장음표시 사용
121쪽
quam eseisse quid laeeret Eadem res emen ne hie et beneneium dederit ne ille iniuriam seceriti et mi eum
et inimi eum voluntas saei L uam ni ultos militiae morbus
eripuit quosdam, ne ad ruinam domus suae oceurrerent, inimi eus vadimonio lenuit ne in piratarum manus pervenirent, quidam naufragio eonsecuti sunt nec his tamen benesteium debemus, quoniam extra sensum ossi ei casus est, nee inimico, cuius nos lis servavit, duni vexat a stetinet. Non est benesteium nisi quod a bona voluntate pro 3neiseitur, nisi illud adgnoscit qui dedit. Prosuit aliquis niihi, dum nescit nihil illi debeo prosuit, eum vellet noeeret imitabor ipsum. X. Ad primum illum revertamuri ui gratiam reseram, i aliquid Mem in visa ipse ut benesteium mihi daret, nihil inest. Ut ad alterum transeamus vis me huic gratiam referre, ut quod a noletate' aeeepi volens reddam Nam quid de tertio loquar, qui ut iniuria in beneneium
delapsus est ut beneficium lihi debeam, parum est voluisse te dare ut non debeam, satis est noluisse. Betie 2 si eiu enim voluntas nuda non officit, sed quod henesi eium non esset, si optimae ae plenissimae voluntati fortuna deesset, id aequ benefletum non est, nisi sortunam voluntas antecessit non enim promisso te mihi oportet, ni ob hoe libi obliger, sed ex destinato profuisse. XI. Cleanthes exemplo eiusmodi utituri Ad quaeren-idum, inqui , et accersendum ex ae ademia Platonem duos pueros misi alter totam portipum perserutatus est, alia quoque loea, in quibi is illum inveniri posso sperahat, percucurrit et donium non minus lassus utim iitriui rediit. alter apud proximum ireulatorem resedit Di duia vagus 2 atque erroileus vernaculis eongregatur et ludit, transeuntem PIutonem, quem non quaesierat, invenit. Illum, inquit, laudabinius puerum, qui, quantum in se erat, quod iussus est se eit hunc feliciter inertem eastigabimus. Volun 3tas est, quae apud nos ponit ossicium cuius vide quae condicio sit, ut me dubito Miringat. Parum os illi velle, nisi prosint parum est promisso, nisi voluii puta enim alique ii donare voluisse nee donasse animum qui
122쪽
dem eius habeo, sed beneficium non liabeo, quod con-4 summa et res et animus Puemadmodum qui voluit mihi quidem pecuniam eredere, sed non dedit, nihil imbeo, ita ei, qui voluit mihi benesteium dare, sed non potuit, amietis quidem ero, sed non obligatus et volo illi
aliquid praestare, nam et ili volun niihi. eterum si bonigniore fortuna usus praestitero beneficium dedero, non gratiam retulero ille mihi gratiam debEbit referre hinc initium fiet a me numeratur. XII. Intellego iam, quid velis quaerere non opus estio dicere, ouus tuus D itur. Si quis sua causa
nobis profuit, eine, inquis , debetur aliquid lio enim saepe te eonquerentem audio, quod quaedam homines sibi praestant, aliis inputant. Dicam, mi Liberalis sed prius istam quaestiunculam dividam et rem amu quam ab iniqua separabor. Multum enim interest, utrum aliquis benesteium nobis det sua ausa an et sua. Ille qui lotus ad se poeta et nobis prodest, quia utile prodesse sibi non potest, eo loe mihi est, quo qui pestori suo hi hernum p aesuvian pabulum proSpicit eo loco, quo qui captivos suos, ut eommodius veneant, pus est et opimos
boves si a se delateat quo lanista, qui familiam sum- eura exercet atque ornat. Mullum,utatu Cleanthes, a beneficio disini negotiatio. a XVI. Rursus non sum tam iniquus, ut nihil ei debeam qui eum mihi utilis esset, sui et sibi non enim exigo, ut sine respeetu sui mihi consulat, immo etiam opto, ut beneficium mihi datum vel magis danti profuerit, dum-imodo id, qui dabat, duos intuens dederit et inter me Seque diviserit. ieet id ipse ex maiore parte possideat, Si ni02do me in consortium admisit, si duos eogitavit. Ingratas Sum, non solum iniustus, nisi gaudeo hoc illi prosuisse quod proderat mihi summae malignitalis es non vocare
beneficium, nisi quod dantem aliquo indominodo adfecit. Alior illi, qui benes eium dat sua causa, respondebor usus me quare potius is mihi profuisse diem quaen me 3 ubi QPula, inquit, aliter fieri non posse me magistratum, quam si decem aptos cives ex magno captivorimi nu-
123쪽
mero redemeroi nihil debebis mihi, eum te servi tuis aevinculis liberavero atqui me id causa faciam. d ver sus o respondebo aliquid istic tua causa saeis, aliquid mea tua, quod redimis tibi enim ast utilitatem tuam satis est quoslibet redemisse itaque debeo noli quod redimis me, sed quod eligis poteras enim et auariu redemptione idem consequi quot mea. Utilitatem rei Iaartiri meeum e me in beneficium recipis duobus profuturum prae sors in aliis: hoe totum mea causa facis. Itaque si prastiorem te factura esset decem aptivorum redemptio, decem autem soli eaptivi essemus, neuto tibi
quicquam deberet ex nobi, quia nihil haberes, quod eui quam inputares a tua utilitate seductum. Non sum iuvi, diis beneficii interpres nec desidero illud mihi tantum dari, sed et mihi.
XIV. Puit ergo, ii fuit, si in sortem lacinina vestra iconie iussissem et tuum non en intct redimetido exisset,
nihil debores mihi H immo duberem, Sed exiguum quid sit ho dieam. Aliquid isti mea causa saeis, quod est ad fortunam redemptionis admittis quo nomen meum
exiit, sorti debeo, quod exire potuit, tibi aditum mihi ad benesteium tuum dedisti, cuius maiorem partem sortunae debeo, sed bo ipsum sibi, quod soriumue debere potui. Illos ex loto praeteribo, quorum meraenarium he anelleium est quod qui dat, non eonputat cui, sed quanti
daturus sit, quo undique in se conversum est Vendit mihi aliquis frumentum vivere non possum nisi emero. sed non debeo vitam, quia emi. Nee quam necessarium mori aestimo, in quo victurus ron sui, sed quam ingratum, quost non habuissem nisi emissem, in quo invehendo mereator non cogitavit quantuin auxilii adlaturus esset mihi, sed quantum tueri sibi duo emi non debeo. XV. Isto modo, inquit, nec medie quicquam de- Ibere te nisi mereedulam diei nee praeceptori, quia aliquid numeraveris atqui omnium horum astud nos magna caritas, magna reverentia est Adversus hoc respondetur, quaedam pluris esse quam emuntur emis a medico
124쪽
reni inaestini lieni, vitant ae valitudinem bonam, a bonarum aruum praeceptore studia liberalia ei animi eulbium itaque iis non rei pretium, sed operae solvitur,
quod deserviunt, quod a rebus suis evoeati nobis vaeant. 3 mercestem non nieriti, sed occupationis suae serum. Aliudia me diei potest verius, quod statim ponam, Si prius quomodo istud refelli possit ostendero. 9uaedam, inquit, pluri Sunt quan vonierunt et o hoe aliquid mihil extra pro illis, quamvis enapta sint, debes. rinium quid interest, quanti sint eum d pretio iniser ementem Vendentemque convenerit Deinde non emi illud suo pretio sed
tuo. Pluris est, inquis, quam ventiti sed pluris venire non potuit. pretium auteni euiusque rei pro tempora est. eum bene ista laudaveriS, tanti sunt, quanto pluris venire non possunt praeterea nihil venditori debet qui bene
Semit. Deinde etiamsi pluris ista sunt, non tamen ullum isti e tuum munus est, ut non ex usu esse eluve, sed ex 6 consuetudine et annona a stimetur 9uod tu pretium ponis traieienti maria et per niedios fluctus, uni e terrae conspectu reeessit, certam secanti viam et prosi ieieuti suturas tempestales et securis otianibus subito iubenti vela stringi, armamenta demitti, paratos ast ineursum proeeellae et repentinum inpetum stare huic tamen tantae
rei praemium e e tura porsolvit. uanti aestimas in sinii tudine hospitium, in imbre lectum, in frigore balneum aut ignem sei lamen, quanti ista consecuturus diversorium subeam Puantum nobis praestat, qui labentem
domum suscipit et agentem ex imo rimas insulam incredibili arte suspendit certo tamen et levi pretio fultura Meondueitur. Murus nos ab hostibus tutos et a subitis latronum incursionibus praestati notum est tamen illas tu res pro securitate publiea propugnacula habituras excibtuturus laber quid in diem mereat.
a XVI. Innnitum erit, si latius exempla conquiram, quibus adpareat parvo magna constare. 9uid ergo quare et medim et praeeeptori plias quiddam debeo nee adversus illos mere edo deliingor' tui ex medie ae praeceptore in amiciun iranseunt ei nos non aete quam
125쪽
DE BENEFICIIS LIB. VI. 15 - 17
vendunt obligant, sed benigma et lamiliari voluntate. Ita et que edi eo, si nihil amplius quam manum tangit et mainter eos quos perambulat ponit, sine ullo ad se et laetondavitandave praeeipiens, nihil una plius debeo, silua me non tamquam Imieuna vidit, sed tamquam imperatorem. Nec 3 praeeeptorem quidem liabeo cur vendi aer, si me in grege
diseipulorum habuit, si non putavi dignum propria ei peculiari cura, si numquam in m direxit animum et cum in medium effunderet quae sciebat, non didici, sed exeepi. Puid erς est, quare istis debeamus ullam L. non quia pluris est quod vendiderun quam emimus, sed quia nobis ipsis aliquid praestiterunt ille magis pependit
quam Iedie noeesse est pro me, non pro Iam artis extimuit non sui contentus renaedia monstrare, et admovit inter soliicitosJ sollieitus a sedit, ad suspeeta tempora oecurrit nullum ministerium illi oneri, nullum sustidio fuit gemitus meos non Seeurus audivit in turba naul 5
torum invocantium ego illi potissima eurati sui tantum aliis vaeavit, quantum mea valitudo permiserati huic ego non iamquam mediem, sed tamquam umido obligatus sum. Alter rursus docenda et laborem et taedium inlii prae ster illa, quae a praecipientibus in commune dicunt tir, aliqua instillavit ae iradidit, tortando bonani indolem erexit et modo laudibus seeit animum, modo admonitionibus diseus sit desidiam tum ingeniunt latens et pigi iiiii in ieeta, uti clientra manu extraxit. De quae selehat maligna diSpensavit, quo diutius esset necessariuS, Redeupiit, si posset, universa transfundere ingratus sum,
nisi illum inter gralissimas necessitudines diligo. XVII. Sordidissim im quoque artis,eiorum insiit atoribus supra constitutum aliquid adiecimus, si nobis opera illorum enixior visa est et gubernatori et opifiei vilissimae mereis et in diem se loeanti eorollarium adspe
simius in optimis vero artibus, quae vitam aut conser 2 vant aut exeolunt, qui nihil se plus existimat debere quam pepigit, ingrauis est. Adie quod talium studiorum it ditio miscet animos. lio cui laetum est, tam medico quam praeeeptori pretium operae solvitur, animi debetur.
126쪽
XVIII. Platon eum numen nave ransisset nee a b illo
quicquam portitor exegisset, honori ho suo datum erodens dixit positum illi esse apud Plato itelli Oscteium deinde paulo post, cum alium atque ali una gratis eadem transveheret sedulitate, negavit illi iam apud Platonem posi-2 lum metum. Nam ut tibi debeam aliquid pro eo quod praestas, debes non tantum mihi piraestare, sed tamquam mihi non potes ob id quemquam adpellare, quod spadigis in populum. Puid ergo nihil tibi debebitur prohoe tamquam a uno nihil cum omnibus solvam quod eum
XIX. Negas, inquit, ullum dare beneficium eum, qui me gratuita nave perulumen Padum tulit Nego. Aliquid boni saeti heneseium non dati saei en in Sua gausa aut utique non mea ad summam ne ipso quidem se mihi beneficium iudieat dare, sed aut reipublicae aut vieinias aut ambitioni suae praestat et pro hoe aliud quoddam commodum exspeetat quam quod a singulis recepturias 2 est. 9uid ergo inquit, si princeps civitatem dederit omnibus Gallis, si inmunitatem Hispanis, nihil hoe n mine singuli debebuni uidni debeant debebunt a tem non tamquam proprium beneficium, sed tamquam S publiei partem , Nullam, inquit, habuit copi talionem mei illo tempore, quo universis proderat noluit mihi proprie civitatem star ne in m direxit animum ita quare ei debeam, qui me sibi non substituit, eum laeturus esset quod secit' Primum, cum cogitavit Gallis omnibus pro esse, et mihi cogitavit prodesse eram enim Gallus et me etiamsi non mea, publiea lamen nota eonprehendit. Deinde ego quoque illi non tamquam proprium debebo, sed
tamquam commune munus. unus I ex populo, non tamquam pro me solvam, sest tamquam pro patria conseram 5 Si quis patriae meae peeuniam credat, non dicam me illius debitorem, nee hoe aes alienum profitebor aut candidatus aut reus ad exsolvendum tamen hoe portionem meam dabo si istius muneris, quo universis datur,
debitorem me nem, quia mihi quidem dedit, sed non propter me, et mihi quidem, sed neseiens an mihi dareti
127쪽
nihilominus aliquid mihi dependendum sciam, quia ad me quoque cireuit longo pervenit. Propter me factum debet esse quod me oblipei. . Isto, inquit, modo nee lunae nee soli qui equam Idebes non enim propter te moventur. Sed eum in Memoveantur, ut universa conservent, et pro me moventur runiversorum enim pars sum. Adie nunc, quod nostra 2
et horum eos diei dissimilis est. nam qui mihi prodest, ut per me prosit sibi, non dedit benefletum, quia me instrunientiani utilitatis suae meit sol autem et luna, etiamsi nobis prosunt sua auSa, non in hoc lamen prosunt ut per nos prosint sibi quid enim nos eonferre illis possumus
XXI. Seiam, inquit, solem ae unam nobis velle Iprodesse, si nolle potuerint illis autem non te ei non
moveri ad summam consistant et opus suum intermiseiant. o vide quot modis refellatur. Non ideo minus 2 vult, qui non potest nolle, immo maximum argumentum est firmae voluntatis a mutari quidem posse. Vir honus non potest non agere quo sagit non enim erit bonus, nisi seceriti ergo ne botrus vir benesi iuni dat, quia mei quod phet, non potest autem non sacere, quod de bet. Praeterea multum interest, utrum dicas: non potest Shoe non agere, quia cogitur, an non potest nolle nam
si necesse est illi sacere, non debeo ipsi beneficium, sed cogenti. si necesse est illi volle ob ho , quia nihil habet melius quod velit, ipse se cogit ita quod tamquam Oaei non deberem, tamquam cogenii debeo. Desinant, inquit, velle. o loco tibi illud oeeurrati sitis iam
demens est, ut eam seget voluntatem Esse, cui non est perieulum desinendi vertendique se in contrarium, e me diverso nemo aeque videri debeat velle quam euius voluntas usque eo certa est, ut aetem sit an si is quoque vult, qui potes statim nolle, is non videbitur velle, in cuius naturam non cadit nolle
XXII. Agedum, inquit, si possunt, resistant.' Hoc diei si omnia ista limnsibus intervallis didaei et in e Modiam universi disposita stationes suas deserant, subita
128쪽
confusione rerum sidera sideribus incurrant et rupta rerum concordia in ruinam divina labanstu contextusque vel Oelinus citatissimae in tot sedula promissas vices in medio itinere des uiua ei quae nime exint alternis redeunt que opportunis libramentis mundum ex aequo temperan-- lia, repentino concrementur ingendio et ex tanta varietate solvantur atque eant in unum omnia ignis cuneta possibdeat, quem deinde pigra nox oecupet et profunda vorago
tot deos sorbeati est tanti, ut tu coarguaris, ista comeidere Prosunt tibi etiam invito euntque ista buxeau Sa, ebiam si maior illis alia ae prior ausa est.
1 XXIII. Adice nune, quod non externa cogunt deOS, sed sua illis in legem aeterna voluntas est statuerunt quae non mutarenti itaque non possunt videri saeturi aliquid, quamvis nolint, quia qui equid desinere non pos- Sunt, perseverare voluerunt, nee umquam primi eonsilii et deos poenitet Sine dubio stare illis et deseiscere in eontrarium non ieet, sed non ob aliud, quam quia vis sua
illos in proposito tenet nee in egillitate permanent, sed quia non libe ab optimis aberrare et si ire decretum est. 3 In prima autem illa onstitutioiae, eum universa disponerent, etiam nostra viderunt rationemque hominis liabuerunt itaque non possunt videri sua ianu mea a decu
rere et explicare opus suum, quia pars operis sumus ei nos debemus ergo et soli et lunae e eeteris coelestibus bene seium, quia, uamsi potiora illis sunt, in quae ori untur, nos tamen in maiora ituri iuvant. Adice quod ex destinato iuvant, ideoque oblig ali sumus, quia non in
beneficium ignorantium in eidimus, seu haec, quae accipimus, accepturos ei runt et quamquam maius illis propositum Sit maiorque uetus sui fruetus quam servare mortalia, tamen in nostras quoque utilitates a principio
renim praemissa mens est et is ordo mundo datus, ut 5 adparemi cur ii nostri non inter ultima liainiam. Deb mus parensibus nostris pietatem ei multi non uti mrent eoierant di non possunt viderim eis se, tu Moetui essent, eum nanibus alimenta protinus ei auxilia providerint nec eos per neglGemum genuere, quibus
129쪽
tam multa ener an L. Cogitavit nos ante natura, quam fecit, nee tam leve opus sumus, ut illi potuerimus exeidere. Vide quantum nobis permiserit, quam non intra 6 homines humani imperii condicio sit vide in quantum corporibus vagari iceat, quae non eoercuit sine terrarum,
sed omnem in partem sui misit vide animi quantum amsteant, quemadmodiu soli aut noverin deos aut qua rant et mente in altum data divina eomitenturi seles non
esse hominem tumultuarium et incogitatum opus. Inter Τ maxima rerum suarum natura nihil habet, quo magis glorietur aut certe cui glorietur quantus iste furor est con-uoversiam dis muneris sui sacere quomodo adversus eos hic erit gratus, quibus gratia referri sine inpendio non potest, qui negat s ab iis accepisso, a quibus cum maxime aecipit, qui et semper daturi sunt et numquam
recepturi quanta autem perversitas ob hoc alicui non 8 debere, quia etiam insili si benignus est, Meominum nem ipsam seriemque benesteiorum argumentum vocare necessario dantis Noto sibi habeat quis illum rogat με omnes alias inpudentis animi voees his adstrue non ideo de te minus meretur is, cuius liberalitas ad te etiam
dum negas pervenit euiusque henesteiorum vel hoe maximum est, quod etiam querenti daturus est. XXIV. Non vides, quomadmodum teneram liberorum liniantiam parentes ad salubrium rerum patientiandeogant
Flentium corpora a repugnantium diligenti cura fovent et ne membri libertas inmatura detorqueat, in reclum exitura constringunt, et mox liberalia studia ineuleant adhibito timore nolentibus ad ultimum audacem iuventum rugalitati, pudori, moribus bonis, si parum sequitur eoaetam adplieant. Adulescentibus quoque ac iam 2 potentibus sui, si remedia metu aut intemperantia rei,ciunt, vis adhibetur ac servitus. iam beneficior imaxima sunt, quae a parentibus ecipimus, dum aut
V. His in alis et repudiantibus beneficia, nimia nolunt, sed ne debeant, simile; sunt diverso nimis grati, qui aliquid incommodi preeari so-
130쪽
lent his, quibus oh ligati sunt, aliquid adversi, in quo ad se et una memorem aecepti bene sieti 2 adprobent. An hoc recte taciant et pia o Iuntate, quaeritur quonam animus simillimus est pravo amore stagrantibus, qui amicae suae omant exilium, ut desertam sugientemque comitentur, optant inopiam, ut magis desideranti donent, optant morbum, ut adsideantiet quicquid inimicus optaret, amantes vovent sera idem 3 itaque exitus est odii et amoris insani. Tale qui ldam ethicaeeidit qui amicis incommoda optant, quae detrahant, et ad benesteium iniuria veniunt, eum satius sit vel ces sare quam per Scelus officio Ioeum quaerere. Puid si harnator a dis tempestates infestissimas et proe et Iasperit, ut gratior ars sua periculo stat quid si imperator deos oret, ut magna vis hostium cireumfusa eastris ius
fas subito inpetu compleat et vallum trepidante exercitu convellat et in ipsis portis insesia igna eonstituat, quo maiore eum gloria rebus lapsis profligatisque succurres 5 Omnes isti benestela sua detestabili via dueunt, qui deos contra eum advoeant, eui ipsi adsuturi sunt, et ante illos sterni quam eripi volunt inhumana ista perversa grati
animi natura est contra eum optare, eui honeste deesse non possis.
XXVI. Non nocet, inquit, illi votum meum, qui simul opto et perieulum et remedium. Hoc dicis nonnihil te pectare minus quam si sine remedio perieulum optares. Nequitia est ut extrahas mergere, evexiere ut suscites, ut mitias ineludere non est beneficium inimilae finis ne umquam id detraxisse meritum est, quodsipse qui detraxit intulerat. Non volnere me malo quam
sanes potes inire gratiam, si, quia volneratus sum, nas non, si volneras, ut sanandus sim numquam cie uix nisi eollata volneri placuit, quod ita coisse gaudemus, ut non fuisse mallemus. Si hoc ei optares, cuius nu1Ium beneficium haberes inhumanum erat votum quanto
inhumanius ei optas, euiique tum debes 1 XXVII. -Simul, inquit, ut possim ferre illi opem Meeor. Primum, ut is in media parie voti tui te peni,