- 아카이브

Exactissima ac brevis logicalium terminorum ratio ...

발행: 1555년

분량: 237페이지

출처: archive.org

분류: 철학

131쪽

De exponi bilibus. R, Ad illico . Ad ultimam confirmationem, Negatur*Marcusvel Tulli . firmatioe sit terminus comunis.Ratio,quia disiunctum ex terminis singularibus pro eodem supponentibus supponit discrete. Ad iiq. ar es Ad quartum argu Respondetur per propositiones.. .a pDti. Primae Nulluet terminusdebet aliter appellare in descendet tious,quam in descensa: neq; restringi:Neq; ampliari. ih p va 'RSecunda proposi Iermini subqiubusfit descerisus non accipiatur pro pluribusquam in defientissit per istam regulam soluitur argumentum.Quia in ista. Qui liberasinus cuiuslibet hominiae urri; in casu dato,asimus ibi i upponitpro asinis possesis a quolibet homine' non pro asinopaerticulariterposses o ab uno homine,& sic neganda est consequentia. Qui libet asinuscuiuslibet hominiscurrit,Ergo quilibet asinus istius hominis currit, nego sequelam. at iunt solutioneiqnae patent iiituentibus. Ad v. ar. ef Ad quintum argumentum est eadem solutio. Ad eois. R Ad confirmationem. Nego sequelam,quia ex vero sequitur taliumvel debet responderi fic .Omne disierena abente &hocente non est,& sic ex vero non sequitur falsum. m. naeos. Ad secundamconfirmationem est eadem responsio.

e relativit.

Initasuppositioneterminorum abhIutorumsequitur de relativis Gramaticalibus, dequibus agenda sunt sequentia ' Primum,quidsitrelammm.

Pecundumquotvlexest relativum. Tertium,quomodo relativa refferant sua antecedentia.

Ad prim Quartum Proquibus supponant Relatiun Quintum Sc vltimum,mouetur aliq dubia quid. st Ad primum,Relatiuuiri secundum Priscianumsic diffinitur Relatiuum est rei ante Iais recordatiuum. Aliae dissi quilsic sectaualios Retinuum est termin secundario signifi-

itio. cans rem,prius persuumantecedes significatam: vi, Sortet currit de ipse disputat, II Ipse reducit ad memoriam secundario per ii Sortes privssignificatum.

132쪽

Esteriain relatiuum secundum nominales terminus mentalis scriptus et vocilis significans rem secundario, sicut supra di- iij. dissinicium est. tio.

Sed secundum scotista eii secuda intentio 1ttributa alicui illo iiij. discivum terminorum secundario reducenti ad memoriam nouciam tio. sui antecedentis. Et nota hoc relatiati mdicituriripliciter,scillaei resserensia Triflexretum .Relatum tantum. Reiferens S relatum simul. latiuum. Refieres tantam est,quandoponitur antecedens iunctum suo Regerens relatiuoimmediate:vt, Sortescurrit&ille Sortes disputat: ibi, titu quid ly ille est regerenatantum &Sortes est relatu tantum:& totum 'simul est refferens,, relatam simul.Similiter dic endumSortes currit B ille mouetur,ly Ille est refierens&relatum stinuisum supteat vicemsui antecedentis ci Ad secundum respondetur; multiplex. Quia aliud est relati Ad ij.relan um substantis,aliud recidentis.Itemsu antie,aliud idc utit rivisi e multis,aliud diuersitatis. tiplex.

Item relatilium identitatis, iud est reciprocum,aliud non re- - .

ciprocum , degrubusomnibuadaudae est aliqua diffinitio , seu Unde relatiuum substantie(secundum Petrum hispanum est - 'd'.

quod reffert eradem rem numero,cum suo antecedenti: ut deus

creauit mundum qui eum manutenetar Qui, refferte dem De si q

um creantem, Sc manu tenentem vel sic distinitur.

Relatiumnsubstatis est,quod refierenssumantecedens no co- eiusdealia notaraliquamdispositionem accidentaIem quantum est de se ad diffinitio. iacere rei pro quaesupponit suum antecedens,nem reicomparate rei antecedetis: vr,illeapse,sui ed relatiuum substantiae iden idelitatistitatis est quod reffert antecedenspreci se,pro illo et illisae quo quid. vel quibus tale antecedes capitur :vt Sortes currit,qui mouetur Relatiuum diuectatis est quod resserendosuum antecedens, Diuersea importat alia vel alias res quam suum antecedens impoIrat: tes quid.vi,Sortes currit,& reliquus disputat Petrus legit Scalius audit. Relativum reciprocum(secundum Petrum hispanum in huc modii describitur est quod significat substaentia magentem, submodopatientis' sic recaprocum est idem, diui ipsiuspas usi

133쪽

De relativis. id

sed ly Sortes significat substantiam agentem, IT se eande nisu

tantiam per modum patiemis Proculus declaratione notanduest,q, omnis nominatiuuS licet patiatur: vi. Sortes pcutitur ase

dicit significare per modum agentis Sed omniS obliquus significalpatiens,ve iniquid per modum patientis. Virde vellit, Pnatura nominatiui repugnat nature hui' pro nominis . Genitivosui: dativos hi S c cum senapersi graificet per modum patientis vel aliter sic diffinitur secundum alios. Alia dissi Relativum reciprocum est qmd in re rendo suum antec deus,denotat importatum per verbum, vel participium ransi re immediate in re pro qua supponit suum a intecedens,nDP dbligit se Uilectioque est actus importatus perly diligit,non denotatur transirein creaturam,sed in ipsum memeum.Et dicitur comuniter,*semper poniturin eadem cathegorica cum suo antecedenti.

No rectae Sed relatiuum substantie non reciprocules quod in reta redocti quid . suum antecedens tondenotat actuum importatum per verbum immediate transire in rem pro qua supponit suum antecedenSvt Sortes equitat, de suus equus innit.

Nou reci REt ista relativa aliquando tenetur demonstrative: & est qua loprocuca- non praecedit aliquis terminus ad quem reserantur: ut ile hopiturm ut modi bonus. timode. si Aliqnando tenentur indessinite,&es quando nullam recerta important:vt,Qui fierit audax expugnat castrum. Aliquido tenentur relative,&est quadopr cedit aliquis ipsad quem resterantur: ut Deus est rectus iudex&ipse iudicabit or

bem terre.

rdati uua e Relatiuum vero accidentisdicitur a Petro hispano,q, est illud, ccidentis qd resert eandem rem per modum denominationis: vi, Sones dii iuretia est albus Sc talis est Petrus. inter tela ' Et nota Phaec est differentia inter relatim accidetis &substanti uula, tiae. Qui Arelati ita subitatie retarieadem rem innumero Adrelat tieme tiuum accidetis retarica ridere in specie, quia aliae albedo in Sorcidentis. xe,alia inPlatone ,&sic describitur.

relatiuu Relati utili accidentis est,eis quatum est de se denotat aliqua dis

aceidetii positionem accidentale non adiacere suo antecedenti vel rei coquidi Paratae suo antecedeti: ut, liS,Qualis,utu QuatuSM Zior,

134쪽

ca Derelati uia. I xij.

e Ad tertium respondetur per propositiones.

i Prima .Relativum resferre suum antecedens est efficere securidariam notitiam sui antecedentis. Secunda propo Duplex est regerre. Scilicet. Strict CS absolute , --E Refferre restricte est,refferre ius antecedens cu oibus terminis in eade cathegorica collocatis .vt.Hoesial qui disputat . i' Reg.

selisuse, I 5 e ad' ipe ho qui est alae disputat. Vnde si esset dii inoia iiii

taxat unus lio US ille solus disputaret,prima esset vera licctes teri homines essent nigri: sed si alti no disputaret,&niger aliquis

sic: esset propositio falsa. Sed nota* cum dicitur,cydebet regerre cum omnibus term Ditis,intellige tantum demptis terminis variantibus specie suppositionis,nisi sit negatio.

Variat specie suppositionis,l Ois,ly Nossit no variat ly AIi Tti uarii.

quis, ly Qilida.&c .Ex Ium. Oishoestat alnilla hodimittat, te a specie denotat,oistio est situ,&ille hodisputat,&1 5 qi Pi lio stata ab suptois.&ille hodisputet. Dicebatur is esset negatio, quia in hac pro 'positioneaeetes no est asinus qui disputat,significat Petr no est asinus S ille Petrus qui non est asinus disputat. Resserre vero absolute est refferre fusi antecedens dumtaxat. Resse .lblatae terminissuae cathegoricae: ut, in hac disiunctua, Deus non Iutpest ves ille est ornitipotens,que est una disiunctiva vera, eum ista 'pars,Est ops sit vera. . Sitnly Ille egerret restricte esset falsa, quia es sensus,q, Deus qui non est est omnipotens: quia est una agirmati ita, cuius subiectu nosipponit,scilicet,Uem qui no est. Obidq debet regerre absolute. Pro quo notandum est,qiisa relativa,vel ponuntur in e hin, Iatiua,vel in disiunctiva vel inconditionali.qSi relatiuum substatiar identitatis non reciprocum,ponitur in copulativa supponit solum pro illo, vel illis , pro quo, vel qui vetificatur propositio,seu denotatur verisicari propositio sui antecedentis ut, annus estanimal,&illud est homo , quae est falsa. Et sensus cius est, Asinus est animal, S illud animal quod ei: asi-

is est homo, tarnensi supponeretpro quo supponit suum antecedens, sic quod liceret ponere suum antecedens Ioco relativi

dicendo,asiritus est animal, nendo loci illius sinum alis dic edo

135쪽

De relativis. R & illud est homo .Esset vera. Ex his sequituri*relatiuum substatic identarari quaviosupponit ubi suum antecedens non supponit: ut Antichrismi non est, de ipse erit Item Anti christus erit de ille non est. dora. Item nota,q, relatiuum non supponit Do antecedente supponete:&hoc duobus modis,primo,qn reIathusi importat ratione impossibile vi,sortes est homo ipse existens asinuscurrit. Secundo,quado propositiosulantecedentis est falsa:vt Sortes

euasinus Sc ille est rationalis.

Si ponantur haec relativa indisuinctiua : vi, Deus non est vel ipse est omnipotens .sortes currit vel ipse est homo .Pro qua po, nixurialis regula. Regu - . et Relativistidelitatis non reciprocli,non solii supponit in disii inerim P qua verificatur .ppositio sui antec edetis. Sed etia pro illo

pro quo supponitiuum antecedens: vi,patet in exesis: Unde si in prima ly ipse,refierret restrictessensus esset .Deus non est vel ipse Deus qui non est,est omnipotens,c uius utraq; pars est falsa cum sit una affirmativa, cuius subieetum non supponit,scilicet, Deus qui non est. Silire relativa substari delitatis non reciproca ponantur inconditionali praecise,supponiit pro illo,vet,illisa quo et,quibus verificatur propositio sui antecedentis:vi, Deus tro est silpe est,est omnipotens,modo ad impossibiles equitur quodlibet:e go si Deus non est ipse e omnipotens: sed quia relatius non supponit niti pro quo verificatur propositio sui antecedentis pro nullo verificatur sequitur quod illa est falsa,&mala consequentia,&ita neganda, silicet, Deus non est si ipse est omnipotens. Si

. . .... militer Ista Sortes est asinus si ipse est rationalis.

in 'ii' clauartum videndum est, quomodo supponant reIatiua , pro

quo ponuntur reguta.

prima xV' es Prima .Relatiuum substaticidentitatis habens antecedens dilicreterentum supponit discrete : vhSortes currit' ille mouetur

Sortes est animas,8 Ruperi est illud. Et tune licet ponere autecedens loco relativi dicendo.Sortes est animal, de illud est R pertu idest Animal est Rupertus. est potens:quia videtur eonditiona Ir,vera cum videatur bona consequetia Ouia bene sequiturDeusino est si ipse De' qui non

136쪽

secunda regula Relativum identitatis no reciprocumsupponit comuniter,ealande, a supponeret lauantecedisii ibi po ij.rci Ela,neretur .Ut,homo cussit et ipse mouetur Homo currit S omnis ille mouetur: primuli ille,supponit determinate, secudum ly IlIe,supponit confige,&distributitie. Item, Aliquis homo

est,& quilibet homo est ille. Sensus prime est,iste homo urrit, vel homo mouetur Sensus secundae est Homo currit & omnis homo mouetur Sensus tertiae est,Aliquishomo, & quilibet homo est homo,qusest vera.

Tertia regula .Relatiuum substanti eidentitatisreciprocum&iil regula. primitive ejecici,supponit eadem specie suppositionas,qua supponit suum autecedens etiam pro illo et illis,pro quo et quibus supponit suum antecedens: vi, omnis homo est ipsemet Iripsemet supponit coissede distributive homotiosicli ipsemet ly ipsemet, supponitdeterminat..Sortesi dest ipsemet ly ψ- semet supponitdiscute. Et nota,m sub relativo identitatis reciprocos ponente eorH N E. fuse Se destributive,fit descerisus sigillaetus qui fit, quido no deseenditur sub termino posito a partepredicati supponente eos nuniterquin etiam descendatur subsubiecto:vt,omnis homo videt ,sic de editur,omnis homo videt se,ergo Sortes videt se& Plato videt se,uel sie,sortes videt Sortem. Elpiato videtPla

Deliae materia vide materiam descensus IIIle .n. Q in regulis tum etia in argumentorii solutionibus,fusissimetraictauimus.

alauarta regula. Relati uti stubstantie identitatis derivatiuste iiii.reuel.

ciet,quantum adsignificatu materiale supponil secundum exigentia signorinni distributive, vel discrete.&c.Sed quantum ad formale Iupponit sicut suum anteceden3.vt,omnis homo fuit equum videt: ir Suum equum, supponitconfiise sandi quia sequit immediate signum uniuersale,puta,lT Omnis. Sed quantam adformale, supponit distributiue saeut suum antecedens, hoc est, tomo:quod vocatformale signifieatum Petrusa inosa suitatem aute abstractum de sae. Unde videtur sequi,* equus supponiteoli fustatu,&suus distribuliue , quia significatio relativi dependetasignificatione antecedentis

137쪽

te De relati uir te ii, a suo antecedente: vnsorte Scurrit&reliqu disputat, Pr re. liquus,no supponit pro illo, pro quo verificatur propositio sui

Nota antecedentis.c Etitota,q, relatiuum diuersitatis substantie supponit eunduexigentiam signorum: vi,homo currit&a IIus disputatay A'iua supponit determinate. Sortes currit 8c iste allus disputat supponit discrete.Homo currit& omnis alius moritur,ly Aliu5 suppoNota. nitdiitributive. I Et aduertnq, hoe relatiuum stat in duobus casibus non supponere. Primo,quando antecedens non supporrit: vi, Antichristus si & alius loquitur. Secundo, quando antecedens supponit pro quolibetente:utramne ens est & aliud currit.Falsitas prim; patetper exponentes . Fallitas secunde patet,quia non est aliud n

vl.regrum Sexta regula Felativum accidentis identitatis, supponit pro re simili,vel squali illi rei,pro quaverificatur propositio sui am

vij.regia qSeptima regula. Relativum accidentis diuersitatis , supponit pro redissimili .vel inequali , P qua verificatur propolisio sui antecedetis:vt, Sortes est Pius Scalterius modi est Rodericus. Voxa, Et nota, q, relativum reciprocum accidentis suppletur per hoc complexum, Taliterquataficatae ut, sortes est albus, ct talis est Flato. Sed non reciproc um suppletur per hoc c omplexum, Aliter qualificatum : ut, sortes videt se aliter quali ficatum quam sit Plato. in , xfg ROctauaregula .Relativum accidentis variatur secundum aliam, aliam dispositionem signorum: utilio inocurrit,ssi omnis,lb

us mouetur. Homo curri li&istealius disputat.

duas copulay verba les,resserens antecedens,quod dat suppilia primat copule facit sensum hypotheticu.Si autem referat antecedens iaces Inter abas copulas verba Iesfacit chategoricii sensum vi, Petrus currit qui mouetur: equi ualet,Petrus currit S ille mouetur. Sed inista,Petrus est aiahq, eest homo:sensus est chalegoricus.Na subiectinniantruncosuIaly Est,pudicatu Altimas est homo.

138쪽

Derelativis. R dii iiij.&evillam immeationis efficiensviluin extremum cu is is,potest resolui propositio immediate, ratione de ly Qui . Si tamen est propositio affirmatiuapotest resolui per ascedentes, antequaresoluatur in copulatiuam: & hoc est,quadoaliqua distributio precedit rclatiuum Quietur, omnis propositio cuius co tradictoria est,ueraesitissa .Ex tu primi,Sorres qui frequererdisputat erit doctus ,sic resoluitur.Sorteserit doctus,et SorteSfrequeterdisputat,cuiuscontradictoria resiauiturper diuini liuam et ut, Petrusqui frequenter disputatnon erit doctus. Sic resoluitur. Petrus non eritdoctus,ve t ille Petrus qui erit doctus no freque ter disputat Heptu secundi , omnis propositio si reducatur ad copulativam est falsa, quia prima pars eius est falsa: putaeisia. Omnis propositio est salsa, & illius contraditoria est vera in do,Copulatim cuiusvna pariesis sa&c.

Pars argtimentativa.

A Rgumetor primo cotradiffinitionem relativorum sic. LT Pri.arga..

f Que,cst relatiuum subsiatie,tamemnon supponitpro eodepro quo supponie litam antecedensin hac propolitione Femina qui clausitportam vite reserauit. confirmatur.IuuemmusIesum,quod interpretatur saluator, consimi; viii antecedens stat materialiter pro sese relati inu personaliter tio. Aliquod enuntiabile esis sum,&idem necessario est verum. in .argum Hec est vera ,&tamen non supponunt pro eodem. Prima pars paret secuda probatur,quia aliquid ide inecessario est versi ac Tertio arguitur sic. In materia relativorum dantur due coib iij,arguo tradicione simulfalse:ergominus bene assignata. tecedens paeret de his Petruet q in dil puta toetrus qui sedet non disputat Paret quia dato casuq,Peteno sedea affirmativa est falsa.&negatim similiter,quiae reducitur aditam copulatiuam,Petrua nodisputat ipse sedet. Quarto arguitur sic.In materia relativorum sequi rur* una iiij.argum

propositioesi simul vera salsa,ergo minus bene dererminata,

Ans probo: Quilibet Aingelusestalii mal, vel quilibet homo est

ipsummer. Falsitas primfratet descendendac usic augelui est:

139쪽

Ad primu

arguis

Duplex relatio Ad confir,

ri Derelativis. minimal vel quilibet homo est ipsum animal q, est angeliis S c, Quod sit vera patet, quilibet angelus es animal, vel iste homo ut ipsummet,

e Pars responsiua.

tur in assumptione virginisMarte Sola fuit mulier patuit qua ianua Ieri exquavita reddijt.Alia est relatio personalis regerens eandem rem numero:o,homo currit qui mouetur,de ista intelligit regula. Ad confirmationem dicitur. Quod Iesum ibi supponit mat rialiteris Quod personaliter,& regula itelligitur,q, antecedes& relatiuusupponatpersonaliter. Adsecundum quando arguis. Enunciabile . in . diciturq=II idem,potest capietipliciter,relatiue,ves indefinite. Si relatiu sensuaest:lae enuciabile quod est falsum est verit.Si indellinith&I necessareo nominaliter ut e datiui easus,est verum , cuius sensus est:aliquod e nunciabile quod est idem cum necessario

est verum.

Adtertium de duabus contraductorrc.Ad illam dieitur ni reducitur ad copulatiuamsed ad istam difiunctivam.Petrus non disputat,vel non ille qui disputat sedet. filia quartum dicitur.qulla disiunctim est vera.Et cum probasq, est falsa Iescededola trangelus.Negatur illa. Quia ex parte

dely animxIarguitur adestributa ad determinatam , respectu multitudinis de Ir. Qui libethomo,qtita terminusvntur chategoricae respicitierminoi terius tenendo relativum reciprocii regerre posse antecedens in alia chategoriea:S derelativis hees ciant Nuria autemad mpliationum materiam pedetentim transeamus.

140쪽

m De ampliatione. m Ixiiii. E ampliatione ageda sunt quella. Primum quit sit.

Secundum quotuplex.ῆTertio,ponuntur regulae adcognoscendum ebuersitatem ampliationum Quarto,proclariori notitia ponentur aliqua argumeta. De primo.Ampliatio est secundumPetrum hispaniam extem Amplia msio termini cεmunis,a minori suppositione ad maiore:vtM tio quid, mo potest esse Antichrium,ibi Homo, stat pro praesentibus Scfuturishominibus eisie .Ampliatio es acceptio termini inpro Alia dissi.positione pro suo significato,vel significatis,respectu signi,vel squivalentissiles,ampIiantis, importantis diuersas differentias temporisdisiunctim,in ordine ad terminum supponentem res- pesti pIurium differentiarum temporis divisim . . In hac diffinitioe, Acceptio passim, veliecuda interio attribu 'm'. . ratermino accepto est dis initum.Inpropositione,ponitur loco emimsi differenti e .Pro significato,quia terminus non significans tib supponit: vis himera. Respectu signi: Vt,omnis, Omne, Quilibet,

Nullus elat qui ualetis ut,NonMaud, Possibile ecessie,Contingens. Importantia diuersasdafferetitias temporis,que communiter asignatur scilicet.Presentis:vt,Deus es. Praeteriti: ut,

Adam fuit. Futuri : ut, ea iudicia erit,& vltra hasaliquisontit possibilem differentiam. vhalbum potest esse nigrum , S etiam imaginariam: vt,homo imaginarie sta sinus. Disi nictim quia ille terminus dicitur importare differentias teporis disiunctim, qui eas Importat, ac si loco ilIorum poneret in disiuncium importansillas:vt,album potest esse,valet,hoc est,vel fuit, vel erit,uel potest esse album potest esse nigrum.Sic potest exemplificari de atrissignis secundum exigentiam ampliationum . Et dicitur inordinead terminum supponentem plurium disserentiarum temporum divisim quia ad hoc q, amplietur,videlicetv habeatsignificatumin ordine ad talia tempora, vel differentias vi, homo significat,& potest supponerepropraeteritispresentibus,&laturis: vthomo fuit,&homo erit ma sic explicatur, v mri fuit homofuit . Secunda sic, Quod est vel erithomo erit.Vnde haec non est ampliatio proprie, Adam fuit. Ante christuserit,eum nonhabeantsupposita: est tamem ampliatiotempo

SEARCH

MENU NAVIGATION