장음표시 사용
121쪽
d in ascensu,&descensu. maIiud irrationale. Subsitatia,alia est corporca: ia in corporea.
Deseens' 'Mψompotorgresdiu uictivo S copulariatio, vel ta, ex aliis simplicibus Exempli gratia, omnis homo est animai er- q'' go iste honio es animal, di iste homo estanimal, vel iste hom*est animal, vel ex disiuncto , 8 c opulato: vi, non promito tibi equit, ergo non promitto tibi istum equii,& Isitum vel istu.&e. Descensus et Pro quo nota iterum . Pisite mixtus descensus a ponentibus mixt' sub eam, fit sub termino supponente contaia, distributive, distri- quo debe- butione incompleta,&imperfita, quae est quando sic se habetat fieri .s terminus supponensdistributive,imperfecte, & incomplete, chremoto signo ratione cuiui termillux supponebat conmse,&distributive,renianetconfusetantum: vi, Ad equitandum inon requiritur equus,remoro lynoli equuS remansit colimse tantum,
similiter ly equum,non promitto tibi equum, sub tali termino supponente confuse distributive. incomplete, S impcrfecte fit
descensus mixtus,ut supra patuit.
Diatibu Sed distincliocompleta perfecta est,quando remotosigniosis, se ratione cui supponebat confuse&distributitur,tali iterminus e leo remanetdeterminals vr,omnishomo est animal,Iy homo supF- poniteonfuse S distributiue,complete,&per feste quia remorolet omitis, i omo remanet determinate: ut, in ista, homo est
Diuisio 8s e Descensus arguitiuus iusdicitureo latiuus alii copulat
ce ' δrgu. alius disiunctivus,alius disiunctus. Deste,cO- si Copulatiuus sic discribitur. Descensus copulatiliusest, quo in Pulati.qd, descendendo insertur una hyppothetica proposto copulatime omposita ex omnibussingularibusillius termini, virtute cuius desciditur: ut, uelibet virtus theologalis habet Deum pro obiecto, ergo isti virtus theologalis puta,fides,habetDeum pro obiecto,& ista virtus theologalis, puta spei, habet Deum pro obiecto,&ista virntheologatis,puta charitas, habetDeum pro obiecto,& no sunt plures virtutes theologicae, ergo Omnis virtus theologaIis habetDeum pro obiecto.
Copulat' Descensus copulatus est,quandoindescendendo infertur una quid. eropositio cathegorica composita ex omnibussingularibus illi'rermini sub quo descenditii Cut ullum occulium habet omnis homo, ergo nullum occulum liabc tise licinon iste homoe, Sc
122쪽
De ascensi in deseensu. R Ivi. escensus disiunctimare, quido in descededo infertur una Disso de
propositio hipothetiea,disiuncti fomposita ex aliquibus sis, census disgularibus illius termini sub quo descenditur:vt, Homo currit, iunmui. Sisti homines vii tomnes homines,ergo iste homo currit, vel iste homo currit.
Descensus dissim sest, quo indescendendo sub insertur una Descesin propositio Cathegorica de extremo disiuncto, composita ex disium aliquibus singularibus illius termini,sub quo descenditur: vi,
Omnis homo est animal,& ista animalia sunt omnia animalia, ergo omnis homo est hoc animal Aethoe,vel hoc .ci Et nota,m ad hoc,quod descensui sits ciens requiruntur ali Coditices
quae conditiones. ad sufficie Prima conditio, m numerentur omnia supposita termini sub tia astema quo descenditur in propria forma,vel mediante aliqua particu- Prima cia. Ia,scilicet,S sic de aliis et non sunt plura, vel alia sibi .equiualente .Ex quo infertur,q, iste non est descensus sufficiens, Omnis homo currit, ergo iste homo currit, &iste homo currit, licet sit bona consequentia,& etiaformalis quia non enumerantur omniasingularIa -
Secunda conditio,* fiat taliter, qualiter debet fieri idemsub Aeacodi. termino supponente confuse distributive fiat descensusev Iatiuiis et disiun&uus: vi, Omnis homo est risibilis, ergo iste homo est risibilis, &isse homo est risibilis. Potest etiam fieri disiunctiuus, quia bene sequitur, Iste homo est risibilis, S iste homo est risibilis, ergo iste homo est risibilis, vel iste homo est risiibilis, regulariter enim ex copulatim sequitur disiunc b
i Sub termino supponente determinate, debet fieri descensus Desce.di disiunctivus, vel disiunctius: vi, homo est animal, ergo Isteli iunctus Scmoestanimai,vel iste Itomo est animal, lira, Ut ehomo est ani disiuum. mal, vel iste hemo istanimal, ergo iste homo, vel ille homo est subqhabeauimal. ant fieri.
Sub termino supponente confisse tantum, de be t fieri dcfeci, Disthinissus disiunctus,vel copulatus, vel nullus secundum aliquos & copula. Exemplum primi,omnis homo est rationalis,Z ista stitit om- sub habenia rationalia, ergo Omnis homo est hoc rationale, veI hoc aut fieri.
rationale.Exemplum secundi Nullum rede habet Omnis ii
123쪽
3m alaeusti,& descensu ilms,ergo nullum pedem habet iste homo, & iste homo. Exemplum terin, pero vinum,ergo appeto hoc vinu, vel hoc . Diciturab aliquibus,m non debet fieri descensus,quia ex vero sequereturias sum: vi,Promitto tibi equum,ergo istum equum,m vaIet, quia in casu facili antecedenspotest esse verum consequenti existent also, Tertiae, Mertia conditio,ve contra v leat ascensus sicut valet descen eliso sus vi, Omnia homo currit, ergo iste homo currit,msteti mo currit, desic de alijs. Iterum, iste homocurrit,& iste homo currit,&sic de alijs,ergo omnis homo eurrit, hic est bonusdei census,quia econtra valet ascensus,sed sequens non, nis homocurrit,ergo iste homo currit,&iste homo currit, ergo om- his homocumt non valet' sic est insufficiens descensus.
Diginitio XINO.Ascensus est argumentarioin qua arguitur ab ingeris
aseensus tibvsin supponendo ad sua superiora,aliquando addendo illam particulam,Et sic de atrix, aliquando non. Exemplum primi Iste homo currit, S iste homo cimit,&fic de aliis ergo omnis homo c urrit. Exemplum secundi. Iste homo eurrit,vel iste homo currit, ergo homo currit,ubi non est necesse addi talem particulam,&sic de alijs.
Circa hanc materiam utilissima
notanda . Nota te homo currit' sic dealijs,ergo omnishomo currit.*Item fit a disiunctim,in qua ponuturaliqua singularia,ad sua indefinitam,vel particularem:vt,Iste homo currit, vel iste homo currit,ergo homo currit et aliquis homo currit. taeterea fit a propositioite cathegorica de extremo copulato
124쪽
lt De ascensu&de sensu. lusi. vel disiunctoaed propositionem in qua tis superioria illa, supponit confuse tantaevi, bene sequitur,o is homo e hoc animai,vel hoc animal sic de ali abergo Omnis homo est animal. Notari sub terminosub quo fit deic esusc opulatiuus Ictfie F sex' .ri descensus disiunctivis disiunctus,& aliquando copulatus, sed non ec ontra. Ratio, quia ad copulativa sequitur dismusti uacoposita ex eisde terminis, &etiadi silicia:vt,bene sequitur .lsie homo currit et iste hocurrit,ergo Isite currit,uel iste ho currit. Ite iste homo currit,vel e currit,ergo Isielio,vel iste currit.. item nota,*, i propositione cla desiuncto extremo,non potcst Nota. teri gratia format descensus copulatiuus,ne edi sim tuus, nin sub non copulatur .vt,non sequitur,omnishomo est hoc,vel hoc, a ni- vhleat fi mal ,ergo omnishomo esthoe animal el omnia homo est hoc ri asceius animal.Nee min Dmnishomoesthoc animai,vel hoc animal ergo omnishomo est hoc animalin omnis homo est hoc alii-m1I. Nee sequitur, Omnishomo habet hoc caput,vel hoc e Put, ergo,omni3 homo habet hoc caput et omnis homohil thoe caput.
Item subtermino,sub quo fit descensuscopulatus non fit gra- QM.tia formare opulativus, nec disiunctivus, nec disiunctus: ut non sequitur Nullum caput habet iste homo' iste homo ergo nestu caput habet iste homo, & nullum caput habet iste homo, nec sequitur,ergo nullum caput haebetiste homo, vel nullum c apis habet iste homo,nee sequitur, ergo nullum caput habet iste hinnio, vel isse homo. '
Sequitur pars regri Iativa. Reguia.
D Rima regula sub termino supponente discrete ion fit dest ea sus.Ratio,quia descensus debet feri,ad inferiora,sed terminusdiscretus non habet inferiora:vt,inc praecepta sunt de eem.Isti homines currunt. Secunda regula Sub quolibeteterminoc Ei,cgiter tento, potest ij resula . fieridescesus dii modo habeatplura supposita,&possit singularietari Prop primuino fit de eius subististerminis, Sol Llina,Mudus eii sub se non habeatfingularia.Propter secudes, verba
125쪽
descenditur,nisi dicaturq, possunt singularietari ratione particis Tertia. Pii in eis inclusi, vigurras, vel dormias. ITertia regula. Cauendum est, quando fit descensu quia xlii termini sub quibus non desicenditur non sient pro pluribus. ut paucioribus indescensib c 3 indesceti.vnde non sequitur,omne animal quod non est homo est irrationale,ergo omne animal quod non est iste homo est irrationale Ratio,quialr animal in antecedeti stat pro omni animali quod no est homo: sed in consequenti talpro omni animali quod non est homo, de pro omni ouarta immine, pu non est iste homo. Quarta regula,in descendetido subtermino supponente confuse ,Sc distributive respectutermini supponentia determinate, debet addi indescenderibus ales a prima ,relari identitatis, ut Homo non est animal, ergo homo non est hoc animat,3 idem homo non est hoc animal,& idem homo non est hoc animal aetandemdeuenietur ad unam falsam in qua idem negabitur de seipso,similiterdicatur dehis,Quidam homo est omnis homo.Hominis quilibet asinus currit. Hominis quaelibe ara est iii si holis. Quinta. Quinta regula,Indescendendos subiecto exceptiue, opo ter mutare ly preter in Aliud ab, ut omne animal praeter homineest irrationale,ergo istud animal aliud ab homine est irrati nate,&istud animal aliud ab homine est irrationale, aliis non valet.Puta stud animaI preter hominem esurrationale quia cinsequens diciturpropositio impropria vel incongrada. xxx Sexta regula. Sub terminis propositionum hypotheticarumno fit descensus proprie,quiaex vero sequeret falsum,ut,si Omne animal currit, omne animal mouetur, ergosi istud animata Trit,omtieanimaImouetur,non sequitur,&ratio est quianon
oportet,vsi ad aliquampr psitionem sequaturalia propositio*ad singularem illuissequatur illa mi propositio. unde illa
Omne animal mouetur,bene sequitur ad illam, Cipe animal currit,sed non sequitur adsua m particulare videlicet, Si istud ani. m l currit omne animal mouetur.
epitin' Septima regula. Quando destenditur sub termino supponere confii &distributiue,que sequitur termitius supponens colusetantum illum termittians portervecorifuse taurii, sequit .
126쪽
alius terminussupponenseonfiasedc distributive,oportet quod terminus qui stabat confuse tantum stet etiam confuse tantum iii descendetitibus ut, omni tempore animal est omnia homo, non sequitur,ergo isto temporeanimal est omni, homo.Ratio qui ali animal sub quo non descenditu ii descensasiabat confuse tantum in descendete determinate, oportet ergo sic deccendere,ergo isto tempore omnis homo estani malivetis,ergo isto tempore.a.animal est omnis homo.' Octaua regula Sub terminis supponentibus confisi,&distri . . bntiue,distributione sigillatainterminis non relativis, addeia viii x' 'cendendum subprimo, oportet secundum manere in propria forma:vt,omnis homoest omnishomo ergo iste homo est omnis homo, S iste homo est omishomo'sie de ales. Sed ad descendendum subsecundo termino,hoc est, praelicato, po
tet capere unum suppositum primi, & inducere illud in olbus aliis secundi termini: vi, Omnishomo est omnishomo, sic descenditur,omnishomo estiste homo,& omnis homo est iste idehomo,& omnishomo estiste idem homo,& sicde atris. Nona regula.Subcopulato communiter telo fit descensua vir . . tute suppositionis:vr,iste homo Nisteasinus sunt homo&asi η' 'nus,ergo iste homo Siste asinus Sestho mo&asinus&isteasinus N ille homo, est asinus,' iste homo. Item, Homo 8 asinua currunt,ergo iste homo, & iste asinus currunt, vel iste homo, di iste asimus currunt. Vel sic isticurrunt,demonstrando unum hominem se unum a simum.Simi liter hic ortes Sc homo currunt ergo Sortes Scine homo currunt. Et verificatitur sic, Sorteare iste homo su utSortesdc homo, demonstrando per e isti
unum alium hominem a Sorte.Et si quis dicat, hoc copulatum fortes & homo, non potetidi siribui, ergosub eo non descenditur. Respondetur,quod filuniuersalis sic ramnis homo&Sortes currunt. Sed sub isto copulato, sortes&Plato, noli fit de census,licet supponat propluribus cor laxiue quia suppotuedi se rete. Proculus clariori notitia est aduertendum, q copula- Copulatis tum potest componi ex terinitus communibus: ut Homo&a, rotcopolnuscurrunt,& sic supponit communiter,& fit descentassecuta x tris coidum exigentiam suppositioiusdiuisita, sciliceridi siriburiue,vel v a.dis Mum .vel copulatim.
127쪽
ei Seeside potest componi extermino coi , Ndiscreto . e coriarvi,sortes&hi currat,sub quo etia fit descesusvirtute supponis
Bertio porcopolii ex trisdiscretis:vi,Sortes&Plato disputatis supponit discrete,& sub eo no fit de eius, quamuis possit
fieri,iliqua consequentia,vtSortes Sc Plato disputat ergo So tes disputat& Plato disputat' viem; loquitur.&c. x.regula. e Decimaregula.Subdisini acto communiter tento, fit deseensus virilite suppositionis. Pro quo noraredisiunctumpotest componi quadrupliciter.
Disiunctu imo, terminis coita ut homo vel angelus est substantia. pol copol Secundo, Poteste omponi ex communi,&discreto:ut, homo druplicit vel Sortes ratiocinatur.
Uertio.Coponitur ex discretis: vi,Sortes vel Plato loquitur, Sortes uri Chimera curritae sub omnibus istispotest fieri delicensus virtute stippositionis. Quarto. Potest componi exterminis discretis sumptis pro eo de singulari,ut Marcus veITullius,Sortes vel hic homo demU- strando per i hic eundem Sortem. Et sub tali visiuncto non fit descensius um supponat pro uno singulari xl.regul/ Vndecima regula.Sub conditionatocoiter telo fit descensusevt,omneani insi si est rudibile estasinussubir animaelitideseerinsascopulatiuus sic de alijscopulatis. xij rePla Duodecima regula.Sub termino supponente mixta suppone. ratione alicuius coitimoris eladuerbii, nodebetfieri vii de celas sor sedduo Exesu.Oisho Nasinus curiat, fi descedatur
asio currui,& sic de aliamin si descedatur sub Ir asi ny, no dest editur copulatiue,seddi suinti uesic. Ergo Oishomo& isteasinus carrit,vel Ois homo de isteasinuscurrit' sic de singulis Similiter dicendum est de ista,Omni,homo vel asinus currit. -q i s i Tertiadecima regula . Subtermino supponenteconfiisetantum fit descensus copulatus, vel disiunctus,&aliquando nul lus. Prima & secunda parapatent: de tertia daturexemplum in hae propositione Omnis homoest hoe animal vel hoc animal ,&sie de singulis, totum illud praescii catum supponit c onfusetantum ,&sub eonon fit descensua. Ratio, quia descensua
eiosi est descensus Ad Pindiearumillud est descensuspraeduata
128쪽
huius,omnishomo est animal Item aliquaudo non fit descens Gob Tariaetionem appeIIationis:vnde non valet. I Quartadecima regula. Descedendo sub relativo substatis iden xiiij. reg. ritatis in propositione copulatim,antecedes debet resummi s cundum exigentiam suppositi onis ut Sortes es anima I, & asinus est illud,ad descedendum sub Ir illud, oportet resummere suum antecedens: vi,Sortes est antimal asinusinistud animal quod est Sortes sub lyillud non potest fieri descensus cum sum ponat discretepro anumaIi,quod est Sortes. Et sic debet fieri iii omnibus propositionibusin quibus ponuntur relatim identi
vItima regula Quandocunq; obliquuspraecedit suum rectu wn regii, priusdebet fieri descensus sub obliquo,quam subrecto: quia r eius habet suppositionem dependentem ab obliquo praeeedente. Et per hanc regulam cognoscitur veritas istarum propositionu& similium Alicuius specieiomne individuum ehomo. A quolibet ente,quod libet disserens est ena.
Sequitur pars argumentativa. Parsa u
rnimoarguitur contra primam regulamis termino disere Priminata
a te tento fit descensus,ergo regula falsa. Sequela esithoiia, Nantecedens probo.Sub ly Deus, fitdcscensus &II Deus cst terminus discretus,ergo ilitentum Et quod fiat descensus probo sic,Deus creat,ergo hicDeusPater creat,vel hic DeusFilius vel hie Deus Spiritas Sanctus creat. c Confirmatur.Solestis tantia,ergo iste sol est substantia, & Coni mi iste Sol estsubstantiassequitur bene. Secundo arguiturcontraeandem regulam.Isti homin ea cum ij.argum. Tunt,ergo iste homo currit istehomo currit,&ist omo currit tametam ly Deus,quam lyistiliomines sui it termini disecreti,&tenentur discrete. Dely Deus patet,quia de uno solo Deopraedicarur,etiam tristi homines,non haberiisseriora ergo teireturdiscrete. RContra cundam regulam sic argu DaturterminDScommu .
rus,sub quo non fit descensus,ergo regula secitd alia Sequila iij.argum
129쪽
NDe ascensu,&descensu. 3 est bona,&antecedes proboIcenix volat, scenita est termiti cominus ut pater tamen sub illo non fit descensus cum noli habeat Iupposita.i Cfima i Confirmatur.Non sequitur,Cognoseo venientem,ergo cognosco istum venientem,vel istum venientem. In casus cili, antecedens est verum,consequestalsum, ergo intentum.Sequeretur enim si sub termino communi fieret de eius ex vero sequi falsum: g, est inconueniens
hso lam, Confirmatursecundo.Sortes vel Chimera est terminus communis,tamen sub eodem nonfit descensu ut patet quia in hac propositione,Chimeraves Sortes currilino sequitur, ergo ista Chimera vel Sorteg currit
sit eoust si Confirmatur ter6 Sub hoc disiuncto,quodest termin'cεmus ni ut videtur Marcus vel Tullus est homo, non fit descensus ergo regula falsa. iiii a dii aso intra tertiam regulamste argumentor.Quilibet asinus ch
iuilibethominiiscurrit, ergo quiliberasinus istius hominiscinrrit.In casu hic ex vero sequitur falsum,descendendosub Irhominis.Et sit casus, vireshomines habeant tresasinos comunes currentes' quilibet illorum habeat unumasimini ecialem nocurrentem , iam haec est vera , Quilibet asinus cuiuslibet
hominiscurrit.Hisiatilla , Quilibet asinus istius hominiscurrit, ergo sub termino supponente confide 8c distributive non licet fieri descensus , quia alias ex vero sequitur sellam : ut
- , toti Q secvndo arguse,contra eandem regulam,Non sequitur, ne animal videns omnem asinum est homo, ergo omne animal videns hunc asinum est homo,in casum snt tantum tres asini, quos solum videat homo cum hoc,quilibet asinus videat s ipsum,iam anteeedens est m&cosequens salsum:patet Quia si omne animal videns hune asinum est homo,iam asinus vides
seipsum est hominergo regula iti. primi ed Confirmatur primo.Omne differensabentenci est,ergo om ne differens ab hoc ente non est antecedens est verum &consequensest falsum, .eonfir Confirmatur secundo. Nullium aliud a vero est verum, ergo nullum aliud ab hoc vero est verum.
130쪽
' D primum,quido argui ubiennino discreto fit descesus
nego antecedens.&adprobationem,respondeo per propositione
et Prima propositio.Deuspotest dici terminus communis si sit maturae suis gnificatis mediatis,puta pro Patre, pFlio,& Spiritu sancto. Alio modo capitur Deus, essentialiter,put PDeo de sic dicitur ab aliquibus,quod est terminusdiscretus. Secunda propositio. AIi qui tenentq, deus in ista propotitione, uScrear.Deus guberria upponitisimpliciter' immobi liter, ia si per impossibile,nuIIa persona essetin diuinis, non seqretur ,Deus creat,ergo isre Deus,velisse. Ad confirmationem. isto termino SoI,dicitur,q, est terminus communisquantum est de se,sed quia caret suppositis, sub eo non fit descelisus. Ad secundum,quando arguis,hii homInes cumini.& c . I cedo q, est tEs discretus,&sub eo non fit de eius,quia descensus debet fieri a termino cominiori ad sua inferiora.Etlicet illa cosequentiasit bona,Issi hominescurrunt,ergo iste homo, & iste homo currit,non tamenargititur,a superiora ad inferius. t Quando arguis Foenix est terminus,eoncedo:& nego mitior Epotest enim fieri descensuspro diuersis temporibusin propositionibua contingentibus:vt,taenix voIa Vergo ista enix volat, vel ista voIat,demonstrando unam pro uno tepore iii quo exi tit,& aliam pro aliosumiliter Sc in necessariis, puta si hac propositione,Foenix est auis,MIFoenix est volatilis,potest fieri de census pro eodem tempore. Ad primam confirmationem. gnosco venientem,S caete.
Dicunt aliqui,* Ir venientem supponitimmobiliter. Sed aliter rotest dici,*potest fieri descensus sie/rgo cognosco veniente m& huc venientem vel cognosco venientem & hunc veo,
gra seeundam confirmationem, Sortes&Chimera,&e.Dico cy ex modo suae significationis est terminuscommunis, tamen propter desectissuppositorum iisnfirdescensuS.