장음표시 사용
211쪽
nimirum est caussa, cur nunc in perpetuum vivat et imperet cum Deo. Sed hanc interpretationem vix admittit usus voco. γενεὰ et π: i. Accedit, quod Pr pheta I. I. de calamitatibus istius cultoris Dei loqui pergit. 34. Περὶ τίνοο - τουτο; Hoc sibi voluisse videtur Eunuchus observante minrichsio et Verane sunt, Oh-secro, quae Hierosolymis audivi, Iesu asseclas hunc Io cum ad sectae suae magistrum adhibere P num vere ad eum adhiberi potest P35. 'Αρεαμενού - 'Ιησουν Exorsus ab ho Scripturae loco, exposuit illi doctrinam christianam, nem pe brevem eius summam. Videtur Philippus occasione huius loci enarrasse brevem historiae Iesu summam, et demonstrasse omnia illa quae Iesaias I. c. dixit, in Iesu evenisse. Quaesierat enim Eunuchus, an Propheta illa verba de se vel de alio inteIligi voluerit' v. 34. Echer- mannua theol. Beytrr. Tom. I. P. 158. Iocum Iesaiae a Philippo ad Iesum tantum applicari existimat, etiamsi vaticinium proprie dictum non contineat.
36. Ἱδοῖ υδωρ θ Fontem fuisse, in vico BaΘσορων Betur viginti lapidibus Hierosolymis dissito, de monte fluentem, in quo baptizatus sit Aethiops, tradit Eusebius de locis Hebraicis, voce Βεθσουρ. Locus hodie adhuc ostenditur peregrinantibus. Vid. Pocolis Reisen Tom. II. g. 58. ex vers. Breyeri, et cf. Michaelem ad h. l. τί κωλυει με βαπτισθῆναι s) Ηino intelligimus, Emnuchum etiam de baptismatis necessitate institutum. Sio multa praecedentium ex Subsequentibus supplentur.
212쪽
IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. VIII. etor
II. Deest hoc comma et in nonnullis codicibus et Versionibus antiquissimis; in aliis varie exhibetur. Quar probabile est, ab aliquo additum, ex eo, quod gestumoredi, P erat. 39. Πνε lae Κυρίου Τρπασε τον Φίλιππον Alii Iegunt : πνευμα ριγιον ἐπέπεσεν ἐπὶ τον ευνουχον. αγγελος
δε Κυρίου ηρπασε τον Φίλιππον, Quid autem est hoc: Spiritus Domini rapuit Philippum y Non est credibile, Philippum ab angelo, vel alia mirabili ratione per serem
raptum et Azotum vel in alium Iocum deportatum esse, quae multorum opinio fuit. Nam Spiritus Domini saepe in homine aliquid efficere dicitur tum, quum in hominis illius animo subito exoriuntur cogitationes,
quas consiliis Dei consentaneas suisse, ex eventu cognoscitur. Vid. supra Vs. 29. Verbum autem αρπαζειν, rapere, non postulat, ut de miraculoso raptu per aerem cogitemus. Nam phraseos rapere aliquem vis ea est,
ut significet transferre aliqUem in alium locum, quocunque demum modo id fiat. Si igitur in animo Philippi subito exorta est cogitatio, redeundum sibi esse in loca illa ad GaZam, nec iaciendum iter in Aethi piam cum Eunucho; si Philippus ex eventu cognovit, non sine providentia divina accidisse, ut ad illa loca accederet, et ibi Evangelium doceret, hebraico loquendi modo hoc recte ita exprimi poterate Spiritus Dei eum
rapuit, instinctu quodam divino ductus est aliorsum. Ita et itinera, quae susceperunt Elias, Ezechiel elo. di. . vini πνευματος consilio suscepta, ipsique πνευματι Bbrepti fuisse leguntur, 1 Reg. XV, 12. 2 Reg. II, 16. Ezech. III, 12. 14. VIII, 3. ἐπορευκτο γαρ Caussa redditur, cur Philippum Eunuchus ultra non viderit, quia
213쪽
suam viam insistebat eunuchus: Philippus alio abibat. Illud autem χαίρων obiter tantum additur, significatque tranquili talem snimi, quam eunuchus ille ex evangelii notitia erat consecutus. Eunuchum post reditum in Ae- ih opiam aliis etiam religionem christianam persuasisse, et in se credibile est, et Eusebius tradit hist. eccl. Lib. II c. 1. Quae autem a recentioribus de vita et satis
eius narrantur, ea merito fabulis accensentur.
qu. Ei ερ Ἀζωτον) Comesorabatur Azoti. Storrio dissert. exeget. P. lI. p. 80. Opusco Vol. III. p. it 9 Phillypus videtur iter feeisse Asdodum, ibique degisse aliquot tempus. ΕὐρεθῆνM enim idem valet,. quod esSe, adeεεe. 1 Par. XXIX, 17. 2 Par. XXIX, 29. Idem monet, si quis εἱ: pro ἐν accipere velit, et
vertere malit: Philipρus commorabatur Asclodi, tum praegnantem quoque constructionem sumi posse, quemadmodum κατοικε is εἰς τοπον utrumque dicit, quum habitare in Ioco, tum concedere cliquo habitatum, ut
Act. XII, 1 9. Maro. II, 1. Luc. XI, et. Qigcquid sit,hio etiam non dicitur, Philippum per angelum mirac
soso modo translatum esse Azotum, sed versatum esse
eum in ista urbe, et sic alios etiam locos peragrasse propagandae religionis caussa. AZotus autem Hebraeis est Asdod, urbis Palaestinae nomen. Cf. die bibl. ADter humast. Vol II. P. II. P 573. sqq. τας πολεις θ Inter Gazam et Caesaream, ut erant Ioppe, Lydda etc. Hic quoque uti in urbe Samariae, apostolis auditores praeparavit, o, lX, 32. εἰς Καισάρειαν b Caesaream, ad mare mediterraneum, turbem nobilissimam. Olim ob Ionia audiebat, postea Stratonis πυργος seu turris dicebatur, tandem ab Herode Ascalonita instaurata et
214쪽
in honorem Augusti Caesarea appellata est. Plura vid. in der Alteri humah. I O. P. 32ἰ. sqq.
Ioris. Id homo εpirare dicitur, quo is vehementioryconcitatus affectu, plenus est, et veluti turget. Euripid. Iphig. in Taur. κυρ πνέουσα ri j φοιον, ignem Spirans et neeem. Cf. Nyphii obsarvait. Ciamerario απει- Το-φοιου est εν διὰ δυο, sicuti Molemque et montes, i. e molem montium; ut huius loci sit sensus: ν. Saulo fuisse Nehemeiates impetus minarum de caede 'stiscipυlorum Domini. Syrus et Araba voco. ἐμπνέωνα σειλῆς expresserunt: plenuS minurum. 2. 'Hr σατο - συναγωγ Expetiit sibi ab eo literas ad Synagogas Damasci. Damascus in ea Syriae parte sita fuit, quae in sacris litteris Syria Damaε cena , spud Strabonem autem Coele Syria vocatur. Uberiorem huius urbis descriptionem vid. in uer bibl. Alteri humah. Vol. I. R II. p. 28q. sqq. Magnam ibi Iudaeorum, ob quaestuosam et copiosam, quae ibi florebat, mercaturam fuisse frequentiam, vel ex eo con stat, quod non una, sed plures Synagogae in ea civi- iste fuerunt. προς τας συναγωγαe, intellige praesectos synctgogarum. ἐπιστολάς, Scripta mandata a Synedrio, Volimachi. ἔπως - εἰή 'Ιsρου ταχ' Ut . si quOSdam chrissianam religionem aera antes ibi repe=srael. mares atque foeminas, υinctos deduceret Hierosolyma.
215쪽
'H οδο e hic ut saepius alibi est religio, quam quis ες-quitur. Tam vita, quam doctrina, Teligio, quae vivendi Tationem tradit, cum via comparaturr ergo et christiana religio. Vid. infra XIX, 9. 23. Matth. XXll, 16. Q ων τῆς οδου, huius religionis sectator. Articulus τῆς positus est pro Pron. ταυτης, coli. XXII, 4. Saulus igitur huius christianae) religionis sectatores auctoriatate Pontificis Et Senalus Hierosolymitant vinctos ducere voluit Hierosolyma. Quaeritur, quid iuris vel Pontifici,
vel Senatui Hierosolymitano fuerit in Damascenos, pro sus ad alterius ditionem pertinenlea' Enim vero tanta erat Synedrii Hierosolymitani auctoritas, ut non solum qui in vicinia terrae Israeliticae habitabant Iudaei, sed Babylonii etiam et Alexandrini statuta eius venerarentur sto iussa capesserent, magnum illum Senatum agnoscentes pro firmissima arce totius legis oralis, praesertim quando agebatur de crimine haereseos, et iudicio capitali in salsos Prophetas; quod unice huic Senatui competiisse volunt. Romani autem, quorum imperio cum Arabia sua universa Aretas ipse tuno suberat, permittebant etiam Synedrio ius prehensionis et verberum, non in Iudaeos Palaestinae tantum, sed in alias quascunque Synagogas, quae sponte sua iurisdictionem in re religionis agnoscerent. Vid. initati ΜeIot. sacra p. 16. Probe tamen tenendum est, Paulum non potuisse trucidare Ghristianos, sed non nisi vinculis constringere atque ad causam dicendam Hierosolyma ducere et SP nedrio tradere. Ceterum Damasci haud exiguum Christianorum numerum suisse, credibile est. Praeterquam enim, quod Iudaei Damasceni, qui ad sesta concelebranda Hierosolyma venerant, doctrinam, christ. Pop laribus suis tradidissent, multi quoque cives Hierosoly-
216쪽
iN ACTA APOSTOLORUΜ. CAP. IX. 21 I
mitani, oborta persequutione VIII, Io, Damascum, utpote urbem Palaestinae proximam, confugiebant.
Valde memorabilis est quae nunc sequitur historia Sauli, postmodum Pauli, qui subito ex insestissimo rei
christianae adversario in eiusdem acerrimum vindicem transformatur. InterpP. autem, qui hano narrationem explicare studuerunt, in duas potissimum partes discedunt. Alii quidem mirabiliter sensu proprio accidisse omnia credunt, Iesum Saulo vere apparuisse atque cum eo colloquutum e8se statuunt. Potissimos huius sententiae propugnatores se gesserunt Grotius, Haremon
Hahnio in linguam leuti translator Anmera. lib. d. Behehrung u. d. Apostelami Pauli. Hannov. 1 51. Addet Hessius Geschichte M. Schrr. der Aposter Iegu. T. I. P. 111. sqq. edit. 2., memeyerus Characteristilid. Bibet. Τ. . I. P. 79. sqq. , Haselaarius Diss. exegg. de nonnullis Act. Apost. et epistolar. Paul. ad hist. Pauli pertinentibus locis, Lugd. Bat. 1806. p. 72. sqq. Pau- Ius enim non simpliciter audivit φωuiu, sed φωνην interrogantem et colloquium instituentem, et quidem 'EβρMθι διαλέκτω utentem. Quae quum ipse Paulus reserat infra XXlI, 6. sqq. XXVI, 13. sqq. , ostendit, sede divina ἐπιφανεμ lesu, ei facta, persuasissimum fuisse. Missa tamen illa hanc rem intelligendi ratione antiquiore, recenti. Intemp. longe plurimi tam ex vulgaribus eventibus, quam ex statu animi Sauli omnia psy, chologice et accommodate ad antiqui aevi ingenium et Ioetuendi usum explicanda esse arbitrantur. Vid. H. Ammonium de repent. Sauli ad Christi doctr. conversione
opusco. theoll. p. 1. sqq , Eichhornium in Alig. 14 ci
217쪽
Museum stir Religions-Wiss. P. III. P. 226. sqq. , Sch υἱ-zium in Heinriclisii Betur. Eux Besord. d. theoI. Wis-εensch. P. I. p. 47. sqq. IVitligium in Augusti theol. Blattern. Τ. III. Part. 2 Addo metelium, Dindorsum. Hein richsium. Quorum sententiae etiam subscribitriuinoelius, qui de hoc sacto fusius agit, et Viros Doc
tos, quos modo commemoravimus, secutus, haec ob ger-vat: 'Paulias, Pharisaeus, de doctrina Christi audiverat, quam tamen tanquam salsam et perniciosam de e- stabatur. Persequebatur ergo huius as8ectas, ratus, se Dei causam agere. Attamen non plane oblitus vi
en admonitionum Gamalielis, praeceptoris, qui in aliorum religione diiudicanda insigni praeditus temperantia, eandem quoque aliis commendabat, V, 34. Stephani Praeterea aliorumque Christianorum ab ipso crudeliter
tradiatorum Ul, 57. XXII, 4. 19. NXVl, 19 constantia et laeta Christi prosessio, ut et ea, quae ex iis de
Iesu eiusque doctrina audiverat, tantam vim in animum eius habuerunt, ut de causae suae bonitate dubitare occiperet; sed vanae gloriae cupiditate ductus, et ne sui dissimilis videretur, vim veritatis opprimebat, usque dum visione illa eo redigeretur, ut ad Christi signa se conserret, et ut in hominibus maxime fervidioribus evenire solet, eodem animi ardore Pharisaeorum dogmata repente eliceret, quo ea ante amplexus erat. Cum ergo Damascum profieisceretur, det in via de negotio suo cogitaret, - - dubitabat an laudabili negotio incumberet. Quid p cogitavit, si vera essent, quae cultores Iesu de eo profitentur p crederem si mihi appareret. Haec dum animo volvit, circumfulget eum
218쪽
213 subito fulmen coelitus delapsum, et vivida imaginatione
praeditus Iesum, naturam coelestem. videre sibi videbatur. Terrore percussus ad terram prolobhur, et haec secum cogitati estne hic Iesus P utique est; minatur mihi familiam eius insectanti; ad meliorem frugem mihi est redeundum; Damascum profiscar, et quid facto opus sit, ibi circumspiciam. Haec cum Paulus inter crebra tonitrua animo volveret, illa ipsa tonitrua putabat essa
vocem Iesu, minantis, accusatilis, admonentis, exoIlam
tis. Hinc et postea rem enarrans aliis, cogitationes suss tamquam colloquium inter ipsum et Iesum habitum reserebat.α - Singularis est Frischii sententia in Commentat. saepius laud. vid. Proleggὲ ad Evang. Lucae . Is contendit, neque veras Pauli orationes apud Lucam nos legere, neque hunc ipsum fictionis suspicionem
magnopere curasse et evitasse. Lucam aliorum sermodines, aut suis auribus perceptos, aut ex aliis comperitos, Rua ratione in ordinem redegisse, amplifica e. Perorasse. Narratione Lucae c. IX compinata cum Pauli
orationibus o. NXII et XXVI. apparere, Paulo Paulum contradicere et Paulo Lucam. Sio e. o. cap. IX, T. Pauli comites aliquid audivisse, sed nihil vidisse sed thi dicitur, eos neminem, vidisse l), XXII, 9. aliquid vidisse, sed nihil audivisse vid. nos ad h. I. , XXVI, 1 q. terra Prostrati omnes fuisse dicuntur, nulla
mentione facta num quid vel audiverint, vel viderint. Idem V. D. opinatur Lucam ea, quae hic evenerunt, ita narrasse, ut magis placeant et admirationem excitent. Ad einsmodi artis cuiusdam studium resert etiam narrationes de visione uno fempore duobus hominibus oblata, qua hi ambo in societatem veniunt Petrus et
Cornelius o. X , Paulus et Ananias c. IX. Quae tamen
219쪽
coniectura iusto audacior esse videtur. - Ceterum deoitα Pauli Apostoli inter alios bene exposuit Herm. Viisius in libro quem inscripsit: Meletemata Leydensio. Basil. 1759.
d. Καὶ ἐλίφνης - οὐρανου Repente circumfulait
eum lux coelitus delapsa. Haec lux sine dubio suit fulmen repente delapsum, praesentioris numinis, ut nulla alia Phaenomena, V οIum. Inde enim omnia, quae in sequentibus narrantur, commode intelligi possunt. Vitringa ita Obss. Sacr. Lib. IV. p. 570. e Primo refertur, Iumen de coelo Paulum proatra υis1e humi; dein υero ilIum audisisse υOcem. Per Iucem,oiυe lumen, de coelo, quis aliud hic intestigat, quam fulgur fulminis' Quod ai admiseris, non nega Ueris,
per Uocem, fulmini coniunctam, Docem tonantem et graυem intelligendam G1e, quia ex lege naturactfulmina comitari solent tonitrua. Eandem sententium amplius ornavit utasnerus ad h. I. cui fulgur notari videtur verbo περι στραψεν, et tonitru voce φωνὴ, Vs. 7. Uallem Damasci montibus praealtis clausam esse, ex Mutindrelli Itinorario apud Paulum Samoil. d. mersi lirdigsten Reisen in den Orient. P. I. pag. 149. cognoscitur. Unde fulgurum tonitruumque horror vehementior facile perspicitur.
q. Κμ πετων - διώκεις; J Atque ad terram prolapsus, audiυit hanc ad as Docem: Saule, Satae, quid me insectaris 8 Ad terram proIapsus egi, per ulsus terrore ob sulgur fulminis cum tonitru coniunctum. Plerique existimant, Dominum a Paulo oculis corporeis
220쪽
tus sit Paulum. Sed hoo valda disium est; nam si Christus forma humana indutus adspectabili modo apparuisset, non solus Paulus, sed eius etiam comites eum vidissent, id quod tamen negatur Us. T. Potest vero locus intelligi da cogitationibus in Pauli animo
ortis. Cf. qua notavimus ad locum huic valde simiIem. O. XIl, 28 sqq. Recte observat Ammoniuε I. c., Iudaeos aevo Apostolico in ea fuisse opinione, Iehovam, quum oracula vatum dudum obmutuissent, per fulmina et tonitrua voluntatem suam interdum significare mori talibus. Celebratissima erat ista reveIationis divinas species sub nomine a Q, UOcia, quam, licet revera haud audiretur, imaginatione tamen ita apprehendere solebant, ac si vere intellecta et audita suisset. Vid. Vitringa observati. sacr. Lib. VI, 10. Facile igitur in animo Pauli, quum anxius in terram provoIveretur, oriri potuit cogitatio, se nunc poenas daturum esse impiae Christianorum persecutionis, et statim sibi, ubi intravisset in urbem, ad meliorem mentem esse redeundum. Μultae cogitationes animo vehementissime' perculso volvuntur seque invicem excipiunt id autem ex sublimiore istius aevi dicendi genere per colloquium exprimitur.
6. The εἶ, Κυριε; Allooutio qua ignotum compei.
Iamus. Nusquam Paulus in litteris suis expressis verbis scribit, se Iesum his in terris viventem conspexisse et audivisse. Quare plurimi Iesum Paulo non de facis cognitum fuisso arbitrantur. Sed coli. XXVI, q. contrarium probabile videtur. Certi quid haud potest definiri. 'Εγώ- Lώκειοδ BVehementior ergo Phantasia non solum increpantia verba exaudiit, sed videre etiam eun-