장음표시 사용
51쪽
' co sermone po3thaec significat veluti Gen. XLIX,
et 1. , atque de tempore futuro in universum usurpatur, sive propius fuerit, sive remotius. Petrus vaticinium loelis manifeste ad dies Μessiae resert. Sane in Pro
phetis phrasis ἐν ταῖd ἐσχ. ηα. passim ad Messiae tem
nora indicanda adhibetur. - ἐκ εω απο του πνευαατος
l μου In textu hebraico simpliciter est, effundam Syiritum meum. Ergo haeo Syntaxis, e Spiritu meo, . non est urgenda. Sensus est: Cognitione mei uberrima imbuum homines. E fundere, largiter dare. p i . Spiritus diuinus significat omnino υim et Dirtutem
diυinam, adnexa saepe augendi et instaurandi notione. Quomodo hic quoque capiendum videtur, ita tamen, i ut imprimis ad instaurandam religionem rerumque di- 1 vinarum intelligentiam reseratur. ἐπι πασαν σαρκα mira ,2 bu, Super OmneS homineS, cuiusvis sint na- tionis; nam nera, σαρε, saepe est homo. πρινέ σευσουσιν Asilatum divinum Sentent. προφητευου τιν . non semper est futura praedicere, sed in universum r. concitatiore animi impetu, quasi affatu diυino loqui, quo ampliore significatu h. I. Bccipienda est haec vox. Nam cultores Dei tempore Apostolorum non praedixei runt futura, saltim raro hoc seceruηt, Red Deo operante et afflante docuerunt. Petrus refert hoe vaticinium ad rem, quae modo contigerat. Celebraverant autem laudes Dei in omnibus linguis; et hoc etiam est προφη. τευειν. Utrumque iungitur infra XIX, 6. Vid. et not. ad Luc. I, 67. Praedicitur autem illo Ioelis Iocor seret tempus, quo non, ut alias solitum, paucos quosdam pro- phetas similiaritate sua dignetur Iehova, sed quo om- -nes eo honore, et cum summo numine commercio, ea is
52쪽
divinarum rerum intelligentia fruantur, quibus alias prophetae. Eundem sensum exhibent quae sequntur r j οἱ νεανωκοι - ἐνωπνιασθησοντω θ Et iuben es υ stri Disa Didebunt, et geneS UeStri Per Somnia monE-huntur, id rursus est: Diversae aetatis homines inspirante et amante Deo loquentur. Nam υisa Didere, Somnia Somniare, fiunt revelationis, sive commercii divini genera, aut species vel exempla divinae operationis in hominibus. Ouando Deus in V. Τ. monuit homines Per visa et somnia, agnitum est inde, Deum cum huiusmodi hominibus esse, eosque insPirare. Universa igitur huius loci notio est: omnes cuiuscunque aut sexus, aut aetatis, aut nationis, homines intimiore familiaritate dignabitur Deus, atque omnes divinorum virorum Ioco erunt
18. Καί γε - προφητεύσουσι b Atque etiam in
aerDos meos gerυaSque essuridam spiritum meum, Meas atu diυino Io quantur. που προφητευσουσι non est in Ioele, sed additum a Luca. Servi et servae vel omnino sunt cultores Dei qui P audiunt , Vel
quia per singula descendit poeta, serυile hominum g rius. Totus autem Iocus est poetice enunciatus. Quod primo dixerat: πασα σάρξ, omnes homines, mox Perpartes eundo amplificat: fIii. filiae. aenes, iubenes, Serυi, Seruae, quae manifestum est, nihil aliud esse, nisi distributionem poeticam. Ita et προ τευσουσι ὀρασεις oψ., ἐνυπνια, ἐνMrv. non nisi hoc sibi volunt: effusum in eos iri Spir. Sanctum.
53쪽
19 20. Ad temporum, quae Us. 17. 18. Ioel III, 1. 2. canunt selieitatem, potissimum pertinet, ut popu-aus Iovae dilectus ab hostium vexationibus securus reddatur. Quod ita praestiturum Deum promittit Ρropheia, ut gentes Iudaeis inimicas ille horrenda strage sit perditurus. Eam vero dira praesagient prodigia, quae hunc in modum describuntur.
Καὶ δωσω - ἐπιφανῆ Sed patrabo mira in
coelo et in terra, Sanguinem, ignem et fumum; sol in caliginem, luna in Fanguinsm υertetur, PriuS- quam Denerit Domini dies ille illustris. Lucas in his duobus commatibus rursus addidit quaedam, quae non sunt in hebr. textu; nempe ανω, σημεῖα, κατον, quibus sensus non mutatur. Illud autem ex his levibus mutationibus intelligitur, Lucam hunc locum memoriter allegasse. Δουναι τέρατα, patrare mira et res prodigiosag. Μerus Hebraismus. Quae vero hio ostenta Dei iudicis, de hostibus Iudaeorum poenas sumin
turi adventum Praecessu/a enumerantur, Semper magnarum calamitatum praenuncia esse existimata sunt.
Veluti αῖμα - πυρ, εanguis et ignis, quibus nonnulli horrendas caedes, seditiones et intestina bella significari volunt. Sed Ioelis I. I. sermo est de prodigiis, quae et h. l. propie intelligenda sunt. Quemadmodum Livius Hist. XXII, 1. inter prodigia, quae ante Pugnam ad Thrasimenum contigerunt narrat et Iitora crebris ignibus fulsisse. et acuta duo sanguine audiaE- se; et milites quosdam ictos fulminibus. et εolis Orbem minui Duum, et Praene1te ardentes lampades coelo decidisse, et Arpis parmas in coelo υiSas pugnantemque in luna Solem; et Capenas duas in- Diuitigod by Cooste
54쪽
IN ACTA APOSTOLORUΜ. CAP. II. 69
terdiu Iunas ortas, et aquas Caeretes Sanguine mixtas fuisse, fontemque ipsum Herculis cruentia maianaSεE Sparaum macuIla, et in Antiati metentibus cruentas in orbem spicas cecidisse. Initio belli Μam sici simulacra deorum sudaυirae, et ganguinem fluxisse, narrat Cicero de Diυinat, I, 44. Similia retulerunt Claudianus in Eutropium, L. I. init., Lucanus Pharsal. L. I. 524. sqq. 540. sqq., Virgilius Georg. I, 466. sqq. , Ovidius Metamorph. XV, 785. sqq. Cf. et Matth. XXIV, 29. - 'Aτμὶς καπνου cui versio grae
seu columnae fumi, i. e. fumum in altum ductum, seu columnae instar recte ascendens. Columnis fumi autem h. I. non tam fumi incensarum urbium intelliguntur, sed crassi et atri vapores, qui insolito modo e terra escendent, hominibusque terrorem et melum imcutient. 'o ἡλιος μεταττραφησεται εἰς σκοτος, i. e. eclipsi, quae calamitatum Venientium raenuncia credeba tur, eius Iumen deficiet. Κοα η σεληνν εχ αδεια, et Iuria convertetur in Sanguinem, i. e. in ruborem, ut in Iunae obscuratione per eclipsin fieri solet. Alii explicant de crassis atrisque vBPOribus, qui e terra escendunt, et solem lunamque obducunt, ut inde rubicuniadum callin) colorem accipiant, quod fieri solet in ter rae motu. ΙΠρὶν Φ-τῆν ηπιέραν Κυρ=υ τνν μεγαλην Mi ἐπιφανῆ, antequam Ueniat dies Domini, magisnus ille et horribilis. Ita sensus est exprimendus. Deseribit enim Propheta diem Ioυae, quo populos ad iudicium coget, deque iis, qui Iudaicum populum oppresserunt atque vexarunt, supplicia sumet, vid. Ioel.
55쪽
gravis erit dies Domini, quo scit. summus iudex te ras inviset. Voc. ἐπιφανic in versione Alexandri respondet hebraico , terribilis, horrendus, quod Aquila Deut. X, 21. 2 Sam. VII. 27. Ps. LXXXVIII, 8. eeddidit: ἐπίφοβος. AIexandrini Participium κ' saa radice derivandum putarunt; hinc verterunt: ἐπιφαν c, ConSPicuus illustris. Iam vero Interpretes qus esiverunt, quonam tempore ea, quae hic praedicuntur, evenerunt. Diem illum Domini esse ipsum tempus, quo Deus effusurus sit Spiritum suisum, quod nonnulli opinati sunt, nullo pacto potest probari, quum iis, quibus hic vates utitur, imaginibus, tris stissima tempora describantur. Neque etiam, quae aliorum est sententia, Prophetae vaticinium urbi Hierosolymitanae a Romanis excisae et eversae aptari potest. IIuic enim explicationi obstant, quae a Ioel e mox Us. 5, de Zione et Hierosolymis, ut locis, ad quae confugientes salvi sint lateri, praenunciantur. Frustra igitur laborant, qui quonam tempore ea, quae hic prae fcuntur, evenerint, inquirunt. Ad sua tempora, maxime diviniorem illum furorem, quo peregrinis linguis locuti erant discipuli locum adhibet Petrus, et accomo datissime id quidem. Rata et impleta in Apostolis eorumque sociis erant, quae Va. 17. 18. et 21. B Vetere Propheta recitavit. Auditus erat Vs.2o strepitus, te rae motui aut vehementissimae procellae ingruentἱ si milis; visa erant cVs. 5. meteora ignita, quorum splendore domus repleta erat. Cetera, quae Us. 19.20. de aliis ostentis e Ioele 'riri, nonnisi augendi et amplificandi loci causa ex consueto more addita viden-
56쪽
tur. De toto hoc loco Us. 17 - 21. plura vid. in E. F. C. Rosenmtuleri Scholiis ad Ioelis cap. III.
21. Καὶ ἔστω - σωθησετ Puscunque υ ro inυocaυerit nomen Domini, i. e. eum pro Deo vero agnoverit, eiusque auxilium imploraverit, felix et sadotis erit. Hebraica phrasis ἐπὶ καλεῖ Meti τα ον μα κυριου significat Deum colere Pa mp. Gen. IV, 26. Xn, 8. Ueri Dei cultores, inquit Pr pheta, selices sunt et saIvi, etiamsi omnia metu et miseriis suerint plena. Hoc vaticinium habuit eventum in omnibus veris Dei cultoribus, quibuscunque temporibus et locis vixerint. Potuit igitur Petrus illud etiam suo tempori accommodare, hoc sensu: Qui nunc doctrinam Christi susceperit, illi bene erit; Deus ei sa- vehit.
22. 25. Ostendit Petrus, quomodo nunc acciderit, quod Ioel praedixerat. Iesus, inquit, quem vos sustulistis, effudit hodie acceptum a Patre Spiritum; et sic evenit, quod Propheta eventurum esse . praedixerat. Aνδρες 'Ισρα ηλιτω) Nomen honoris, quo gloriabantur Iudaei, quia illud a Deo ipso Iacobo impositum dicitur Gen. XXXII, 28, ut esset gratiae divinae symbolum. Comprehenduntur autem hoc prisco gentis nomine Iudaei omnes, et Palaestinenses et exleiari. 'Iησουν τον Ναμρα ον Nomine utitur, quo Christus vulgo vocatus fuerat. Μarc. XVI, 5. Io. XU, 5. Act. III, 6. X, 38. al. APPellat autem Iesum ανδραπτο σου Θεου αποδεδειγμένον, Nirum a Deo comprobatum. Quae verba arcte cohaerent; nec cum non-
57쪽
nullis post Θεοῖ interpungendum est, quasi sensus esset: Iesum Nazarenum quidem contemtim , sed tamen υirum divinitus miasum ut subaudiatuΥ Ο σα), certissimis indicita uobis comprobatum etc. Sed sensus simpliciter ita procedit: Iesum, virum a Deo comprobatum omnimodis iisque clarissimis signis, quae Deus per eum patravit inter vos CL Io. X, 57. et vid not ad lo. V, 36. Non esse insolens apud OP- timos quosque auctores μο poni Ioco ὐτα, cui Iac. I, 1 a. viri docti dudum probarunt. 'Aποδεδειγμένου SRepe dicitur id, de quo certa extant documenta: quae nO-
tio etiam hic Iocum habet. Nam miraculis a Deo per Iesum patratis demonstratum et comprobatum est Iesum esse Iegatum divinum, filium Dei et Messiam. Cf Rom, I, q. Δυναμιεις, τερατοι Gu σημεῖα esse varii generis miracula, id satis constat. Τουτον ανείλετε δ Hunc certo ac desinito consilio Dei Nobis traditum interjeciatis, cruci eum aiogendo per impios, i. e. Romanos. Προγνήτις h. l. est coriSilium, decretum, et idem quod βουλὴ significat. Non enim solum Hebraico verbo v p verum etiam Graeoo γνωνα, loquendi usu ea significatio attributa est, ut per Metonymiam caussae pro effectu denotaret decernere, Statuere. Hac significatione nihil frequentius est apud Philonem, e. g. in Flaco. ἐγνωκως ανθρώπου κατηγορειν, quum hominem accusare decreυeria; de Leg. ad Cai. διέγνωκε πλεΛ, decrevit naυigare. Alii voc. πρόγνωσις vertunt: praescientia, quum tamen Christi mors a decreto diυino penderet. Deus constituerat, ut ChriatuS per perpesεionem in gloriam intraret, Luc. XXIV, 26., idemque ostenditur Luc. XXII, 22. Petrus autem his
58쪽
IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. II. 53
ipsis verbis iacite respondet iis, qu1 quaerere Poterant. εώ Iesus Messias fuit, quomodo in crucem agi potuit 2 i- Ἐκδοτον λαβόντες quum vobis traditum vel proditum in potestatem recepissetis. 'Εκδουν, unde ἔκδοτος est, significat tradere aliquem in alterius pol astatem ut se iat, Nel ut in Ninculis teneatur, veIdedere hostibus, ut de eo pro arbitrio Stat uiant. Iosephus Ant. VI, 13, 9. Σαουλος γνωρωαο τὴν Δαυίδου φωνην, καὶ μαθων orι λαβων αυτον ἔκδοτον υ r. το υπνου κει τηῖς τῶν φυλαττοντων ἀμελείαο ουκ άπέκτεινεν, Saulus agnita Voce Daυidia, quod, quum euma ἄOmno, et negligentia cuStodum proditum, in Suam potestatem accepisset, non tamen occiderit. Διαχειρων ἀνομων coniungi potest vel cuni ἔκδοτον, ut sensus sit: per manus impiorum Nobis si istium, ut de Iuda proditore cogitetur, vel cum προσπεξαντες, ut Sensus sit, interfecistis eum cruci affigendo per impios. Hoc praefero; nam Iudaei omnino per impios i. e. per
Romanos Iesum interfecerunt. Vocantur autem omnes
gentiles ἄνομοι, quod Dei legem nullam observarent; 1. Cor. IX, 21. Pro χειρων Donnulli Codd. habent Σειρος, non male; nam δια χειρος, ut hebr. 'I , simpliciter notat per. V Igaris lectio Xειρῶν te glossemate existisse videtur. Πρeσπ εαντες dictum breviter pro προς- πηξαντες σταυρῶ. Ceterum non illi quidem manus intulerant Iesu, quos Petrus alloquitur, quippe, qui maximam partem Iudaei exteri essent; sed macuIa ista toti
Iudaeorum genti adhaerebat. Vid. et Matth. XXIII, 35. 24. Oν ο Θεὸς - υπ' αυτου Quem Deus ab inferis ita excitaυit, ut diluerit Mincula mortis vin-
59쪽
cula quibus mors ipsum impeditum tenebat , quipys quum feri non posset, ut ab ipsa teneretur. Pro Θανάτου alii Iegunt αδου, qua voce significatur Iocus, in quem omnes manes cogi, communis fuit Iudaeorum opinio. Lectio tamen θανατου praeferenda esse videtur. Vox ωδιν significat dolorem partus 1. Thess. V, 3.
LXX. posuerunt pro ban , Ies. XXVI, 17. XXXVII,
3. Deinde transfertur ad mala acerbissima, calamitates graυissimas, Matth. XXIV, 8. Marc. XIlI, 9. Quo sensu LXX. voc. bari sumserunt Iob XXL Iet. Hino nostro Ioso ωθῖνας του θανατου multi Verterunt: dolores mortis. Quae vero sententia admitti non potest ; nam Petrus h. l. . non de desoribus agit, quibus Christus ante mortem ur atus est, sed contextus docet, Apostolum hoc voluisse: Deus Iesum statui mortis, in quo per triduum mansit, exemit, in vitam eum revocavit. Rectius igitur ωδ νεο του Θανατου vertuntur: vincula . mortis, quibus etiam verba λυειν atque κρατεῖσθω DP- time conveniunt, ad dolores autem commode transferri non possunt. Ita vox ωθὶν respondet hebr. ban, quod proprie Ninculum, funem denotat. Et LXX. saepius phrasin: I nu vertunt θανατου, e, C. Ps.
XVIII. 5. 6. e quo Ioco haec repetita videntura CXVI, 3. 2. Sam. XXlI, 6. Sed in his locis 'bari non derivandum a , Holor. parturientium; sed a bari, furiis, viriculum. Alibi LXX. voc. 'briri reddunt σχοινία, furiis, e. o. Ps. CXIX, 61. Difficultas inde orta epse videtur, quod , funes et dolores, vel in unum quasi vocabulum coaluerunt, vel vertendo conis
60쪽
sundebantur. Petrus igitur locum illa Ps. XVIII, 6. respiciens, usus erat verbis in D Lucas autem LXX. sequutus, scripsit ωὀDαe Θανάτου, Ita tamen, ut ipse quoque vincula mortis intelligeret. Notandum praeterea, imaginem esse Hebraeorum, qua mors Sub venatoris emgie sistitue retia tendentis hominesque captantis; vid. Ρs. XCI, 3. Varias variorum explication verborum a Dan 'bIm recensuit E. F. C. Rosen muel-
que interpretantur: de illo; nam voculam εἰς pro de, inquiunt, etiam Graeci usurpant, si praepositio haec 'cum verbis loquendi iungitur. Xenophon L. I. de Act. et dict. Socratis: λέγων εἰς τοιαυτην τοιάδε, Sequeritia de illa dicens. Plutarch. in Cic. λέγειν ἀεί τι κανον εἰς τον ἄνδρα. Locus, qui nunc sequitur de sumtus este. Ps. XVI, 8. sqq. Sed quaeritur, an illo carmine sit vaticinium de Messia y PIerique interpretes existimant, in eo loqui Messiam, qui primum in malis, quibus urgeatur, fiduciam suam ita Dei benignitate repositam declaret, deinde v. h. 5.) Iehovae sacerdotem se e8M
profiteatur, et denique a Deo se e mortuis Tesuscita tum, corpusque suum a corruptione servatum iri
confidat. Sed satendum sane est, multa in hoc carmine occurrere, quas non nisi fidiculis adhibitis, ut v. 1. q. 5. 6. 10. 11. ad Christum referre possis. e Ps. XVI, 8. sqq. Neque illa interpretatio notioni Messiae, qualem Iudaei ab omni tempore sibi informa- ,hant, respondet. Hi enim Messiam sibi heroem, victorem regemque Potentissimum, non sacerdotem, vel hominem, cum- adversa sortuna multisque aerumnia oonflictantem singebant. Diuitiam by Cooste