Exactissima ac brevis logicalium terminorum ratio ...

발행: 1555년

분량: 237페이지

출처: archive.org

분류: 철학

101쪽

ut De supposse nec ideIte coinuniterdicitur,* disci D in hac propositione supponit simpliciter:Omlatum oppositorum, eade est disciplina. Sed sibiecta istarum propositionii, Boseu vritissimus aratro,& Homo est nobilis ina creaturarum, I et aliqui tenuerint, Plata nunt si impliciter, oppositum est verum, quia supponuntPersonaliter&suulfalis.

De suppositione personali.

I Ectio praesens seccatur inpartem diffinitivam,divisivam. I gumentativam, rq; responsiuant.

sequitur prima pars diffinitiva.

Dissio sup Brisonalis suppositio,esi acceptio termini in Spositioneproroispaea. tuo significato,vel suis significatis, respectu praedicati, vel subiecti non ponentis disserentiam intersuperius,&inferius et, Homo eanimal. Sortes currit Plato est an, Praedicata haec sunt verificabilia,tam de superioribus, 3 de inferioribus. Vnde sicutilla est vera Homo est animal ta liaec: Iste homo e animal. Et Sortes est animal Corpus estanimal .Et aliqua substantia est animael. Similiter,si Sortes currit,homo currit,d animal currit. EtsiPlato est albus,dc aliqua substantia estalba.

as Sequitur secunda pars quae dicitur diuisiva.

Diui sup . 'plexesis positio personalis:videlicet,commutulandio Peribit is creta.nstat, mis reta est,acceptio termini di screti,& personaliter tenti in propositione, veIesi acceptio termini communis discrete tenti mediante pro nomine,primitiuae speciei .Exemplum primi,Sortes est doctus. Exemplum secundi, Hic homo esse beatificabilis Hoc Enimal est malaetum.Ble vir Ietatur,praedicta subiecta ola supponunt discrete &personaliter.

PAU/rgrum e Sequitur tertia parsqus dicitur argumentativa.

102쪽

De suppositione .ie xlvj. N Rrimo argu .siae. Contra diffinitione supponi spersonalis. Primitar. illa quae sunt eiusde speciei stabent easde apprietates ut Sortes&Plato su iit risibile flebile susceptiui disciplisae sed dat

tur duae suppositiones personales no habentes easde proprietates specificas,ergo illa diffinitio non conuenit cuilibet contento subdistinito et est insufficiens. Sequela est bona, Sc antecedens probo. piatur hae duae propositiones,homo est ammat,& homo currit,in prim absoluiturcopula a tempore, cum persubiectum pro homine qui est, vel erit, vel potest esse, & in secundavnit extrema proprassenti Unrum' in utraq; Ir homo supponit personaliter, ergo concluditur inretii, quod est dare duas ppositionis,vel suppositionespersonalca,non habentes easdein proprietates,quod videtur inconueniens. Secundo arguitur sic. Ex illa diffinitione sequitur unum fab id arium,ergo illa est non bene assignata. Sequela est bona, Scant cedenso robo. Ex data diffinitione sequitur,q, haec propositio est vera,Homo est equus,quam sic probo.Suasqui ualeias e sivera, ergo ipsa en vera. Sequela est bona,& antecedens probo.Haec est sua aequivalens, Quod est, fuit, vel erilive I potest esse, vel imaginatur esse homo, est equus, iis c est vera,ergo & illa. RConfirmatur. Posito casu, quod mane imponatur ista vox Cosirma. homo adsignificandum equum,tunc formo talem propositionem .Homo ent equus est vera, similiter ista, homo potest esse

equus.

Tertio arguitur sic. Non omnis terminu3 sippolienaressem in arcum eius dicati non ponentis differentiam inter superius,&ins rius, supponit personaliter, ergoilla diffinitio est insumetens. Sequelae sit bonan antecedensprobo. Subiectum huius,aIb do est color, supponir, de non materialiter, rim simpliciter Aetnotum est iam personaliter,quia neq; Ii albedo significat se

sonam,neq; suPponitpro persona,&de hispossint dari infinita

exempla.

I Quarto arguitursc.Subiectum huius,Iy ens est ens,supponit iii . argu

respectupraeduati conuenientis omnienti, tamen non suppo- nitpersonaliter,ergo distinitio insufficies. Antecedensprobo,

quia per illumsignum subiectum restringitur ad supportetidum materialiter. .

103쪽

vi De suppostloe . r

v.argum. Arguimrsic .Contra suppositionem discretam perseitale. Da tur aliquis terminus communis non discrete tentus, Stamen supponit discrete ergo diffinitio insulsi iens. Sequela est boliata antecedensprobo Sorti 5 suum caput: MartinuSA manus eius seu quae vis alia eius pars, sunt termini comminies tamenon possunt supponcre insidi se rete,putapro Sorte dc suo capite,&pro mitino,& suis manibus.

Pars rosii. R sequitur quarta pars responsiua.

Ad primi u Dprimum quando argu. Illa quae sunt eiusdem speciei h I bent easdena proprietates.Distinguo et necessarias,&specificas concedo: ut, sicut Sostes curisibilis, ita Ioalmes,dcFRANCISCv S Rebilis corruptibilis, beatificabilis.&c. vel intelligishabere easdem proprietates accidentales sic nego tibi (Si tamen proprietates dici possunt, non enim sequiti rfortes est similis, vel dissiimilis pater. vel filius, ergol O A MNES.&FR ANCIS CV Smonsequitur. Ad probationem, ambae iunip opositiones personales,cocedo,ergo si i una absoIuitur copula a tempore,ergo in alia,negosequelam,cum absolui,& non absolui,sit differentia accidentalis,quemadmodum hesunt vera vires homo,&foeminaest homo,& ambo suntli rirines.ergosi vir habetsexum virile, ergo&tamina,no valet.REtsi replices.CopuIahabetequam vim in vir ,propositione videlicet ni re extremaaeum conuolatione alicuius differentie Temporis,ergo sit in una absoluitur,&inalia,S e colitra Rem, detur,q, copula habetvirtutem unitivam extremorii. Sed quia ista visitio aliqualido est necessaria,aliquando contigens,absobuitur aconnotatione temporis determinati, in necessaria unitione:puta,homo est atrimat,homo est rationalis,homo estris bilis, praedicatum includitur essenti iter in subiecto vel l- te mentificatur cum subiecto.Exemplum primi, Homo estanimal Exemplum secundi Morno est risibilis.Sed in unione accia dentali,praedicatum potestadesse,&abesse, praeter subiectico ruptionem: uti nista, Homo est albus. Ratio primi est,quia impossise estii erim c oncipitine suo superioris cocestu: vt,HR

104쪽

De suppositione. R, xlvii. Duplex susne animali,sed bene concipitur homo fine albedii T. Quapro- ps opsonapter antiqui posuerunt duplicem hippositioliem personalem: h3 ab antinaturalem scilicet ec accidentalem. qs tradita. daturaliseit, Acceptio termini pro omnibus his,quibus aptu Nuli,s Datu est participari, fue depraesenti, siue dc futuro, siue de alia politi ud qua da fierentia tempoIis, ut homoe sanimal. Accideia talis est,acceptio termmi pro omnibua his, pro quib' Aecies ta . exigit suum adiuncturn vi, homo currit homo est albuci, homo suppoca.

cucurrit.

Ad secundum negosequelam,&consequens. Elad probatio' M. ij.arinem, sua aequi ualens est vera,ergo illa est verat concedo seqite- iam .Et ad probationem nego illam esse suam equi ualentem: ra irio, quia copula non absoluitur a tempore,nis in propositioni- So . bus veris necessariis, non incontingentibu dciri possibilire soluaturhus quemadmodum est ista,Homo es equuβ. a tepore gitem dico,Pcopula absoluta non habet vim ampliatiuam, sed amplum modum uni elidi, exitatura rerum dubilium, Degse extendit ad copulam de imaginario. Adco firmationem.Admitto casumssit adprobationem, Ho- Ad cffitimo eri r equus,nego illain:sed concedoisram homo vocabretur equus. Quia illa vox, quae in praesenti significat homine, in futurosigillinc abit eq: u&nc erit hec vera,hoc est homo, demo strato equo.Et ad vitii nam dicoillam euelalsam, cum sua coir diutoria,putas mirishomo impossibiliter est equus,sit gera Si tamen extrema sapponant materii latra detento casu concedo illam,quia sensus erit,homo possibiliter estequus,equus possibiliter homo cum ly homo iam per casumsigraficet equum. Ad tertium.Non omiuste minus.&c. ego antecedes Etia M.ti, probaetionem, subiecurn huius Albe do es c olar. non supponit simpliciter,neq. materialiter, concedo . inq; personaliter, hancilego. o significalpersonam,ireqis ponit pro persona,concedo, ergo iidii supponitpersorialiter. uego sequelam. Non enim dicitur terminus supponere pe lanasitar,quiasignificalpersonaves stipponit propersonae: sed dicitur supponerepersonaliter, supponit,& non malo taliter ueq simpliciti Vergo personaliter Aliqui nituntur assigilare discrimen horum vocabulorum, aedic utilich suppositio dicitur naturalis,quia sicutin naturaliae ae

105쪽

prima res

libremos. Diuiditur suppo cois

epsuppius dimitatio. Desuppositione de

artificialibusm1teria praecedit formam, ita in liis i erminis, dicitur miteria Ipsemet terminus, S formae impositioeius. Si ergo terminus supponat pro seipso,vel sibi similita di itur supponere materialiter, quia pro materiali significato, si autem suppo nat pro illo, quod ex impositione significat, dicitur supponere personaliter Sed haec ratio non est uniuersaliter vera, quia ter minus ultimatus mentalis supponit personaeliter, tamen non ex impositione.

Ad quartum die q, subiectum illius ppositionis sapponit nuterialiter,& ad id supponitpro suo significato ultimato, concedo. Sed hoc no lassicitad suppositionern personalem, sed requiritur,q, supponalpro suosignificato ultima ton mediante conceptu ultimato,q uod non firinproposito. Ad quintum r ei pondetur, i, Sortes & quaelibet pars eius animata potest dici terminuscommunis, cum quaeliber pari hominissithomo. Secundo dicitur, q, i ste terminusaears quantitatiua sortis,es texminus communis, impossituerificari depluribu partibus quantitatiui; eiusdem Sortis.*Tertio dicitur, o Sortes & caput eius, non videtur terminus communis,quia de solo Sorte toruli,ec integrali, verificari potest. Vel dicendum ,*I Sortes significat Sorte ex impositione tantillam partem,cum totum distinguatur a suis partibus.&est ille terminus veri ficabilis in recto de Sorte,dicendo,lioc est Sortes, sed departibus Sortis sol um iii obliquo dicendo,hoc est caput Sortis, hoc est pes Sortis

illi, pertitientibusad suppεnem in se,&qua ad suppositione naturalem,&simplicem, Ac de alijs, vide Petrum Hispanumissi

alio .

De suppositione communi,d personali.

Ommunissuppositio:alia determinata:alia consula.

qDeterinata es acceptio termini communis: communitertenti,sub quo fieri debetdisiunctiu delibus, ut Homo est

Deusga sub subiectosi subpdicato debet fieri descessis distacti

106쪽

De suppositione te xlui et .

pro quo ponuntur alique regulae ad cognoscendum quando terminus supponit determinat..c Subiectum propositionisindefinitar, cui non p aeponituras, Prima et quod signum coufusiuumsisuppona supponitdetermis te re gula dumuen non proprie:vt,homo est animal, ta sublestim quam piat dicatum supponuntdeterminate si Dicitur notanter .Cui praeponitur signum confusiuum,propter subiecita harium propositionii antum homo est animas imnenaequum vidit homo,quialicet sintpropositiones indefinite tam ly homo subiectum prim liquami homo videns, quod est subielium sta und supponunt consile tantum,&non determinare,propter signum confusuurn precedens.&similiter subiectum huius.a.Homo non est homo licet fit indefinita supponuc onfii tantum propter ly.a.quod est signum confusioniS. i Dicitur notanter,reductivequia terminus importat suasignificata indisiunctim, idest, significat sua significata, i ne coniuntaonecopulatim,copulata:disiunctiva,&disuneta: nisi limite- turper aliquod signum intellectus, ad capiendii ipsum terminii particulariter vLAliquis homo est animal. Secunda regula.Subiectum propositionis particularia suppo Scaaragmrut determinate proprie,ut Aliquis homo est animal. Dubia.d Sed dubitatur, qtud sit descendere subtermino disiunctive. i. dubium Secundo dubitatur, cur dicuntur subiecta particulatis pro- n.dubium positionis' indefinitae supponere determinare: cum dicatur supponere unum reductive, & aliud proprie, o non redusia Ue: Tertio dubitatur, an omnelabieetum propositionis indefinite in Iubiv. similiter,&particularis sempersupponant determinatae Ad primum remo iudetur,*descendere disiuntaue est inferre Adprimu nam disiunctivam,compositam exaliquibuspartichiarib seu dubium. inferioribus contentis sub termino supponente communiter de Descedere terminate, ut Ho currit, ergo iste homo currit, vel iste homo diuuii 3.

et secundum.Respondetur, g, dicuntursupponere determia Ad nig nate, quia ambae suppositiones habent easdem caussa a verit

tis: vi, Aliquia animal est substantia, de animal est substantia habent unam &eandem caussam veritatis, hoc estqued una

107쪽

'De suppositione. msingularis fit vera: videlicet hoc animal est subsantiadum etiam quia quicquid repugilat uni &alteri unde contradictoria illa- . rumpi osmonum hec est ullum animal est substantia,quere pugnat tam primat,quamsecundar in veritate,&falsitatesimul. Adad. R c Ad tertiumrespondetur, non: ut patet, laifis, antum animal est homo. Omnem creaturam conspicit Deus.Eta,homo est animal, sunt propositiones indefinite, tamen subiecta carurioris ponuntdeterminat ed confuse tantum.

et Sequitur de suppositione confusa tantum.

BRoqua nunturregviae sed ante assignationem regularum 1 operaepretium erit scire,quid sitsuppositio confusa, de qua talis datur descriptio. Diffinitio ' Suppositio confusa, est acceptio termini in nostioneJub quos Oolsco debet fieri descensus disiunctus, vel copularus,de quorum disse-fuse tantii rentiae statim patebit. Prima re--Praedicatii aepositionisvniuersalisaffirmariue,supponticos egula. tm: vlily bonum, in hac ppositione,Oia appetunt bonum,& lyariimal, in hac, omni,homo estanimal.P.Regula. g Subiectumpropositionis exponi bilis gratia alietatis, iure Mitconfuse tantum,ut ly animal ibi antum animal est homon Iy Deus ibi stantum Deus est bonus. iij. re gula e Pi amicatum propositionis exclusiue exponi bilis gratia pluralitatissupponit confusetantum copulatim,&subiectum supponit

determinate, ut, Unisi quinq; suntpraedicabilia,Tantum decentsunt praedicamenta antum decem suntprinepta Druina, subiectae harum triumpropositionum Deponunt determinate,&predicata confuse tantum copulatim.iin .regu, Terminuscommuniscommuniter tentus sequens dictione importantem actum animat interiorem, rectus a tali dictione in quaintransntactus supponit confusetantum ut, diligo Deum,c ognosco venientem.

v. regula. Terminuscommunis communiter tentus sequens copulatum cuiuscunq;praedicameli,e,plicitiam,velimplicitum dum modo,

Et, teneatur diuisitae,supponticos e tantum, ut, lyanimal, Ho& asinus

108쪽

3Desippositione .st xlix.&asinus estanimal. Et limissam, Bis cantavi missani. Ter bibi

vinum .Parisius' Romae venditur piper,tam ij missam,quem ly vitium,quam ly piper confide tantum supponunt. si Sexta regula. Ierminus cois cui additur Id, a, supponit celase vi Tegula . tantu secundum usum logicorum: vi.a.homo ton est animal. Septima regula. Trs comunis reae a Promitto Chligor, e- vim regia quiritur,supponit cofuse latui: vhPromitto tibi equii. bligor dicere rem diui iram,ad equitandum requiritur equus. Sed pro declaratione,supradictae suppositionis, AN, sequen-mventulit aliqua notanda . Notanda. Primum. Quid sit descendere disiuiictim,&copulatim. Primit no ..Secundum,quod erat declaranduest.Ouando descenditur co- ij.notadu.pulatim,&quando disiunctim Ad primum respondetur,quod descendere disiunctim,est infe Ad primit ne unam cathegoricamdisiunctam compostam, ex singulari- Descedere busillius termini sub quo fitdeseditius: utramnis homo est ani disii iudmal Jubillo termino animai,descenditursic.Ista animalia sunt omnia animalia En omnis homo est hoc animai,vel hoc,vel hoc,&sic de alijs,ergo omnis homo est animal. Descendere copulatim est,inserre vitam cathegoricamcop, Descedere Ialacopositam exsingularibus illi termini sub quodescenditur copula .cdvnoes Apostoli Dei suntduodeci,sic descediturcopulati iugo isti apostoli Dei,&isti apo soli Dei A sic dealca sunt duodeci .e Adsecundum respondetur, i, comuniter descenditur disticii Ad. h. sub tro state consisse tantum,exceptis tantum tribus casibuS. Quorum primus est,quado terminussequitui duo signa, quo Psine cas rumprimum est negatiuum secundum asstimatiuum ut, Nullsi Quado fit caput habet omnis nomo Sub ly homo descenditurcopulatim desces Usco tantumste Nullum caput habet omnishorno,ergo nullae caput putatus.

habet isten iste,&ise,&iste homo,S sic dea his:quae descensa est vera: ut patet,perfilsitatem suaecontradictoriae, q vae est hec, Aliquod caput habeti stent se,& iste,&iste homo Et similiteritia entilla.B.caput habet omnis homo.Pro quo nota, minis iaaepositione mIlucaput habet ois hos' similibuatovalenter,sunt tria signa uniuersalia,equi politem huic, oecaput rohabet ois homo,&quia ly non Iy oia eadetis superl3 homo,se impediutremanetille terminui homo, cotilitatum ratione de Iy omne.

109쪽

it in suppositione aesces casus t Secimduseasus pr*pter quem fit descensus copulatus, & non

disiunctus est,quando terminus sequitur sigilucollectivum c oblitatue tentum :vt,omnes apostoli Dei sunt duodetani,oia precepta moralia sunt decem.

Terii' ea. E 'raedictisadditur tertius casuS.Nam sit descensus copulatur.& non disiunctus,sub termino,qui est praedicatu propositionis. exclusinae affirmative,& exponi bilis gratia pluralitatis: vi, tantum decem sunt praedicamenta,sub II praedicamenia,fit descensus copulatus.' Item regula generalis est,q, quando cadunt duo signa paria, Ndistributim super eundem terminum,quorum quodliber,remoto reliquo,potest ipsam termitium distribuere, talis termitius supponit confuse tantum,vel determinate. Diicitur notanter paria: vi,non omnis homo currit,ir homo

non di stribuitur, sed ii currit bene, vel c urrens: quia in primo se impediunt ly omnis,& ly non, sed supra praedicatum illa D. gatio Non, habet par impediens.fi Dicitur notater paria,quiasi signa sunt imparia non se impediunt: ut, Non vlluilio non est animal, tr animal distribuitur.

Dicitur etiam notanter, super eundem terminum, quia alias

non valet: unde ly animai,distribuitur thi, Omnishomo est redii animal Sed ad sciendum quando supponit talis terminus confuse tantum,& quando determinate,nota A, si talia signa pontitur in propositione indefinita particulari, vel discreta: visurimusupponit talis terminus determinate: ut, homo non est olfh mo, Aliquis homo non est omnia homo. artes non est oti h mo. homo existens praedicatum haruin propositionum,supponit determinate,sed si terminus supra quem cadunt duo figia est in propositione uniuersali,supponit colaseranti ut Ilus homo est me animal, &Omnis homo non est quodlibet aiat. Aliqui tenent hanc regulam esse veram dum modo figini nos trestristionis,& distributionis simia,quia alias non oporteret ut, Nullum animal videns omnem hominem currit, ibi II h

minem distribuitur,quiali omnem restringit videns&distrisbuit ly hominem. Nota ultra dicta que tenet Ioanesmaioris illa 'positione esse viuuersalete uiui subiectum distribiatur, S praedicatum iisntat

110쪽

Mesuppositione. m r. determinatevel discine,vtOmnis homo et animal, 3 ois homo est omne animal, sed hae non sunt uniuersaIes, Omilis hin moesi.b.animal, omni, homo es Sortes. Similiter,Omnishomo differt ab omni asino.Et omnis musca est forcior omni leone. Hae propositiones secundum illum non dicuntur uniuersales. Et nota commune dicturia, q) non est veriuscol adicere,quam toti propositioni apponere negationem .Ratio,quia determinatio unica(ut sertur comuniter debet capi eodem modo,in utrinq; contradictoriarum,idesti in unasupponit determinate,& in alia,&si distributiue,similiter in alia,ut homo non differt ab alino, ly asino distribuitur, quia ita in affirmatim distribuebatur. videlicet in ista, is homo dissertabasino,&ita inalns unice acceptis.Sed si sunt plura signa non sic se habentia unica acceptione, aspiciendum est ubi est paucitassignorum. v homo no nest animLII UImal distribuitur in ordine ad terminustancem determinare,ergo in iis on homo non est animal,ly aniinlii confunditur per regulam conuadictoriariim que dicit omnem particularitatem vini debere esse uniuersalitatem alteri ,

dce contra.

eis equitiur de suppositione eonfusaec distri

butiva, TIRimo notadum estquidsitsuppositio cotasa & distributiva. q.Secudo Quidotis suppεit c d L,Sc distributiuri&qsii no. H Ad primum Diciturq, suppositio confata,&distributiva

est,receptio termini in propositione communis,comuniter tentissub quolicite fit descerisese opulatiuus quiade descendere eopulative est inferre unam copulativam co- positam,ex omnibus inferioribusillius termitti, subquq desceditur. utramnis homo est animal isti homines sunt omnes homines,ergo isse homo est animal,&isie homo est anima desie de guti ergo omnis homo est animaI.

indiecundum. Respolidetur ponedo regulas,quibus dignosci M.q. notpotest quando iras poni confus distributive&qu dono.

Ad prima Suppoc, fusa quid .

Delasidere copulatibiae quid.

SEARCH

MENU NAVIGATION