D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 3. continens Acta Apostolorum et Epistolam Pauli ad Romanos post auctoris obitum curavit et praefatus est d. Ern. Frid. Car. Rosenmullerus, litterar. oo. in univers. Lips.

111쪽

SCHOLIA

torea in textum receperunt. Sic augetur vis rei: ita hac urbe, quae est urbs Primaria, ubi Deus templam habet, ubi est mons Sion. In hac ipsa urbe xex ille, Messias est repudiatus. ἔν visu mo) Quem tauta P

tefitate ornaveras, sanandi morbos, expellendi daemones, mortuos resuscitandi. Ungere i. e. donIs Exorn re, vel simpliciter, muneri conεecrare, ut Sensus Sit:

quem tu ipse Regem constituisti. Respici videtur Iocus Ps. II, 6. ConNerierunt, autem, i. E. communia consilia ceperunt adversus Messiam Herodes et Ροntius Pilatus συν Αθνεσι κω λαο ς 'Ισραηλ, cum Paganio hominibus, i. e. Homanis quos Pilatus secum habuit; et populo Iudaico, qui sub Herodis imperio erat. Non argutandum est iu plurali numero λαοῖς. Vera Iectio videtur esse λαω, quam versio antiqua latina e hibet. Error facile oriri potuit, quum praecedat συνἀθνεσι. Aut λαοὶ positum est Pro sing. λαφ, quo Occuratius verba συν εθνεσι mi λαοχ responderent verbis Vs, 25. e Psalmo allatis. 27. Ποιξσω - γsνέσθαι θ Ut facerent, quas tua potentissima Doluntas decreυit, ut ita fierent.

tia Dei et Doluntas, i. e. potentissima voluntas. Quod ad rem attinet, hoc dicitur: Interfecerunt quidem Iesum, Regem a Deo constitutum, sed tantum abest, ut consilium divinum turbaverint, ut potius totum illud sectum sit volente et moderante Deo. Cf. ΙΙ. 53. Voluit quidem Deus permittere, ut Iesum morti traderent, sed voluit etiam reddere irrita consilia eorum, quibus impedire voluerunt, ne Iesus Rex agnosceretur, eiusque doctrina propagaretur.

112쪽

IN ACTA APOSTOLORUΜ. CAP. IU. 107

29. 50. Καὶ τα νυν - παιδος σου I σου Et nunc Gn praesentia), Deus, revice minaS Eorum, et conceda ministris tuis, ut confidentissime tradant doctrinam tuam, eo ut illis adais ad sanationem aegrotorum et ad miracula Patranda per sanctum flium tuum Iesum. Κπιδε ἐπὶ ταο μειλας αυτῶν. respice minas eorum, ne id quod comminati sunt, exsequi possint; irritas fac minas eorum, 'Κπuno ex Hebraismo Deo tribuitur, quatenus rationem habet alio ius, et quidem in utramque partem, scit. aut ut auxilium ferat, benefaciat Gen. XVI, 13. Ex. II, 25. Ps. XXXI, 7. aut ut puniat, vindicet LGen. XXXI, 49. Eae, XVI, 500, Ρriori modo Luc. I, 26., posteriori h. I. Δος, vox in precibus adhiberi soΙIta Marc. X, 37. Rom. XV, 5. Hom. II. III, 351. Virg. Aen. II.

789o; hoc nobis largiaris, Precamur. Μεταπασ. λαλ. T. λ. σου, confdentissima tradere doctri-riam tuam. Ista παίδεσία augebatur, quotiescunque Deus eos roborabat ad miracula patranda, quibus fidem faciebant se esse legatos divinos. Manum extenderct, i. e. potentiam exserere. Τό ονοuα του 'Iησου, nomen Dau. i. e. Iesus ipse, qui hic et U. 27. vocatur αγιος, Venerabilis; nam hanc significationem habet quum de Deo usu litur. Fatentur Apostoli, se non suavi, sed vi a Iesu concessa miracula Patrare.

congregati erant. Nempe tanquam fuisset terrae m intus. Rata sunt vota; adest numen, et insigni phaen meno Praesentiam arguit. Inopinatus terrae motus Congregatis signum est divinae henevolentiae ac singularis

113쪽

SCHOLIA

108 providentiae quam experturi essent. Cf. II, 2. κώ

ἐπλησθησαν - αγίου. Et repleti sunt omnes Spiritu S., i. e. magna et Plane divina Πducia repleti sunt, mi ἐλαλουν κ. r. λ. , ita ut doctrinam diυinam fiumiama cum filucis praedicarent. Bene minrichsius ad h. l. monuit: si otiosa est quavstio, cur christiani homines h. i. πλησθῆναι πν. άγ. dici possint, qui iam απαντες ἐπλησθησαν αὐτου II, 4. t num sorte, ut Μichaelis credit, illi h. I. intelligendi sint, qui tum uou- dum adsuerint, et postea demum conversi sint. Intelligendi autem sunt ii, qui Us. 23. 24. aderant, sive et in illo phaenomeno c. II. adfuerint, sive minus. Quasi

non iteratis vicibus sacro quodam ardore et enthusias- ano corripi PO8set mens. Erit ergo sensus: Novo hoc rerum eventu Praesentius numinis auxilium comprobante redditus eis est animus et παίδε1σία, quae carceribus

minisque Synedrii facillime potuerat infringi. M32 Quae iam sequuntur Us. 52 - interposita narrationis ordini a Luca sunt, ad illustranda Theophilo ea, quae Cap. V, 1. sqq. narratur. 'Η καρδία κών ῆ ψυχη Significatur intimus inter fide-ΙeS Bnimorum consensus et amicitia. Sic enim de Aristotele haec narrat Diogenes Laertius. D. U. o. 1. h. 11. ἐρωτνθείς τί ἐστι φοο , μία ψυχη σώμασιν ἐνοικουσα. Cognoscimus autem ex hoo loco, ratas fuisse Christi preces Io. XVII, 20., ad quem Iocum, uti ibid. ad Us. 11. nec non ad Io. XIlI, 34. cf. annotata nostra. Καῖ Ουὀε - κοι ἀ) Ac ne ullus quidem aliquid optim sibi dicebat esse proprium, Derum iis cranc omnia communia. Cf not. ad II, 44. sq. De Essaeorum Oommunione honorum, valdo diversa ab ea,

114쪽

iN ACTA APOSTOLORUM. CAP. IV. 109

quae aIiquamdiu Christianis Hierosolymitanis placuit,vid. Magaz. f. christi. Dogm. u. Morat. Asc. VII pag. 130. sqq Bemersi. lib. d. VerE., d. Chriεtenth. a. d. Essaeismus abzuleitera. γ I Msγαλν δυνάμει Magna cacia. Δυναμις saepius ponitur de Orationis vi et efiicacia ad commovendos audientium animos. TO ααρτυριου τῆς ανας r.

r. Κ. I.) TeStimonium resurrectionis I Chr. ipsam doctrinam christ. significat. Multis enim in locis N. T doctores christiani solius αυαIτασεως nominatim mentio. nem faciunt, quia doctrinam de Christi invitam reditu ad ipsa tandamenta evangelicae institutionis perpetuo reserunt. Sic enim argumentantur, omnibus quae Jesus docuisset egissetque hominum causa, Per ressurectionem ejus ab ipso Deo plenam fidem factam esse; neo seri unquam potuisse, ut Deus illum, si falsa de se professus essρt, e morte reFocaret Illuc redeunt omnia in iis orationibus, quas Apostoli ad Judaeos et Oxteros habuerunt, quarum summa in Actis exhibetur, CaΡ II, 51. sqq. III, 15. sqq. V, 30, 31. X. 40 - 43. XIII, 32. sqq. XVII, 3. 18. 51. rei Xαρις τε μεγαλη scit aliorum hominum extra christianum coetum degentium.

fundos aut domus, vel, in quorum facultatibus erantiandi et domus, 'Oσοι υπῆρχον0 Ex' usu nominis o τοt, recti monentibus Interpp., non colligi potest, omnes ac singulos possessiones suas vendidisse; non enim legitur παντες οσοι, ut V, 36. Mit. VlI, 12 XIlI, qq. et solet alias quoque οσοι sensu in desinito poni, ut IX, 30. Cf

115쪽

SCHOLIA

not. ad II, 44. των πιπρασκομένων Nempe agrorum et domuum, ut praecedentia ostendunt 35. Κώ ἐπιθουν παρα τους ποδαο τωυ αποτόλων' Deponebant apud Mo4tolos. Quod signum erat pecunias illas subiicentium Apostolorum arbitrio. Sic Heliodorus IV. παντα τα ἐαυτου τιθέναι παρα τους ποδας του βασιλέωe. Cic. Orat. pro Flacco, c. 28. ante Pedes Praetoris in foro expensum est auri pondo centum. Non omnia vendiderunt et contulerunt omnes, sed partem honorum, qua sine magno incommodo careaee Po- eranti Libertati cuiusque relictum erat, an aliquid contribuere vellet, nec ne. Quum autem inter Christianos Hierosolymitanos multi essent egeni, et omnes Christi cultores popularibus tanquam Apostatae essent invisi, sino divitum liberalitate in maximum discrimen venturae fuissent res Christianorum. Nec poterant melius existimationem suam tueri, quam singulari beneficentis, quae semper Iaudatur. Quumque Praeviderent, vexationes, exilia et mortem ipsis imminere, aut se in regiones Peregrinas ad praedicandum Evangelium mittendos esse ;denique hellum instare, quo praedia et domus essent vastandae, nihil consultius erat, quam in tempore ea quae inutiliter alias peritura erant, vendere, Bique ita amicos sibi parare, istisque rinculis sese expedire. Ceterum observandum, illud institutum. quandam videlicet honorum communionem, non nisi in ecclesia Hierosolymitana oblitivisse, et quidem non nisi in primis ejusdem incunabulis. Postea autem, ut par erat, cessavit. 156. Βαρνάβας - υίος παρακλησεωρ R II Graeco sermone contracte Βαρναβας. Quum vero M a

116쪽

IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. V.

notet υaticinari, prophetam tigers, fuerunt qui υἰού παρακλ. explicarent filius propheticae, i. e. Propheta, atque Apostolos hoc nomen homini dedisse putarent in omen doni prophetici. Alii vertunt sirus consolationis, ob solatium, quo Ioses animos Christianorum doctrina sua et .institutione, vel liberalitate repleverat. Alii aIiter interpretati sunt. Rectius tamen in vulgari deriva tione acquiescimus. Quum enim tria omnino notet docers, nom. Βαρναβας, seu υἰος παρακλ. apte redditur stitis doctrinae, i. e. doctor, docendo idoneus; ut hoc nomen acceperit Ioses ab Apostolis, quum in eo deprehentissent virtutes, quae ad doctoris munus subeundum aptum eum redderent. Alias hnius nominis explicationes vid. in D. Simonis Onomagi. N. T. p. 38. Λευ της Ex tribu seu familia Levitica, Kt πριος τω γένεο Ortus parentibus, qui in Cypro habitaverant. II. Το χρημα) 1. e. m1ν τιμῆν, ut modo est Iocutus, rem partam ex agri venditione, pretium agri. De pecunia quidem Graecis usitatius est uti plurali numero, χρὴματα. Licuisse Levitis agros emere in Iudaea, exemplo patet Prophetae Ieremiae, qui et ipse ex tribu Levisuit. Ierem. XXXII. 7.

M. V. 1. Sequitur narratio de Anania, qui pietatis ac liberali

tatis speciem tantummodo prae se tulit, sed re vera Daudulenter egit, satis stolide et impudenter fraudes istas sugere Apostolos posse opinatus. Sm. Glo. Frisinius

117쪽

SCHOLIA

de ratione, dicta factaque Iesu et Apostoloriam

commemorandi elo. Vid. Commentati. theoll. a nos eum uellero; Fuldnero et 'Μaurero editt. T. I. P. I. p. 2S4. sqq. hanc narrationem inter eas reseri, quas non uti re vera res acciderint, ged arte quadam exornatas, aut ad certum quoddam consilium delectas, Lucam pro-ιulisse arbitratur. - Κνῆμα, quod h. l. commemoratur,

fuisse fundum, mox nomine indicatur. g. Και ἐνοσφίσαro scit. μέρος, seu H αππιῆς τιμῆc Νοσφίζεσδαι proprie separare, improprie, ut h. l. est iriter Uerterri et ita praecipue adhibetur de iis, qui de rebus communi plurium usui destinatis aliquid subripiunt, et sibi vindicant. Sio apud Plutarch in i cullo, Lucullus ex

Praeda πολλά, νενοσφισμ.ένος, multa interυerliεse dicitur.

- εδ ηκεν Apostolis tradidit, quasi hoc totum esset pretium venditi agri, coll. Vs. 8. 9. Fuerunt, qui statuerent, eos, qui omnia bona vendidissent, et pretia communitati Christianorum tradidissent, e Publico Rerario suisse alendos; magnam itaque fraudem admisisse Ananiam diminuta pretii numerati summa, qua indigenti ist Christianorum consulendum erat; nec si plures hoc exemplum secuti fuissent, res Christianorum diu consistere potuisse Verum do hac re certi nihil definiri potest; nes h. l. , recte monentibus Interpp., Ananiam praeter agrum illum nullas habuisse possessiones Iegi.

tur. Plurimi Inte p. quod Ananias consentiente uxore secerat, sacrilegii nomine insigniunt, quatenus Pecunia, communi usui societatis sacrae destinata, res sacra habenda erat et ipsa. - Omnino grave facinus Ananias commisit, qui quamvis societati christ. adscriptus, tam

mendacem se et Dandulentum gereret. Maximum su-Diuitiaco by Cooste

118쪽

tem Ananiae crimen in eo fuit, quod vellet ψευσασθαι ,

tuum repleυit, ut fallere Delles mendacio Spiritum garictum. et detrabere aliquid de pretio Ogri y Quod Satanas replevisse animum Ananiae dicitur, id proprie sumi non potest. Explicant igitur alii sic, ut dicant, Satanam excitasse in Anania eiusque uxore proposuum fallendi; alii vesunt Satanam eos in proposito consi masse. Sed Vs. q. Ananias ipse dicitur animum induxisse, Apostolos sallere Videtor igitur deseribi tantum

consilium Satanicum, ut sensus sit: Cur plenus est animus tuus Satanico isto sensu ' Nempe tam foeda est cogitatio fallere velle Deum, ut ab homine vix exspectari posse videatur. Ex notissima autem Scripturae loquendi ratione, Satanae, principi illi daemonum malorum omnia consilia mala et regno Dei adversa tribuuntur. Ρhrasis ψευδεσθαι το πνευμα αγιον non uno modo ab Interpp. explicatur. Primum quidem notandum, non differre phrasin Vs. q. 'ρευδεσθοα τω Θεω, nisi quod verbum xkεύδεσθου, Vs. I. ex usu graecae linguae cum Accusativo, Us. q. autem ex usu hebraizuntis sermonis cum Dativo construitur, vi Ps. LXXVIlI, 36. Infra Vs. s. eadem haec res exprimitur phrasi πειραζειν το πνευ αα κυρίου, nisi quod sortior sic est gententia, et magis exaggeratur. Tentare dicitur homo Deum, quando sic agit, ut videatur du. hilare de omnipotentia, veracitate, aut alio attributo Dei. Quum autem h I. sermo sit de fraude . quam latere voluerunt Ananias et uxor, tentare Deum h. 1. erit, sic agere, quasi Deus non esset omnipotens et omniscius, quasi non posset detegere et punire hanc fraudem. Phrasis igitur ψευδεσθω το πνευμα αγιον

119쪽

eundem h et sensum; nam tentatio Dei est, si quis ei mentitur, et Numen Alli Posse credit. Utriusque autem Ananiae et Sapphirae idem fuit crimen; quare phrasi-

et ο Θεος Vs. 4. invicem permutantur, Θiritum ganctum fallere idem esti ac fallere Deum, qua est omnipotens et omniscius. Verba activa saepe indicare co. natum, Edeoque de voluntate et consilio fallendi h. I.

sermonem esse, Vix est cur moneamus Iam vero non

potuit Ananiae et uxori in mentem venire fraude fauera ipsum Deum, voluerunt potius sallere Apostolos. Ergo per se inteIIigitur. Petrum hoo voluisse: incidisti in Satanicam illam cogitationem, ut fraude fallere velles nos Apostolos, Spiritu sancto repletos. Alii sensum hujus loci sic acceperunt, quasi Ananias ejusque uxor experiri voluissent, an Apostoli Daudem detecturi essent. Fecisse autem hoc eos pessimo consilio, ut ludibrio exponerent Apostolos, quasi non es sent divinitus edocti, non Participes donorum Spirituasancti. Quae tamen interpretatio, recte observantariuinoelio, e narratione ipsa Probari nequiti Sans nihil in textu legitur, ex quo colligi posset, Ananiam et Sapphiram insensus sese, aut in Apostolos, aut omnino in rem christianam, gerere voluisse. Neque tamen ipsi Huinoeli, adstipulari possumus, qui verbo πειράζειν generaliorem Ossendendi Deum notionen tribuit. Haeo autem sunt V. D. verba: DVerissime monuit Potius Exc. I. in ep. Iacobi: πειράζειν in N. T. pereunte omnitent titionis notione, de hominibus ita adhibetur, ut plerumque nil amplius sibi velit, quam, Deum omnino

peccatis, vel eo imprimis peccato ossendere, as quo

120쪽

IN ACTA APOSTOLORUM. CAΡ. U. 11 s

ex nexus ratione sermo est. Sed haec istius Verbi significatio o locis Hebr. III, 8. 9. 1. Cor. X, 9. neutiquam probari potest. Itaque πειραζ το 6. κ. est

ostendere Deum fallendo nos quos Deus adjuυat,

ut adeo Sit i. q. -το πν. το αγ.μ Verissima contra

est Limborchii interpretatio quam Huinoesius per am-hages factam dicit : nTentarunt Spiritum Dei in et per

Apostolos loquentem et operantem, quia hoc suo facto experimentum ceperunt, utrum spiritus fraudem ac hypocrisin suam nosset. Non quod hoc directe intenderint: sperarunt illi fraudem suam latere posse. Sed quia hanc fraudem committebant contra Apostolos Spi- , ritu Dei donatos, eamque occultam fore sperabant, D tum ipsorum sua natura eo tendebat, ut quasi experimentum capere vellent scientiae spiritus in Apostolis operantis r ideoque non proprie ex intensione sua, sed juxta naturam facti sui, dicuntur tentare spiritum domini.δο. οὐχ' μένον, σοι ἔμει εJ Vel ἔμεnνε, nonne giretinuiMes, possessio tua fuisset. Licebat tibi per nos non vendere praedium. Καὶ πραθὲν ἐν τν σν ἐεουσίαυπῆρχες et quum benditus esset, tuo arbitrio erat relictum, nempe τιμὴ, pretium. Etiam postquam vendideras fundum, pretium totum retinere tibi licebat ac de eo nihil vovere. τI οπι - τουτο; Quid eat, quod reposuIsti in corde tuo ' Quid caussae fuit, cur hoc

in animum tuum induceres P Indicatur consulta et deliberata fraus. ουκ ἐψευσω - τῶ Θεω) Interpp. fere omnes vertunt: Non tam NOS , quam potiu1 ipsum Daum fallere ausus es; ut ουκ- sit: non tam - quam, vel etiam: Non εolum sed. Uerum adstipulor manero, qui Gramm. S . 48, 4. recte contendit, Neg