장음표시 사용
371쪽
IN ACTA APOSTOLORUM CAP. XVII. aset
quae annotata sunt a Spendero. Iidem Stoici, omnia quae nunc fiunt, iterum futura esse dicebant , reversu--m e. o. Socratem Atheniensem, qualis superiore periodo fuerat, rursumque Phaenaretem e Sophronisci eoniugio .ium progeniturum. Ibid. Ex aliorum tamen sententia Ferbis: ακουσ. σου που π. T. non eTPrimiturpIura audiendi desiderium, imo nausea et taedium, quod oratorem finem loquendi facere cupiebant, neque tamen violenter et rustice silentium imponere volebant.
Id. Κολληθέντες αυτω θ Quum in Propiorem ae eius familiaritatem inoinuaε1ent, ut iam aliquoties habuimus. Διονυσιοe Non ille, qui in Gallia martyrium passus est; id enim Decio imperante contigit. ὀ Ἐρκωπαγίτηο Quam doctrinam scurrae reiecerunt, recipi hat Areopagita, vir gravis, assessor iudicii illius, quod in Areopago haberi soIebat. A. Gellius XII, I. Dolabella eam rem ad Areopagitas, ut ad iudices grais Diores reiecit. Seneca de tranquill. III. Areopagus, religiosissimum iudicium. Valerius M. LI. 6. Bois erat. Areopagit. Δαμαριο Milas Vocatur Δαμαλὶς, εο- Ient autem Permutari litterae λ. et ρ. Alii pro dimin tivo habent a δαμαρ, uxor. Varinus: Δάμαρ, γυν γαμετῆ, λέγετα, Δαμαρις.
1. Xωρισθεὶο - Κορινθον Paulus relictis Athenis,
vel, quum Athenis diseessisset, Denit Corinthum, tuno florentem civitatem novam, post veteris a Μummio excisae instaurationem. Corinthus totius Achaiae, i. e.
372쪽
suit metropolis, inter duo maris, Aegeum et Ionium, sita, unde bimaris Corinthus dicitur, Hor. Carm. I, 7, 2. Totius Graeciae Iumen vocat Cicero pro Iego Μanil. o. 5. Achaiae saput, Graeciae dec s appellat Florus II, 16. 1. Opulentia mercaturaque, nec non armitum studio erat insignis. 2. Ποντικον τω γένει Ortiam parentibus Ponticis; nam in Ponto multi Iudaei. 1 Petr. I, 1. Aquila non a Paulo, sed Romae iam ad coetum Christianorum adductus fuisse videtur; nam formula αὐτοχ'amicum familiaremque magis accessum, quam religionis praedicationem innuit. Exstitit autem iam illo tempore ecclesia Romana. Vid. Prolegg. in Epist. ad Rom. προσφατωρ RecenS, nuper, Polybio familiaris est, et
saepe ut h. I. cum praeterito iungitur. το διατεταχένα --Tωμηρ Meminit Sueton. Claud. 25. Iudaeos impulsore Chresto assidue tumultuantes Roma Expulit. Iosephus non meminit: unde apparet, non diu
Romae observatum illud edictum, quod et ex sine huius libri colligere est. Aquila quoque et Priscilla Romam redierunt, vὶd. Rom. XVI, A. Christianos prosecta Iudaeorum habitos esse illis temporibus, satis constat. Suetonii verba, modo laud. , de dissensionibus i ter Iudaeos atque Christianos, et turbis, quibus doctrina Christi occasionem dederit, intelligenda esse, haud pauci
Interpp. statuunt. Romanos, nec non Graecos, Pro Christus et Christiani, Chrestus et Chrestiani pronuntiasse arbitrantur. Qua de re via. plura apud riuinoelium ad h. l.
373쪽
IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. XUIlI. ass
μα. h. I. est operor mihi, laboro, ut me alam. Σκηνο-παοὶ Tentoriorum, tabernaculorum Opificea. Consciebant tentoria minora portatilia, ex corio, aut ex alia materia, quibus utebantur viatores in terris orien . talibus, solis aestui maxime expositis, ob raritatem diversoriorum. Haec Voc. πιιπγο aro. οὐ explicatio, quom et
Verss. Uulgat. et Syr. sequuntur, simplicissima est; in qua tamen Interpp. non consentiunt. Lutherias vertit: Teppichmacher. In eandem sere sententiam Morus,
alii: Decken- , Malteri-. Matria reten ineber; qui conficit aulaea, stragulas. IIugius Eini. in d. N. T. Vol. III. I'. I. p. 9. intelligit textorem, panni fabricatorem Gezelltuclimacher . Monet Ciliciam, Pauli patriam, resertam fuisse hircis et capris villosis, eorumque villis
Cilices usos esse ad conficiendum Pannum. Hoc autem panno utebantur et milites et nautae et Nomadae ad stragulas et tentoria conficienda. Tacemus aliorum sententias ob exiguam probabilitatis speciem. Iminrichsio Aquila opificium hoc ut dominus artis et mogister exercuisse, Paulusque se ei ut socius Gesell) aggregasse videtur. Hanc artem in Arabia didicisse Paulum, nonnulli opinantur Gal. I, 17.). Ceterum mos erat etiam doctissimis Iudaeoruni opificium aliquod discere, unde, ubi res serret, se sustentarent. H. IOchanan pellio: R. Nahum librarius; n. lochanan grandialiarius; R. Iuda pistor. Cf. Maimonid. in Tract. Talm. Tora c. i. f. s. et GS a. u. n. Morgeni P VI. P. 42.6. 'sia ὀὐ κατῆλθον - TιMοΘεοe uos Paulus sequi se iusserat, c. XVII, 15. Significaverat alvem illis Pau- . Ius per eos, qui se Athenas deduxerant, quo porro iter Tomus III. 24 ,
374쪽
dirigeret. συνεαετο τω πνευματι θ Plenus diυino spiritu agitabatur; ompes animi vires in id intendebat; non potuit continere εe. Sed verior lectio, quam multi Codd. cum versione Vulgata et Syriaca habent, est:
συνείχετο λογω. Tum aptissimus verborum συνεμχaro τω λογω - 'Iησουν existit sensust instabat Paulus
Derbo, testificando Iudaeis, DSum vise Mealiam. i. e. totus occupabatur fer murde noch et riger indoctrina tradenda, sanctissime affirmans, gravissime docens θιαμαρτυρομενοιο, Iesum esse Christum, i. e. Messiam. Quum vero συνέχεσθω significet etiam angi, misere Nexari, ut Luc. VIII, Ir. XII, 50., no nulli, qui vulgari lectioni πνευματι) savent, vertunt et Fatilua angebatur animo, dum docebat, Iesum esse insatam, ut sensus sit: angebatur. Propter doctri
suerunt, Vs. 6., ut adeo Paulus de selici doctrinae suae successu desperaret. Vix probabilis videtur Michaelis sententia, qui lectionem σω λογω defendit, Utum locum autem ita intelligendum esse putat, ut Paulus in di putando inferior, neque tamen victus et resutatus sue
tem repugnarent, et conυitiarentur, excus3is υGtD mentis dixit. 'Aντιτασσεσθαι proprie est: in acie Stare contra hostem, deinde in universum: εE OPPOniare, resistere. De phrasi puluerem υ timeritorum excutere vid. notata ad Matth. X, 14. Τὸ αῖαα - υμων θma ipsi Mobis. estis auctores exitii. Sio 2 Sam. I, 16. in Graeco: σο αυά σου ἐπὶ σήν κεφαλην σου, i. e. luis
375쪽
iN ACTA APOSTOLORUM. CAP. XVIII. Ir1
poenam debitam homicidio; proprie enim de homicidio dicitur, ut et Matth. XXVlI, 25., improprie de peccatis aliis. Καθαρος, inSONS.I. Κη μεταβας ἐκειθεν Inde digre us. ἐκεῖθεν alii explicant: ex priore hoapitio, e domo Aquila ;alii: e synagoga, quum, quae Vs. 6. narrantur, in conventu Iudaeorum acta esse in promtu sit. Omnino autem Paulum hospitium mutasse credunt. AMutavit domicilium, et commigravit in aedes Iusti, proselyti, non quod eum poeniteret hospitii, quo hactenus usus erat, cf. Vs. 18. , sed quoniam gentiles domum Iudaei ingredi non solebant, et quoniam Iusti domus synagogae vicina erat, ut eum ii, qui synagogam frequent hant , Porro audire possent. riuinoelitis ad h. I. Quae tamen explicatio parum probabilis est. Neque enim Iudaeis, Paulum sudituris, synagogae vici',s erat necessaria; neque Pagani Aquilae domum abhorrere poterant . quippe qui ipse iam Christi assecla esset; neque expressis verbis de hospissi mutatione sermo est. Quare huius loci sensum hunc esse putor PauluS, Postquam dixerat: απο r. v. asi τα ἔθνη πορ. , animoque commoto synagoga exierat, statim Iusti domum intrahat, qui, uti eredibile est, Apostoli consortium doctrinamque Eouincupiscebat. Neque etiam necesse est, Iustum illum suisse Proselytum, quum phrasis σεβομενος τον Θεον saepius
hominem gentilem pium significet. 9. Mi φοβου - σγωπή ς λαλεῖν. h. I. ut Saepe, est docere. Valde necessaria Paulo tum fuit haeo fiduciae confirmatio. 1 Cor. II, 3. Bene riuinoelius: Paulus, quum a Iudaeis se pertinaciter repudiatum videret, 24
376쪽
eorumque insidiae ipsi metuendae essent, de abitu cogitasse videtur, sed ut consilium mutaret, euicit visio
10. 'Κγώ εἰμι μετα σου b Sum tibi auxilio. κήουδεχ ἐπιθησεταί σοι του κακωσαί σεὶ Nemo tibi υiolentas manus inferet, ut tibi rioceat. Ἐπιτίθεσθα, fio. χε προιο, significat adoriri, hostiliter aliquem aggreat. eique Diolentas manus inferre, iriSidias struere. Immunitas vero a quibusvis hostium insultibus Paulo promissa, de eo tantum tempore intelligenda est, quo is Corinthi commorabatur. διου - ταυτν multos enim in hac urbe noυi, qui nomen mihi dabunt. Eos Dominus populum suum dicit, quos populo suo se adiuncturos esse solebat.
11. 'Κ moram fecit, commoratus est; nam ita sumitur hebraeum IT , cui respondet καθίζω, quod et aIibi vertitur μένω. Sed et Latini ita loquuntur. Cic. Famil. XVI, 2. ad Tyronem: AsDentis isthinc naυigatur, qui Si eSεent, nos Corcy
12. Γαλλίωνα - Quum proconsul in Achaia esset Gallio. Fuit frater Senecae. Statius Sylv. II, 7. 52. hoc pluS quam Senecam dedisSe mundo, aut dulcem generasse Gallionem. Tacitus A. XVI, 17. Annaeus mIIα- quibus Gallio et Seneca parentibuS natus. Comitatem, incompositam suavitatem et aequitatem Gallionis 1audat Seneca Praef. adnat. Quaest. q. ubi inter alia: Nemo mortalium . inquit, uni tarei dulcia, quam hic omnibus. Achaia
377쪽
IN ACTA APOSTOLOR . CAP. XVIII. ara
erat Provincia proconsularis sub Augusto. Tiberius Macedoniae adiunxit, et Caeaarianam fecit. Sed Claudius has provincias senatui reddidit. i. e. rursus fecit Proconsulares, teste Suetonio in vita Claudii 25. et
Dione LX. ἐπὶ το βῆμα Ad trihunal proconsulare, ut
gravis criminis reum. II. Παρα τον νόμον Contra legem se. nostram, Μosaicam. 'Aναπείθειν vero est Primam persuasionem novis rationibus Iabefactam evellere. Hoc volunt: Iudasis concessum est a Romanis etiam in Graecia vivere secundum legem Μosiar hic vero neque vobis Romanis in religione se addit, neque legem Mosis sequitur, sed turbat Iudaeos. Haec accusatio inde obtentum Eumebat,
quod Apostoli, qui Iudaei erant, incircumcisos ad suum
coetum admittebant.14. Εἰ μεν - πονηρον Si magnum et capitale crimen admisiSset; ex eorum genere, de quibus iudices cognoscere solent, e g. homicidium, furtum. κατα λογοναν γηνε πιγμην υμων Iure meritoque tolerarem υos, aureε υObis praeberem. Κατα λογον, cum ratione, iure meritoque; haud secus, quam par est; pro ossicii mei ratione. 'Aνέχεσθm notat aures praebere, dicenti patienter auscultare, e. g. Arachines episti T. δεηθείηναν χεσθω πολυ μαλλον των λοιδορουντων ημας, NOS TO-gatos UOIO, ut potiua maledicos noStros audiatis. 15. mρὶ λογου) De doctrina. η, ονομα τρων - ὐμας et perSOnis et lege Destra. Quae mei non sunt audiistorii , quaeque nugalia vobis Romanis. Da nominibus ε. Ps Onia, Puta an Iesus dicendus sit Christus etc. i
378쪽
κριτης γαρ ἐγρο τουτων ου βουλομα εἶναι Bene responsum, ut ab homine dulci, quasi dicat: Romani quidem libertatem religionis Iudaeis etiam in Graecia conoea sere, sed si quae inter ipsos de religione oriuntur controversiae, aut eas componant inter se, aut disputent, quantum libet.
17. 'Επιλαβοuενοι δὲ πανrες οἱ ' Ελληνες Deest οι Κλλ use in quibusdam. Recte. Glossema est citra necessitatem adiectum, Per se enim patet, illos, qui Iudaicae synagogae praesecto verbera ingesserant, non Iudaeos sed Graecos gentilesque fuisse. Prorsus improbanda est alia glossa, in quibusdam iunioribus Codd. adscripta: οἰ 'Iουδαιοι. Sio statuendum esset, Sosthenem iam tum Christo nomen dedisse,i et vox ἀρχιμυνάγωγος explicanda: qui fuerat antea Archisynagogus. - Corinthii homines, qui tribunali adstabant. quum viderent, ludaeos ideo a tribunali cum contemtu abigi, quod suas Iegis quaestiunculis obstrepuissent proconsuli, aliis re-hus occupato, ipsi quoque velut proconsuli gratum sa-cturi, verbera ingessere Iudaeis, quo abirent celerius. Σωσθένην θ Sosthenes, ipse postea ad Christum conversus, 1 Cor. I, 1. aut successerat in locum Crispi Us. S.; aut suit princeps synagogae alterius ab ea, cui praeerat CrispuS, nam in magnis urbibus plures erant
synagogae, et singulis sui archisynagogi; aut eidem synagogae Plures praesidebant archisynagogi, e quorum numero fuit Sosthenes vid. XIII, 15.). Hoc postremum praeserendum videtur. κή. ΟυὀD - ἔμελεν IVmIigebat, insuper habebat. Solebant Praesides verbis utor Priaeaei ad h. I.) petulantias huiusmodi, quae Romani n minis maiestatem directe non imminuerent, Iibentea
379쪽
IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. XVIII.
praetervidere, ut Provincialium collo mollius iugomsederet. Nec deerat quae prae aliarum regionum Praesidibus caussa Gallionem movereti Praeesse nemp. Achaiae se, illi verae et merae Graeciae, eoque Iibertatis simulacra umbrasque usquequaque esplanti.
18. Κειρα αενοe --Poεtquam caput totonderat vel tondendum curaverat,) Cenchreis, UOtum enim SuSceperat. Cenchreae est portus Corinthiorum, ut Piraeus Atheniensium. Est autem is portus ad si . num Saronicum. Apparet ibi ecclesiam fuissε Christianorum, Rom. XVI, 1. Tonsionem ad Aquilam, non ad Paulum recte reserunt plerique Interpretes, ideo inprimis, quod lamnae Primum, deinde vero 'Aκυλας, ut scilicet eo commodius hoc de ipso referri posset, appellatur. Ad fidem etiam chene monente I in rich- ει O propius est, notitiam hanc, quae breviter nonnisi et quasi per transennam additur, de hominine ignotioro adiunctam esse, cuius omnino brevior in hoo capite, quia occasio offerebatur, mentio sit, quam de nobilissimo Paulo, totius libri heroe. εἴκε γαρ- to enim obstrictus erat. Quicunque voto obstricti erant, comam alere et rebus quibusdam abstinere solebant. Sermo esse videtur de Doto ciυili, vel ob liberationemn morbo, vel alio periculo, vel ob honum quod alicui contigit, concepto. Eiusmodi votum etiam esset, si quiae. e. dixisset: non ante capillum tondebo, quam ad illum locum pervenero cs. I sum in Curis ad h. I.3; aut: non manducabo, aut bibam, priusquam etc. vid. XXIlI, 12. Alii cogitant de voto I sireatus, quo homines se obstringebant per aliquod tempus vino abstinere, comam alere, neo accedere ad cadaver, et quam-
380쪽
plurimas alias observare cerimonias, a Mose Num. VI.) praescriptas, antequam victimas solemnes Deo offerrent. Hoc votum Hierosolymis prosiavendum erat
Ioseph. de B. I. II, 15. Num. VI, 18. , ubi sacrificia omnia osserri debebant, quia ibi erat templum. Iam vero iis quoque, qui, quae hic narrantur, ad Paulum
referunt, Iegi non videtur consonum, ut Paulus in Graeca urbe tonderetur. Sed Nasiraei variis pollutionibus obnoxii erant Num. UI, 9. ; tunc autem, ubicunque illa pollutio contigisset, radere comam lenebantur, quod voti complementum non erat, sed contrs, quaecunque Praecesserant, irrita erant, et ab illa tonsura rursus debebant dies voti numerari. PauIum itaque, voti reum, inceptum votum Cenchreis aliqua Iegali impuritate abrumpere coactum esse et illico redintegrare dum. VI, 12. , ut absolutum tandem Hierosolymis soIveret. Sed recte alii non esse verisimile existimant, Paulum Iegi cerimoniali se sponte adeo obstrinxisse, a qua ipse alios diligenter avocare consueverat. Quibus quidem illi obvertunt, fecisse hoc Ρau.
Ium sine dubio ideo, ut Per συγκαταβασιν quandam Iudaeorum animos, Blioquin alienores, sibi conciliaret,
coli. infra c. XXI, 24. ubi tamen vid. not. 1 Cor IX, 19. 20. Sed si in aliorum gratiam Paulus Re voto obstrinxisset ut XXI, 23. sqq. , rem tanti momenti pluribus tradere vix Lucas omisisset. Omnes autem dissicultates dissipantur, si, quod ipse contextus suadet, verba κειραμενος - ευχην ad Aquilam reseramus, ut simplex Sensus prodeat hic: senamque voto aIiquo soobstrinxerat: Aquila , comamque pluerat, iam autem, persoluto voto, tondebat sibi caput minrichsius. Plures aliorum sententias attulit Iiuinoelius.