장음표시 사용
51쪽
unum erat beneficium itaque aestimari semel potuit. alia diversa sunt, dissimilia, infinitis inter se intervallis distantia itaque sub ni illam repulam adere potuerunt, eum aequius esset omnia relinqii quam omnia aequari. XU. uaedam magno dantibus onstant quaedam iae ipientibiis magna sunt, sed gratuita tril uentibus. quaedai amicis data sunt, quaedum ignotis. 4,lus est, quamui idem detur, si ei datur, quem nosse a beneficio
tuo incipis. Hic auxilia tribuit, ille ornamenta, ille sol ita. Invenies qui nihil putet esse iue dius, nihil maius
quam listbero, in quo alamitas adquies eat invenies rursus , qui dipnitati suae quam securitati consuli malit et qui plus ei debere se iudieet, per quem tutior est quam ei, per quem honestiori proinde ista inaiora aut minor erunt, prout uerit iudex aut ad hae aut ad illa inelin, tus animo. rustie ea reditorem mihi ipse eligo, benem 3cium saepe ab eo accipio, a quo nolo et aliquando ignorans obligor quid facies ingratiani vocabis eum, cui benesteium inscio et, si scisset, non aecepturo inpositum est non voeabis eum, qui uteumque aceeptum non
reddidit Aliquis dedit mihi benefletum, sed idem postea 4
feeit iniuriam utrum uno munere ad pati titiam omnium iniuriarum adstringor, an parinde rit an si gratiam retu-l Erim, quia beneficium suum ips insequelut iniuria rege idit suomodo deinde aestimabis, utrum plus sit, quod aecepit aut-in quo laesus est Dies me defietes omnes dimetiliates perseqvi emptantem. XIII. Tardiores, inquit, ad beneficia danda saeimus 1 non vindieando dari ne infitiatores eorum adstetendo
poena. Sed illud quoque tibi e contrario occurrat, multo tardiores suturos ad accipienda benesteia, si perieulum causa die undae adituri orunt et innocentiam sollieitiore habituri loco. Deinde erimus per hoe ipsi quoque aeridanda tardiores nemo enim libenter dat invitis, sed quicumque ad benefaciendum bonitate invitatus est et ipsa
pulebritudine rei, etiam libentius abii nihil debituristita quod volvit .minvitur epim gloria eius ossieti, mi di, enindi ea uium mi
52쪽
XIV. Deinde pauciora erunt beneseia, sed veriora rquid autem mali est inhiberi beneficiorum temeritatem 2- Hoc enim ipsum Secuti sunt, qui nullam legem huic constituerunt, ut circumspeetius donaremus ei reumspectius eli remus eos, in quos merita conseruntur. Etiam atque
etiam cui de eonsidera nulla aeuo erit, nulla repetitio. erras, si existimas succursumn tibi iudicem nulla linio in inte uni restitueti solam aeeipientis fidem specta.
Me modo beneficia auetoritatem suam tenent et magni-3mea sunt pollues illa, si materiam litium seceris. Aequissima vox est et ius gentium prae se forens redde quod debes haec turpissima est in beneficio redde. Puid reddet tum quam debet dipnitatem securitalem nilatem reddi maxima quaeque non possunt. Aut pro
his, inquit, aliquid quod tanti sit. Hoc est quod diem basi iniuriiuram iantae rei dignitatem, si beneficium me eem sminius. Non est inritandus animus ad avarillam,
ad querelas, a discordiam sua sponte in ista sertur. quantum possumus resistamus et quaerenti occasiones
XV. Utinam quidem persuadere poSsemus, ut PBemnia creditas lantum a volentibus aeciperent utinam nulla stipulatio emptorem venditori obligaret nec paela eo veniaque inpressis signis eustodirentur fides potius illa 2 servare et aequum colens animus Sed necessaria optimis praetulerunt et cogeroidemin a spectare malunt eadhibentur ab utraque parte testes imite per tabulas plurium nomina interpositis parariis laeti ille non est inte
3 rogatione contentus, nisi reum non sua tenuit. 0 tu pem tu mani eneris et fraudis ae nequiliae publica consessionem anulis nostris plus quam animis ereditur
In quid isti viri ornati adhibiti sunt in qui inprimunt signa nempe ne ille mi accepisse se quod Meepit Hos incomimos viros et vindiem verilaus exi sumas isthis ipsis non aliter sinum muniae eommittentur. Ita non honestius erat a quibusdam fidem salsi quam ab om-4 nibus per sdiam umeri y Hoc unum deest avarium, ut be nentia sine sponsore non demus. Generosi minii est et
53쪽
magnifiei iuvare, prodesse qui dat benefleta deos imblatur, qui repetit, seneratores. ut illos, dum vindie nius, in uitam sordidissimam redigimus XVI. Plures, inquit, ingrati erunt, si nulla adve risus in atum datur aetio. Immo potius pauciores, quia maiore delectu dabuntur beneficia. Deinde non expedit notum omnibus fieri quam multi ingrati sint pudorem enim rei tollet multitudo peceantium et desinet osse pro-hri loco commvn maledictum. Numquid iam ulla rep. 2diu erubescit, postquam inlustres quaedam ue nobiles seminae non consulum numero se maritorum anians suos conputant et exeunt matrimonii causa, nubun repudii
Tamdiu istuc umebatur quamdiu rarium erat quia vero nulla sine divortiis aeta sunt, quod saepe audiebant, sacere didieerunt. Numquid iam ullus adulterii pudor est 3
postquam eo ventum ost, ut nulla virum habeat nisi ut udulterum inritet argumentum est deformitatis pudicitia. ouum invenies tam miseram, tam sordidam ut illi salis Si unum adulteroruni par, nisi singulis divisit horas et non sufficit dies omnibus, iis apud alium gestata est,npud alium mansit infrunita et antiqua est, quae neseiat matrimonium vocari unum adulterium. Puemadmodum
horaim delictorum iam evanuit pudor, post quiuii res lxtius evi in est, ita ing etitos plures mei es et avissiores,
XVII. 0uid ergo inpunitus ori ingratus uida ergo, inpunitus erit inpius quid malignus quid avarus quid inpotens quid erudelis Inpunita tu redis
osse, tiae invisa sunt aut ullum supplicium gravius existimas publieo odio Poena est, quod non audet ob ullo 2 benesteium accipere, quod non audet ulli dare, quod omnium desipnatur oeulis aut designari se iudieat, quod intelleetum opuma rei ac dulcissimae amisit. An tu inse .licem vocas, qui earet acie oeulmini, cuius aures m0 huc struxit, non meas miserum eum, qui sensum b. ne sietorum amisi ιν Testes ingratoriis omnium deos minatuit, urit illum et angit intereepti beneseii eonseientia:
denique sin haec ipsa poena magna est, quod rei ux
54쪽
dicebam, iue unitissimae lauetunt non per ipit. At quem iuvat acoegisse, aequali erpetuaque voluptate ruitur et animuni eius, a quo ae epit, non rem tituens gaudet. quam hominem semper beneficiunt dele lat, ingratum semel conparari autem potest utriusque vita eum altertrisiis sit et sollieitus, qualis esse insitiator ac fraud lentus solet, apud quEm non parentum, qui debet, nor est, non educatoris non praeceptorum alter laetus, hilaris, oecasionem re rendae gratiae exspeetans et exlio ipso astinctu gaudium grande percipiens ne quaerens quomodo decoquat, sed quemadmoduni plenius uberiusque respondeat non solum parentibus et amicis,
sed humilioribus quoque personi M. num etiamsi a servo suo benesteium acoepit, aesumat non a quo, seu quod
XHIL Puamquam quaeritur a quibusdam si eui ab
Hecatone, an beneficium dare servus domino possit sunt enim qui ita dis linguant quaedam beneficia esse, quaedam meta, quaedam ministeria beneficium disse quod alienus leti alienus est,mii potuit sine reprehensione eessare ossietum esse filii, uxoris earum PerSonarum, quas necessitudo suscitat et serre opem
iubet ministerium esse servi, quem coni stet sua eo loco ii, ut nihil eorum quae praesuli, opinei superiori. et Praeterea servum qui negat claro aliquando
domino beneficium ignarus est iuris humani refert enim, cuius animi sit qui prasistat, non citius statusi nulli praeclusa virtus est, omnibus patet, omnes admittit, omnes invitat, ingenuos, libertinOS, Servo S reges, exules non eligit domum nec censum, nudo li0mine eontenta es uuid enim erat tuti adversus repentina, quid animus magnum promitteret sibi, si ertam virtua tem fortuna mutaret Si non dat benesteium servus d mino, nee regi quisquam suo ne duci sui unites: quid enim ni est quali quis teneatur imperio, si summo i netur nani si servo, quo minus in nomen meriti perveniat, necessitas i - et patiendi ultima timor, idem istud obstabit et ei qui regem habebo ei qui dueein, quoniam
55쪽
DE BENEFICIIS LIB. III. 17 20. 47 sub dispari titulo paria in illos licent atqiii dant regibiis
suis, dant mystrato pthiis l)en sieta ergo Et serviJ ominis. Pota fit fulvus itis lusissso, potest Dietis potest nati Φgni an initi et Eo et lienelieiuni dare potest. nain et Iioe virtutis est. Adeo quidem domini servi beneficia o
sunt dare, ut ipsos saepe beneficii sui laeerint. X IX. Non est dubium, quin servus beneficium dare Ipossit euilibet quare et oron et domino suo possit
, , uia non potest, inquit creditor domini sui seri, si pecuniam illi dederit. Alioquin otidie dominum suum obli gat peregrinantein sequitur, aegro ministratii eius , hore Suimmo coliti omnia lanion ista, qua alio praestante beneficia dicerentur, praestante servo ministeria Sunt beneficium enim id ost, quod quis dedit eum illi Itegret et non dare seros auten non liabet negandi potestalem ita non praeStat se paret, nee id se Reisse
iactat, quod non sacere non potuit. Iam sit ista lege 2 vineam et o perduenni servum, ut in multa liber sit interim die mihi, si tibi ostendero aliquem servum pro salii te domini sui sine respecu sui dimicantem et confossiim volneribus, reliquias tamen sanguinis ali sisis vitalibus fundentem et, ut illo effugiendi tenipus haheat moram sua morte quaerentem hune tu negabis benescium dedisse, quia servus est Si tibi ostendero aliquem, 3 ut seereta domini prodat, nulla toranni pollicitatione eo maptum, nuὲ lis territum minis, nullis crateiatibus leuam avertisse quantum polinurit suspieiones quaerentis et inpendisse spiritum sidet hune tu negabis beneseium donaino dedisssi qui a s rvus est 1 Vide ne eo niatus sit quo rarius est exemtitula Cirtiatis ii servis coque gratius quod, cum fere invisa impella sint et oninis ne essitas gravis, omnivno sepvitutis odium in aliquo domini aritas vieit. Ita non ideo beneficium non est, quia servo seminetum est, se ideo nialus, quia deterrere ab illo ne
XX. irat si quis existimat servitutem in totum ho-iminem descenderet pars estor eius excepta est: eo pora obnoxia sunt ei adseripta dominis, mens quidem
56쪽
sui iuris quae adeo libera et vaga est, ut ne ab ho qui,
dein careero eui inelusa est, teneri queat, quo minus in- petii suo utatur Et ingetilia agat et in infinituni comes 2 coelestibus exeat corpus itaquB Est quod domino sortuna tradidit. lio emit, hoe vendit interior illa pars mancipio dari non potest. Ab hae qui equid venit liberum est nec enim aut nos omnia iubere possumus aut
in omnia servi parere eoguntur contra rempublicam imperari non laetent, nulli se eleri manus commodabunt 1 XXI. 9uaedam sunt quae leges nee iubent se vetantiae ei in his servus materiam beneficii habeti tiana liu praestatur quod a servo exigi solet, ministerium eSt ubi plus quam quod servo necesse est, benefletum ubi in 2 admotum amici transit, desinit voeari ministerium. Est aliquid, quod dominus praestare servo debeat, ut cibarin, ut vestiarium nemo hoc dixit benefletum at indulsit liberalius educavit, artsi quibus erudiuntur in nu tra didit benesteium est Idem e contrario sit in persona servit qui equid ost, quod servilis ossiet formulam exemdit, quo non ex imp rio, sed ex voluntate praestatur, henesteium est, si modo tantum est, u hoe voeari potuerit quolibet alio praestante. XXlI. Servus, ut 'laeet Othrysippo, perpetum nae in narius est. uemadmotum ille benesseium dat, ubi plus praesint quam in quod opera locavit, si servus ubi henevolentia erga dominum sortuna suae modum trans iit et altius aliquid ausus quod ita seli eius natis eor esset et spem domini antecessit beneficium est intra domum inventum. An aequum ibi vj detur, quibus si miniis Isthit fastiant, iraseimur, non haberiis ilium, si plus debito solitoque meerint Vis scire, quando non
sit benesteium ubi diei potest siquid si nollet ubi vero id praestitit, quod nosse liquit, voluisse laudandum 3 est Inier se eontrariae sun beneficium et iniuria. potest dare beneficium domino, si a domino iniuriam Meipere atri u de iniuriis doluinoriam in servos qui audias positus est, qui ei saevium et libidinem ei in praebendis ad vibvium necessariis avaritiam conpeseat uuid ergo benin
57쪽
ficium dominus a servo accipit immo homo ab homine: Donique quo in illius potestate fuit laeti benesteium 4 domino dediti ne a servo acceperis, in tua potestage estiseuis autem tantus est, quem non cluna indigere etiam infimis cogat XXIII. Multa iam beneficiorum genera reseram et dis-1 similia et quaedam inter se contraria. Dedit aliquis domino suo vitani, dedit mortem, servavit periturum et hoc si partiti est, ereundo servavit alius morten domini adiuvit, alii is deest pii Claudius uadragarius iii duodeviest 2 simo annalium tradit, eum obsideretur Grunientum et iam ast summam desperationem ventum esse ravos servos ad
hostem transfugisse et operae pretium fecisse. Deinde urbe .capi passim eis eurrente victore illos per mi itinera ad domum, in qua servierant, praeeudurrisse et dominam suam ante se egisse quaerentibus quaenam esset, dominam et quidem crudelissimani ad supplicium ab ipsis due pro
sessos esse eduetum deinde extra muros summa cura eo lasse, donee hostilis ira consideret deinde ut satiatus miles cito ad Romanos mores rediit, illos quoque ad suos redisse et dominan sibi ipsss dedisse manu illisit utrumque 3 e vestigio illa nee indignata est ab his se vitam aecepisse, in
quos vitae necisque potestalem tabuisset Potui sibi hoc vel magis gratulari aliter enim servari munus notae ei volparis elementiae habuisset si servata nobilis sabula
et complum duarum urbium fuit. In tanta onliasione eaptae civitati eum sibi quisque eonsuleret, omnes ab illa praeter transfugas fugerunt ut lii, ut ostenderent quo animo laeta esset prior illa transitio, a victoribus ad eaptivam transfugerunt personam parricidarum serentes, quod in illo benesteio maximum fuit tanti ludieavemini,
ne domina oeeideretur, videri dominam occidisse. Non est mihi crede, non est servilis animi egregium laetum fama sceleris emisse Velitus, praetor Marsorum, duc 5hatur ad Romanum imperatorem servus eius gladium militi ipsi, a quo trahebarur eduxi et primum dominum Oceidit, deinde tempus est , inmmi, me ei mihi fruere: iam dominum manumisi atque ita se uno i et irrueeit.
58쪽
D niihi quemquam, qui magni Menuus dominini se
a XXIV. Corfinium caesar obsidebat tenebatur inelusus Domitius imperavit medico eidemque servo suo, ut sibi venenum daret. Cum tergiversantem videret, quia nesaris, inquit, tu quam tuu in porritate latum istud in mortem rogo armatus. Tun ille promisit et medie mentum innoxium bibendum illi dedit quo cum sopitus esset, accessit ad silium eius iube, inmut me adsese vari, dum eae eventu intellestas, an memimpcim tuo M'derim. Vixit Domitius et servatus a caesare mi prior tamen illum servus servaverati
a XXV. Bello civili proseinpunia dominum servus abse dii et, eum anulos eius sibi aptasset ac vestem inditisset, speeulatoribus oecurrit nihilque se deprecari, quo minus imperata peragerent, dixit et deinde eervicem p nTexit seu li viri est pro domino eo tempore mori velle, quo erat rara fides dominum mori nollo in publiea erudelitato mitem inveniri, in publiea pertidia siletem eum praemia proditionis ingentia ostendantur, praemium fidei mortem coneupiscere
I XXVI. Nostri seduli exempla non praeteribo. Sub Tiberio caesar Mi Meusandi sequens et paene publica rabies, qua omni civili bello gravius togatam civitatem e laeti exeipiebatur ebriorem ferino, simplicitas i
eantium nihil erat lutum omnis saeviendi placebat o easio. nec iani reorum exspectatratur eventus, cum esset unus Coenabal Paulus praetorius in convivio quodam ima*inem Tiberii Caesaris habens etypam Et eminente gemma. Rem ineptissimam secero, si nune verba quae siero, que niadmodum dieam illum matelam sumpsisSct
quod actum simul et Maro ex notis illius temporis vestigatoristus notavit, ei seiros eius, quando Metebamur insidiae, ei ebrio mistum exstarii et cummam eonvivas testaretur admotam ess invionem obse nis et iam sumseriptionem eonpone , ostendi in manu sua servus anulum. Si quis hune servum vocat, et illum eonvivam voeabi f
59쪽
DE BENEFICIIS LIB. m. 24-28. IXXVII. Sub divo Aut is nondum hominibus verba Isua perieulosa erant, isti molesta. Rufus, vir ordinis senatorii, inter eoenam Optaverat, ne Caesar salvus re diret ex ea peregrinatione quam parabat. et adlegeratoidem omnes et tauros et vitulos optare Fuerunt qui
illa diligenter audirent. Ut primum diluxit, servus qui coenanti ad pedes steterat, narrat quae inter oenam ὐbrius dixisset et hortatur, ut caesarem oceupet atque ipse se deserat. Usus consilio descendenti Caesariis acturri et, eum malam mentem habuisse se pridie iura sei, id ut in se et in filios suos recisteret, optavit et Cain
sarem, ut i osceret sibi rediretque in gratiam secum, rogavit. Cum dixisset se Caesar saeErpi nemo, inqui 3 credet te meetam in gratiam redisse, nisi aliqui mihi clonaveris, petitque non lastidieneam a propitio summam et inpetravit. Caesar ait: Mea causa dabo operam ne umquam tibi irascar Honeste secit Caesar, quod ignovit, quod Iiberalitalem elementiae adiecit qui eumque hoc audierit exemplum, necesse est caesarem la det, sed eum servum ante laudaverit. Non exspectas, ui ubi narrem manumissum, qui lio laeerat nec tamen ausi pecuniam pro libertate eius Caesar numeraverat. VIII. Post tot exempla num est dubium, quin be-Inesseium aliquando a servo dominus accipiat seuare potius persona rem minuat quam personam res ipsa eo-lionestet eadem omnibus prineipia eademque origo, nemo altero nobilior, nisi ui reetius ingenium et artibus
honis aptius. 9ui imagines in atrio exponunt et nomina: ramisiae suae longo ordine a mullis Menun tum inlisa a nexuris in pari prima Redium doli mi, non noti mos quam nobiles sunt Unus omnium parens mundus esit sive per splendidos sive per sordidos gradus ad hune
prima cuiusque origo perdueitur Non est quod te isti decipiant, qui eum maiores suos reeensent, ubi eumque nomen inlustre se iti Iomnises fortuna re virtus, suam superbiam illo suleiunt. Neminem despexeris, etiamsi seire illum obsoleta sunt nomina et parum indulgente
adiuta lanima, sive liberunt ante vos habentur sive servi
60쪽
iave exterarum gentium homines Erigite audae ier animos et qui equid in medio sordidi iacet transsilite exspe 4 eia vos in summo magna nobilitas seu id superbia in
iantam vanitatem adtollimur, ut beneficia a servis indignemur aecipere et sortem eorum speciemus obliti meri- torrum Servum tu quemquam vocas libidinis et gulae servus et adulterae, immo adulterarum conamune mans ei pium Servum vocas quemquam tui Pu tandem ab
istis gerulis raperis cubile istud tuum cireumferentibus quo te penulati isti in militum sed quidem non volgarem cultum subornati, quo, inquam, te sit efferiant odositum alicuius ostiarii, ad hortos alicuius ne ordinarium quidem habentis ossietum et deinde negas libi a servo
tuo bgneficium dari posse, cui osculum alieni servi bene116 eium est uae est tanta animi discordia eodem tempore servos despicis et colis, imperiosus intra limen atque inpotens, humilis foris et tam eontemptus quam contemnensi neque enim ulli apis abieiuni animos
quam qui inprobe tollunt nullique ad aleandos alios paratiores quam qui ontumelias Mere ae ei piendo di
dicerunt.1 XXIX. Dieenda hae suerunt ad contundendam inso lentiam liliminum ex fortuna pendentium vindicandumque ius benesteii dandi servis, ut siliis quoque instigaretur. quaeritur enim, an aliquando thori maiora bene si ei dare parentibus suis possint, quam
2 Illud one editur mulios filios maiores potentioresque exstitisso quam parentes suos. aequo et illud, melioressuisse quod si constat, potest seri, ut meliora tribuerirint, cum e fortuna illis maior esset ei melior voluntas. 3-0uicquid, inquit, est, quod det patri filius, utique minus est, quia hane ipsam dandi saeuitatem patri dehol. Ita numquam benesteio vineitur, euius benesietum est ipsum, quod vincitur. Primum quaedam initium ab aliis realiunt et tamen initiis suis maiora sunt, nee ideo aliquid non est maius eo quo eoepit, quia non potuissEt in tan-4tum proe edere, nisi coepissa l. Nulla non res prineipia