Exactissima ac brevis logicalium terminorum ratio ...

91쪽

3 De suppositione .QScxlii di Sextum,an negativa, cuius subiectum,& pr dicatum non sup- hium. po nunt sit uerar, t Chimera noti est Chimera vij. dubi si ii Septimii, quomodo verificatur biectum huius,Hoc est ani mal vinae i. c Octauit, quomodo virificatur subiectum,&praeficatum Ita ius,Hoc est hoc

iv. dubiu. di Nonii, quomodo verificatur ly mei,&Iy asini,huius, Melasini interest currerec

Ad primu A Dprimum breuiter dico,quod adpraedicatum illi propo- dubium. sitioniis ponete, quitur per locum intrinsecum ipsum non supponere' sic falsificat seipsam illa propositio. Ad seetidii Ad iecundum respddetur,quod ad ipsist supponeresequitur ip-

dubiit. sum non esse extra propositionemn si est extra propositionem, ergo non supponien sic implicat contradictionem. Ad tertiuisAd tertium similiter respondetur, quod est propositio falsa, dubiit. quia sitantum imaginarie est vera,ergo imaginarie est ver dc non aliter quam imaginaria,S sic simpliciter estfalsa. Ad quar. quartum dico, q, terminus, vel nomen verbale in io,tres dubiu. habetsignificationes: activa, passiuam fornalem, siue instrum talem,o, dilectio significat diligentem dilectum,Squalitatem Quot mo qua diligenstenditindilectu Similitersuppositio capitur actitiis capit ue,passive, Ss instrumetaliter. Re tua differet a passiua,&econ tran ab instrumentali,& e contra. Ad. v. Ad quintum respondeo.Quod non. Primo quando est ' positio exclusma,cuiusdictio exclusim non negatur: vigantum Chimera no est Chimera,haec fertur affirmativa,quia dictio nonegatur,etriusfalsitas sic patetriatum Chimerano est Chimera ergo Chimera non est Chimera,&omne non ChimeraestChia

mera,sed Angelus est non Chimera, ergo estChimera. e Secundo. Quando subiectum distribuitur,velsupponit pro- pluribusquam pudicatum' predicatum est determinatu.Exertum primi. Omne animal est homo, ExemPlum secundi.

Omnis

92쪽

a Desuppositione. m i Xll. omnis homo est.b.animal,& Omnis homo est hoc animal. Tertio,quando nositiosalsificatseipsam: ut haec est falsara monstrando per ly hee, ipsammetpropositionem ' Quarto, quando extrema supportulit pro eodem supposito mediato, sed non pro linmediato:vt,Pater est Filius,tam Ira' ter, q3Iy Filiussupponunt pro Deo, vel essentia diuina,quod est significatum mediatum illorum terminorum, tamen ly Pater nou supponitpro Filio,ites Filius pro Patre,quaequidem sunt significata immediata ilIorum. Quinto. Quando subiectum accipitur pluribus acceptioni, non univocis: vi,Cuiuslibet hominis quilibet asinus est asinus, posito quod quilibethomo habrat suum asinum, praeter Soditem, quae propositio in casti estfalsa, licet extrema supponant

pro eodem.

Sexto.Quando addituraliqua determinatio copulat,mediante qua,praedicatu no couerat subiecto CDe necessari o estcreas. Septimo. Tenetur ab aliquibus, v totum non distinguitura suis partibus essentialibi 'lic dicisti, haec est falsa.Sortes esse-tialiter est homo,quam opinionem reputo nolamultum probabilem,cum omne superius sit de essentix sui inferioris. Ad sextum respondetur,*ad hoc, q, negatimst tilia in qua Ad.vl.du. subiectum,&praedicatum supponunt pro eodem requiritur, qvsubiectum stet determinate, vel distributive. Exemplum Primi, Homo no est animal. Exemplum secundi,Nullus homo est homo,vel Nullus homo est animati Sedsi subiectum negative stet confusetantum, licet subiectum,&praedicatum supponant pro eodem,ipsa est vera: vhA.hom o non est homo Si militer quando utrunq; extremum supponiit determinate est vera: ut,Homo homo non est, etiamsi subiectum supponat confuse Sc distributiue,' praedicatum confusetantum,illa est vera: vi,Quilibet homo,homo non est,

Ad septimum. Respondetur, ch velificatur subiectum illius ad.vij. du. propositionis: videlicet,Hoc est animaI,fic,Hoc est hoc subie

ctum.

Ad octauu respondetur, q, subiectum huiuspropositionis: vim Ad viij delicet, Hoc est hoc, veri ficatur sic Moc est hoc subieest prae dubium. dicatum sic verificatur, Hoc est hoc praedicatum.

93쪽

a Desuppositio ire ar . ix. du s Ad nonu respodetur,qi Ir mei potest capi,ut est primitivi he-bium. ciei, vel de istatiuar. Si Primitiva sens est, Mei iuni interest

currere,ides, mihi qui uim sinus conueniitcurrere . Et tunc sic verificatur,li mei,hoc est,ego.Etly asini,hoc estasinus.Si veroli mei capiatur derivatiue,tunc sensus est, Meo asino conuenit

m , currere,8 sic verificatur, Hoc est meum,veuIoc est meus asin .

- Pro oponitur talis regula Omis obliqu est erificabilis mecuante suo recto: vhhominis,hoc est,homo. Et omnisdictio carens recto debet verificari mediante suo tecto fictorit si dicamus de nece necem, quod quidem nomen caret recto, seplendus est sic ,hoc est nex,uel hoc est morarisie desi milibus. Quaelibet Supponitur etia, g, omnis dictio tam significatim,quiam non licti opse; Isignifieatiua potestsupponere materialiter: vi, Homo est dicito suppone. hi llaba, Chimera est vox. m. trito estem, omnis terminus, ta cathegoreumaticus, quam sylNathegoreumaticus potest supponere materialiter: vi, Angelus est nome.Ormus est signuviuuersale. Aliquis e sigmparticulare. RItem fertur comuniter,q, nullum adiectivum adiecti uetentum supponit laltem personaliter :vt,Homo albusest animal,sed bene substantiue tentum: ut ibi, Album currit. Unde nota , q)ad hoc,quod terminus si ponat personaliter,requiritur significet, aliquid,uel aliqua substantiue,quia nomina,&verba adiectim,nou dicuntur supponere,sed benec opulare.

sv si Sequitur diuisitosuppositiois. Vnde suppositioialiaest materia diuisio. lis,alia simplex.alia perionalis.

ql in suppositione materiali,

E et positio materialis est, Acceptio termini in propositione UpG pro suo significato, vel suissignificatis,quod,vel quae no fg dxer nificat ex impositionepropria et naturaliter proprie. Pro qu notandu est, q, terminus vocalig, v ascriptu5sgnificat proprii ex impositione,illud ad quod fuit impositus, puti, ita vox, rscriptura homo remittat hominem, Squemlibet homine, dc vocatur significatum propriumri Huniatum illius vocis, veIscripturae homo.

94쪽

, ut Desuppositione . to xlij tam,rata voX,vel seris tuta homo significat se , Sc tibi siet aliq=iu voce vel inscripto,vel in metesquod quid ignificatum di citur improprium,& non vltimatum illius vocis et seripuitae Pro quo significatosae diffinitur suppositio materialis secula datio. Suppositio maeteriali sest acceptio termiui in propositione, suppositi Prosensibi simili siti voce,vel inmente, vel in scripto: ut, mirmate ly homo in hac propositiosiWHomo en nomen, qui quidem ter rialis alia minussupponit pro tali termino vocali,scripto,vel mentali. diffinitio. RTertio sic difficitur. Suppositio materalis est acceptio termi- iii. diffind.iuiupropositioneprosuo significato,veIsignificati secundum

conceptum,secundum quem,non ulti male accipitur. Pro cuiu

declaratione nota, , cuilii eis rmino significativo correspois

det triplex coceptusinmente.

Prim' est naturalissimilitudo illi termini,v vocisAui nun- Primus.

c upatur conceptus non vltimatus fecundum quem rei miliuisae concepi'.

pponit mare aliter:vt, Homo est dictio a Secundas conceptus est secundum quem ipsa disio supponit secti .coce Preelse, prosuo significaroadequaton tune suppomisimpliciter: Ut, Homoesi species.Sortes estindiuidinam. mTertius conceptus est notitia rei vItimata fecundum quam di Ter. c oceolo vocalis, uri lcriptura supponiit,tam pro figuificato adequato,quam in adequato :vt, Homest anima , Homo est risibilis, Homo est albus,Homo currit,quae pnedicata competunt,tam superioribus,quam inferioribus. I Suppositi omaterialis,alia est communis, alia discreta. sere Suppost.ta est acceptio termini materialiter sumpti discrete tenti: ut, miti diui. Hoc si Sortes est dictio bilyllaba, hoc Iy homo est nomen. Di creta. Communis est acceptio termini materialiter sumpti, Non Cuniunia singularietati: ut, Homo est nomen. Homo est vox. Homo est

terminus.

id appositio materialis communis, Elia determinata, lia con- Alia diui. Fusa, eterminata est, aee tio termini in propositione mliteriali Determi-rsumpti,sub quo gratia formae,potest fieri descens disiuncti- nata. uus ut ii homo est dictio. - a

Edonfusa, alia confusa distributiva,alia consilla tantum. De alia da

95쪽

De suppositione .u fit dis e Confusa diitributiua est, Acceptio termini materialiter sum- inbutiva. pii in propositione,sub quo gratia formae potest fieri dest eius

copulativus: vr,omuel homo est nomen.Cofusa mi Cousa a ta um est,acceptio termini in propositione materialiter sumpti,sub quo potest fieri descensus di iunctus,vel copulatus:vt,omne ij homo e fi nomen,sub ly nome potest fieri des, census dis uncta .

Pars argv. e Pars argumentativa. Priciuar mi tr/slusisionen surivulsionis in se,&contra diffiniti

nem suppositionis materialis sic argu. Et prim o uc cotra diuisione Datur aliquis terminus,qui supponit, . nota aliquo genere suppositionsi iam dictarum orgo diuisio est frustranea Sequela est bona antecedensprobo . Subie si huiusastud ens est, supponitdemost o illam voce eus, Sino persocialiter quia no pro significato intimato nec simplicite ut notum eii nec maeterialiter, i a mediante conceptu ultimato,qui est naturalissimilitudo omnium entium suppomt,ergo intentum

Constis; qCοi firmatur Subiectum huius, Ensest nomen, non videtur quo ge uere suppositionis supponat,ut deductum est de subiecto

praecedentis argumenti.' argum . . secludo arguitur sie.Subiectum huius Homo est pictus, supponit non simplicite ut notum est ncq; personaliter, quia non Psuo significato vltimatorii iod propriesigitis dat: ileqmateriai ter,quia non Inediante conceptu non vltimato,qui est natui alia similitudo vocis in . argu . Tertio sic. Subiectum huius, Sortes imaginario est Plato noni supponit personaliter,q uia Plato non est significatum eius vir bmatum,nm simplicite ut notistest neq: materialiter, quia Plam to iacui est significarum non vltimatum huius vocis Sortes.

iiij. argu Quarto sic Sulac cium huius,Hoc subiectum non personaliter supponens est supponens, non videtur quo genere supposi uolua suppona ergo illa divisio est nulla.

96쪽

eu De suppositione. v. xliii.

j Sequitur pars responsiua.

quia vel per illud nomen istud, demonstraturilla vox, test ens &scsupponi Uerson iter, vel demonstratur prout est fguumsignificatiuuaIterius,ae sic hipponit materialiter, quia proilla voce,& sibi similibu ecundum conceptum non vlt, inatum stipponit. confirmationem dico, q)ens supponit matelialiter, cum Ad colita Praedicatum sirier inussecundae intantionis, quod est significatum eius non vltimatum. Ad secundum Respondetur,*Iy homo in hac propositione, M. ij.a Homo est pictus, no supponit simplicite ut notum est nec materialiter,quia non secundum naturaum signification em, S is militudinem terminised supponat personaliteri&estpropos tio falla,cum praedicatum sibi non conuenia secundum primariam artificiaIem significationem. Ad tertium.Respcidetur ab aIiquibus,q, subiectum huius.SOD M.th. tes imaginam Plato upponitpersonaliter,&est vera secunduillos: sed alii dicuntiquod haec est simpliciterfalsa, cum ille te minus Sortes noti significetPlatotieni,neq; ex impositione proprie,nec naturaliter proprie Sed primi dictit,* uo est vera simpliciter tamen respectu huius verbi imaginatur dicunt illam co

li veram.

Ad quartum resso Ietunt subiectum huius,scilicet, hocsu .iiij.iccimn non persona liter supponens est supponens, non supponit personaliter,quia habet non suppositionem personalem anedicam sed suppomimaterialiter pro sen sibili milibus.

sequuntur aliqua dubia.

PRimii. Anterminus metatis,possit supponere materialiter: i. dubium si Secundum. An propositio vocalis vel scriptaiub orhinetur nduab'metalibus,qitarui una est ultimatan alia no vltimat ac

97쪽

RDe suppositione. t Tertio. QTertio An haec sit verat Plato brassiario est Sortes,& Chimera imaginatur esse. Adprimu e Ad primum respondetur a quibusdam te nullus ternunus metaliS potest supponere materialiter,quam vis addatur sibi signit materialitatis,puta , lj ratio,quia non potest cadere a sua significatione cum isageni naturale.

Adsecuta SAdsecundum dicitur,q, haec vocalis, homo est animal sub ordinatur mentali, virimatae, ratio,quia prius illa vccasib es vera vel falsa, quam, mentalis non vltimata, cum prima sit prior illa non vltimara,sedilla vocalis,lii significandose naturalitercomuniter sub ordinatur mentali non virimatat, quae est natura- Iissimilitudo eius. Ad tertiit qAd tertium remedet Coroneius, thse est vera,Sortes imaginatur Platosed ista est sella, Chimera imaginarie est Chimera,&ita sinu iter,Chimela significata liquidaethaec sufficiant protermixtassignificauuis' incomplexi a sumptis. Sed quia opo

tet re spondere ad importunitatem Scolassicorum & enconsilium Sapientis, respondcre stulto iuxta stultitiam eius, opsere pretium est de termino mixto aliquas regulas signare.

' De copuIato complexiue tento.

gula. 1 terialiter,totum supponit materialirer:ur,a,S ,b, sunt literis daregu Secunda regula. Copulatum comptitaue tentum, cinias quaelibet pars supponitpersonaIliter olum supponitpesionaliter: vi,SorteS PIam sunt homines. Mj regula, e Tertia regula. Copulatum complexiuetentu,cuius una pars supponitpersonaliter,&alia materialitersupponitmixtim ut, Sortes,&,a,sententia. iiij aegub d Quarta regula.Copulatumcompla vetentum,cuius unafars materialis non supponit, totum non supponit: ut Sortes, &Chimera suntauimalia Rario e quia nulla sunt enita quaesint

98쪽

De suppositione .aec Pro copulato diuisiue tento xlii . I ima regula copulatum diuisuetentum, cuius una pars su Prima re.

pponit materialiter,totum supponit materialiter,& ii personaliter,totum suppoIiit persorialiter. Secunda regula. Copulatum diuisiue rentum aeuius una pars Secuda reno supponinde alia sic polrit personaliterivriSortei Chi- gula. mera, est animal.

e disiunctis.

V Rimae regula Disiunctum, euiututraq: pars sipponit mate- Prima re. 2 rialiter:vili homo vel ly Sortes e dictio supponit materialiter,uel cui utraq; pars supponit perionaliter,supponirpersonaliter, ut , Homo vel Sortesestalbus. RSecunda regula. siunctum,cuiusvnaparSsupponitpersona, Secuta re Iiternalia materialiter,supponi tmixtim: vhly homo vel Sor vula. reses animal,&haec sufficiant pro suppositione materiali.

e De suppositione simpIiei

Esuppontione simplici, tria suntagenda: videlicet.Asignari s basere partem di finitivam,divisivam, S argumentatiu/m, Ni r sui et c.

responsuram. ' si

Adprimsi ergo accedendo, suppositio simplex sic dissinitur. Suppositiosimplex est acceptio termini in propositione pro suo Supp . sin significato primario,et adsquato espectupridicati,vel subieta pux quid . potientis differentiam inter superius,' suuinimus,ut Iubstatia est genus generalissimu .Animal est gen' subaIternu. Homo est species specialissima.Sortes est individuum. Prmiearum primi exempli sic conuensit subiecito,puta Absita- nulli eiusdem ordinis competere valet.Iste enim suntlabis,Corpus est generalis sitruim Corpus animatum est generali gimum

99쪽

De suppositione. mcPraedicatum secunditia conuenit animali,q, nullo pacto, bo mini vel equo, MI alicui speciei specialissimi sub animali coin

tentae,

Praedicatum tertij se competit naturae humane,* non alicui lingulari homini, uo eni dicitur Sortes species,neq; Plato.&e. Sed praedicatum quaerit exempIi ita copetitSorti, S cuilibet singulari sub natura humana contenro, si nullo pacto aliquod superius puta homo,vel animael individuum nuncupari possit.

suppiussi Ri sequitur pars divisiva.

plicis diuis Q cuppositio simplexest duplex scilicet,communis,d discreta.

sup .cois . a Communis est acceptio termini communi stupropositione pro suo significato primario,& adaequato: vhSubstantia est generalissimum genus.Animal est genus. Homo est species.siplex dis. RSuppofitio simplex discreta est acceptio termini in propo rione, prosuo significato primario, vi Sortes est individuum. Petrus est fingulare quod de uno solo praedicatur. Ioannes est indivisibilisin partessubiectivas.Praedicata harum propositionum,sic c onueniunt inferioribus,vel singularibus quod noni, quam,desuperioribus verificari possent.

Parsargu. cisPars argumentativa. Primit ar. Ili suppositis,sequitur tertia pars argumetativa,&primo a DIaguitur si e Siesset aliqua suppositio simplex, sequeretur Qquilibethomo esset specie sed consequens estfalsum,ergo&antecedes.Sequelam probo.Bene sequitur, Homo est species ergo homines lanispectra,& omnes hominessunt species,sicut omnes homines lanianimalia. Quia sicutsingulare de singulari,ita pluraIede plurali Ex quo infertur, quod Sortes est species Sitapraedicabilis de pluribus differentibus numero, quod est contra diffinitionem,suppositionis simplicis,&discrene. Sedm arg. Seeudoarguitur. Homo est species,ergo iste homo est species

vel istehomo est speciei. Sequela probatur, quia sub quolibet

100쪽

termino communi,communiter tentopotes fieri descensus disiuncuuus.sed consequens estistium,ergo& antecedens. Tertio principaliter argu.Datas positione simplicissequitur id quod heduat contradictorie sunt vers, ergo illa non est poneda. Sequel aprobo. Haec est veraper te,homo est species.Et haec est vera,nullus homo est species,&ambs vert,namb contradictori ergo intentum prima non eget probatione,sedlicsidam probo.Iste homo per descensum, Sortes non est species, Martinus non est species,& sic de singulis, ergo vera. Forte diae s, q, prima non habet contradictoriam: contra, cuilibet assirmationi est negatio opposita.

Sequitur pars responsiua.

Pars ros.

Ad prima

Iam,& ad probatione,scilicet,Sicut migularede singulari.&CDico villa reguIa i multis fallitur: qa licet seqtur homo est rationalis, ergo homines suntrationales, non tamen sequitur,Deus estinfinitus ergo insuntinfiniti,&siae negandesunt consequenti si IIane,exantecedenti male illato. Ad secundum.Concedo antecedens,&nego sequelam,combititur enim Italia figurae dictionis,arguendo a suppositionesimplici ad personaIem. I Ad tertium dicitur, excStradictoriarum estins libilis. Ad m.1d. probationem dico,q, illa,Nullus homo es species, non estcontradictoria istius, Homo est speciessed ista Homo non est species.Pro quo notandum est,m nulli termino supponenti simpliaciterest addendumsignum uniuersale, particulare,vel singulare unde haec estfalsa,Omnis homo est species,&Ir homo supponit personaliter non simpliciter.Similiter subiecta iliarit,Aliquis homo est species,iste homo est species, supponunt person litern non simpliciter . Ex quoinfertur, quod subiectum istius, Nullus homo est species,non supponitsimpliciter et Item nullus rerminus sumptus in numero plurali supponitsimpliciter,cumsupponant pro significatis sec undarns, Sc non pr