장음표시 사용
201쪽
rem ignem esse e sua et utramque remissiandoq-4s disia'. la ratio enim est non perlatum usque in terras tamen . et ursus liget di eas fulmen esse ut irationeni usque in terras perduetam. Non ad exercendum verba diutius hocidem pertraclo, sed ut eo ala esse ista et eiusdem nota in naturae probenti algumio istiaene fulmen vertamus istud intimini est plus putam quam fulguriitio. H. uoniam eonstat utram que rem tene- tam esse, videamus quemadmodum ignis fieri soleat apud nos eadem enim ratione et supra si et duobus modis uno, si exellatur sicii ex lapidespere usq0J, altero, si adtritu invenitur, leui eum duo
ligna inter se diutius Dicta sunt non omnis hoc tibi na, teria praestabit, sed idonea eliciendis ignibus, sicut laurus, hederae et alia in hune usum nota pastoribus. Pot et est igitur fieri, ut nubes quoque ignem eodem modo vel percussae reddant vel adtritae. Videamus, quantis procellae viribus ruant, quanto vertantur inpetu turbines.
id quo obvium fuit, dissipatur et rapitur et longe a loco suo proicitur. 9uid ergo mirum, si tanta vis ignem ex-3euxit vel aliunde vε sibia vides enim, quantum servorem sensura sunt orpora homini transitu urina', non hoc tantum in liis debere credi ad siderum, quom ingens in
XXIII. Sed fortasse nubes quoque in nubes inellata Isremente vento et leniter urgente ignem Evoeabunt, qui exsplendescat ne exsiliat minore autem vi ad sui randum inis est quam ad 'lminandum. Superioribus eos, et legimus, in quantum larvorem quaedam adineta perdimeerenturi cum autem aer mutabilis in ignem maximis vibribus suis, eum in ventum eonversita est, atteratur, velisimile est isne exmii caducum et elis inieriturum, quia non ex solida materia itur nec in qua possit eon, istere. transit itaque tantumque habet morae, quantum itineris
et cursus. Sine alimento proieetus est.
XXIV. luomodo, inquit, eum dieatis ignis hane a esse naturam, ut petat superiora sumen petit teri amy
202쪽
aut salsum est, quod de igne dixistis est enim illi aεγε
sursum iter quam deorsum. Utrumque verum esse potest ignis enim natura in verticem surgit et, si nihil illum prohibet, adsuendit, sicut aqua natura desertur si tamen aliqua vis aecessit, quae illam in conuarium ei reuma
ret, illo intenditur, inde imbre deiecta est numen a et tem eadem nee silais, ex mutur,. decidit. In hisi thus Meldit quod arboribus, quarum cacumina inuti
possunt ita, ut terram spe etent, si ignera sunt, etiam ut adtinpant, sed eum permiseris, in locum suum exsilienti itaque non est, quod eum speetes euiusque rei habitum,3 qui illi non ex voluntata est. Si igni permittes ire quo velit, coelum, id est levissimi uiusque sedem repetet rubi est aliquid, quod eum seriat et ah inpetu suo me tat, id non natura se servitus eiuS fit. V. Dieis, inquis, nubes adtritas edere igne mi cum sint humidae, immo Mao, quomodo possunt i,gnere ignem, quem non magis verisimile est fieri ex nube
I XXVI. Ex nuba a seitur. Primum in nubibus non aqua est, sed aer spissus ad gignendam aquam praeparatus, nondum tu illum mutatus, sed iam pronus et e gens. non St, quod existimes eam prius eoΙligi, tum
2 inundi simul fit et adit Deinde si concessero humidam esse nubem conceptis aquis plenam, nihil tamen prohibet ignem ex humido quoque educi, immo ex ipso, quod magis mireris humore quidam negaverunt in ignem quidquam posse minari, priusquam mutatum esset in 'quam po est ergo nubes salva, quam conlinet, aqua
ignem Aio aliquae si reddere, ut saepe alia pars lignixam et , alia sudat. Ne hoe dico, non contraria inter seisia esse et alienam altero perimi, sed ubi valentior ignis quam humor est, vineti rursus eum copia humoris eX- superat, tune ignis sine esseetu est itaque non arctent virentia. Refert ergo quantum aquae sit exigua enim non resistet nee vim ignis inpediet quidni malorum nostrorum memoria, ut Posidonius tradidit, eum insula
in Aegeo mari surgeret, spumabat in diu mare et sumus
203쪽
ex alto serebatur noctu demum prodebat ignem, non eo tinuum, sed ex intervallis emicantem fulminum more, quotiens ardor insemus taeentis Super undast pondus evicerat. deinde saxa ovoluta rupesque partim inlaesae 5
quas spiritus, antequam urerentur, expulerat, partim exesae et in levitatem pumicis versae, novissime eae me iusti montis emimi. postea alii tudini adimitu ei saxum illud in magnitudinem insulae erevit. Idem nostra smemoria Valerio Asiati eo consule iterum aeeidit duorsus haec retuli ut adpareret nec exstinetum ignem mari supersus nee inpetum eius gravitate ingentis undae prohibitum exire dueentorum passuum fuisse altitudinem Aselopiodotus auditor Posidonii tradidit, per quam diremptis aquis ignis emersit se odisi inmensa aquarum rvis flammarum ex imo subeuntem vim non potuit opprimere, quanto minus inpedire poterit ignem nubium t nius humor et roscidus isdeo res ista non adseri ullam moram, quae eontra causas ignium sit, quos non vid mus emicare nisi inpendente coelo serenum sine fulmine εst non habet istos metus dies purus, ne nox quidem nisi obseura nubibus. 9uid ergo non aliquando etiam 8 adparentibus stellis et noete tranquilla fulgurat Sed scias lieet illi e nubes esse, unde splendor effertur, quas videri a nobis errarum tuino non sinit Adice nune, quod sneri potest, ut nubes Summae et humiles adtritu suo
ignem reddant, qui in inserio expressus in parte coeli Meera puraque agitur sed fit in sordida. XXVII. Tonitrua dis linxere quidam ita ut 1
dicerent unum esse genus, cuius grave sit murmur, quale terrarum motum antecedit clauso vento Et fremente hoe quomodo videatur illis fieri, clieam. Cum spiritum intra se elausere nubes, in con-2 cavis partibus earum volutatus aer sitnilem agit mugitibus sonum raucum et aequalem et Zontinuum itaque etiam humida est illa regio et exitum elaudit ideo huiusmodi tonitrua venturi praenuntia imbris sunt. Aliud genus est 3aero, quod aeerbum mage dixerim quam sonorum, qualem audire solemus, eum super rapui alicuius dirupta vinia
204쪽
si ea est talia eduntur tonitrua, cum conglobata dissoIx4tur nubes et eum, quo distenta suerat, spiritum emisit. Hi proprie pago dicitur, subitus et vel emens, quo edito concidunt liomines sit exani in an uir, quidam vero vivi stupent et in totum sibi exeidunt, quos voeamus
adtonitos, quorum lintes sonus ille ovimus lora νε i. Ille in iis quoque modo potest, it inelusus aer ema nube et motu ipso extenuatus dissundaturi dei odum maiorem sibi locum quam ii a quibus involutus est somni patitur. iii autem non quemadmodum inlisas inter se manus plausum edunt, sic inlissium inter se
nubium sonus potest esse mimus, quia magna concurrunt
1 XXVΙΙΙ. Videmus, inquis, nubes inpingi montibus nee sonum fieri. Primum omniunt non quocumque modo inlisae sunt sonant, sed si apte sunt conpositae ad so . num edendum aversas inter se manus collide, non plaudent, sed palma cum palmaeollaia plausum laeti et plurimum interest utrum cavae concutiantur an planae et extentae. Deinde non tantum iro nubes oportei, sed in 2 magna vi et procello a. Adice nunc, quod mons non findit nubem, sed digerit et primam quamque partem eius solvit ne Vestea quiden quocumque modo spiritum emisit sonat si erro divisa est, sine ullo auriunt sensu existi rumpi illam oportet, ut sonet, non secari. Idem
de nubibus di eo nisi mullo inpetu dissiluere, non sonant. Adice nune, quod nubes in montem aetae non Danmntur, sed ei reumfunduntur et in aliquas partes momtis in arboris ramos, ruue es, aspera saxa et eminentia ita diducuntur, ut si quem habent spiritum, multifariam demittant, qui nisi universus erumpit, non erepsi oeut scias ventus, qui ei rea arborem finditur, sibilat, non.
tona lato, ut ii dicam letu et totum globum semel dissipante opus est, ui sqnitus erumpat, qualis auditur,
XXIX. Praeter hae natura aptus est aer ad voces.
quidni eum vox nihil aliud sit quam letus aer debentem nubes utrimque inseri et avis et intentae vides
205쪽
NATUR. 0 EST. LIB. II. 27 31. 197
enim, quanto vocatiora sitat vacuaquam plena, et quanto intenta quam remissa item tympana et e3mbala sonant, quia illa repugnantei Ex ulteriore parte spiritum pulsan tiae et ipsa aere non nisi avo tinnitant. XXX. uidam, inter quos Asclepiodotus est, itidi-Icant si quorunidam quoquo 0rporuin e0ni ursu tonitrum et ulmina excuti osse. Aetna aliquando multo igne abundavit, ingentem vim arenae urentis effudit involutus es dies pulvere populosque subita nox terruit. Illo tempore aiunt tune plurima fuisse tonitrua et fulmina, quae eoncursu aridorum eorporum laeta sunt, non hium, qua verisimile est in tanto se ore aeris nullas fuisse. Aliquando Cambyses ad Amnionem misit exo 2 citum, quem arena austro mota et more nivis incidens texit, deinde obruit tune quoque verisimile est suisset6hitruum ulna inaque adtritu arenae sese adfricaniis Nonarepugnat proposito nostro ista opinio diximus enim utribusque naturae orpora mare terras et si ei aliquid ei humidi in toto asere vagari itaque si quid tale intervenit, nubem sedit solidiorem et crassiorem, quam si tantum simpliei spiritu texeretur. Illa frangi potest et estere so litum ista quae dixi, sive incendiis vaporantibus aera repleveruni sive ventis terras urentibus, nee esse est ii saeian ante quam sonum. nubem autem tam arida quam humida conserunt es enim, ut diximus, nubes spissitudo aeris eraSsi. XXXI. Ceterum intra ulminis, si intueri velis, opera Istin ne qui equam dubii relinquentia, quin divina sit illisae subtilis io tetitiai oeulis integris sine inlaesisyeonnatur argentum ni aiae iust vagina gladius ipse liqueseit et i violato ligno cire pila serrum omne distillat stat et sineto
dolio vinum nec ultra triduun illo rigor durat. Illud a raque inter adnotanda ponas licet, quod ex hominui cle et emi una animalium, qua leta sunt, caput spectat ad
exitiana fulminis, quod omnium pereus sarum arborum contra uliuina astulae surgunt. Puid, quod malorum Serpentium et aliorum animalium quibus mortifera vis inest, cum fulmine icta sunt, venenum omne consumi,
206쪽
iur Undo, inquis, scis in venenati. eorporibus vermis non nascitur fulmine icta inter paucos dies e minant.1 XXXII. uil, quod futura portendunt nee unius tantum aut alterius rei signa dant, se saepe longum laborum sequentium ordinem nuntiant et quidem notis evidentibus longeque clarioribus, quam si seriberentur τ' me inter nos et Tuscos, quibus summa est sulpurum se sequendorum scientia interest nos putamus, quia nubes conlisa sunt, fulmina emitti ipsi existimant nubes conlidi, ut fulmina emitiantur nam cum omnia ad deum
reserant, in ea opinione sunt, tamquam non, quia saeta sunt, si iste mi, sed quia signisse Mura sunt, nanti e dem tamen ratione sunt, sive illis signifieare propositum
3 est sive consequens. 0uomodo ergo si iste ani nisi ideo mittuntur quomodo aves non in hoc molae, ut nobis occurrerent, dextrum auspieium sinistrumque se erunt. Et illas, inquit, deus movit. Nimis illum oti H sum, et pusillae rei ministrum taeis, si aliis somnia, aliis exta disponit. sui nihilominus divina op peruntur, sol non a deo pennae avium reguntur ne pecudum viseera
sub ipsa seeuri ornaantur alia ratione satorum series e plimitiae indiei suturi ubi quo praemittens, ex quibus quaedam nobis familiaria, quaedam ignotae sunt. Pui quid ratione fit, alleuius rei suturae signum esti fortuita et sine ratione apa divinationem non recipiunt. Cuius 5 rei ordo est, etiam praedictio ML cur ergo aquilae hie
honor datus est, ut magnarum rerum saeeret auspicia, aut corvo et paucissimis avibus, eterarum sine prae- sapio vox ost quia quaedam nondum in arten redaeta
Sunt, quaedam vero ne redin quidem possunt ob nimium remorum conversalioneola eteriun nullum animal est, quod non minu et oecursu suo praediit aliquid non 6 omnia scilicet, sed quaedam notantur. Auspicium obse Vantis est ad eum itaque pertinet, qui in ea direxerit
animum celerum et illa fiunt quae pereunt. uinque stellarum potestates lialdaeorum obseri uti meepit.
quid tu tot illa milia siderum iudieas otiosa lueere iuuid
207쪽
est porro aliud, quod errorem maximum ineuita perius natalium, quam quod paucis nos sideribus adsignani
cum omnia, quae Supra nos sunt, partem nostri sibi vindieent submissiora forsitan propius in nos vim suam dirigunt et ea, quae frequentius mota aliter nos aliterquo prospiciunt ceterum et illa, quae aut inmota sunt aut 8 propter velocitatem universo parem inmotis similia, non
extra ius dominiumque nostri sunt. Auius udspies et distribistis rem stelis iraela. non magis autem facile est scire, quid possint, quam dubii vi debes, in possint.
XXXIII. Nunc ad fulmina revertamur, qu O-rum ars in hae e tria lividi iuri quemadmodum exploremus, quemadmodum interpretemur, quemadmodum exoremus. Prima pars ad lam Iam pertinet, se unda ad divinationem, tertia ad propitiandos eos, quos bono vimine rogare oportet, malo deprecari rogare, ut promissa timent, depretari, ut
X lv. Summam esse vim fulminis iudicant, quia1 quicquid alia portendunt, interventus fulminis tollit, quie- qui ab ho portenditur, fixum est ne alterius ostenti si isteation mutaturi uicquid exta, qui equid aves minantur, seeundo fulmine abolebitur. qui equid fulminφdenuntiatum est, nec exus ne ave contraria refellitur. In quo mihi alli videntur quare quia vero verius nihil 2 est. Si aves sutura cecineruiu, nee potes hoc auspieium sulmine ita rituta fieri aut liori sutura eeeinerunt non enim nunc avem eonpar e fulmen, sed duo veri signa, qua os verum signifieant, paria sunt itaqus eum fulminis interventus submovet extoruni vel augurii indicia, male in- speeta exta male servata auguria sunt non enim refert
utrius res species maior sit vel natura potentiori si uir que res veri adtulit signa, quantum ut hoe, par est. Si adiens nammae maiorem vim esse quam urni, non meniteris sed ad indieandum ignem idem valet flamma quod sumus. itaque si hordieunti quotiens exin aliud signifieabunt, aliud fulmina, ulminum erit auctoritas maior
fortasse eonsentam. si ho dicunt i quoda altera res
208쪽
veram praedimi sed fulminis eius priora delevit ei ad se fidem traxit salsum est quare quia nihil interest, quam multa auspicia sint satum unum est, quod sive primo auspicio intellectum est sive seeundo, nillil inter erit. Ita dico non reseri, an aliud sit, per quod quidem qiuaerimus, quoniam de ave quod qiuxerimus idem satum fulmine mutari non potest qui sui nam sulmen ipsum sati
1 XXXV. Ouid ergo expiariones procurationesque quo pertinent, si inmutabilia sunt sa perni tuo mihi illam rigidium sectam tueri eorum, qui excipiunt ista et silii esse aiiud quam aegrae mentisu solatia existimanu Fata inremeabiliter ius suum per gunt nee ulla commoventur preee non miseri Ordia ne-eu, non gratia seiunt cursum inrevocabilem ingressa ex destinato fluunt ciuemadmodum rapidorum aquario rentium in se non re eum nee moratur quidem, quia priorem superveniens praeeipitabi sic ordinem sati rerum terna series rota, , cuius hae prima lex esti inro e Merio.
XVI. Ouid enim intellegis saluma existimesneee aiialem rerum omnium actionumque, quam nulla vis mainmmi. hane si saerissetis aut capite nivea agnae exorari iudicas, divina non nosti. Sapientis quoque viri seni miselium negatis posse mutati quanto magis dei eum s piens qui sit optimum in praesentia sciat, illius diviniselati omne praesen Sit. 1 XX II. Agere nunc causam eorum volo, qui Pr euranda existimant fulmina et expiationes non dubitant prodesse aliquando ad sies movenda pericula, aliquando 2 ad levanda, aliquando ad differenda Puid sit, quodsm quantur, paulo post persequar interim hoc habent eoinmune nobiseum, quod nos quoque existimamus vota proficere Salva vi ae potestate satorum. Puemadmodum enima dis iii ortalibus ita suspensa relicta suiu, ut in bonum vertunt, si admotae dis preees fuerint, si vota suScepta illa non est hoe eonbra satum, si ipsum quoque in salo 3 est , Aut suturum, ii aquit, est aut noui si futurum est,
209쪽
NATUR. P EST. LIB. II. M-39. 201
flees, etiamsi vola non suscipis vi non est laturum, eum- si non susceperis vola, non et Falsa est ista inte rogatio, quia illam mediam inter ista exceptionem praeteris suturum ho est, sed si vota suscepta ruerint. XXXVIII. Uo quoque, inquit, ipsum necessa est 1
fato conprehensum sit, ut aut suseipias vota aut non. Puta me manus dare tibi et i ater hoc quoque sat esse
conprehensum, ut utique sant vota ideo fient Fatum aest, ut iste peritus sit, sed si literas didie erit atqui e dem salo continetur, ut Iiteras discata ideo Oeendus est Hie dives erit, sed si navigaveriti a in illo sati ordine, quo patrimonium illi grande promittitur, hoc quoque protinus ad salui est, ut et naviget ideo navigabit Idem tibi de expiationibus dico. Et fugiet perieula, si expi verit praedictas divinitus minas. at hoe quoque in salo est, ut expiet ideo expiabit Ista nobis opponi solent aut probetur nil voluntati nostrae relielum et omne ius sim traditum. Cum de ista re agetur, dicam, quemadmotum manente sato aliquid sit in hominis arbitrio nunc vero de quo agitur, explicui, quomodo, si sati certus est ordo, expiationes proeurationesque prodigiorum perieula Meditant, quia non eum satis pugnant, sed ipsa sali lege nunt. 9uid ergo, inquis, aruspex mihi prodesta uliquo enim expiare mihi etiam non suadent illo necesse est. oo prodest, quia sati minister est. Si eum sanitas debem tu lato debetur et medico, quia ad nos benesteium sati per huius manus venit. XXXIX. Genera fulgurum tria esse ait Caee imina, eonsiliarium, auctoritatis et quod si abus dicitur. Consiliarium ante rem sit, sed post comitati nem, eum aliquid in animo versantibus aut suadetur hi nuntii et aut dissuadetur auctoritatis est, ubi postrem laetam venit, quam bono suturam malovo significet suis 2 tus est, ubi rebus quietis ne agentibus ne eoniantibus quiequam ulmen quidem intervenit et aut minatur aut promittit aut mone hoc monitorium vom sed nescio, quare non idem sit quod eonsiliarium nam et qui monet, consilivi dat sed habet aliqua distinetionem 3
210쪽
et ob ho separetur a eonsiliario, quia illud suadet di suadetque, hoc solam evitationem inpendentis periculieontinet, ut iam timemus ignem, fraudem a proximis,4 insidias a servis. Etiamnune lamen illam distinetionem video consiliarium est, quod cogitanti factum est, monNlorium, quod nihil MKtianii habet autem ulraquo res suam proprietatemi suadetur deliberansi re ei ultro monentur.
I XL. Primo omnium non sum fulminum genera, sed signis lionum. nam fulminum genera sunt illa:
quod terebrat, quod di se utit, quo duri seuod
terebra subtile est et flammeum, ut per anmstissimum 2 sugnis ob sinceram et puram flammae tenuitatem. uod dissipat conglobatum est et habet admixtam vim spiritus
eoaeli a procellosi itaque illud fulmen per id foramen, quod ingressum est, redit et evadit huius late sparsa vis 3 est rumpit icta, non perforat. Eritum illud genus, quod
urit, multiun terreni liabet et igneum magis est quani nuneum itaque relinquit mimas ignium notas, quas percussis inhaereant. mulum quidem sine igne fulmen venit, sed timento proprio ignei dicimus, quod in nisest ardoris vestipia inprimit, quod aut urit aut suseat. tribus modis urit, aut adstat et levi iniuria laedit aut conburit aut aedendit omnia ista urunt, sed genere et modo disserunt quoleumque conbustum est, utique et ustum S est at quod ustum est, non usique conbustum est item quo aeeensum est potest enim illud ipso transitu g nisussisse quis neseii uri quaedam, non ardeseere, ni amisin ardere, quod non uratur Unum host adieciam potest
aliquid esse conbustum nec actensum, potest amenSinno esse mee conbustum. Nune ad id genus fulminis transeo, quo ista suse iuri hoc aut decolorat aut eo lorat utrique dissilietionem suam reddam. Decoloratur id euius color uatur, non mutatur coloratur id, cuius alia sit quam sui facies, tamquam eaerulea vel nigra vel pallida I XLI. Hae adhue truscis philosophis quo Ommunia sunt in illud dissontiunt, quod