D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 3. continens Acta Apostolorum et Epistolam Pauli ad Romanos post auctoris obitum curavit et praefatus est d. Ern. Frid. Car. Rosenmullerus, litterar. oo. in univers. Lips.

471쪽

iN ACTA APOSTOLORUM. CAΡ. XXV. 46 7

7. Aιτιαμ arae ACCUSatio Nes, criminationes. Ver-hum est rarissimum. Hesychius: αἰροαματα, ἐγκλη αατα. Infra Us. 18. usitatior vox αIrία adhibetur.

9. Θέλων χάριν καταθέσθαι CL ad XXIV, 27. Voluit initia regiminis sui Iudaeis commendare. Sed vid. et Vs. 20. Θέλεια - επ' ἐμ ου Visne, profectus Hierosolymam a synedrio iudicari, me praesente 'Sio ἐπὶ et infra sumitur o. XXVI, 2. Habebat Syne-drium iurisdictionem quandam in Iudaeos; sed civitatis Romanae ius validius erat iure synedrii; itaque Paulus,

utpote .civis Romanus, invitus cogi non poterat illos agnoscere iudices. Hinc eum Festus interrogat, an a Iudaeis iudicari vellet P ἐου' ἐμρ me praeSerite s. Priae fide. MEtiamsi enim res ad religionem pertinentes age-hantur, attamen, pi vel synedrio sese committere voluisset Paulus. fieri id iam nequibat, quin synedrio praesideret procurator' ipse; quia Romanos semel habuerat iudices, nemo autem a maiori iudicio ad inferius pro- odat. Proinde talia ne proponere quidem Paulo audet Festus, ut solus gynedrio 'fie committat. Hein richs. riuinoelio probabilo est, Festum ipsum non credidisse Paulum conditionem accepturum ESse, coli. Vs. 7. 8. 18.

10. 'Κπι τού -καισ. ἐστρος εἰω) Ad tribunal Caesaris constitutus sum. Recto tribunal CaesarIs vocat id, quod' Procurator habebat nomine ac mandato Caesaris, ου μs δε κρὶνεσθουὰ Nam de cive Romano praesidum Romanorum erat cognoficere. 'Iουδα=υς ουδὲν ηδίκ σα) Ideo 'iudicium tuum non reformido, quia certus sum, nshil a me laesos Iudaeos, inique eos dome queri. ώς Mef σὐ καλυον ἐπιγινωσκεις Melius nosti

472쪽

S OLIA

scilicet, quam ut opus sit, me ea de re te docere.

Sois id ex Felice, et Ox iis qui Felici in cognitione

adsuerunt.

nemann l. I. P. 283. . Quamquam maxima cautione opus est, ne alterum pro altero tempore dictum statuamus temere, tamen negari nequit, apud optimos quosque scriptores praeter ηκω, άκοίω, --δοκει etiam οἰδικω ad praeteriti notionem temporis accedere, ea tamen, nisi fallor, disserentia, ut ἀδικω sit iniuste ago. ηδ taxi σα delictum commisi et ἐδωμα iniuste egi. Ita

Paulus Vs. 10. dicens 'Iουδαίους ουδεν ἐδίκησα significat, nullum se in Iudaeos delictum admisisse, sed verbis εἰμεν ἀδικω iniuriarum continuationem exprimons dicit: at enim initiale ago. s. iniuεμε, impius εum, et dixnum quid morte commigi. Ου παραιτουμ το ἀποθανε, Non recuso mori, haec enim huius vocabuli h. l. vis est άν οι τοι κατηγορουσί μου DupIicem Ge nitivum tam rei quam personae Graeci quoque verbo κατηγορεῖν opposuerunt. Vid. Matthiaei Gram m. aqq. 2. Oυδείς με ὁυναται αυτοιο χαρίσασθα) i. e. Nemo me potest Iudaeorum Iubidini condonare; in eorumque gratiam condemnare Δινατ hic ad facultatem legitimam resertur. Donat reum inimicis, qui eum ipsorui iudicio tradit. Καίσαρα ἐπικαλουα, J CaeSarem αμρello, ad Caesarem PrOυoco, si nimirum me vis synedrio iudicandum tradere, quod videbatur agere Festus. Licebat hoc Romanis legibus in tali casu. Nam erat contra Ieges Romanas civem Romanum provincialibus hominibus iudicandum tradere, et id nolentem.

473쪽

12. Mετά του συμβουλίθυ Consultabat cum consilio, an sollieet deserendum esset in ea re. Praesides non soli in provincias Iegabantur, sed habebant suoseonsiliarios, qui a Iosepho F. I. II, 16.) vocantur φρMN ηγεμονος, quibuscum, antequam sententiam dicerent,deltherarent Vid. Cio. Verri II, 13. . Norum autem consessus hio vocatur συμβουHον. Καίσαρα - πορευσC Caesarem appellciati, i. e. quandoquidem ad Caesarem provocasti, ad Caesarem ibis. Provocatio non erat simpliciter facta, sed sub conditione; verum Festus libenter arripiebat Decasionem, qua se ab hae molestia et invidia liberaret. Addit Heinrichsius: Vix credo cum ira et indignatione enunciata haec a Festo fuisse, licet, ut par erat, percelleret hominem aequum, ut videtur, et iustum, quod in causa, quam primam fortasse in Iudaea transigendam habebat, suum iudicium illico spemnebatur. Cf. Ioseph. Anti XX, et . si

13. 'Aγρωσας ο βαειλευe J Agrippa minor, de quo vide annoti ad comma 1. huius capitis. Βερνίκ Est nomen Macedonicum pro φερενίκη. Nam Μacedones spin is mutabant. Sio et βρυγας dicebant pro φρυγαe. Fuit autem haec Berenice huius Agrippae soror. Nupta erat patruo suo, Herodi Agrippae, et post mortem eius Polemoni, Ciliciae Regi; sed infamis fuit ob incestum eum fratre Agrippa, Ioseph. Ant. XX, 7, 3. Βερνίκη δὲ μετα την 'Hρώδου τελευτ/ν, Οο αυτῆς ἀνηρ-Θεῖος pa

474쪽

σον πλουτον αυτῆς ου μὲ, ἐπὶ πολυ συνέμεινεν ὀ γαμος, αλλα Βερνίκη δἰ ακολασίαν, ως εφασαν, καταλείπει τον Πολέμωνα ὀ ὀὲῶμα. του γάμου κα ὶi υν. ἔθεσι τ κ'Ιουδαειν ἐμμένειν απήλλακτο. Iuuenali NIL 155. . - ΑmM notissimus, et Beronices in digito factus pre tiosior, hunc dedit olim Barbarus. incratae dedit, hunc Agrippa sorori et c. Tacitus Hist. II, 81. Iegina Berenice-sIrens aetate formaque, Et gerit quoque mapascano magniscentiα munerum graia Suetonius in Tito T. Suspecta in eo cTitob etiam ἰuxuria erat - nec minus libido propter in4ignem xinginae Berenices amorem, cui etiam nuptias polIi Dius ferebatur- Berenicem Matim ab urbe dimisit, invitus inυitam. Iosephus in libris quidem de helIo Iudaico, quos vivo et vidente Agrippa scripsit, honorificam semper Agrippae mentionem iacit eiusque pietatem in Deum et patriam, et studium legis laudat; in

libris vere antiquitatum, qui eodem iam mortuo scripti editique fuerunt, tanquam luxuriosum, infestum, impium in ιegem et templum Iacerare nou.eat veritus. A. XX, 8. 11. αυτασομενοι τον Φῆστον Fe tum salutatrix .eique susceptam provinciam gratula uri.

14. Ta βασιλε του Παυλον natulit ad Hegem ea quae ad kaiarum εpectabant. 'Morosσθω non solum notat referre, enarrare cui apud Platarch. in

σὶν, rem nonnullis E aociis suis exposuito, sed etiam imponere, committere, tradere. Sio Aristoph. in rimbib. act. 5. scen. 2. O nubra, haec ego υegiri Caussa fero mala, υμῖν ἀναθεὶς ἄπαντα τα μα πραγματα, dum υobis omnia me; commili negotia. Festus igitux

475쪽

IN ACTA APOSTOLORUM. CAΡ. XX UT DI

hano Iitem Aggrippae non solum enarravit, sed et in eius veluti iudicis competentis humeros quodammodo transtulit, ut nimirum suis consiliis in re ipsi, tanquam Iudaeo, notiore, et magis ad ipsum pertinente, Festum

iuvaret, Us. 26. 27. 15. Alrούμενοι κατ αυrου δίκην θ POStulantes, ut adυersus illum pronunciti rem Sententitim, vel: Poscentes eum ad supplicium. Hoc Iudaeos a Festo petiisse, supra Vs. F. omittitur. Qis , i. e. ἐκδίκη τιν, Supplicium , iuris executionem. Alii legunt καταδDην, damnationem, gententiam mortis.16. Οὐκ εστιν εθος 'Pωπικίοις Romanae inquis ei- vilitatis non est, sed barbaricae seritatis. χαριζεσθα - απωλειαν θ condonare aliquem in Perniciem, i. e. condemnare aliquem in alterius savorem. Verba εἰς απέ- λειαυ desunt in nonnullis antiquis Codd., Uerss. et Ρatrr. Addita menti speciem prae se serunt; etiam magis ah-

esse Possent, si fortassis Primitus scriptum fueriti χαρίζεσθαί τινι ανθρωπον, quod est in nonnullis Codd. et Patre. τοπον τε ἀπολογίας λαβοι περὶ τρυ ἐγκληιιατος Ex latino sermone formata Iocutio: Antequam locum reapondendi, i. e. facultatem, PoteStatem acce Perit, vel : antequam copia ei data fuerit, caussae prost dicendae, vel defendendi illatum crimen. IVec enim prohibendus reus quominuε cuncta Proferat, quibus innocentia eius εubleυari possit, ut apud Tacit. Annal. II. Rescripti Severi et Antonini XLVIII. 17. I. I. D. de requis. Det Obs. Damn. et hoc iure utimur, ne sentes damnentur, neque enim inaudita caussa quemquam damnari aequitatis ratio patitur. Dionysius Hal.

476쪽

1 . 'Aναβολῆν μηδεα αν ποιησαμ ενος IIam moram interponens. Sio Thucyd. II, 42. αναβολὴν τοῖ δεινου ἐποιησατο. Plutarch. Camill. ἔγνω μη ποιεῖσθατῆς τιμωρίας αναβολῆν. αναβολὴν ποιεισθαι est i. g. --βαλλεσθαι supra XXIV, 22. ἐκέλευσα - ανδρα Uulg. adduci hominem, i. e. induci. 'Aχ3ῆνω pro εἰσαχθῆναι. 18. Ουδεμίαν αἰτίαν ἐπέφερον, ων ὐπενοουν ἐγώ Nullum crimen detulerunt ex eorum g nere, de quibus ipse auspicabar, nimirum delicti capitalis aut maleficii. Ρhrasis αἰτίαν ἐπιφέρειν, accusationem afferrct, crimen deferre, criminari, satis frequens est. Sio

Demosthenes in Neaeram ἐπενέγκας αυτω αIτIαν 'φωδῆ, crimen fictum contra illum afferens. Paulo postr. 'ρευδῆ αDHν ἐπιφέρων. Sic et alii.

19. Zητ ματα - προς 'αυτον) Quaestiones de sua religione adυersus eum mOυebant. Δεατιδαιuovis, sabulum μέσον, in bonam partem, sed saepius in ma- Iam adhibetur. Sio apud Ioseph. in Decretia Asiaticis pro Iudaeis, a Iac. Gronoυχ collectis: δεισιδαιμονίας ἔνεκα στρατείας απέλυσα, religionis cauεSa Iudaeis veniam militiae concessi. CL Ant. X, 3. 2. Quia ' Agrippa ipse erat Iudaeus, sine offensione non potuisset religionem Iudaicam vocare superstitionem Festus.

20. 'Aπορουμενος - ct σιν Plurimi ad περὶ τουτου subaudiunt πραγνατος, adeoque vertunt: seu iam ego im rei istius inquisitione haererem, ignarus scilicet disputationum, quae sunt inter Iudaeos, et ex quibus normis eae sint diiudicandae. Alii περὶ τουτου ad Iesum reserunt, quasi Festus dubius haesistaei, num Iesus in vitam

477쪽

rediisset, an non P Sine idonea ratione. Rectius denique otii monent, Praegressa ις ἔφασκεν ο Παύλος pariter et ἔλεγον, aI βουλοιτο postulare, ut ad Paulum ipsum voco. περὶ τουτου referantur. Vertendum igitur inubius haerens de quaestione ad eum Paulum peratinente. 'Aπορεχθω significationem habet inopiae comsilii, et omnium rerum, in Or. Demosth. in Timoth.

πανταχόθεν απορούμενος.

21. Τοδ δὲ Παυλου- διαγνωσιν Quum autem Pa intus in hoc appelIaret, Ut Caesaris cognitioni Seruaretur. Est Ellipsis: τηρηθῆνm, Pro: εἰς το τηρηθῆν M. 'Ο Σεβαστος, proprie Veneraridus, adorandus, est cognomen Imperatoris Romani: Augustus. Inde ab Augusto, qui primus assumsit, sequentes Imperatores hoc Cognomen retinuerunt. Pro πένααρω in aliis antiquis Codd. rectius habetur αναπέμψω. o20. 'Εβουλeμην - ακουσα) Agrippa cupidum se ostendit Paulum audiendi, ut, quid de eius causa iudicaret, accuristius Posset Festo proponere. Observat

Heinrichalus, non fuisse insolitum iudicibus Romanis, hospiti nobiliori, quem maiori aliquo honore prosequendum ducebant, quin et feminis sedem et in iudiciis concedere, Ios. Ant. XVI, 11, 4. XVII, 5, 3. 25. Μετα πολλῆς φαντασtae 3 Cum magna mag' fcentia spIendorisque Ostentatione. ἐγαντασία h. I. est pompa insignis, splendidissimus apparatus, quo solent uti homines potentiores et ditiores, in vestitu, Pedissequis etc. Diodor. Sio. XII, 83. et μὲν Αἰγεσταῖοι χρηματων ἔπλῆθος ἐπέδειξαν, τα μὲν οἰκοθεν, τα δὲ παρα

478쪽

rent Agrippa et Berenice in eadem urbe, in qua pater ipsetrum a vermibq' corrosus qb superbiam Perierat. Neque tamen mirum, inquit minrichaius, quia inmutati erant ab eo, quem heri sed per plure. iam dies

Caesareae erant commorati, Us. III salutaverant, hodie iam in summo ornatu eos pompaque ge exhibere.

ἀκροατηριον Graeca vox Dota ad exemplum Latinae. Est enim in iure Romano nequens hoc Sensu vox auditorii, Audienetrimmer. κω ἀνδρα - πολεως Caesareensium primis. Tοιρ κατ' ἐ&χην οἴσου, iis, qui in excellentia erant, i. e. praestantibus dignitate.

adestis nobiscum. ἐνετυχόν μοι mecum egerunt, interpellarunt me. Sic Philo Ι. de vita Μosis. Moses ἐνετυγχανεν ἀφανιοῦς τω λω ἐε αμηχάνων ρυσητα-μφορων, Sust Plex clam Deum .sdib at, ut eo . a desperatis rebus eriperet. Hesychius: θυυε α άπαντησα κατα των πλημμελησαν rων. ὀμπιο εχ ἐκθίκησιν,26. Περὶ ου - ουκ εχα De quo quidem Ceritum, quod Domino scribam, non habeo. Domini nomen, tanquam Deo proprium, ab Augusto et Tiberio recusatum, Posteriores Imperatores recepere. Plinius in Epist. Traianum octuagies Dominum appellat. Sueton. A gust. 53. . Domini oppeἰἰationem ut maledictum elo robrium εemper Exhorruat. Tther. 2et.. Dominus appeuatus a quodam denunciamit,. εe ampli 1

479쪽

IN ACTA APOSTOLORUM CAP. XXV. 4 s

contumeliae cauaεα nominaret. De Iitteris ab eo, a quo appellatuo est, iudice dandis locus est in Digeatis, Lib. XLIX. si. D. de libellis Dimissoriis: Post appeblagionem tot rpositam Iitterae dandae sunt ab eo, α quo OPPellatum eat, ad eum, qui de appellatione cogniturus eat. Huct principem, si quem otium, quas litteras dimiεεOrias siυe Oatolos appellant. Sensus autem litterarum talis eat, appellasse Puta L. Titium a sententia illius . quae inter illos dictae4t. οπως τῆς ανσκρωεως γενομέν ue de rei inquisistione facta et c. 'Aνακρισις hic est praevia quaedam inquisitio, non iudicandi, sed iudicis edocendi caussa. Sumitur eodem sensu a Marciano, L. Divus Adrianus D, de custodia et exhibitione reorum; o. 2. I Della de his, qui sunuchos faciunt. ε

27. Aλογον Absurdum, carens ratione, sicut εω λογον consentaneum et sprum. μὴ κρου τας - σημανα θEt non εigniscure litteris crimina ipsi obiecta. Ut aliquid certi exploratique possit scribere, vult Praesente roge Agrippa, Iudaicarum Iegum ac quaestionum non ign'ro, audire. quid illud esset, de Iesu NaZaxeno, quod ei pro crimine obiiciebatur. .

IU. ανέτεινε τήν δεξιῶν αἶς δημηγορήσων. Apuleius Μet. II. Porrigit dextram, et instar Oratorum confodimat articulum: duobusque in imis eonclusis digitis ceteros eminentra porrigit.

480쪽

SCHOLIA

2. E.ι σου Te presente et iudice Beurtheiter . Volebat quidem Paulus Agrippae bene Mentiam capi

re, sed vera erant, quae proloquebatur, nec repugnant

supra dictis XXV, 10. Neque enim Pauli causam, i dicis instar, Agrippa erat diiudicaturus, sed tantum

Festo consulturus, eique suppeditaturus, quae Caesari scriberet.

I. Μαλ, πω - ζητ ματων Quum tu inprimis cognita habeas instituta et dogmata Iudaeorum. Γνω-στης, qui aliquid bene cognitum et perspectum habet, gnaruS. Accusativus γνώστην οντα σε, qui cum praecedenti genitivo seri σου meso cohaerere videtur, absolute ponitur pro genitivo consequentiae, γνωστου ἔντοe σου. Fit hoc inprimis vocula ως praemissa imo et alias. Sio Pansanias in messen. s. L. IU. Διαβαντα δὲ τουτους, πεδίον ἐστὶν eνομα μενον Στενυκληρικον, εi quis amnes illos transierit campi se ostendunt, qui St nyclerici υocantur; ubi διαβαντα ponitur pro διαβα- τος δέ τινος. Soph. Ai. 136. σὲ μὲν . ευ πράσσωτ ἐπιχαίρω, ubi Schol. αντὶ του συγχαίρω σου ευ πρασσοντος. Ex sententia Bornemanni l. o. p. 286. , quum sori heret γνωστην οντα era Apostolus, postea daturus eratailrω μακροθυμως ἀκουσαl μου, sed Uerbis παντων τωνκ. τ. λ. alio abreptus, exorsam constructionem non

solvit. q. Τήν μὲν ουν - 'Iεροσολυμοις Vitam igitur meam. ab adolescentia, quae ab initio acta est Hi roSobmia inter populares meos. Την αεν οἶν φωσίν μου, i. e. ut ille apud Lucianum in Cataplo , oKν πινατροπον ἐβίωσα. Vitae Dictusque consuetudinem Cicero

라틴어 텍스트