D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 3. continens Acta Apostolorum et Epistolam Pauli ad Romanos post auctoris obitum curavit et praefatus est d. Ern. Frid. Car. Rosenmullerus, litterar. oo. in univers. Lips.

431쪽

IN ACTA APOSTOLORUΜ. CAP. XXI. 4M

προς τῆν βοήν Θέειν. Demosthenes Μid. extr. ἐάν πιουμῶν αδικουμενος ἀνακραγ ν, προσδραμοῖντα κέ παρήσοντα βοηθουντες. ουτος ἐστιν - διδάσκων) Hic est ille, qui contra hunc Populum, et Iegem et hoc templum omnes ubique docet. Docendo violat popuIum; si quis enim legem publicam violat, ipsam violat civitatem; legem, et locum hunc, nempe templum; quo sensu Pid statim indicatur. Ἐτι - τουτον ) Insuper etiam Gra cos gentiles) in templum introduxit, atque adeo profanaυie hunc locum sacrum. Erat quidem in templo atrium gentilium; sed hic sermo est de atrio Israelitarum. Non licebat Ethnicis intrare septum illud Iapideum, quod in tres cubitos attollebatur, inscriptumque columnis habebat: μη δεῖν αλλοφυλοv ἐντος του αγίου παριέι M. μεeph. de S. I. R 14. Si quis alienigena, etiam Romanus, id septum transgrederetur, ir occidi poterat, teste eodem Iosepho, L. VI. Sed Paulus non introduxerat Graecos in templum, ut patet ex Vs. seq.30. Καὰ ευθέα ς ἐκλείσθησαν αἱ Θυραι Nempe aianitoribus templi, metuentibus, ne qua in templo seditio oriretur. aliis Paulum male tractare, aliis tueri volentibus.

47. κοινως δὲ φασεις ἐκαλουντο αἱ μηνυσεις των λανθανόντων άδικ ματων. Chiliarchus h. l. est praefectus eius

cohortis, quae temporibus sestis, ao proinde etiam in Pentecoste, praesidium habebat in porticibus templi ad prohibendos tumultus, si quis orirentur. Nomen huius

432쪽

SCHOLIA

Chilarchi, de quo hic sermo, fuit Claudius Lyεias,

ut docemur infra c. XXIII, 26. Hoc praesidium militum Romanorum fuit in arce, prope templum Hierosolymitanum, Antonia dicta. Cf. Matth. XXVII, 28. 33. 'Επυνθανaro Interrogabat, non Ρaulum lysum, sed homines per tumultum congregatos, coli. Vs. II. 58. XXII, 27.

4. Εἰς την παρεμβολῆν In praesidia, i. e. in aedificia in quibus praesidiuin militare habitabat. Nos dicimus Casernen. Hoc praesidium erat in arce Antonia. Non intelligenda esse castra, vel tentoria, qua-Ita in campis strui solent, ex eo etiam patet, quoniam in sequentibus gradus Treppen) commemorantur. Alii ipsam Antoniam appellari putant παρεμβολην, caStriam, arcem. Sic urbs Hierosolyma dicitur παρεμβολῆ, ut loeus munitus Hebr. XIII, 13. Apoc. XX, 9. et Alexandrinus Interpres Ies. XXI, 8. 'UOD SpecuIa, turriε, arx, expressit voce παρεμβολη. 55. 'Επὶ τουο ἀναβαθμους In gradibus, ascensurus ex porticu in Antoniam. Ioleph. de B. I. U, 5, 8. Καθα δε συνῆπfο ο ἐπὶ τς μεσεμβρινῆ γ- κατ' οἰνατο-

λην γωνία κείμενος πυργος τῆς 'Aντωνεις τεις του ιερουστοαῖς, εἰς ἄναφοτερας εἶχε καταβάσεις. συνέβη - του

Accidit, ut portaretur inse a militibus, Propter vim irruentis plebis. 37. 'Ελληνιστὶ γινώσκειο; An graece nosti ' Latina loquendi formula. γινωσκεις, sciI. λαλειν. Plena loquutio Neh. XIlI, 24. u ουκ εων ἐποινα σκοντες λαλεῖν

433쪽

iN ACTA APOSTOLORUM. CAP. XXI. 429

'Iουδαιστί. Lingua graeca tuno temporis utebantur om. nes homines liberaliter educati; nec haec lingua His- rosolymitanis plane erat ignota; Iudaei autem diaIeotum hebraeo-chaldaicam s. syriacam Praeserebant.

38. 'o AIγυπτιος De hoc Pseudoprophela, populi

que Iudaici concitatore narrat IOAese ius A. XX, 8, G. et de B. I. Il, 13, 5. Nempe vatem 1e esse simulans, persuasit plebeiae turbae, ut secum montem Olivarum ascenderet. inde enim suis sectatoribus se monstrare velle dicebat, quomodo suo iussu corruerent HierowIymorum muri, per quos ipsis aditum se patefacturum esse promittebat. Procurator Felix autem eruptione sacta Hierosolymis, aggressus est Aegyptium eiusque sa-otionem; ac Ῥεdringentos quidem occidit. ducentos vivos cepit; Aegyptius autem ipse e pugna elapsus, statim e conspectu evanuit. Lucas tradit, τετρακισχιλίους, quatuor millia hominum fuisse, quae huno im postorem sint secuta; Iosephus autem loco posteriori, τρι σμυρlους, triginta millia. Aut igitur cum inleyio dicendum est, numerum promi8ouae multitudinis pervenisse quidem ad triginta millia hominum , ex illis autem tantum fuisse quatuor millia sicariorum, quo rum hic meminit Lucas; aut cum Grotio statuendum, horum nebulonum fuisse in initio nonnisi quatuor millia, postea vero eorum multitudinem crevisse ad triginta millia. Alii apud Iosephum errorem scribendi irrepsisse suspicantur. Etenim B. I. l. o tradit, sectatorum Aegyptii suisse 50000, quorum πλει τοι, Pieriaque fuerint partim capti, partim trucidati. Sed Ant. I. o. refert, interiisse 4 , captos 200, διακοσίουe. Quare Aldrichius in notis ad Ioseph. coniicit, losephum pro

434쪽

630 SCHOLIA

διακοσίους scripsisse δώτχιλίουe, quod propius ad τετρακι σχιλίουο Lucae accedat. In Commentario autem de B. I. I. o. ex Luca rescribendum esse rarρακισχιλους. Σικαρίων Sicariorum nomen acceperunt a sica, i. e. Rcultro curvo, qui similis est acinaci, s. gladio breviori, quem vestimentis tectum gestabant, ut nemo videret, neque sentiret, eos armatos esse. Ingens ilIo tempore, auctore Iosepho, erat sicariorum in Iudaea numerus,

et multus sanguis ab iis fusus, ita ut quotidie in plateis imo et in templo multi occiderentur. Itaque Tribunus Paulum pro Aegyptio isto, aut sicario saltem habuit, qui in ipso sacto esset deprehensus 79. Ταρσευς - πολίτης) i. o. ΚυDε, Ταρσου Ουκάσ μου πόλεως πολίτης. Targensia, non ignobilis Cil Deias urbis cisis. Erat Tarsus Ciliciae totius caput, teste Strabone. Plinius H. N. V, 220 Tarsum vocat Ibhersm urbem. ουκ άσημου πολεως, urbis haud ignobia Iis ι i e. urbis nobilissimae. Litotes. 40. Επὶ τῶν ἀναβαθμων b se gradibus Antoniae, de quibus supra com. 35. κατέσεισε - τω λαε, manu signiscaυit, εe loqui Delle populo. τν ἐβρα δε διαλέκ--b i. o. Iingua Hierosolymitana, magna ex parte Syriaca, qua tum Iudaei utebantur.

I. x ῆς προς Mago νοῦν ἀπολογίαο Meam iam ad υos defensionem audito. Defensio est etiam, ubi sacrum

negatur. Purgatio eius est species, ubi, iacto concesso, oespa removetur.

435쪽

IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. XXII. 431

2. Mαλλον παρέσχον ῆσυχίαν) Eo magia ae quietos praebuerunt. Significatur, non solum a mutuis coIloquiis, sed et ab alio quocunque strepitu illos abstinuisse. Placuit populo, quod Paulus sermone hebraico, qui sanctus habebatur in Palaestina, mallet uti, quam Graeco. Paulus captandae benevolentiae caussa hac lingua usus est 3. Aνατεθραμα νος γ Educatus. Πεπαιδευμμος vero de institutiVne accipiendum est. Simillimus est Iocus Appiani belI. Ciυ. L. IV. ubi Cassius in Rhodo enutritus de Rhodiis eonquerens, auxilium sibi dicit

ab eruditoribus et educaloribus aula, ab iisdem vero praelatum sibi dolet Delabellam, ἔν ουκ ἐπαίδευσαν Ουδὲ

ανιθμέαν, quem neque erudiUerint, neque educaverint. παρὰ τους ποδας ΓαμαLὴλ πεπαιδευμένος Baeo verba connecte, commist. Posito Post ταυτν. Sio satis convenienter primo Paulus indicat gentem luam. se nimirum esse Iudaciam, deinde locum natalem, qui fuerit Tarsus, tum locum educationis, nempe Hierosolyma , denique Praeceptorem, nempe celebrem illum Gamalielem. EuinoeliuS. παρα τους ποδας. iuxta P dEε. παρα Ους π Me σινος sedere dicuntur discipuli.

magisteum audientes, Luc. VIII, 35. X, 59. Doce t a liquitas Iudaica, magistros in altiore loco, discipuIos ad eorum pedes sedisse. Vid. Vitringa de Synag. vet. L. I. P. I. Cap. T. p. 166. sqq. et Schottgen. Hor. Hebr. ad h. I. Sensum magis quam verba exprimunt, qui vertunt: eruditus sum apud Gamalielem, aut in schola Gamalielis. Aliorum sententias attulit Nuino Ilu4. κατα α κρίβειαν του πατρεου νόμου ἀκρίβεια h. I. est rigor, Seυeruaε. Institutus sum disciplina patriae

436쪽

Iegis severissima. Sic iam Erasmus sensum huius Ioui accepit. Non simpliciter sermo est de accurata cognitione legis Mosaicae, sed de rigore Pharisaeorum, qui praeter Legem sanctissime colebant traditiones πατρικαο ωαραδόσεα . Respicit igitur Paulus ad ceremonias et instituta maiorum, in quibus exponendis, aIiisque commendandis, Pharisaeorum studium versatum esse constat. Confirmat Iosephus A. XVII, I, q. et de B. I. II, 8, 14. Oλωτάjς - Θεου Acris defensor cultus dl-Dimi. Sio Gal. 1, 14. de se ipso: λοντνς των πατρι- ώων παραδοσεων υπαρχων. Ζηλaseris του Θεου, i. e. τοῖνομου, Legis, quam non sine Dei ipsius contemtu a

C istianis negligi existimabant Iudaei. Qui vero Dei instituta propugnat, pro Deo ipso dici potest pugnare.

καθως παντες υμεῖς ἐστs σημερον Quales υos omnes hodia apparetis. σημερον ἐστε, vel: hodie potisεimum Dos geritis, vel : ud hunc ulque diem estis.

q. Ταυτην τῆν οὀον i. e. mmities huius sectae Dei religionis. Vid. supra o, IX. αχρι θανατου, aunecem usque. Id statim explicat: quum vinctos trade-

. lib. '1ὶς - μαρτυρεr'μοι Vertendum est: ut mihi testuri pote4t Pontifex. ἀρχιερευ γ Vel tunc munexefunctus et adhuc vivus, vel qui nunc munersifungitur, rei tuno gestae memor. Sensus est, Sacerdotem Summum, a quo scilicet literas acceperat Paulus, instituto suo Provehendo idoneas, testimonium hoc, fit requir tur, daturum esse. Cf. Michaelis ad h. II προς τοῖς ἀδελφουο Ita hio vocat Iudaeos, ob sommunem ex Iacobo originem. Sequentibus versiculis Paulas narrat historiam suam supra o. IX. commemoratam.

437쪽

IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. XXIl. 433

6. Περι μεσεμβρίαν Circa merediem, id quod ημερας μέσης, XXVI, 15. Quod Lucas IX, 3. omisit,h. I autem, Pauli verba referens, commemorat, ne Apostolus illusus videri posset vespere, noctuve.

9. Tiν δε φωνην ο κ ἡκουσαν cem non intellexerunt. Cf. supra IX, 7. Ibi comites Pauli audivisso vocem dicuntur. Tolli potest haec dissicultas hoo modo.

Vox φωνὴ nunc significat sonum, nunc εcrmonem, sive verba distincta. Loco o. IX. dicitur, illos audivisse sonum; quum enim sulmen illud circumsulgeret Paulum, sine dubio etiam tonitrua audita sunt. Huno sonum Rudiverunt comites. In nostro autem Ioco dicitur: Non intellexerunt sermonem loquentis mecum, et dicentis: Saese, cur me persequeris. Tonitru Pauli comitibus non erat prodigiosum, non erat vox Christi, seu declaratio mentis Christi. α κου aιν, ut hebr. Irulo saepe etiam esse intelligere, satis constat.

10. Κακε ποιῆσαι θ Et ibi de singulis mandabitur, quid faciendum libi ait. Τασσειν, h. L est decernere. Ergo τέτακτομ ιαοι ποιῆτ , decretum est mihi sacere. Dicetur tibi de omnibus, quae fieri abs te volo. 11. 'Aπο τῆe τοὐ ψλωτός ἐκείνου) Prae grOriosa, splendida illa Iuce. Δοξα, π 22, eximium quendam fulgorem h. I. significat.12. Κυσεβῆς κατα τὸν νομον Piuε, non quovis modo, sed etiam secundum legis nostrae praescripta ut Zacharias et Elisabet. Hoc multum pertinet ad rem, de qua .gebatur. μαρτυρουμενος Arctissime nectendum mus III. 28

438쪽

454 SCHOLIA

cum αν/ρ ευσεβic. Summa ob pietatem, legisllus studium laude ornabatur ab omnibus Iudaeis Damascenis.14. Προεχειρίσατο σε Elegit te. Nonnulli vertunt rExpediυit, praeparabit te. At προχειρ θω frequentius notat eIigere, et Ananiae procul dubio in animo adhuc versabantur verba Dei cap. IX, 15., quibus Apostolum σκεύος εκλογis vocaverat. Sio Polyb. L. R o. 72. ο ὀὴ 'Aχαιος προχειρισαμενος Γαρσυ ριν, Achaeias Garayerim ducem eligens. τον δειαιον Iesum, illum

summB innocentem et honum.

cunctari. Saepius fio apud Proianos. Aristoph. Plui. 255. se ο καιρος οὐχι μέλλειν, neque est morandi tem- PMS. Etymol. μέλλω, το βραδυνω, AriStom. Nub. 1301. υπαγε τί μέλλεις. βακτισα - ἁμαρτίας που) SuScipe baptiSma, et ablue peccota tua. Ἐποῦ λουσαι, in Μedio. Suscepto baptismate cura, ut certus fias remissionis peccatorum. 'Επικαλεσα αενος το Ρομα του Κυρίου in salutem tuam nomen ChriSti iriVocans, i. e. yr catus ad Christum. Sic recte Bornemann. Alii: Nomen Iesu in υocans, i. e. eius cultui te addicens. ει- terram pro του Κυρίου, cum optimis Codd. Iegendum

est αυτ υ

17. 'Εγένετο δέ μοι - ἐκστασει Conligit autem mihi Hierosolyma reυerao, quum in templo Preces facerem, ut extra me raptuS Sim. προσευχομένου Genitivo, quam Dativo, qui praecessit, Apostolus uti maluit. AVix enim dubium esse puto, quin partim ad ingratum iteratorum Dativorum concursum evitandum,

439쪽

partim ut variata oratione sensus perspicuitati consuleret, Genitivos illos praetulerit. Borrtemari a I. D. P. 257. De voc. ἔκστασις Cf. 8upra ad X, 10. 19. 20. Aυrοι ι Hrανrαι ostendit Paulus, sibi non.

nihil esse spei, quod HierosoIymitae, qui se pridem n

vissent, tantam mutationem non possent nisi magnae Feraeque caussae attribuere; feliciore ergo successu

HierosoIymis doctrinam Christi praedicaturum, quam extra urbem. Mandatum igitur abeundi ad gentes haud placuit Paulo; quare repetitur Us. 21. Saepius cuncta tos esse legimus Prophetas, quibus eiusmodi mandata iniungebantur. Vid. Exod. III, 11. sqq. EZech. o. I l. sqq. κατὰ τας συναγωγας Indicantur hic et infra XXVI, 11. Synagogae Iudaeorum, nec, ut quidam volunt, conventus christiani. Synagogas initio frequentabant et ii, qui ad Christum conversi erant. In synagogis ergo quaesiverat Paulus Christianos, eosquo flagellis caedendo ea implevit', quae praedixerat Iesus Matth. X, 17. XXIII, 3q. Verba Vs. 20. τν ἀναιρε νει αυτου, ex Act. VIII, 1. in hunc Iocum translata, desunt in praestantissimis Codd. Quare ex ordine recte eiiciuntur. Ceterum ex h. I. supplenda est narratio IX, 29. 30 , ubi Lucag. reseri, Apostolos Paulum, ut tutus esset ab insidiis Hellenistarum, Caesaream abduxisse. Sed ἔκστατια h. I.

commemorata admonitionibus Apostolorum maiorem vim

addidit, et PauIus se ab illis abduci passus est.22. τουτου του λογου) Ut qui pati non possent, gentes fieri participes eommunis salutis. Apposito

terus annotavit haec: Iam intellexere auditoreo, quo

haeo reserentur, et τα ἔθνη interpretati de invisis d, 28

440쪽

SCHOLIA

stivo PauIus tum, cum ante Cornelii conversionem illa animo volverentur, de gentibus nondum cogitaverat; aovocabulum de Iudaeis inter gentiles dispersis sumptum explicavisset, nisi interrupta oratio suisset; sive ad hoc significatus discrimen non respexit;) et Pauli illicitas familiaritatis cum gentilibus, horumque introductionis

in templum, cuius Us. 28. accusatus erat, recordati animis maxime commotis eum interpellant, surorque hucusque repressus erumpit. - ου γαρ καθῆκεν, αυτον sex Pro vulgari κχθῆκον recenti. Editi recte rescripserunt καθῆκεν. Sensus: Non decebat, Reur non decuerae eum Disere, i. e. iam dudum mori eum oportebat. 23. 'Pιπre των τα ιαατιαὰ Dctantibus Vestes. .

Qui longius aberant, his signis testabatitur, se cum illis sacere, qui propius adstantas clamabant. Prodebant etiam valde concitatum offensumque animum. mphilinus Nerone: ταστε χειρας Πή τα ίματια ἀνέσεὶον. Lucianus de saltat. 85. το λατρον απαν συνεμεμηγει,

ἐπηδων, ηπι ἐβοων, mi τας ἐσθῆταις απέρψιπτον. ODidius Am. III, 274. et data iactatis undique signa togis at ne turbet toga mota capillos. κονιορτον βαλλόντων Ennius Annal. VIII. Iamque fere pulυis ad coelum

Dasta videtur. I

24. Mασπιεν ἀνεταζεσθα αυτον Flagellis ex eo quaeri. Μοs Romanus quaestionem habendi per flagra. ινα ἐπιγνω) Ex ipsius confessione. Nemo iniquus ob hoosacinus erit chiliarcho Romano, quippe qui Hebr. Iinguae ignarus ex immenso clamore haud immerito concludebat, scelus aliquod et flagitium a PauIo esse commissum. minrichs. Di iii Cooste

라틴어 텍스트