장음표시 사용
181쪽
ui De reduplicauis. mmti; lj ori vita propositie in qua ponitur negatio addi stioneo I t. p. reduplicariuam,ut Omnii homo non in quantum rationalis curi sibi iis omitis asinu, uoluit quantum rudibili Scstani imal : Scita in reliqui S. Sextus modus est propositio contradictoria prscederis, in qua ponit turdue negatiori es,vlia in principio,&altera addictionem reduplicativa in v LNon omni S homo iton in qua tirum rationalis est risibilis. Non omnis equus non in quantum currens est hi nihiliS. Septimus est propositio in qua Ponuit turduae negationes,una ad dictionem reduplicatiuam,Sc alia ad copulam,vt Omnis homo non in quantum rationalis non est risibilis. Omnis canis non in qua titum latrabilis est animal.e Octauus est propositio,ita qua ponuntur tres negatione S , unatu principio propositionis,alia adductione reduplicativam, S alia ad copulam: ut,Non omnis homo non inquantum rationam Iis nou est risibilis:&iste estco tradictorius septimi: isti quattuor modi posteriores possunt reduci ad priores,cum non differant nisi in quantitate. sit qAd tertium respondedo anteqtia deiieniam adprimam partem quaesitio nomadum est,q, dictio reduplicativa sit capi multipliciter in expositioire propositionum. Primo conditi ona liter, seu concomitater, ut Omnis homo is Multiplici quantist rationalis est risibilis)des,omnis Homo est risibilis Ri capietur lius homo est rarionalis,& omne rationale est risib se, &quarta disio i xv est ponens debet esse ista cotiditionatuu&si aliquid est rationaled pelica ij. illud est risibile.
I secundo modo potes capi causaliter' tunc vltima exponent debet esse causalis,ut, Omitis homo inquantum copositus excontrari is est corruptibilis,quarta expones hui usu positionis eritis a Et quia aliquid est compositu excolitra rns illudes corrupti, bile
iij ut dici x *Tertio modo potest eam,vidicat i mediatione pmedicaeli prinanmcdixd-cipalis,cum termino reduplicato: vi, Homo i ii quatum rationalis est homo ultima exponens huius erit ista, rationale& homo sunt termini immediari. Quarto modo possulit capi ut dic aeut conuertibilitarena praedi
182쪽
De re duplicatiuis. q. I xxxv l. ii q. ut dieati,principaliscit intermino reduplicato: ut Homo In quarum citconuerri sibilis est rationalis, ultima exponens erit ista, ii sibile,& ra- uertibi Ii.tionale sunt termini conuertibiles,&isto modo hec est falsa sor prsdicati. res in quantum homo est a nimal, quia hoino,& animal no sunt
termini conuertibiles. v. ut deno Ultimo modo possent capi isted Mones ut denotent alietatem talitatura rationis predicati principalis c termini reduplicatin tunc vl- tem. tima exponenS erit ista,termini reduplicati,& praedicatum prii cipale habent diuersas rationes: ut, Anima in quatum intellectiua est voliriua,vltima exponenseritisa,intellectivum ,&volitiuum habet diuellas rationes formales, & sie itelligit Philoso phus, primo priorum,q, omnis propositio in qua reduplicatur praedicatum,est imposibilis,vel non intelligibilis, intellectione visina vera,& hoc est verum si ultima exponens sit causalis, vel dicat alietatem rationis principalis praedicati a termino rc duplicato,&his duo modis ista est sella,Homo est animal in quatum animal,quia si capitur causaliter,ultima exponenserit ista, quia homo estanimal est animal,quod est salsum, quia nihil est causa sui ipsius,si dicat alietatem in ultima exponens erit ista,& Anima In animal importat diuersas ratio es formales, quod est falsum, cist sint termini omnino synonymi. Si tamen illa dictio capiatur ut dicat concomitantiam,veIco uertibilitatem ita
propositio est vera. His suppositis respolidetur ad primam parte quaesiti. Modo ex is Ad prima parte tertii qua siti die o q, omnis propositiore dupli ponit turcativa, in qua nulla ponitur negario, exponiturper unam co- reduPlic. putatiua compositam ex quatuor cathegoricis,in qu rum pri .ma pridicatum principale dicitur de subiecto uniuexsaliter sumpto. In secunda vero dicitur terminus reduplicatus de subiecto uniuersaliter sumpto In tertia aute dicitur pnedicatum principale de termino reduplicato uniuersaIiter sumpto. In quarta dicitur idem praedicatum principale, de termino reduplicato particulariter suinpto,& hoc eosiditionaliter,uel causaliter: B sic de aliis exceptionibus suprapositis: vi, Omnis homo in quantum rationalis est risibilis, sic exponitur,omnis homo est risibilis,N omnis homo est rationali S homo rationalis est risibilis
vltima erit, si aliquid est rationali ipsi ita est risibile, vel quia
183쪽
tmere duplicatiuis Raliquod ration e est risibile, sic dealiis exceptionibus supr apositis. Iste primus modus exponendi potest significari per istam dictionem, Adamasci. Seeudior si Secunda regula vel modus est. Propositio in qua ponitur una dinis ex- sola Ilegatio ad principium,quae est contradictoria prima modi, Positio. exponitur per una disturictiuae ni composita expartibus contradice tibus partib copulative precedentiscvr,Non omnis homo inquantum rationalis est risibilis, sic exponitur,aliquis homo noest risibilis, quae eli contradictoria primae exponentis alterius copulati ue,vel aliquis homo non est rationalis,que est cotradicto.ria secundae exponentiscopulata te vel aliquod rationale no est risibile,quae est contradictoria tertis exponentis copulativae: vel non si aliquid est rationale ipsum est risibile, vel quia aliquid est rationaleipsum non est risibile,quae est contradictoria quartae exponentis copulatiuae .
Iste secundus modus,veI ordo potest significari , per istam di
Ter. ord. ' Tertia regula,Omnispropositio inqua ponitur negatio ad coexpositio. palam ex uit per vimincopulatium copositam ex quatuor cathegoricison quarum prima predicatum principale negatur de subierio principali uniuersaliter sumptonii cuda vero affirmatur terminus reduplicati de subiecto principali uni nersaliter sumpto: in tertia vero negatur praedicatum principale de termino reduplicato uniuersaliter sumpto:in qrta negaturpnedicatu principale deterin talo reduplicato particulariter si implo. ut omnis homo inquantum rationalis nota est risibilis, sic exponitur, Nul P homo est risibilis, S omnis homo est rationalis,&nullii rationale est risibile, S quia aliquid est rationale ipsum non est risibile si exponatureausaliter de potantsignificari per hanc dictionem, trahendo.. QSarta regula. Omnis propositio in quaponuntur duae negationes una in priucipio.&alia ad copulam,exponitur per unam Dissi em disiuntaliam compostiam cpartibuscontradicentibus inmedia pyxiti' 'precedentibus ut,Non omnishomo inquatum rationalis noest ris bilis, sic exponitur, aliquis homo est risibilis, vel aliquis homo non est rationalis, vel aliquod rationala est risibile, vel
184쪽
te De re duplicatiuis. Ixxxvij. quia omne rationale est ipsum est risibile,vel si omne rationale est ipsum est risibile,& possumsignificari exponentesper istam dictione, Simonia.In qua dictione sunt quatuor literat vocales Victorii
reparticulare affirmativam(vtiam ias dixi si recte memino positio.
secundam particularem negativam. a . iuersalem fore teribam&assirmatiuam .i. autem idem quod de priori diximnsalinfertur ergo quod, Adamassi&Tonodore cotra dicunt: Adamasi,S Detrahendoc5trariantur:Detrahendo Simonia contra dicunt: Adamsi S Simonias alternantur: trahelido,&Tonodore sub alternantur:Simonia,& Tonodore subcontraria
Reliquorum quatuor modorum quos ad predictos posse referri declarauimus,hec est expositio. Primus, id est, ille in quo
ponitur negatio ad dictionem reduplicatiuam, ut omni, homo non in quantum rationalis est risibilis,exponitur pe r unam disiun&uam compositam ex quatuor cathegorici sin quarum prima predicatum principale remouetur a subiecto principali uniuersalitersumpto. In secunda remouetur terminus reduplicatus,a subiecto uniuersaliter sumpto. In tertia remouetur predicatum principale a termino reduplicato sumpto particiniariter.In quarta remouetur praedicatum principale a termino reduplicato uniuersaliter sumpto,ut Omnis homonon in quatum rationali sest risibilis, sic exponitur. Nul Ius homo est risibilis et nullus homo est rationalis, vel aliquod rationale non est risibile,vel non quia aliquid estrationale ipsum non est ris
bile,&hat exponentespossuntsignificari per istam dictionem,
Secundus moduscontradictorius ecedetis,idest,propositio in qua poliniturdi in negatione unain pricipio propositionis, V& alia ad distonem reduplicatiua: vi, uon omnishomo no inquatum rationalis est risibilis.,qussae exponitur, aliquis homo est risibilis,vel aliquisti omo est rationalis, vel omne rationale
est risibile,&quia aliquid est rationaIeipsum est risibile, que possuntsignificari per istam dictionem, iselasti ita.medi Tertius modus, ides, quando in propositione ponitur una exposuio negario ad dictione reduplicatiuam, ec altera adcopulam,que
185쪽
3De re duplicaticis . di exponitur per unam disiunctivam compositam ex quatuor chthegoricis in quarum prima , praedicatum principale asti matur desubiecto uniuersaliter sumpo,in seculata, terminus r duplicatus remouetur ii subiecto uniuersaliter sumptosin tertia . praelicatum principale dicitur determino reduplicato particulariger sumpto.in quarta, remouetur praedicatum principale de termino reduplicato neganter sumpto: ut Omnis homo non inquantum rationalis non est risibilia, uc exponitur ominis homo est risibilis,vel nullus homo est rationali vel aliquod rationale est risibile,vel quia aliquid non est rationale ipsum noesi risibile possunt significati per hanc dictionem,Rare fio. Vltimus modus,seu regula, id est,quando in pronositione rutur una negatio in principioA alia ad dimonem reduplicativam c alia ad copulam,Sc exponitur per unam copulativam compositam ex partibus contradicenti brivi, o omnis homo non in quantum rEtionalis non est risibilis,sic exponitur, ut, tam homo non est risibilis,&quidam homo est rationalis , nullum rationale est risibilest quia omne rationale est, ipsum estoreo is, Hubii Sposunt significari exponentesper hanc dictione, Romo uel di misera insertur ergo a Pentecosteri vigilsisti contradicunt:
- . Pentecoste,n re fio contrariantur:Pentecoste,&Romi petan n' subalternantur: Rare fio Avigilasti subalternanto: Romi peta&Vigilasti subcontrariantur. Ad quartum dubium ex his quae anteposuimus.Respondetur ad iiij.du. per istris propossitionea Prima.Nulla reduplicatiua cuiuscunq; qualitatis sit, id est ta
.redu.no ue imatiuasi negatiua,conuertitur formaliter inreduplico r. for catiuam, quia tunc temporis ex vero sequeretur falsum, eum
maliterin pli gratia, Non sequitur,omnis homo in quaentum rationalii reduplica estnisi ilis,ergo risibile in quantum rationale est homo, omnistiuam. quantina in quantum continua est diuisibilis, ergo diuisibila in quantum confinuum est quantitas diropo F. Si Sec Ri da propositio.Omnis propositio reduplicatim,sine ase rm1tiua ,siue negatiua,conuertitur inusiam non Te duplicari .uam hoc modo, capiendo subiectum propos: tionis reduplicatiuae pro praedicato propositionis conuertentis, & eapiendo pro subiecto aggregatum ex praedicatopropositionis reduplicati ue
186쪽
De re duplieatiuis. v lxxxv in& termino reduplicato mediante tame hoc pronomine, Quod vel cum hoc toto, Aliquid quod ii quantum, quaepropositio potest dici de reduplicato subiecito,quod in his exemplis ad occulum patet.Omnis homo in quantum rationalis est risibilis, ergo aliquid quod in quantum ratiouale est risibile est homo.Similiter in ilia propositione parci ullus homo in quantum ratioualis est assinus,quae sic conuertitur, Sit quod in quai
tum rationale est asinusest homo Nec dispar euratio de alijsa, positionibusconuertibilibus,siueconuertantur simpliciter, idiue,conuertantur per accideris,sive per contrapositionem .Quadoquidem eadem est ratio de uno genere conuersionis atq; de
C Ad quintum dubium respondetur per propositiones seque- Assim
Prim1. Omnis propositio reduplicativa exponitalia copula- l. propinlatiue,ad quamlibetpartem exponentium valet consequenti a sed nolle contrario exempla sunt(nisi me animus fallit) ncta iccirco ad secundampropositionem procedamus. Secunda propositio.Omnispropositio exponi bilis disiuireb ii propo.ueab ipso exponi bili,ad quamlibet partem iu non valet consequentia sed bene e contrario modo,&quia exempla sunt marii festa( uti in superiori non esiti minorandum in his. Sed pro clariori notitia huiusmateriar(que meo iudicio viblissima est necessaria & gratia exercitat siue,quo ars parum prodest arguitur sic.
Pars argumentativa. P Rimo argumentor sie . Sortes in quantum potest bibit, j.argui
est propositio in qua ponitur dictio reduplicatim, & ta men ipsa propositio non est reduplicativa, ergo male dicitur, qHlla propositio est reduplicatiua,in qua ponitur dictis reduplicativa. Meudoargui Uc.Homo ea ratione quaestspecies est comu mgrin Macabilis,ergo omniabomo ea ratione qua est species est comu
187쪽
1d. arguit. conisi tu . argu 3D e reduplicatiuis. Ruicabilis multis. Antecedens est verum(vipatet ex dissinitioue speciei,quaequidem sic diffinitur.Speciei est quod de pluribus& difierentibus specie in eo od quid est edicaturiquemadmodum in primo librocon derationisdialefacie,cum pertextum Titelmani,tui per eiusdem expositionem,tum etiam per nostram additionem manifestumrelinquitur)&consequensest falsum ergo modus exponendi qui ante assignatus il)iniussciendis
Tertioarguitur sic.Nullus Logicusin quantum Logicus est Grammatic us,ergo nullus Logicus et Grammaticus. Antecedens vid etur verum' consequens manifestetit sum,& tametiesipiat iacens illius exponi bilis, ergo bene videtur sequi ita
R Confirmatur primo, sic. Nulluspater inquantum pater est filius,ergo si aliquis est pater non est ipse filius,quod est tilium. Antecedens ideshNulIus pater in quantum pater est filius potest esse verumsipso consequente nimirum,Si aliquia est Pater non est ipse filius existente Iso,in facili casu.qConfirmatur iterum secundo Omnia entia inquantum veniunt disconueniunt, ergo omnia entia disconueniunt, Somnia entia disconueniunt,& omnia entia disc onueniti liquod videt urfalsum. Quarto arguitur sic .Omuis creatura inquantum est in mente diuina eii vita aeterna,ergo omnis creatura est vita aeterna, quae manifeste estfalsa tamen estprima exponensillius sili- Iicet,Omnis creatura in quantumesi in mente diuina est vita
Prima confirmatio. Actus malus inquantum malus non essa Deo,ergo actus malus non est aDeo,quod estialsum ut vide
HSecunda confirmatis. ristusinquantum homo no est creatura, ergo Christus non est creatura,sed Viristus est homo,&nullus homo est creaturan si aliquid est ristus ipsum non est
Tertia confirmatio.Christus inquantum homo est creatura ergo Christusest ereatura , dc Christus est homo Se omnis
188쪽
n De reduplicatioIL' Ixxxig. mo estereatura si aliquid est homo ipsum est creatura. Ista videturcontradicereprime,&ambeconceduntur a theologis, ergo modus exponendi estiniussiciens. Quanto argui .sic omnis homo in quantum rati enalisnon est Uargu. sinus ,ergo omnis homo non est asinus inquatum rationalis,Nnulla ponitur negatio ad copulam,dc in aliaaddictionem red Nicatiuam, ergo negario posita addictionem reduplicativam nihil facit ad negationem,vel amrmationem, illae ambesunt veram contrariae quod es inconueniens ergo modus exponendi
as Sexto arguitur se. Si primus modus exponendi propositiore vi argu. neuquem principio assignauim essetfufficien equeretur quod istapropositio est et vera, Omnis homo in quantum Chimera est risibilis,quod sic probo,omnis homo est risibilis,ergo omnis homo est Chimera,S omnis Chimerae risibilis,&si aliquid est Chimera ipsum est risibile,prima Sc vItima exponentium suntvere ergo exponi bilis vera. Septimo arguitursic.Si modus exponendi eger sufficiens non vij, arguis staret euponibi Iemelle falsam,quando exponestates sunt verat:vt, initia,OmnisChimera in quantum homo est animal,ex qua sequunturisve vere, Omnis homo est animal,S sialiq uid est homo ipsum est animal.
qs Sequitur pars rei ponsiua. Pari res
D primum argumentorum respondetur, Quod haec dictio reduplicatiua In quantum,non semper capitur reduplicat vhnam ibi capitur ad verbialiter,& ndreduplicatiue, Si te non est ad propolitum. Ad secundum argumentum respondeo,Quod hoc aggrega- Ad ijd . tum scilicet,Ea ratione,debet capi specificatiue,&non reduplicariue,&fic concedo antecedens,& nego sequeIam .dia committitur fallatia figurae dictionis,homo enimin antecedenti supponit simpliciter,&in consequenti person iter. Ad tertium, & ad quartum cum suis confirmationibus dici-Ad.iij. tur breuiter, multae propositiones de rigore logico sunt lasse iiij. argvi
189쪽
3De re dupIieatiuis.R quae tamen a sancti se onceduntur tanquam verae,no enim christiana doctrina subditur regulislogicalibus. Ad quintum respode odistinguendo istam,omnishomo inquantii rationalis no est asinus,quia vel II non negat verbum,&ficaequipollent istae duae,videlicet, Omnis homo in quanturationalis non estasinus, dc omnis homo non in quantum rationali sest asinusina negat verbum & reduplicativam dicti,nemn Sic non aequipollent. . Pro solutione sexti septimi argumenti,notandum est, sut' ficiente exponunturpropositiones reduplicatiuae per secunda&quartam exponentescit,omnis homo inquantum rationalis est risibilis,ergo Omnis homoestrationalis,&si aliquid est rationale ipsum est risibile.Ite, Omnis homo in quantii rationalis non est risibilis,ergo Omnis homo estrationalis,& si aliquid est rationale ipsum non est risibile,& sicpraeticandum est
RItem nota q, licetsecunda exponens quarta sint sufficientesadexplicandum sensum propositionis reduplicatiue, non tamen prima &quarta,nec tertia & quarto Ion prima & quarta, quia illa esset vera, Omnis homo in quantum chi mera est risibilis,quia prima essetista,Omnishomoestri fibilis,&quarta ista,vsi aliquid est chimera ipsum esset risibile, quod est filisum,uelquia aliquid estchimera ipsum est risibile.Nee etiam si exponatur per tertiam & quartam,quia tunc staret exponibile essetillim,Sc exponentes vera ut omnis chimera in quantia homo est animal,tertia exponenaerit ista,Omnishomo est Mnimain quartan si aliquid esthomoipsum est animal, ecce quomodo exporabilis est falsa.&exponentes verat.
Asoluta(vt cunq; reduplicatiuarum propositi numinterpraetatione siue expositione,de isto ter minoinfinito nonnulla praestringamuS. , Imino Primo,Quid si infinitum
190쪽
De infinito. re Tertio,Quomodo exponuntur propositiones de infinito. Quarto, Eonsitur aliqua argumeta ut materia clari elucescate Ad primum infinirum se deseribitur,lafinitum estquarum noterminatum: Ratio huius diffinitionis in duplex. Prim,dicitur quantum,quia ratio infiniti quantitati gruit
Secunda ratio,dicitur non terminatum,quia si esset termina tum,vel terminabile iam non esset infinitum.
Ad secundum respondetur,quod infinitum potest capi mulitipliciter. Primo substantiue,vtinfinita est magnitudo, vel quodlibet
continuum est infinitum. Secuudo adiective,ut infinitus est numerus stultorum.Infini
Tertiocapitur infinitumentitatiue,seu substantialiter,&sic solus Deus est infinitus. Quarto potest diei infinitum quale,ut si daretur una charitasspiritualis vel corporalis infinita. Quinto diciturinfinitum, secundum numerum' sic eo erit soli vumerosi detur infinitus. Sextopotest dici infinitum secundum longitudinem tantum, di sic congruit lineae. Septimo potest Dici infinitum secundum longitudine Matitudinem,&fic congruit superficiei. Otauo potestdici infinitum secvndum trinamdimensionem
disic congruit corpori mathematico.*Nono dicitur infinitum Iogicum,ut,non homo,non lapis.c Ad tertiumdico,q, propositiones de infinito exponibi Ieadis uersimode exponuntur, secundum diuerse sunt acceptiones huiustermini infinitum,pro quo notandae sunt propositiones sequentes. Pi ima pro . Propo. in qua poniturinfinitu secundu entitatem ut Deus est infinitus,ta exponitur, Deus est quantum non terminatum,nec terminabile,que exponitur per una solam camRhegorica copulata ,veI hypotheticam copulatiuam,quemadmotam Anselmusinquit, Deus est infinitus,id est Deusest quo