장음표시 사용
71쪽
Similiter terminus dicitur syncathegoreumaticus tripliciter. Ratione officia tantum,&est ille, qui significat aliquid . uel albqua ,sed non potest pro eis supponere visunt nomina obliqua, re adiective tenta: obliqua, ut ii Cato ius, ly albi.' Secundo dicitur terminus syncathegoreumaticus ratione tagnificationis tantum, Sestitie,qui non significat aliquid, nec aliqua, sed potest habere officium in propositione: ut Ir omnis habet actum distribuendi: ly iste, singularietandi: ly est uniendi extrema:&ly non ,distr1buendi,& negandi simul. lis suppo itis sequitur secuda pari,que dicitur argumetativa. Pars argu . Pars argumentat tua.
Iun. r. DRimo arguitur sic.Nullus est terminus synea thegoreumatia cus ergo diuisio illa nulla.Sequela est bona antecedes proho Si aliquis esset,esset II omnis,sed ly omnis non est te
ininus syncathegoreumaticus,ergo intentum.Minorem proebo,significat aliquid,& aliqua ergo non latum aliqualiter. Forte ite bis antecedens,quod probo. Primo sic II omnifficit intellectum accipere ipsos terminos copulari ite, ita ordine ad suusigiat ficatum,vel sigirificata. Item II omnis cogit intellectum, ad capietidum ista significatae opulatiua,ergo lignificat tam term illos,q ipsas res copulative. Probatio. ovidetur quare lyhomo significet homines,&non asinos, iiisi quia facit intellectum c oncipere homines non asinos,ergo assimili,de II omnis,ui,
ij Secundo sies aliquis terminus esset syncathegoreumaticus, forte esset Ii sit,ibi,Sortet si est Sortes, sed hoc non, cum significet Sortem, vel sal rem illationem. in il Tertio .Hallus est terminus mixtus,erpo gratis dictum es, Uterminus mixtus significat aliquid,& aliqualiter.&caetera.Sequela est bona,antecedens probo Si aliquis terminus esset mixtus diuisio in terminum significalitem aliquid, vel aliqua, Ss interminum significantem aliqualiter tantum, non esset bona sed illa videtur bona,ergo nullus est terminus mixtus, sequela probo: quia inebra bone diuisionis debent esse opposita, sed mehra
72쪽
De tro cathe de syncathegoreum Alle . xxx illius diuisionis,ex quibus conficitur terminus mixtuS,non stat opposita, postquam terminus mixtu iconiicitur ex eis.
e Sequitur tertia pars responsma.
Pari Icl. A D primum, quando argu. Nullus est terminus syncathegoreumaticus.&e. Nego antecedens Et ad probationem,concedo quod ly omius possit dici causa sine qua non, licet improprie qua termini,& ressignificarae concipiuntur,&accipiuturcopulati uesed nego quod II omni ignificet terminos, neq; reS. Pater, quia neq; naturaliter prieprie,neq: ex impositione illa significat quia suum significatii est quoniam uniuersaliter affirmative,&ad ybationem facitintellicitum coiicipere copulative.&e.Ergo significat,nego sequelam,pro quoponopropositiones.' Prima.LY omuis extra propositionem, non habet officium ut ibi,omni5 homo. Prima priSecunda propositio. Significatio dely omnis,consurgit ex 'sigficatione totius aggregati ( ut omnis homo est animal, es ij. Propo.
conceptu hominis,& ex conceptu animalis, inclusoin homine, seuhominibus,cosurget significatio ij ncathegoreumatica, dely omnis. Ad secundum . itando arguis nul Iusterminus est syncath goreumaticus &c. Nego antecedens, & ad probationem de ly Sortes si est Sortes Respondeo,quod II sit, extra propositione,ni mirum rumn hil significat. et secuta potest dici quod lysi actualiter denotatillationem in comuni ex verificatione termini inferentisdeat quoad verificationem termini illati de eodem.Sed illa significatio cousurgit ex significatione totius aggregati,pumistius, Sortessi est Sortesin non de lysi,solum. Ad tertium Quando arguis,nullus est terminus mixtuS . Sc. dego antecedens.Etadprobatione,membra diuidentia debent esse opposita distinguo,vel reali(vel formaliter:&scnoopo tersemper,vel formaliter, Sciron realiter,&sic concedo.Et taIi Oppositione opponuntur cathegoreuma,& syncathetoreuma, quia alia est ratio cathegoreumatis , aliae ducathegoreumatis.
73쪽
De termino ea thegoreti v ne illego. est nempe cathegoreuma fignifican3 aliquid, vel aliqda,ec non aliqualiter. Sed syncathegoreuma signitiat non aliquid vclaliqua ,sed aliqualiter. dictis inseruntur corollaria.
Primum ci Ptirarum.Omne copulatum cuiuSpartes priticipales sunt e coro. thegoreumatumes terminus cathegorcumaticus. Secusum c Secundum.Omne dipiunctum, cuius partes principales sunt. oro. cathegoreumaticae, vel una , est terininus cathegoreum licus. Exemplum primi Sortes, vel Platoa xemphim secundi,Sortes, vel eie Tertium ' Tertium corollar inm Omne disi uehim,vel copulatum,cuius cor s. partes principales sunt syncatlaegoreumaticae,est termin Incathegoreumaticus: ut,est mirist vel fuit. artum invitimum corollari ii Omnis riscuius una parsest Ogregoreucoro, matica altera vel o syncathegoreumatica ,esttrs mixtus: ut, lyomnis homosy cunit:& secundum aliquos estpropositio.
si sequitur leptima diuisio. in terminucomplexum.& incomplexum.
PRO quo netiadum,quod copIextim,dcincomptivum, aliter conticleratur a gramatico,&aliter a logico Nempe gramaticus illam vocem ait esse complexam,qille realiter, & maliter habet plurespartes in voce,vel inscripto,uri sita oratio vocalis,Homo aldus: istas riptura, De' est sumum bor um Sed dialecticus, cεplexibilitate in invoce,& inscripto ponderat iusta complexibilitatem, vel incomplexibilitatem mentalem. de si terminus menta Iis est incompti xus: vocalis,&scriptus u-hi c orrespondentes erunt incomplexi:sii vero terminus mentam Iis est c oplexus, sibi e orrespondentesinuoce,de in scripto erunt complexi .e His suppositis,lectio presens diuiditur in partem diffinitiva, a rgumentativam,&responsuam. Quo ad primam Tri cople Terminuscomplexiis interminus,habens plures partes siguixi dari. fica::tes iuxta significationem totius formaliter:vt,Homo alb' velaequivalenter: vrsi imponaturi I.a.ad significandum,ut ista Propontio,Homo est animal.
74쪽
tDetermino complexos incomplexo.st xxxij. ' significare iuxta signifieationem totiusest,habere plures par significa.
tres ex quarum significationibus, significatio totius costituitur. iuxtavonec vel sic. Terminus coplexus, esiterminus includes plurespar roti ubis res conexiouehabentes formaliter,uel equaliter. RPartes dicuntur habere coexionem multis modis.Primo per copulam verbalem, ut, Homo estanimal.Scclido per conitimonalem ut Sortes 8c homo Tertio per adverbium:vt Sortes dum dormitat Quarto per relationem,ut Plato qui vigilat.Quinto per determinatione Odeterminabile: vi, Homo albus.Ex quo sequitur,quod homo asinus no est complexus, cumstineptum aggregatum. Terminus complexus distans est terminus,cuiuspartes priam Cop dist.cipales colungutur per aliquod colligibile: vi,Sortes de Plato. Diciturpartes principales, quia non sufficeret corii unctio inter partes minus principales: quare iste terminus, Sortes via dens Platonem & Ciceronem: Sortes dum loquitur, ato dum vigilat,non sunt termini complex quia partes principales non
coniunguntur,sed minusprincapales. et sic dissinitur. Terminus compIexus distans,interminusincludens plures partes c5nexionem habetes, ratione conitingibilis. Sedierminusculexus indistans,est terminus cuius partes principales non coniun- i dii.situr per aliquod coniugibile. vel est terminus includenspartes se haberes,sicut determinatio,8 determinabile:/,Hoat . Sed si quaeratur,unde sortii intur haec vocabula,disiam, B i distans Respondetur,quod dicitur distans, quia partes distant per aliquod medium,Sc dicitur indistans,quia partes non distat per aliquod medium. Terminus incomplexus est terminus non habes plurespartes, Tra incosignificantes iuxta significationem totius Vel sic diffinitur. Est
terminus non includens plurespartesconexionem habentes formaliter, Iaequivalenter ut T homo,ly layis,lj .a. si ponatur ad significandum incomplexa. His suppositis,seqtur sec unda parsquedicitur argumetatiua,
yximo sic argu. Contra predietam diuisionem .Datur aliquis Primi ar--
75쪽
Ad primuame termino eople . 5 Ineomplexo utermin', dc tamen non est eomplexus, nee lineompleras, ergs diuisio no euacuat diuisum Sequela est bona& anteced cniprobo Hoc aggregatum suinptii materialiter, omnis homo est animal estpropoliti oc Ethegorica est terrenua,tanicii non est complexus,nec incomplexus,ergo iis tentum. Primamparteinprobo, quia partes eius iton coalutigui per aliquod coniurigibile, cu subiectum sit hoc totum, innuis homo est mimal ( materialiter sumptam iam incomplexussit habet plures partes:vt notu est.' Secundo arguitis sic. Ly album est terminias,tamen non co-plexus, nee incomplaxus ergo id quod prius sequitur.Forte negabis minorem,quam O probo Non est complexus,quia nε habet plurespartes significantesiuxta signi Mationem totius, nee incomplexus,quia uiualet hiate aggregato,est ens habens albedinem,cui notitia videtvrsignificare fortem, & albedine.
cis Tetio argu sic Ex dissinitione termini coplexi sequitur,quod
notitia simplex hominis,est terminuscomplexus: quam sequela sic probo.Sit notitia hominis.a. inc lexa, habenis quinq; UMdussuae entitatis,tunc sic .Hec notitia habet quinq; gradus,ergo quinq;Partes significantes iuxta significatione intoriu5, cum sint eiusdem rationiS,&homogenia ex eadem ratione sequitur,
quod sy hoino,dicito vocalis, Iscripta,e si terminuscomplex rater,habet pi are spartes figni ficantes i uxta significationem totius Acut sunt literae syllabis. rgo intentum.
Io i firmatur Notitia iudicativa, qua iudico Deum esse iustu iudicem(secundum omnes,si terminusincomplexus,&tamen non habet plures partes,cum sit notitia simple, eigc diffinitia nulla,cuin non coetiueniat cuilibet conteiitosiub diiunito.
go D primum Datur aliquis terminus.Si .m antecedent adprobationem,omnis homo es animal estpropositio cathegorica edodet urdupliciter.Primo potest sustineri, q uta fit terminusinco Iexus :ratio,quia videtur sub ordinari conceptui ilicomplexo collectu upponenti pro illisvocibus cinllective,dc pro nulla illarumst vin sumptasicut iste term nug
76쪽
ue De termino complexo&ineomplexo . m xxxiij cumulus lapidum supponat pro illi se ollective,& pro nullo te, ortum sumpto supponit. Secundo potest dici, lita aggregatum sit terminus complexus quia videtur subordinari huic copulato,scilicet y ois,ec lyhomo,& Ii est,& ly animal SIT e,&ly Ppositio ca tiaegorica. Ex dicitis sequitur,quod quaecunq; duae re S, & tres, & quatuor Prima co.& sic dei iacet unt termini incomplexi colle stium vel complexi secundum distinctionem datam, de ly Omuis homo est auDmat,est propositio cathegorica.
Secudo sequitur aetabilitenqu6d quelibet res significas sena Seda coc.
turaliter coiter,est termin replexus,cu significet se, Pponaliter.
di Ad secundum Concesso antecedente,nego minorem: dc ad y- Astri.
baetionem. equitialet huic,ens habens albedinem Mico, , ens habens asbedinem no reperitur tu meriten sie dico,*est termi- Irus incomplexus.Et ad inconueniensiliatum,quod notitia simplex significaret sortem, Scalbedinem, concedo totum: Sorte
principaliter,& albedinem minusprincipaliter. Eisargvas, si signi ficat albedinem, ergo supponit pro albedine, nego seque-Iam :& ratio est,quia significat Sortem in recto,& albedine inobl quo. Vel aliter,quod significat Sortem,& supponit pro Sorte Sc quod nou significat albedinem,neq; supponit pro albedi-ne,sedcdnotatiliam,&hoc videtur verius. - . . .
Ad reritu mego se lassit ad Datione,habetplure3partes. 8 c. Ad M'T Is tinguo,vel eiusdem rationis, Sc sic concedo, cum quaelibet pars illius notitiae fit notitia sed hoc non sufficit ad compIexionem termini.&intilligas quod haberplures partes diuersarum TZtionum,hoc nego.Item illa notitia non est terminus indistas
quia illi gradus non se habent sicut determinatio dc determinabile,nm est complexus distans,cum illi gradus non condungantur perajiquod coniungibila. Ad cofirmatione de illa voce, vel scriptura homo, nego asiis. Et ad probatione habet partes, distinguo, velliterariaa, Sc sylla-hicas:&sie cocedo. Sed hoc no sufficit, ad chlexione vel habet plures partes dimonales,&sic nego. Reqsitur eni,qi partes trico plexi sint dictiones, vel orones,velaepositides: ur,ly ho: si h 5 bi:ly ho est animal malaetum: Sorte scurrit: Haro mouetur est propositio copulatissa.Ite nota, II toti' pol capi equivoce
77쪽
tesse termino absoluto S conoratiuo. mibi iuxta significationem totius, quia aliud est totum dictiona, Ie,aliud totum orationale,aliud totii propositionale . Et parrestri complexi,debent signi Mare,iuxta significatione totius os tionis,vel propositionisin non totius dictionis. Ad aliam confirmationem de notitia iudicativa. Respondeo,q, notitia iudicativa essterminus incomplexus,in genere signi: sed in genere significati, semper videtur terminus complexus. Primam patet quia est notitia simplex. Secudii etia patet, quia iudicandum,vel iudicabile, semper videtur complexe significari, ut Petrus iudicatur dignus vita eterna, Iuda a vero indignus illa.
Erminorum,alius absolutus, ius conotativus.c Lectio ista seceatur intres partes:videlicet dissiliitiuam, impugnatiuam & solutivae Primo sie aggredimur ad pa tem membrorum diffinitivam Tys abso . Terminus absolutu&sic dissinitur, Terminus absolutus est te minus,qui ultra principale significatum, non significat aliquid aliud,vel rem aliter se habere:vt,II homo,IT lapis omnes termini de praedicamento substantiae.
Alia disso. vel sic Terminus absolutus est,qui significat in recto, ut sunt termini de pnedicamento substantiae:ut T sortes,idi homo, tr
Trscdno virminus connotativus est terminus, qui ultra principale,&materiale significatum,significat aliquid aliud ,vel rem aliqualiter se habere,vel non habere Exemplum pruni, lyiustum siPinificat Sortem principaliter iustitiam minuspricipaliter, vel saltem eam conorat Exemplum secundissedens, vel non sedens
significat Sortem principaliter, Sipsum sedere, vel nonsedere
Aliadisso. vel sic.Terminus conotativus est,qui significat unum principaliter,& in recto, iud minusprincipaliter & in obliqu':vt, lyalbum equi ualet huic aggregato,res habes albedine: rei habena
in recto signitatur,sed albedo in obliquo. I
78쪽
a De termino absoluto Sconotativo .st xxxii q. Terminusco notatium liuiditur,quia aliis spositit S, aliuapri Tyspositi. uatiuus. Positiuus est,qui ultra principale significatum con orat partem essentialem: lilyratiotiale significat hominem, conotat eum habere animana rationalem,vel conoretpartem identicam,& realem: ut,ly risibile significat homine principaliter,&conorat eum esse aprum natum ad ridendum, vel conotat parte extrinsecam,S accidentariam: v ly album significat Sorte principalitern conotat ipsum haberealbedine. Etia potest addi ti minus mixtuS. vl,ly rationale album, resibile nigrum. Sce teria Tras uati minuspriuatiuus est terminus qui significat,S supponit profigiti Mato principali,S materiali: vhly caec umsignificat Sortem Sc 5 notat ipsum carere visu. sedens significat Ioannem principaliter,&co notat eum carere cursu,& ambulatione. LI pa in per significat patrem meum Fraciscum principaliter,&conorat eum carere diuites temporalibus fed non spiritualibus, nimiruecclesia canit in laudem ipsius Hic Franciscus pauper S modicus,caelum diues ingreditur,&hrmni scelesia ibus honoratur.
sequitur secunda pars argumentativa. Para argu-
URimo argu .se. IIus est terminus absolut ergo diuisio nul- Frimar. 1 la Cosequetia est bona,&antecedes probo. Si aliquis esset, esset lyhomo Exempli gratia, sed hoc non. Forte negabis
istam minorem,quam sic probo Est terminus conoratiu', ergotio absolut colaquetia tener, ab oppositis,vel disparatis: alis probo. Habetprincipale significarum &minus principale, ergo est conoratiuus. sequela tenet, a diffinitione ad dissim fic&antecesdei probo. Sic rei describitur homo, estens habes humanitate. Confirmaturas te termanus laomo, significat hominem, conotando habere animam,&corpuS. Secundo argu sic. Iste terminus hois, est termin us coImorati- cc grinarg.uus,ergo& iste terminus homo sequela videtur bona,ci m sint termini synonymi .&antecedens probo . lite terminus Hominis significat Hominem reiicipaliter,minus principaliter conotat possesi onem alicuius,ergo est terminus conuolatiuus. Consequentia tenet a diffinitione,ad dissiliitum.
79쪽
3De termino absoluto Se conotativo.Qt Argu. sit casti termini,hoisas in ens est Sortes,Plato qcu rit, homo is rationalis, omnis homo, iste homo, sunt termini tamen non videntur absoluthnec conoratiui,ergo driusio nulla
Probatio minorissaciliter potest deduci. Pars resp. E Sequitur certia pars responsura. 'Ad. . T Dprimum .Quando arguit,lyhomo est terminuScones tiuusmeo ornatorem cum iit terminusde praedicamento Libstantiae. Etadprobationem dicit Scotus,indistin.iid. primi sententiarumn solutioneargumeti Anselmi, qui ait,Homo estens habens humanitatem:&Deus estens haebensdiuinam naturam, quia haec est quaidam explicatio nominis,non autems se expressio significari, qui atome concreti de perse,non importa thoe,quodest habens et habere, deantum de modo significandi, in quo distinguitur ab abstracto.Solum enim concretum importat ipsam formam, quia album solam qualitatem sigilificaI,unde importathoc,quod cithabens,quiaconcernit suppositum habens uium significatum attamen Adem siguificat cocretumn abstractum, licet modus significandi sit alius,&alius.Et 1dco,in huiusmodi estimologijs,d descriptionibu novorret quicquid potest vere coniungi, cum discriptionibus coniungatur cum descriptis. luconci si Nae dictis insertiir,ci, Ir habensDeitatem,non significatiuae situm, sed connotatipsum, &significat formam quae illest supposito, sicut album significa tabedanem,comiotandosubiectinnsiue concernendo suppositum. Album enim importat, quod ies habensalbedinem,&licet album, S albedosgitificent eandealbedinem,album fgnificateaminhaerentem subiecto, sed alboedo nullo modo inhaerentem, nec visit nata denominare suppositum. Vnde licet isti asit vera,Francise us est albus,haec est falsa, Franciscus esialbedo. Et adi Ilam : videlicet, Deus est ena habensDiuinitatem, non supponit pro Deo absolute, non con- eernendo suppositumdiuinum quia haec est falsa,Deus,vel De habensdeitatem:suppositu de quo dicitur,pura, Pater, vel Fili est
vere haria deitate.ergo sili vereconsigitarcii ista discriptioe,
80쪽
3De termino a Voluto, notatiu*.ae xxxv. h1beat deitatem: quod non verepotest coniungi cum descripto, puta,cum Deo RSequitur etiam,secundumaliquos, P concretum principaliter fila coc I. significat ruficatumformale secundum intentionem huius doctoris minus principaliteraenotat subiectum ut ly a lbsi principaliter notat albedinem,& minus principaliter subiechini. Ad secundum quando arguis Lyhominis est terminus conora iatinus,ergoII homo, nego sequelam,& ad probationem dico.Primo, lyhoministron est nomen,cum sit casus genitivi Secundo dico, si ly hominis esset terminus connotatiuiis, non effer magis obliquus,quam ly h omo,cum possi treddere suppositum verbo:sicut ly homo, quod entilium. Etsi arguas, iste terminus
homini fleo,importat comparatione extremorum, ergo est te mira conoratiuus.
Respondeo,quia illa comparatio importatur ex modo significandi rectedely Ieo.&ex modo significandi obliquede II hominia,S non ratione illius partis hominis tantum. Ad tertium re pondeo,quod illi termini sunt connotatiui, quia Di iis Ir hominis asinus significat asinum conorando, silposiesus ab homine.Ensquod est Sordissignificat omne ens,conotando, sit Sortes.Homo irrationalisaignificat hominem lyhomo,& II irrationalis irrationabilia de significato principali, conotando repugnantiam inter Gmnis homo significat hominem con tando, Tit oia ho iste homo. Plato qui currit,signiscat Plat
vel breuius potestdici *illa diuisio datur de termino ineomplexo,&simplici,Sc noti de termino complex quemadmodum sunt isti.
Erminorum aliusdiuisuus:alius collectivus:&aliurpartim diuisiuux partim collectivus.Terminus diuisiuusest, trifg tradiuisi.nificas aliquid: ut, ly homo. Terminuscollectivus est, termine tra colle. fgnificasaeliqua:vt y homines, Ir populus. Terminuspartim is pRT.c collecuuus,partim diuisi est, trifignificua aliquid, S aliqua. ue.rt. u.