장음표시 사용
151쪽
Confirm. ' Confirmatur.Omnis homo & asinus eurrir. Omnis ion ei tribuit totum subiectum,ergo non est sign um distributivum. ij.Zrgu. c Secundo argu. Sic.Quodlibet qualelibet dequolibet tali Ait ipsum esset tale quale ipsum estposito P sortes sciatgrammatas, logica rethoricam:&Plato Cicero similiter,& sciantseliabere eas,& sint alii tre, homines,quorum unus, sciat tantummodo logica,&ali rethoricam solum,Salius grammaticam solum e nesciant se habere eas S de ali is nil ut sciant: dc alia scibant de se de istis' uo sint plureshominesmec plures qualitates Probatio.Hoc qualelibet de quolibet tali scitipsum esse tale quale ipsum est,& hoc qualelibet sciripsum esse tale quale ipsuest,& sic de tertio,&de quarto,& de ali js, sed consequens cst falsum,quia non quodlibet gramati cude quolibet tali scit ipsum esse tale q uale ipsum est (urpatet per casum ergo ista figna vide in .argu tur variare veritatem propositionis. Item arguisicomne animal fuitinarchaNoe, ergo egoqui su- . . animaIMI III archa Noe,quod est falsum. Quarto arguitur sie .Ab utroq: istorum enuntiatum e verum ergo enuntiatum ab utroq; istorum est verum,per conuersione sed consequens est salsum,ergo& antecedens.
v,argu Quinto arguitur sic,omnis velaliquis homo curritergocurrens est aliquis homo.M.argu . ci Itemargum.sic termistorum est homo velasimus posito se virus sithomo sileastians probatur.Isteest ho vel astitus,ergo
utem: istorii est ho vel asin tuc ultra uterq; istorist e homo vel assin tergo uterq; est ho vel uteribeasii Sed cosequens est tillii
A Dprimum respondeo,*prima est simpliciteriata. s. om- Ad Prim, iknis homo & alius homo sunt,quia ab omni homine no est alius homo,probatio eiuspeccat secundum sallaciam figiis redictionis,arguendo apIuribus determinatis ad unam determinata maespectu multitudinis quia non sequitur.Iste ho&alius laomo sunt ergo iste homo & alius homo sunt.
Ad conm g Ad confirmationem respcdetur,*signum uniuersale assisma
152쪽
Dedistributione. R, IXx.tilium in singulari sumptum,nunquam distribuit copularum.Ratio,Quia e opulatum aequipollet innumero plurali.Etsicut ista es incongrua,Omnis homines currit, ita ista,Omnis homo,&asmus.Sed si formetur argumentum s Omneshomines&asinuscurrui aliter esset dicendum. Ad secundum respondeo,*prim est vera,&probatio peccat Ad.q. argsecundums latiam consequentis, arguendo abinferiori ad superius,cumdistributione superioris Quia Qualilibet iupponit tatum pro tribus hominibus habenti. omnem qualitatem. Sed Gramaticus in descendente , non tantum supponit pro illis tri- bus sed etiam pro quarto habete solam gramaticam' pro quin eto habetate sola rethorica pro sexto habet sola dialectica unde nonsequitur, Qualelibet ergo gramaticu. Quia inplus se ha- 1 bet gramatica qua m, qualelibet, &sic arguitur ab inferiori ad
superius,cum distributione superioris. . .
Ad tertium(omne animaliuit in archa Noe re*ondetur per 'rum in M'
Prima propositio.Illa propositio accipitur a sanctis viri a tan ir*P- quam vera' catholica cuiuslans est:De qualibetspecie animalis,animal fuitin archa Noe. Secunda propositio .De rigore logicoilla propositio est falsa, ' .propo. quia secundum doctores,nul Ium signum potest distribuere te minum cuiadditur,nisi iiicludatiuum terminum specie, vel ge
Tertia,Sequitur ex proxima propositione, cum hoc signum it; pi a omnis, vel omne non includat terminum includentem genus, vel speciem non distribuit subiectumillius, pro generibus singui Tu. clauarta propositio.Signa includetia rerminum specie, veI g is.. nere,cum acui distributi uolant, Quodlibet,Quot,aualelibet 'py 'Quantulibet, uotiens cur . Et sic istaepropositiones ventutexponendae. Quelibet partes continuisulitin continuo Quar tuscule homo est animal. Quotiescum fuisti Parisivssuisti homo,8 sic de similiaequarii expositio relinquitur erudito te tori Ad Quartum respondetur,*calassol reponi sic,q, Petrus dicat istam propositionem,Deus est.&Sortesdicat istam, Homoe animal Etambosimul dicant istam, Homo est asinus. Tunc prin
153쪽
De distributione. Qbatur sie.APetro enunciatum est veni' a Sorte en unciatum est verum: ergo ab utroq; istorum enunciatum est verti. Sed falsitaseivgprobatur per suam contradictoriam . Nullum enunciatum ab utroq;issimum est verum, ergo enunciatum ab utros istorii non est verumsista est cotradictoria prime, &sequitur ex sua subasternRnte,puta,nullum enunciatum.&c.Ad quod respondetur, in casu posito,prima est vera,quia primum enunciatm&secundum sunt vera.Et quando improbatur per suam contradictoria Ab utroq; istorum enunciatum est verum, sequitur ex sua sub alternante Respondeo,negando consequentiam,quia arguitur ex partedet Anunciatum etiam stante conlatitantum, ad ipsum stantem confii distribuuue.Unde in ista, vrro istorum eniiciatum est verum, sialconfuse tantum. Et in ista nullum enunciatum ab utroq; istorum est verum stat confide distri buriue ,& ita est fallacia figuredictionis. Vnde sequitur q, illa nullum ea iunciatum.&c.Non est subalterna istius,Ab utroq; istorum enuinciatum non est verumcontradictoria prime est ista 5 ab utro istorum enunciatum est verum Et importat illam multitudinem disiunctive o uon copulatiue, dicendo sic Ab utroq; isto-hrota. rum enunciatum non est verum,uel,Ab utroq;istorum enunci .
tum non est verum, ergo prima vera.Sequitur etiam, gi omnis
propositio affirmatitia,in qua ponitur hoc signum uterquapar, te predicati semper est falsa,vi, utem; istorum est urem; istorum demonstratis duoes hominibus,patet perdeseendente iste isto obiectio. rum est uterm istorsiniste istorsi est viem istonsi Et siquisarguat. Iste istorum est iste istorum,demonstrando se ipsum in prima,&secunda,& iste istorum est iste inorum,ergo uterq; istorum est Solutio. uterq; istorum. Respondeo,q, non bene descenditur, quia in desecendentibussemper debetuerificari idem pr dicatum de diuersissubiectis dic edo sic,iste istorum,ideit Sortes est iste istorum,id est idem Sortes, Sciste istorum, putaritruscssisteistorum,scilicet Sortesquod ela falsum.
Ad quin' ' At quintum respondetur,*consequentia non valer,arguitur
enim a termino stante confuse tantum ad ipsum stantem determinate . Non enim valet animal esthomo,ergo animalest omnishomo tem,dico q, illud disiunctum ,Omnis, vel aliquis,l Tomnispotest distribui pro solis masculi uispropterillam copin
154쪽
M De exponibilibus. Ixxj. Iam implicationis,miquis &ae nulla tamina sic ut in ista Quilibet homo currit. Ad sextum respodetur,*in casu illa estvera, Hermesthomo Ad sexet
vel,asinus: ut patetperdescendentegetusaeiquando ultra a guitur,ders est homo,vel Mem; est asinus. co, coseque-ria non valet,quia arguitur,iste e homo vel asinus c iste e homo,vel asinus,a copulata,ad copulatiuam' virtualiter arguitur a minus amplo,ad magis amplum,uel a non distributo , ad distributum simpliciter.
i metetm Rogredientibus nobis more solito ria in praesentiarum determinanda veniunt.
c Primum.Quidsitpropositio exponibilis. Secundum. Qilaesintsigna exponibilia. i Tertium Quae sit propositio exclusiua,&qu tu ex' sic de alijs speciebus exponibilium. Ad primum dici rur,m propositio exporribilis, est propositio Propositi
habens sensum obscurum, ratione aIleuiussigni in eapositi:vt, o exponi unicascemina est in paradis tantum homo currit. hili squid Dicitur notanter , Ratiotie signi in ea positi, quialicetisci Papa dormit . Et ista, Sortes currit,habeatsensum obscuriunnon tamen iit exponi biles,sed bene isse . Omne animal praeter hominem estirrationale.Praeciae creatura rationalis est beatificabilis. Secundum notandum est,q, propositio expossibilis,liabetpro
correllativo propositionem exponentem,vel propositiones exponentes.Dicitur,exponentem,quia semper expcnibilis exponitar per unam propositionem hypotheticam copulativam vel disiunctivam.Exemplum primi, tantum animal est homo, quae sic exponitur. Animal est homon non non animal est homo,id est nullum non animal est homo,cst exponens huiuS amrum animaeI est homoExemplum secundi, Non tantum animal non est homosic exponitur,omne animal est homo, do aliquid
155쪽
non animalesthomo.Dicitur exponentes,propter cathegoricas exquibuscomponitur illa hypothetica.8sen, hv i secundum dico,Psigna exponabili aiunt exemplariter , Iroohibilli Tmxum,Praeter,aui Aa ratione qua Iricipit,Desilaut Prius P Posterius,Fortior,Fortissimus,Differt,DistinguituriSicut ta& sic de similibu vitiis in locis patebit.
,--- Nequam diffiniamuspropositionem excIusiuam
Propositu notandum est,quod alia es ppositio exclusa Alia
O hcIusa exelusiva.Iterum prositio dicitur exclusa triplici dr tristi--ter,vel ratione subiecti tantum, vel ratione praedi A dati tantum veI ratione copulae tantum .Exempluprimi,tantum homo est animal suius sensustalis est,aliquid est tantum homo est animal. I see,idlud quod est homo,& no Enclusiva est non homo est animal .iudicitScotus,q, signum exclusiuum ratioesub additum subiecto excludit respectu praedicati me illud de quoiectu. vere non dicitur,neq; peris,neq; peraccidens: vi,solium alia currit, non excludit hoc album,de quo per se dicitur: ut, dicendo hoc album est album.Neq; excIudit Sortem,de quo peraccidens dicitur : ut, Sortes est albus . Neq; excludit magnum , vel quantum de quibus peracidens dicitur:ut dicendo,quantia est album,& magnum ei Elbum,sed excludit nigrum ,&Deum,de Exclusara quibus,nT: perse,neq; peraccidens decitur,dic endo,nigrum est tione prae album et Deusestalbus. dicati. Sed propositio dicitur exclusa ratione edicati,quias dictio exclusiua additurpraedicatorvi, Homo est solum animal, 8 de ista inquitScotus,quodlogica non traditur communiter de exclusione addita praedicato. e Secundo dicitin lib.tertio,distin, septima, quaestione secunda in solutione primi argumenti,*signum exclusiuum additu predicato totum excludit respectus lecti,quod nosormaliter ,vel ellantiali ter dicitur de praedicato,neq: econtra,maxime ciusdem
156쪽
rationis: vi,Hoc est solum album, denotat q, nulla alia qualitas haereat illi subiecto visi albedo,' sic ista propositio in lacra pagina negatur,Christusest solum homo,& ista limiliter,Christus est solum Deus. gEt nota *secudum opinionem Doctorissubtilis,diuersitasinter subiectum praedicarum(ratione diistioliis exclusuo: si Psubiectum stat pro supposito praedicatum dicit formam suppositi .Exemplum primi autum homo estanimal.Exemplum scicundi,Homo est tantum animal. Tertio dicitur propositio exclusa,& non exclusiua,quando di - . sectio additur solum copulen virtus eius non transit in praedica tum: o,Homo tantume animai,cuius sensus est,homo est ani' M' Psumat,' non est non animal. Paterin diuinis solum est Deus, id est, Pater est DeusA non est non Deus. His suppositis, sic diffinitur propositio exclusiua . Propositio diffinitur exclusiva est quado dictio exclusiva fertur super subiectu prae Spositio, dicatum,&eopulam,videlicet,confundendo unum,distribuetin exclusi uado alterum extremorumn negando copulam,vel eam uniuersaliter assirmando,si extrema sint confusionis diuributionis; capacia: victantum animal est homo,ly animalcoulanditur ly homo distribuitur,ly er,negatur in una exponetium,S amrmatii est uniuersaliter in sua conuertente .Duo primasunt UC-ra,sed tertium c quartum declaro sie,Tertium negatcopulam in hac exponente, Homo est auimal,& ivl non homo est animal Quartum patetin hac conuerten te,Titum animal est homo, ergo omnia homo est animal Dicitur notanter, Si extrema fuit capacia.&CQuiahic,rantum Sortes est hoc album, nulla es conis Fufio,nec distributio,cum extrema illius sint incapacia disinibi, rionis,& coiIfusioIus.
Adiecundam pa rtem tertii membri dicitur,m quadruplex e sit Adsc m. propositio exclusiua .vel verius, propositio excI sua potest or quadruncinari quadrupliciter. eXCusim Hiina P est i qua nulla ponitur negatio: vi,Tni De' est De' Prim o Secunda est in qua ponitur negatio adlatim copulam:vt, non do prositantumDeus est Deus. scyo ido Tertia .ppositio est,in qua ponitur negatio in principio totius Praeor. propositionis: vi,Non tant Deus est Deus.
157쪽
e, De exclusuis. iiij. ordo. Quarta propositio est,In qua ponuntur duae negati olies, una in
principio,alia ad copulam: vr,Noiriantum Deus non si DeuS. Prima,&secunda contrariatur. Primantertia contradicunt. Prima, de quarta subalternantur.Secuda,&tertia subalternatur. Secudan quarta contradicunt erti ad quarta subcotrarietur tria nota. His utcunq; enuclearis ria sunt a nobis examinanda.
. notidii. Primum .Qualiter exponuntur predictae propositiones. ii .notadu a Secundum Quomodo supponut extrema harii prepositionuiq. notan. et Tertium vero, qualiter arguatur ab exponibili ad ex ponen
M. i nota Quoad primum dicitur, q, propositio primi ordinis,in qua
Expcino milia ponitur negatio, Gg,onitur comuinter per unarn copula-sitioitapri tiuam,cuius primae pars est praeiacens,idest,eadem propositio demi ordis. pto signo exclusiiuo,secunda vero estvna propositio uuiuersalis negatiua,cuius subiectu est terminus infinitus,praedicati si v Torerrenus finitus sed negatus:vt,tantsi Deus es Deus, sic em. . poniturneus est Deus,&nihil no Deus eside de Loelion De . 'μ' lici est De'. x1 coi ter quia scam Paulli Scriptore Ois propositio exclusiua affirmativa, potexponi per unae cathegorica rvt,tatuDeus est Deus,sic exponitur, nullii nonDeus est Deus. Ego sedi Propositio vero secundi ordinis, in qua ponitur negatio ad ordinis. copulam tantum,exponitur per unamcopulatiua , cuiuEprima pars est praeiacens illius exclusiuae,secunda vero est viriuersalis affirmatiua,cuius sublestum enterminus infinitus:vntamu D us non est Deus, sic exponitur .Deui non estDeus.& omne ii onDeus est deus.
Expo mo Propositio vero tertii ordinis, in qua ponitur negatio in prinnu. iij.or cipionositionis,exponiturpercontradictoriasdis: sictiue,exponentium excIusine primi ordinis: vi, Notantum Deus est deugsie exponitur,NullusDeus est Deus: vel aliquid no De' eri inti Exposito Propositio quarti ordietis exponi sirper propositiones corram Sposii in ductorias exponentium exclusus, secundi ordinis: ut, Non tantii ordinis. Deus iton est Deus,sie exponi tur,omnis Deu3 est Deus, vel aliquid non Deus non estinuS.
Ad. .dub secundum dubium.Rfidetur,q, extrema propositionum exclusiuarum supponut secundum exigetiam signorum in eis positorum,aliquando discrete, aliquando dererminate, aliquando
158쪽
conluseramm,aliqualido eonfuse&distributi .Exemplii primi,Tantum iste Deus est pater indiuiuis,ubita ly De us, q utinlr pater supponunt discreta, ly Deus ratione aenominis, l3 3'Riet,quia unus talus est indiuinia,&singularis. emplum secui dictantum.b .Deus est.b. sapientia, tenendo cy II latitum impe
diarur perly.b .ad standum determitate,' niniconfuso Exemplum tercn.Tatum Omuis homo estanimat,iam ly homo,qua lyanimal sistribuitur.Exemplum quarti Iantum homo est horno,Peuendo P ly, a ,impediat ly talarum, ne distribuat praedicauim,quod tarte non adm1ttetur, sed diccb exempla no dantur ut irasitsed viper ea veritatem addiscamus. Quoad tertium ponuntur qusdam regule. Ad iu dum Primaregula. exponi bili a ius exponentcs,5 e caetra .va Prima ielet consequelma.Exemplum primi antum Pater est generanse*go Pater est generans,' nihil non Pater est generans.Iterum Pater es gelic rans,& nihil noti P ter estgenerans,ergo tantum Pater est generans. Exemplificet piuslector in alias ordinibus Secunda regula. Ab exponentedi metua,ad suam exponibile es ., valetconsequentia etiam a parte ipsius exponentis ad totaex ' Mponi bilem,qtiemadmodum a parte disiunctivead totam disium Guuam est borum consequentia,¬i e contra .Exemplum primi Nullus Pater eit generans, vel aliquid non pater est generan S, ergo non tantum Pater est generans.Exemplum sectandi, Nut
Pater est generans,ergo no tantii Pater est generatis.Ite aliquid non Pater e st generan ergo non tantum Pater est generans. c Tertia regula. A parte copulative exponentis,ad totam exclu- inaegula siuam non valetconsequentis,quemadmodii a parte copulative ad tollim copuIatiuam non reuer.Exempla,Pater itoneste sientia diuitia,ergo latu Pater non est essentia diuina. Item, Omnis non Pater est egentia diuina,ergo tantum Pater non estissentia diuina.Sequela est nulla,saltem rationemrme arguendi pintest tamen esse bona gratia materie, vel quia antecedeus est im-
sollibile, consequens necessarium.*Quarta regula .Exduabua exclusi uisinfertur formaliter exclu iiii. reges.sua: vrctantum Logicus est disputans.&tantuin Artisita est logicuS, ergo talitum Attista indisputans gQuinta regula.Lcmiore eo lusim Sc minore nonexclusua v.regula.
159쪽
mereri uis. praedicato distributo,sequitur formaliter coli clusum: victatum Attista est disputatis:&omnis Logicus est Artita, ergo omnis Iogicus est disputat .vj regul. c Sexta regula. Ex maiore uniuersali non exclusiua,&minore exclusim, equitur conclusiouo exclusina:vt, Omnis logicus est disputans,&tantisi Arrisia est Logic us,ergo Artista est disputaa Ali rid- Si alius modusarguendi in his propositionibus, qui Vocatur arguedi . conuersi , vel potiussi cosequutio unius ex alio,pro qua ponum
Prim, re Prim regula.Propositio exclusua,in qua non ponitur negario,conuertitur in viuuersalem an irmativam de terministranspositis,remota distone exclusiva:victa lutim Deus est Deus,e go omnisDeus est Deus, Tantam alumal est hominergo omnis homo est animal scia reg.,Secunda reguIa .Propositio negativa in qua ponitur negati ad copulam solum,couertitur in uniuersalem affirmativam determinis transpositis,c uius subiectum est terminusinfitatus:v Tantum substantia uon est accidens, ergo omne non Eccidensis.. est substantia.
mxegria Certia regula .Propositio exclusaea in qua ponitur negatio solum addictionem conuertiturin particularem negatiuam,mmtando terminos finitos in infinitos: vnNon tantum animal est homo,ergo non homo non est non animal
liri. regu. Quarta regula.Propositio in qua ponuntur duae negationes addictionem (videIicet) &ad copulam , conuertitur in propositioilem exclusiuam in qua ponuntur dus negatiotres: ut, Non tantum asinus non inlapis,ergo non tantum Iapi3 non est almus Elisti modi arguedi,noscitvuiuersaliter cosequetiar formales.
Primaas A Rguiturprimo issontra primum modum exponendi proh uni8tu postuonNexclusiuas.Solus is qui est Prest de ergo is Ias parere Deus,autecedens patet,qiri asolus Des qui est prest trinita ergo ans veram.Sed sequela probatur persimile,quia
benesequit solii animal quod est hocurrit,ergosor lio currit.
160쪽
quelia est bona percouersionesimplice,&antecedens piaturpe penetra.Sic.n exponitur, Deus ipf nullus no deus est pr. Tertio argui nursic.Solius De estDeu ergo omnisDe est de . ia . ,rgue ultra OisDe est deus,ergo prest De . Itra,Si solusDe si de ergo uult no Deus est Delinec aliqs nori estis P pr noe no De sed de Et ultra, Si no ali no Pre de ergo sorde' Prede'c Quarto arguiturlic.Ab exponeti ad exponi bilem no est bo iiij. ars*'na colaquetia,ergo dicta nulla. Non.n. sequitur, homo est homines, & nihil non homo est homines,ergo tantum homo est homirieg.Maior est vera,tenendo q, quelibet pars homis est hosed exclusiva videtur l .Patetper exponentes, homs est homines' nihil non ho inhomines.Secunda ponens est falla, curea corradictoria sit vera,pulaaliquid quod est ho est homines. Confirmatur falsum est reositio exclusimile exponitur Falsum est propoeia va, & nihil nofalsum est propo exsufiumque propo est ista,in casu,quod aliqua propositio vera sit ex elusiua: viamanimal est homo,sed asis in casu potesseveru: ut, videtur, posito q, sola propositio Isa fit exclusim. Quinto arguit sic. sequentia qua arguitur a termino sta v -'reconfusetantum,ad ipsum stantem determinatem mala,sed in
his exponentibus, S exponibilibuscontingit talis dessee tus, ergo sequitur quod non est congruus modus arguendi,ab exclus tia Zd suasexponetes:/,im animal est ho,ergo a tale ho, ira talin eis Iusiua supponebat colase rivi, dcin exponete determinate. Confirmatur. Tantu homo Ois homo est, queridetur vera, Confirma ergo homo omnis homo est, quae manifesteesifalsa.CSexto arguitur sic. Tatum animal est homo,ergo tantum antia vj.ar . malest. Tenet emconsequentia,de tertio adiacente,ad propositionem defecitdo,undebene qtur,sortes est alia ergoSortes est Confirmatur Iantum Deus elisumum bonum,ergo De esit. Cefirma. vltimo arguitursie .Querendo de veritate istius, suarunq; ex vj argu ponentium.Et silcasus,quod nomen uniusscenicis sir a. item q, inter generationem' corruptionem uniushenicis' alteriussit tempus medium,tunc ne Tantu. a. foenix erit scenix.
Probatur sic fit istas eius Omne quod erithenix est vel erit. . vin. areth
sed coseques est histi, posito v scenix generetur i tepore anti