장음표시 사용
301쪽
IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. XII l. 297
bus miseriae destinatus esse dicitur. Loca collegit Wet- stentus ad h. I. Utitur Paulus verbis vita communis; his autem non substituendae sunt notiones philosophicae et metaphysicae. Sic nos etiam dicere solemus in vita communi: G ist mir einmahl εο beschieden; es hannnichi anilers seyn. De absoluto decreto hic non est. eogitandum. Ipso enim Paulo auctore, reiectio doctrinae divinae causa fuit, ob quam Iudaei se selicitate aeterna
indignos reddiderunt; unde consequitur, verBm causam,
cur a Deo vitae aeternae destinati fuerint gentiles, fuisse ipsorum fidem..Multum vero lucis huic loco asserunt Ioca quaedam in Evang. Ioann , veluti VI, 57. πῶν οδίδω σ t μοι ο πατ8ρ, προς ἐμὲ ηεει. Ibid. Us. qq. ουδεὶς δυναται ἐλθε ν πρός με, ἐαν μ' o πατήρ ἐλκυσν αυτον. . - Cf. ibid. XII, 59. 4., et quae ad illa Ioca annotavimus
in edit. sexta. 49. Διιφέρετο Διῆλθε λογος. Chr Ostomus τουτέστι, διεκομίζετο. Diuulgabatur autem doctrina Do. mini per totam istam regionem, nempe per Pisidiam. 50. Παρωγυνανθ Concitarunt, exacerbarunt ταύσεβομένας γυναῖκας, ProSebiaS; nam erant et proselyti in ea urbe Vs. 43. ευσχεμονας θ honestas. Graecih. I. γυναῖκας ευτχ μονας Romano vocabulo matronas interpretantur. Has mulieres, quae Iudaicam religionem amplexae erant, maritis gentilibus matrimonio iunctas fuisse suspicantur nonnulli. Mulieres autem maritos suos incitabant. Particula καὶ ante ευσχ μονας In Codd. OP-timae notae deest. 51. 'Κκτινα μενοι - αυτους Non rem tantum, sed
et rei symbolum observarunt, iuxta Domini vecta Matth.
302쪽
X, 14. ubi dicta vide. Declarabant hoc Symbolo, senihil amplius commercii habere velle cum Iudaeis illis. ἐπ' αυτοῖς adυeraus eoε; in testimonium contra eos, ut est Luc. IX, 5. εἰς Ικόνιον Haec urbs, ad montem Tauri sita, caput olim fuit Lycaoniae. Hodie Conia vocatur. CL die bibl. Alterthumo. Vol. I. P. II. P 201.
62. οἱ δὲ - αγίου Ii qui circa Antiochiam Pisidiae, et in urbe ipsa, Christo nomina dederant, Iam tali sunt; mansit idem gaudium, quo primitus Persusidicuntur Vs 48.: non poenituit eos transiisse ad religionem christianam; sed. et impleti sunt Spiritu sancto I sacro ardore correpti sunt, ita ut constanti animo in profitenda promulgandaque doctrIna divina Perseverartui.
sanos. Supra o. III, 1. ἐπὶ το αὐτο . Uterque, Paulus et Barnabas, simul ingressi sunt synagogam. Vid. Hyphe. Sunt tamen, qui supplent ἔθος, ut sit idem quod κατατο alaeΘος, ut infra c. XVII, 2. Neque tamen verba κατὰ το αυτο hanc aignificationem ferre Possunt. κ, λαλ σω, Ουrtoe Ut docerent eo modo et successu. Δαλειν eulptice usurpatur de praedicatione Evangelii. ωστε - πλῆ- Θοοῖ ut Iudaeorum et Hellentitarum magna multis tudo lusciperet religionem εhriεtianam. Voc. Ελλη- Ννες proselyti Graeci significari videntur. II in τευ ει uhio, ut saepissime est religionem suscipere. 2. ω δὲ απειθουντες - των αδελφῶν Qui Nero , increduli fuerunt Iudaei concitarunt et irritarunt
303쪽
animoε Gentilium contra fratres, i. e. Christi cultores. Κακουν hio est aliquem exacerbare, contrα GIterum excitare et irritare, einen wider den aridern auomen. Sic est apud Ioseph. XXI, 1. 2. videtur qu, dem tonstructio κακουν τινα κατα πινος, aliquid insoleniis difficultatisque habere. Sed voces, τας kσχας των ἐθνων κατα σων αδελφων non Pendent a verbo ἐκακω- σαν, sed ab ἐπῆγειραν. Est enim is Scriptorum quum Graecorum, tum Latinorum mos, ut praemissis pluri-hus, ea interdum subiiciant, quaa constructione non proximis iungenda, sed ad remotius, et nonnunquam ordine primum, referri debeant.
I. Παίρησιαζομενοι ἐπὶ σω Κυρει Libere, aperte
docentes, freti Domino. Propriet Libere docentes propter Dominum. Nam ἐπὶ eum Dativo et potestatis ac iuris habet significationem, et caussae atque indicii, ut Herodoto in Polymnia: πυθομενοι ἐπ' οἶς ῆλθον, sciscitati qua de cauεεα a eni erit. - μαρτυρουντέ πωλ. r. χαρ. α.) Oui conjirmabat Euangelium suum gratioεum. 'Ο λογος τῆς χαρπος vocatur Evangelium, quia ex summa Dei bonitate processit. Confirmarit a tem Dominus veritatem Evangelii, es statim sequitur, signis et miraculis, quae ipso Iargiente, Apostolorum administratione edebantur.
q. 'Εσχωθη In disersas partes abiit. Ut Aen. II, 30. Scinditur incertum studia in contraria Vulgus. OI iEὲν ησαν συν τοῖς 'Iουδαίοις Quidam stabant a partibus Iudaeorum. Xenoph. Heli. III. συν τοῖς Ελλησι μαλλον, ἐν συν τω βαρβαρω εἴνω.
304쪽
s. 'ste δὲ - λιθοβολῆσα αυτους Quum Dero Gentiles et Iudaei cum primoribus sui3 conlilium Ceyusent de iis Diolandis et Iapidandis. ' μη, impetus animi, conεilium. Herodian. VIII. 8. 6. ορμῆ δὲ ἀλογω χρησαμενοι, ανῆλθον ομοθυμαξον εἰς τὰ βασμλεια, 'Sario quodam motu unanimiter ad regiam
6. Συνιδοντες His compertis etc. Λυστραν κώ Δέρ- 'ν. Lystra et Derbe, 'duo Lycaoniae oppida, sibi
vicina, quorum Prima Iconio versus austrum, altera versus orientem ad radices montis Anti- Tauri sita erat.
Vid. Alterihumah. I. o. Dicitur ἡ Λύστρα, et τὰ A στρα, quemadmodum insula ΥΨυρα et τά Ψυρα. A Derba Gaius erat oriundus, discipulus quidam comesqua Pauli XX, d.); Lystrae Timotheus erat natus XVI, 1. 20. S. Ἐθυ τού τοῖο ποσὶν Debilis, unυermogIich. ἐκαθητο, erat, habitabat. s. Καὶ ἰδων - σωθῆναι Et vidit, eum habere f-dem conυalescendi. Σώζεσθαι h. I. esse sanari, inde Bpparet, quoniam' sermo est de aegroto. Πίστ ιο M. cia segroti, qua certe sperabat, sere, ut sanaretur. Hanc siduciam excitaverant cum Pauli oratio, tum miracula, a Paulo et Barnaba in urbibus illis edita cri. I. , do quibus homo ille audiverat. II. ΛυκαινιστD Ipsa Lucae narratio ostendit, PamIum non intellexisse, quaa tum Lycaonico dicebantur; si enim intellexisset, statim tanquam ro inopinata audita scidisset vestes, non vero expectasset, doneo sacerdos - Digiti by le
305쪽
IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. XIV. Iul
arcessitus cum tauris et coronis accederet, quod non.
nisi post aliquam temporis moram seri poterat. Ergo Apostoli non omnes linguas intellexerunt. Graeca lingua in illis quoquo Asiae regionibus in usu erat, retinebatur tamen etiam Iingua Patria, eaque inprimis populus utebat t. Quaenam autem linguae Lycaonicae ratio suerit, definiri nequit. P. T. Dblonεkius disquisitio de lingua Lycaonica, in opusc. edit. Te mater T. Ill. P. F. sqq.) eam statuit sui sae Assyriacam antiquam, eandemque Cappodocum suisse linguam. Alii comfuptam quandam Graecae linguae dialectum suisse opinantur. οἰ Θεοι - ημας) Putarunt eos esse Deos, subhumana imagine terras invisentes. Id interdum factum credebant gentes. Iupiter spud Ovidium Metamorph. I. Et Deus humana luatro εub imagine terras..-rianus Epictet. III, 1. 12. 'Eκαλουν τε τον μὲν Βαρνίβαν Δία) ΜSiquidem
Barnabas, Retate et Arma maior, Prae se tulisse quid videtur, quod maiorem reverentiam incuteret.α mininrichs. Putabant veteres, deos urbes potissimum sibi sacras invisere. Lystrae autem Iupiter colebatur. Vs.15 . τον δὲ Παυλον 'Ερμῆν Solebat enim Iupiter Mercurium secum ducere. Hyginus poeti Astron. Hunc autem Hyrica quum I em et Mercurium hospitio excepiεset. Eurip. Ion. q. 'Ερμῆν μεγίστιν Ζῆνι δαιμο- νων λατριν. ἐπειδῆ αυτος νν ο ηγουα ενορ του λογου uia ille Derba praeibat, i. e. Plurimum loquebatur. Allusum videri potest ad cognomen Mercurii ἐτεμων. δε-blichus de Myster. init. Θεος ο των λογων ηγε υν o 'Ερμῆο. Macrob. Sat. 1. 8. Scimus Mercurium υ cu et Sermonis potentem. Tanto autem sacilius Lystrenses ad
306쪽
hano de Paullo persuasionem per enire Poterant, quanto maior in eo dicendi suit vis. Mercurius enim eIoquentiae praeses, et omnis quasi secundiae antistes credebatur. 1 I. Του Διος του οντος προ τῆς πολεως) i. e. Iovis προπυλαίου, qui idem ac Iupiter ousto et conservator fuit. Addit Lucas hoc ἐπίθετον, quia in una urbe unum saepe numen pro diversis epithetis singularia benefieta designantibus, in diversis templis cultum est, divera qua sacra et diversos sacerdotes habuit. ταυρους mi στέμματα i. e. ταυρους ἐστεμμένους. tauros cum corollis et vittis, secundum sacrificiorum veterum ritum. Alii verba
ταυρ. κ. στέμμ. Per Hendiadyn explicanda esse negant, quum coronae seiunctae a bovibus cogitari possint, nece voce afferendi certo colligi possit, στέμματα non per se afferri sed bobus imposita. Μanu attulisse face dotem coronas, houm cornibus applicandas, priusquam isti immolarentur. De consuetudine victimas fioribus ornandi vid. Wetst. ad h. I. ἐπὶ τους πυλωνας Uel, ad Ioca circum portas urbis, vel ante seres aedium, in quihus Paulus et Barnabas divergabantur. Posterior gententia est verisimilior. Solemnia enim haec Apostolis fuisse destinata, evincit eorum sermo, quo hos honores a se amoliuntur. Videtur igitur Sacerdos solenni Pompa, una cum turba ad ipsum Iovem praesentem in obvitate, esse ingressum, ibique ante lares aedium, quas intraverant Apostoli, sacrificare voluisse. Num in ipsa urbe, an in suburbio diversati sint Apostoli, eaque ergo,
quae hic narrantur, num intra an extra urbem gesta
sint, haud definiverim. Certe, haeo intra urbem essa gesta, non colligi potest e G. 10. , ubi Paulus urbaeterius dicitur. ΜNon enim seste monente riuinoelio Diuitigod by Gomste
307쪽
, ' iN ACTA APOSTOLORUM CAΡ. XIV.
inde sequitur, ea quae h I. et Us. 19. Ieguntur, eodem tempore easte facta. Contra tempore opus suit, doneo, id quot Vs. 19. additur, populo a Iudaeis Antiochenia persuaderetur, ut urbe eos eiicerent, quos ante deos esse existimarant. Plurihus de h. I. egit riuihoelius.14. Δια ηεαντες τῶ ἰματια αυτωνῖ Conscissis υe stibus , AEd indicandum summum dolorem. Μaxime hiomos Iudaeis solitus, si blasphemias audiebant. Μatth. XXVI. 65. Pro εDa πηδησαν cum plurimis antiquia Codd. Iegendum est: ἐμπῆδ σαν, prosilierunt acl multitudianem. διαέ δεντεο pro διαρμγμενοι forma Activa in N. T. , ut in recentioribus scriptoribus; antiqui forma media usi sunt. CataIogum aliorum verborum, ubi in
N. T. idem evenit, Vid. in Amenrei Gramm. h. s.
15. 'Oμοιοπαθεῖς Similis conditionis et naturae L e. cibi et potus indigi, morbis mortique obnoxii. Sio
etiam Iao. V, 17. 'Aaro τουτων τῶν ματαειν Ab hisce vanis superatitionibus, subaudito πραγματων. Innuit non solum conatum Lystrensium sacrificium offerendi, Apostolis, sed omnem omnino cultum et apparatum v num et superstitione plenum. Alii subaudito Θεων, emplicanti ab his idolis et farsis diis. quasi digito designasset statuas deorum. Sensua idem est. Deus aetemnus et vexus opponitur idolis terrenis iisqua caducis. Voc. -τειος tam de idolis dicitur, Zach. XI, 17. Ieri II, 5. , quam de idolorum cultu, ut 1 Heg. XVI, 2. inversione Alexandrina. ἐπιστρέφειν - ζῶντα) VOS convertere ad cultum Dei aeterni, qui non moritur, ut Reges illi in Deos consecrati, sed semper vivit agi que. ος ἐποίησa - ἐν αυrοῖς Paesus in hao oratione L
308쪽
strenses ad veri Dei eognitionem ita studet perducere, ut simul salsam eorum de Iove et Mercurio persuasionem tacite quasi refellat. Postquam nimirum Deum generatim Omnium rerum auctorem esse T. 15. dixerat, honorum speciatim fortunae mentionem secit v. 1. Constat enim, Iovem quidem omnium honorum aucto rem et quasi essectorem habitum esse, sed ita, ut ceterorum deorum quasi ministerio in honis illis rite dispensandis, sapientissime uteretur. Sio bona mentis Minervae , corporis AescuIapio, bona denique fortunae Mercurio tulerunt accepta. Paulus eontra docet, tini Deo Israelis nos omnia fortunae hona accepta ferrS debere, eundemque tanquam unicum verum Deum beneficum esse colendum.
sive praeteritis aetatibus amit Omnes nationes Pergere Secundum Φεorum Sententiam, i. e. passus est Deus nationes omnes sequi suum sensum, suas opini nes in cultu divino; non abduxit eas revelatione Pec Iiari a suis religionibus. Πορευεσθω ταῖς οδοχ αυτου est Dioere suo arbitratu, atque pro sua opinione. Hoc autem Ioco sermo est de religione, quam deserere monentur ii, ad quos Paulus loquitur. Ergo omnino sensus est: Deus passus est nationes omnes sequi suas opiniones de colendo numine; nec legem illis dedit, quisbus pravos cultus compesceret, nec Prophetas, ut Iudaeis.17. Κωτοιγε--- ἀγαθοποιῶν Ouanquam dedit documenta proυidentiae auae et extatentiae beneficiis generi humano exhibitis. Hio horum verborum est sensus. Nam ἀμαρτυρος est is, de quo nuIIa extant do-
309쪽
IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. XIV. so5
tumenta. Ergo Deus οὐκ. μάρτυρος est, cuius revera extant documenta. Deus nempe benefaciendo demonstra. . vit, se erae verum et summum Deum. UOT αγαθοποιων optime connectitur eum superioribus. Satis memoriam
sui insculpsit eorum animis, qui non cessat perpetuo illis heneiacere. καιρους καρποφόρους Tempestat ea frugiferas, Irugifera anni tempora. 'Ε απιαλων-γαων Sa. cians nos alimentis et laetitia, vel ut Halemannus vertit: explendo nos cibo abundanti ad laetitiam. Τριο καρδίας ρμῶν, i. e. nos. Alii cum Grotio ευφρωνυνην hic pro vino, tanquam essectum pro cau8sa poni putant; καρδίαν autem de Uenirinculo interpretantur. Sic veteres Medici stomachum olim καρων vocarunt, quando καρριαλγίαν, καρδιωγυον etc. ventriculi assectus vocant. Vid. LVolsii Curas ad h. I. Sed nemo non vi.
det, rhetoricum h. l. esse et ornatum fiermonem. Hos enim vult Apostolus: Deus non tantum necessaria, sed
et copiam bonorum ad Iaelitiam suppeditat nobis. Ex his igitur omnibus, ut documentis certissimis, concludi Potest, esse Deum et providentiam. Ceterum pro siμῖν et ἐμων Grie1bachius, Knappius et Scholius recto rescribendum censent υμ v et ὐμῶν, quum sermo sit de benefletis genii libus tributis, quibus Deus tig deis disset testimonia de se satis perspicua. 18. Τοὐ μῆ ἰειν i. e. απο του mi θύειν. Repres erunt aegre conatum sacrificandi. καταπαυειν h. I vim Acuram habet, ut siti compeScere,19. 'Κπῆλθον - τοῖο Venerunt autem Iudaei Antiochia et Iconio, qui multitudini persua- aerunt. i. e. mestitudinem perguadendo irritarunt. Iu-
310쪽
daei, qui Iam Antiochiae et conii tumultus contra Paulum et Barnabam excitaverant, venerunt in urbem, In quam Apostoli profecti erant, ibique in conatu suo perrexerunt. Horum Iudaeorum persuasionibus tantopere res conversa est, ut incolae urbis quem paulo ante Deum esse putarant, eum nunc Iapidibus obruerent. λι σαυ- νεο - τεθναν Coniectis Iapidibus in Paulum, extra Drbem protraxerunt eum, rati esse mortuum. Non in Barnabam, sed in Paulum coniecerunt lapides, ut qui λογου multitudini magis erat invisus. 20. Κυκλωσαντων - πολι Quum vero Christiani eum cingerent, surrexit ille et rediit in urbem, reversus nempe ad praesentium gensum post Bnimi exste nationem ex tot lapidum vulneribus illatam. Quum eum cingerent, vel, ad defendendum eum a multitudine tumultuante, vel, ut alii intelligunt, sepeliendi causa. Pri-caeus suspicatur. Paulum se mortuum finxisse. Salva pietate sancti viri hoc statui posset. Nam vitam concte vare voluisset, Christum diutius praedicandi, pluresque agones subeundi cupedine. Digna quoque est,' quae commemoretur Vateri gententia: Non corpus Pauli, qui an mortuus sit nec ne, tum innotuisset; sed Iapidibus petitus, huc illuc tractus, ex urbe protrusus dicI videtur, usque dum Iaberetur cf. αναστας , et Suorum corona cinctus pro mortuo haberetur. 21. Ευαγγελ σαμενοι - ἰκανους 9 In ea urbe quum
Euangelium tradidissent, et collegissent discipulos satis multos. NIαθ τευειν interdum simpliciter significat docere; hoc autem Ioco, quia PraeceSsit ευαγγε ωθαι, docere Eυangelium, significat illud verbum