fieri parem omnes hi maiores tui sunt, si te illis geris dignum: geres autem, si hoc protinus tibi persuaseris, a nullo te nobili-4 tate superari. Omnibus nobis totidem ante nos sunt: nullius non origo ultra memoriam iacet. Plato ait seneminem regem non eX Servis eSSe Oriundum, neminem non servum ex regibus. Omnia ista longa varietas miscuit 5 et sursum deorSum fortuna Versavit. Puis est generosus 3 ad virtutem bene a natura conpositus. hoc unum intuendum est: alioquin si ad vetera revocas, nemo non inde
est, ante quod nihil est. a primo mundi ortu usque in hoc tempus perduxit nos ex splendidis sordidisque alternata series. Non facit nobilem atrium plenum sumosis imaginibus. nemo in nostram gloriam vixit nec quod ante nos fuit, nostrum est: animus facit nobilem, cui ex qua-6 cumque condicione supra fortunam licet surgere. Puta itaque te non esse equitem Romanum, sed libertinum: potes hoc consequi, ut solus sis liber inter ingenuos. siduo modo inquis. Si mala bonaque non populo auctore distinxeris. Intuendum est non unde veniant, Sed quo eant. Si quid est, quod vitam beatam potest sacere, id bonum est suo iure. depravari enim in malum non pot-7 est. 9uid est ergo, in quo erratur, eum Omnes beatam vitam optent quod instrumenta eius pro ipsa habent et illam, dum petunt, fugiunt. nam cum Summa vitae bea-lae sit solida securitas et eius inconcussa fiducia, sollicitudinis colligunt causas et per insidiosum iter vitae non tantum serunt sarcinas, Sed trahunt: ita longius ab essectu eius, quod petunt, Semper abscedunt et quo pluS, operae inpenderunt, hoc se magis inpediunt et seruntur
retro. quod evenit in labyrintho properantibus: ipsa illos velocitas inplicat. Vale.
120쪽
Librorum istie inopiam esse quereris. Non refert, 1 quam multos, sed quam bonos habeas: lectio certa prodest, Varia delectat. qui, quo destinavit, pervenire vult, unam Sequatur viam, non per multas Vagetur: non ire istuc, Sed errare eSt. OVellem, inquis, magis libros et mihi quam consilium dares. Ego vero qu0Scumque habeo, mittere paratus Sum et totum horreum excutere. me quoque isto, Si posSem, transferrem, et nisi mature te finem officii sperarem inpetraturum, hanc senilem expeditionem indixissem mihi nec me Charybdis et Scγlla et sabulosum istud fretum deterrere potuissent. tranaSSem ista, non Solum traiecissem, dummodo te conplecti possem et praesens aestimare, quantum animo creViSses.
Ceterum quod libros meos tibi mitti desideras,3 non magis ideo me disertum puto quam formosum putarem, Si imaginem meam peteres. indulgentiae scio istud esse, non iudicii. et si modo iudicii est, indulgentia tibi inposuit. Sed qualescumque sunt, tu illos
sic lege, tamquam Verum quaeram adhuc, non Sciam, et contumaciter quaeram. non enim me cuiquam emancipaVi, nullius nomen sero. multum magnorum virorum
iudicio credo, aliquid et meo vindico. nam illi quoque non inventa, sed quaerenda nobi S reliquerunt, et invenissent sorsitan nece S Saria, nisi et supervacua quaesissent. Multum illis 5 temporis verborum cavillatio eripuit et captiosae disputatione S, quae acumen inritum exercent. Nectimus nodos et ambiguam significationem verbis inligamus ac deinde dissolvimus t tantum nobis vacat iam vivere, iam mori scimus Τota illo mente pergendum est, ubi provideri debet, ne res no S, non Verba, decipiant. Puid mihi vocum similitudines distin-6 i S, quibus nemo umquam nisi dum disputat, captus est y res saliunt: illas discerne. Pro bonis mala amplectimur et optamus contra id, quod optavimus. pugnant