Quaestiones syntacticae de participiorum usu Tacitino Velleiano Sallustiano

31쪽

De participii natura nominali. 25

habent, quod quo iure fecerint prorsus non intellegitur conferamus Tac Agr. 11 in iserrum estimanti GaIlas sicinam insulamorem se redigila est, haud dubie ratio grammatica, quae inter dativum estimantibus et ceteras enuntiati partes intercedis, haecesi quae verbis ollas i. - insulam mus se ore bile est continentur, eius ianium iudicio vera et probabilia esse dicuntur, qui rem in universum aestimas itaque cum dioma istud ex genuina dativi notione optime explicari possit neque ab vulgari dativi usu ullo modo differas, profeci non est, cur pro dativo absolui haheas. i in Germanicam autem linguam talia participia

punkte des nach alige me inenae sic hispunhien urthei lendo is es Haublic das qu. S. Ac Tacitus quidem infer eos, qui hunc usum excoluere, principalem locum obtines, quippe qui cum omnes antecedentes scriptores hoc dativo non nisi ad rationes loci deierminandas usi

sint exceptis Livii locis X, o XXVI, 2 CXXXVII, 8 pri

mus hos fines egressus elegantissime amplificaris. Sallustius ei Velleius neutram speciem admiserunt. Priusquam ad genetivi casus syntaxi fransgrediamur, tres loci proponendi sunt, ubi dativus in locum ablativi cum praepositione ab coniuncti substitutus est, quem usum ex legitima structurae participii ut pass. cum dativo personae coniuncti mihi aliquid perficiendum est initium cepisse verisimile est exempla sunt: Tac hist. I, id eae aestimotione recta semere deserius inte relantibus tristior agebathr. III, 6s solitis pro, Bisentigvi nominantur.

I: modioum id litus et merentibus inrahaustum. 'x etiam ad sub-L Dativus is est, quem nos vocamus dativus des interesses, cuius usus speciem exhibe dativus commodi vel incommodi. Quam dubia fide Draeger hanc rem fractaris, ex forma reputantibus(hi . II, 5o efficias, quam fit. Tac. 8 212 ablativum absolutum, at Godativum absolutum esse docet. 2 Procul dubio inexhaustum significat, quod exhauriri non potest. qua occasione de iis participiis perfecti passivi pauca addamus, quae, cum deposita praeteriti temporis significasione rei alicuius statum permanentem designent, in notionem adiectivorum in idia desinentium fransierunt atque

huius usus causam isse positum esse in exiguo numero adiectivorum, quibus indicatur rem aliquam effici posse, quorum is scriptoribus christianorum quis vocantar saeculorum magnam multitudinem procreatam esse constat.

prima huius usus amplificandi initia iam apud Velleium inveniuntur cf.

32쪽

28 Caput II. Mere cinnetivo singularia rivinori scriptores magis abstinuerunt.

Tac ann. II, 33 sos dentis III, 35 eousantis. XIII, do dimi dantis. XV, 13si emenitis histi II, T Mulantis III, 2 tamentis III, 3 tribuentis eois in me di . di repenti8. Nonnunquam hoc participium substantivi abstracii quod vocatur locum obtinet sicut hisi II, i metae a dantis en natrie der rem, Aei. Sallustii ei Vellei nulla exempla nobis nota sunt resta ad participii praesentis usum in omnes paries illustrandum ut pauca dicamus de genetivo muratis substantivi abstracti vace fungenti,

quem usum caveas ne cum supra commemorato confundas sicut

Tac his Io finis Neronis ut laetus rimos dentium im fustirecti in dem erat, realium de fretide qua ratione hoc idiomanitatur ne rem actam agere videamur non exponemus, sed ad Naegelsbachium' delegasse sufficiati atque huius usus adimandam orationem admodum apti vestigia iam apud classicos scriptores inveniuntur, quamquam Cicero genetivo substantivum hominum apponere maluit.' posteriores demum scriptores hunc usum saepius admiserunt, sicut actius, cuius dicendi generi accommodatissimus est. Sallustii autem et Vellei exempla nobis praesto non sunt. f. Tac ann. II, a tincta enerantium offici ad A ustam verseros XIII, id may brose entium multitudine histi I dfinis Neronis tit initis rimo ciuilentium immis fueris. I, nec deerant sermones senium vi e moritiam Gαἰχ- inreviantium. I, 13 rumoritas nihil silentio transmittentium. I, 22 coniretur tam et timore senium Glalbae et insentam Othonis comulantium sem,merat. I, 33 cunetatione ntino semiti ferentium lam S imitari Winci m digeat. I, 35 eonsensu errantium. II, 21 rahortationes smere rictrum cohortium iactus ottollantium. III, s semeritalam tacta,rm is tantium inresons. IV, 2 or se ferent Titum ne criminantium ntinuis emere adcenderetur. IV, 2 Mi sontis Olientium . . . . dederol. IV, 32 os tilem reuere celaraeque se Bientium nim . IV, is tinis melas et iustiae Hecrata omnlium. V, 13 simul inuens moisciscedentium Agric drarcebo eum in illaestris seremtium. Felicissimo igitur id accidere vidimus, ut ea fructura, quae ad ornandam orationem iam multum confert, in illo Taciti scripto saepissime adhibita sit, in quo dicendi genus ipsum malissimum

33쪽

De participii natura nominali. 2satque elegantissimum esse constat. - Consideranda denique certa quaedam species est, cuius Tacitus solus auctor ac patronus D

minari potest, quod neque ab aliis scriptoribus eam repetivii neque ex Tacit in aliorum scriptorum consuetudinem iransgressa est conservatur autem illa proprietas his annalium exempli I, 5 Caecina obstanti sila-ιm moliri iubetur. I, 53 tune milites a maecem missi insenere in prominenti litoris. I, 65 --h- .... trami miore Subiecta αἰlium c restili mi, αἰ,S -- flarent II, 16 tit moe liminis redunt out Hominenti montium resistunt huius usus insolentia in eo cemitur, quod participium praesentis pers. I, 65 generis neutrius, substantivi vice fungenscumque genetivo veri substantivi coniunctum usurpatur pro substantivo da cum participio coniuncto, ut uirumque eodem numero, caSu, genere utatur ac leviter rem iniuenit hic dicendi modus ex nimio inusitati studio ortus esse videtur sed tamen discrimen inier uiramque structuram haud exiguum est quemadmodum enim in elocutione colendo agrum magis effertur notio colendi, cum in colendo agro amborum verborum notiones in unam tanquam coalescani, ita me iudice locuti obstantia silvarum(ann. I, o eo differ ab obstantes silvae, ut in illa maior vis tribuatur verbo obstantia itaque locutio obstantia silvarum propius accedas ad id, quod est universitas, ita dicamus

obstantium silvarum neque aliam esse rationem censemus locorumann I, 53. I, 65. II, 16. sicut I, 53 in prominenti litoris genetivus partitivus litoris depende de prominensi, quare

cavendum est, ne versas an dem ervorspringenden gestade,(quod esse in prominenti litore et fotam oram prominentem fuisse significaret sed an inem vorspringende theile des ge-siades haud dubie autem hic usus profectus est a simplicioribus locutionibus quales sunt incertum itineris, subita belli neque artificiosi cuiusdam sermonis studium causa si huius rei etenim si dicas incerium itineris, ex variis itineris alicuius rationibus illa potissimum respicitur, quae in partem inceri cadii a quo sensu vel maxime abhorrere incertum iter libenter omnes concedenti alia exempla affer Draeger' quamquam in omnibus primitiva noli partis sane asservata non est. postremo id monemus non esse casu factum, ut in annalibus,

34쪽

32 Capus II. - - . . . . ut bene meritis Praemicata arbitrium eius Pompei

s. De paruolplo futuri Mini et passivi generis.

m usus vel maxime notandus si, quod perbene ex eo intellegitur, quantopere temporis decursu usus loquendi sui dissi milis fieri possit, simulatque a solita via recessii neque raro ipsa ea libenter admisii, quae antea repudiata ei sollicite vitaia Suni exempla sunt haec Tac ann. VI, 22 phirimis moriaditim

non Mimitur quin .... entur deStinentur Sed quia sim Sem . . . .

ea re soli ita imam direntium XI, 3 non ideo ferri, 'in

Suvens et quo ducerentis inclinatum revonderet. Sali Iug. I, Profuturα. - Adduntur exempla, ubi participium masculino genere utitur Tac ann. VI, 1 vem senturi simiams. VI, i ne Primedio lacturos moerent Berentur. XII, 5 in lam re rebellaturos. Veli. II, tot tum sarie ibi se pessit ut nec Z-situram nec τitueraturum medioreis molari def. t. exempla aliorum script rum nohis nota non sunt neque grammatici talia proferunt v passivi: Etiam haec proprietas quae perpaucis exemplis continetur admodum memor ilis est, nam cum a Tacito prorsus repudietur,Velleio et Sallusii non displicuis saepe enim fit, ut quae insolentes structurae in Taciti scriptis inveniuntur, eas Velleius ei Sallustius respuant, sed rarissime contrarium accidit neque ceteri Scriptores hunc usum amplexi sunt, si quidem de hac re subtili grammaticis fides habenda est. Naegelabach Ayenim unum Livii, unum Quintiliani, unum Senecae exemplum commemor . Sallusii im

Deborandio cum Praepositionibus oniuncto. Ηac in re a consuetudine priorum scriptorum Tacitus, Velleius, Sallustius non recedunt, immo ne est quidem illa varietas, 1 L . tu pag. 88.

35쪽

De participii natura nominali. 33

quae in Livii ui exemplo utamur scriptis invenitur sed hoc mirum non videbitur iis, qui considerarint Tacitum satis multa usui loquendi infulisse, quibus fructuras praepositionales vitaret itaque cum haud opus sit hanc rem per se simplicissimam pluribus

verbis explanare, statim exempla ipsa afferamus ac una praepositio, quae huc spectus est d, ceteris si scriptores abstinuerunt.

sim silentio iis revis est e . . . . runcis clamoribus misceb-L

1 Bio lacus disserendi de iis gerundiis, quae passivam vim habere videntur, occasionem praebet sed cum Trita ad ali Iug. 52 8 hanc rem uberius fractarit, nostra explicatio angustissimis finibus confineatur atque impugna Mila eam sententiam, ex qua exploratum est gerundium haud raro passiva significatione praeditum esse. Est enim non tam insolentia, quam neglegentia quaedam familiari sermoni propria, quae in salibus locutionibus invenitur errorisque causa

erat. nam ex accurata exemplorum perlustratione eam rationem omnibus

locis subesse intellegetur, e qua necesse sit subiectam, cui actio gerundio significata tribuitur, et quod non satis manifesto indicatum est, supplere offensioni etiam est, quod ipsum verbi obiectam nonnunquam ex antecedentibus repeti debet quibus disputatis facile erit explicare Veli. II, , cum verba mis re .... ciuere Asmonos ad censensim eae revinciis in Ataliam reueOcciverant hoc sibi velint maiores . . . cives Romanos, ut ii quorum id esse eos censereni in Italiam revocaveruns. Sallustii huc specta locus Iug. 62, Cipitur Iustiintho tibi armis trig-que hyemmio voliciis en tim jεe ad merandum Tisidium oearettir raram comit flectere animum Mum et eae mαἰ conscienti dipn timere.

36쪽

De gerunctio quo clepenctet a nomininus, actiootivia, vortiis.

Ut substantiva ex substantivis, adiectivis, verbis pendere possunt, ita etiam participium futuri passivi substantivi vice fungens i. e. gerundium quamquam id statuendum est discrimen, quod genera genetivi gerundi non tam varia sunt, quam substantii patebi enim id quod ex natura gerundii ipsae in- fellegitur - genetivum obiectivum principem et solum fere locum

fenere.

I. De genetivo qui pendet a substantivis.

Quemadmodum genetivo obiectivo, quo substantivum aliquod utitur, designatur persona aut res, ad quam substantivum illud certam quandam vim afferi, ii gorandi genetivo obiectivo defini- fur actio, quae obiectum quod dicitur illius substantivi est. Sed quo facilius si ingentem exemplorum numerum perli1Strare, certa quaedam genera distinguere opuCesti atque cum omnes genetivi gerundii ad verbales notiones, quae in substantivis exstant, de quibus genetivi dependent, revocari possint, illa ipsa rationem indicare videntur, secundum quam iotam materiem

disponamus.

A. denotivus pondo a substantivo, quius notio verbalis grestivum dosiderat. Ex Sallustio et Velleio nullum, ex actio unum substantivum pudor huc pertinei sicut 'isi I, TR isse in sumenso lentiit

Exempla ex scriptis Ciceronis, Caesaris, Vergilii, Lucretii, Livii, quintiliani, Iustini, Gellii, quibus omnibus illa interpretatio probatur, rite ad Sali Iug. 62 8 collegit.

37쪽

De participii natura nominali. 3b

nefandi metu e Gnoscendi stidore. II, 3 hine admiratio et flaminterroscindi pudor mlie omnium nimi in Vitellium inclinarere. substantivis pigritia, impudentia, aedium, quorum eadem

ratio est, Tacitus in hac fructura abstinuis apud alios scriptores inveniuntur A)B. si restivus spondet a substantivo, quius notio verbalis dativum desiderat.

Ηuius generis Velleius nullum exemplum praebes, Sallustius unum Iug. s3, 2 studio lepundi Taciti duo sunt ann. IV, 16 omisso conforreandi sue, ne hisi. IV, 12 praecimo nandi sitidio locos

autem, ubi substantiva praesidium ei consuetudo cum genetivo gerundi coniunguntur, non invenimus Ciceronis complures

sunt sicut n. I, o, 35 qiιid eae eo est consectitus laudem et caritatem quo sim Bime Sine metu dependo F sidio firmissimo. Rosc. Amer. 1 3 lam etsi non modo is scendi ratio eram flamo noscendi consis,do iam de cisiisse sublata est. s. enetivus pondet a substantivo, quius notio verbalis eum ablativo easu vulgo doniungitur. Quaecunque ad hunc usum pertinent substantiva apud Velleium et Tacitum inveniuntur, nullum apud Sallustium sunt autem gloria, usus, fiducia, fides. Veli. II, 58, 3 Antonius CONBocciso motu eiu rotas lictor liberos suos Mides in

Capitolium misit iamque descendendi tuto interfectoribus inmoris dedit. Tac ann. XIII, 3 unde oris fritici cum sentis Armamm prediendi hisi V, 2 nec omnia fotrondi ducis. D. sensuvus pendet a substantivis, quibus insita est notio

38쪽

36 Cispus II.

taneium et necessitas silendi IV, obroficiscendi in resistam consilium refertur. IV, i prima dominandi ve in Muo. IV, 18ovido noscindi. IV, d me viendi. III, 1s lictor . . . . iacerdoti tritisendi III, 36 incedebat .... licenti immne Fiatim et insidiam in bonos Milandi ore latam uis tamaris. III, 63 αἰ- ius numinti utrisque Dianiam ut Mollinem enerandi. III, 3 dat nepotium Blaeso ceteros Midem cum proliceret, crine

XIV, buram sisendi dissemi. XIV, 16 sinuendi faetillas. XIV, 26

dendi. I, 32 tradito more silandi. b. Mndi . . . . e dem immissi

1 Ea quoque substantiva huc referimus quorum notio verbalis infinitivum obiectivum qui dicitur desiderat.

2 Nipperde pro lectione Medice aviditate imperandi legi viata viditate imperi dandi quam mutationem improbamus nam illa lectio satis bonum sensum praebes, si quidem verba de quibus quaestio est referuntur ad falsos amicos faventes , qui Vitellio in exiguis, sed imperatori ipsi admodum iucundis rebus morem gesserunt, quo facilius in aliis iisque gravioribus rebus favore illius commodo suae imperandi aviditatis abuti

39쪽

De participii natura nominali. Tinitium eri-fendi. I, T setandi me, I, 8 elisendi facilia . I, sola, orondi ib. eae more adulandi II, is scirendiramor. II, 28 - . . . . timidi disperpendi. I, 12 lirentia ae sibidine talia loquendi. II, 2 illum imita incessit Meundi sisendisti templum P hiae Veneris. II, 88 evidine sisendi larem. III, 25 festinatione consectandi ictores. IV, 2 cvido detindi scieram sedem. V, 1 ves oceu Mi princisem discis uum i s bubus alliciendi. II, 2 quae mus scitulandi. II, 5 mimo vendi I s seriandi olim. III, 15 vecte somnia, minorem. III, is maiorem rapiendi licentiom. III, 2 eupidinem mynandi. III, 32 praeter insitum metandi omidinem. III, 56 eum e larandi. III, 6 oecidendi Zieentium. III, s meis retinendi fellitiis indulsisset me. III, 2 ratio evnelandi. IV, id sori Foedandi Ombtila. IV, 25 Ovidine i erilandi. IV, 2 neqtie feriendi neque deelinandi providentio. minoribus minor aemulandi cura. IV, d ad andi labidine. IV, 55 tilare morata constillandi. IV, 56

vicit ratio parcendi. IV, 2 coniectis in eum telis initium emoἰ--ndae in s tertim , a fecere. IV, i mdem semer mum Gemmani transcendendi in GaIlius. IV, 82 omisi Meundi moram sedem. V, b penerandi amor et moriendi contemptM V, 12 ser veciem morimumdi. V 23 Cisilam eivido incessit naueolam ciem ostentandi. Agric. 28 inscitiam rependi. 3 eoum rebellandi. 35 demι bellandi. 3Tranis se endi Germ. Molarilatera dendi, is quom iubendi solamate inuitius iso di dial. 2d fortes contradicendi. 28 fortes simatis froferendi 83 collisi, eandem esse rationem et serta-yiendi Pae rosem et Iroferendi sere eris et modum dicendi v apud volutum: II, 8 soluntatem recondi inmetanis' II, ii criminostis morandi in im riis viditatem. II, 2 si Sulla eundem et sin-rendi et sisendi nem habuisset. II, 32 dola saeuitate sine rufo νisendis rapinis oretiit II, 3 certam mvanis scirendi confessionem ratorum scirens. II, d dicendi neque faciendi lium nisi 'em sellet nosset modum II, 3 indicio reserimendi II, ii stas pessit titistillam retendi consularum copitiationem habere sideretur.

Possent accedis, quod, si scribimus imperi dandi, aliud subiectum huius genetivi quod dicitur logicum supplendum est, quam quod est in verbia vocabant et interpretabantur utinam igitarieraeus in tertia editione historiarum priorem lectionem retinuisset Andresen sane hoc minus probaret cf. Zellachrist fur Gymn.-Wesen, XXXII, p. 25l.

40쪽

38 Caput II. II, da hoc comitum sequemili rim ius ea cim linguerat II, 1Odeonti redi montim vidit . II, 125brofunda eonfundendi omnineupiditate. II, 8 sine ulla ostentatione vendi. II, 125 oti est Pieta rectissimo Statiendi et auctorita 'a sentiebat obtinendi 5--- esset. II, 126 recte faciendi Omnibus tit in Ambolantia avt --

Cai. 2, 2 lubidinem dominondi e sam belli habere doli initium narrondi. 16, 3 eatis pereundi. 21 3 initium vendi. 3s, Itibi frimum dubiis retas noueandi ves oblat est. 51 3 finis tam landi. 52, 1 sost om Caesar dicendi finem fecit. Iug. 15, 1 HSDφ-m reae finem loquendi fecit. 2d 2 quem Iugurtham tanta tibi lorasti uendi me inue it 26, 2 qui senes eosdem sibi Ormretur emundi solestas erat. 31, 22 nisi deinde faciundi lirenti remittir 3 1 tibi Memmius dirundi finem fecit merus forendi. 1, 1 omnibus locis sumandi emium socii do tonis lubido eum m-rio rundi plerosque ins emc 3, 3 ovido diffisi faetumii io ralipolis fotestas Romam etindirat, eonstite hist III, 61 11 sera undi finem. IV, 1, 5 mus bellandi. E Iam numeranda erunt substantiva, quae aut revoeari possunt ad vorba intransitiva aut quam primitivam habuerunt dubgeationem, ea paulatim privata sunt.1 Substantiva qualia sunt animus, ambitu B, certamen, ars Tac ann. IV, 2 neque molario mbitu instinebat lientes

suos honoritas ut Fosinciis mandi. XII, 5 senio direndi ante alios e oscit emisse metum Stibrius iustis ferebam in Smen canentem Nersalem prediendi hist. I, 12 orbitrium elisendi I, is ambitu remanendi aut rundi II, 23, nandi More. IV, i obstitit incentibtis rorem inter imos certamen' amisso hoste voli consectandi. I, 6 certiam, tactandi Veli. II, d si is om-rando rei sublime animum Mibuisset iure rumum. 2 Ius praeterea huc pertinet peculiari usu vocabulum commeatus est enim commeatus ius per certum quoddam tempus de statione discedendi). Tac ann. VI, 3 iussi sedendi. XII, 5 ius noluendi. XIII, citis durendi in hostem hist V, 12 emst iuremtiniendi struaere muros. Neli. II, s seritus ne subor mus Orien-

1 De hoc loco f. append. ordio.