D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 3. continens Acta Apostolorum et Epistolam Pauli ad Romanos post auctoris obitum curavit et praefatus est d. Ern. Frid. Car. Rosenmullerus, litterar. oo. in univers. Lips.

71쪽

SCHOLIA

runt, an aliqua spes Testet, et quae.

38. Mετανο σατa mentem mutate. ' Agnoscite, vos in errore versatos esse, et ingens peccatum commisisse, dum Iesum hunc Nazarenum reiecistis, tantaque ignominia assecistis, eundemque nunc agnoscita Dominum et regem, a Deo ad salutem vestram missum. βα πτι σθητω - αμαρτιῶν Et 1inguli auscepto baptismate profitemini uos cultores esse υelle Iesu MeSSiae, ut peccata υobis remittantur. Baptisma, ut symbolum mutandae mentis cognoverant Iudaei iam ex Ioanne, cuius lavacrum sub nomine βαππισμα μ. ετανορας εχ αφεσιν αμαρπιων predicabatur, Luc. III, 3. Commodissime ergo post μετανοησατε statim assert Petrus κή βαπτισθητο κ. T. λ. - Βαπτι σΘ ναι εν του ον μα- τι 'D1σου Xρισσου, baptismate suscepto fieri sectatorem et cultorem Iesu, qui est Messias. Εἰς αφεσιν αμαρ- ῶν. ut Vobis remittantur peccata, non tantum il- Iud peccatum, quod reiiciendo Messia commisistis, sed et alia omnia peccata. Promittitur igitur remissio peccatorum et favor divinus iis, qui religionem christianam suscepturi et mutaturi essent mentem. κλ-- πνευματος Sic enim accipietis Spiritus sancti donum, vel dono accipietis Spiritum sanctum. Illud IΠνευμα, quia per Iesum divinitus erat missum et quasi donatum, vocatur δωρεα, donum, benescium. Hoc autem beneficium divinum deseribit Apostolus lanquam ad omnes Christi-nnos pertinens, prouti id quisque capiat. Viae not. ad Io. XIV, 16. pag. 706. edit. sext. Sensus huius loci est: Iesum iam pro vestro Messia habetote, omniaque Peccata vobis condonabuntur, vosque et ipsi iudicabi

72쪽

IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. II. 67

mini digni, quibus vis divina per varios effectus fia

59. 'Υμῖν γαρ ἐστιν η ἐπαγγελία Ad vos enim

Pertinet promissio. Sio Demosth. adv. mcartas. Aperte O iudices Iex dicit, Oli δεῖ τὴν κληρονομίαν εἴ- νω, ad quOS haereditas pertinere debeat. N ἐπαγγελία, nempe donorum Spiritus sancti, de qua Ioel vaticanatus est. Eodem heneficio assciemini, quo nos iam fruimuri κώ πασι το ς εχ μακραν et ad remotiSελmOS quoSque. Quae verba alii de regione et loco,aIii de tempore intelligunt. Neo sina idonea ratione temporis grydationem verbis istis inesse sumitur, quum PTaecedat: υμῖν et τέκνοιο ὐμων; ut igitur sensus sit zPertinet illa promissio ad Dos, ad liberos vestros, et ad omnes Polteros vegiros, quotquot suturo tempore Deus advocabit. Alii ad voco. εἰς μακραν subaudiunt et χω- ραν ουσι, inteIliguntque aut Gentiles, qui a sancta Iudaeorum terra et lege remotissimi erant; aut Iudaeos inter gentes dispersos, quum Petrus tunc temporis degentilibus ad religionam christianam adducendis nondum recto statuerit Vid. infra Cape X. ; aut etiam de genti Iι bias ad religionem Iudaicam transgre4SuriS. Iudaei enim opinabantur, e gentilibus eos regni Messiani cives fore, qui Iudaicam religionem suscepissenti Quare iis qui postremae sententiae favent, Petrus quoque putasse videtur, ad proselytos tantum, ad sacra Iudaeorum ininsituros, beneficia Christi spectare. προσκα- λέσχ'rota προσκαλέσασθαι est, adυocare, ad societatem cum ciliis ineundam inυitare. Imago est saepius obvia, qua homines ad amplectendam religionem christianam ct Deo, aut Christo vocati et quasi inυitali dicun-

73쪽

tur. Vid. Gal. I, 6. Rom. VIII, 30. IX, 24. Ceterum isti, qui susceperunt religionem christianam, Iudaei et Proget yti, non tantum extraordinaria, quae dicuntur, sed etiam, et quidem Potissimum, ordinaria dona acceperunt, utpote notitiam ruberiorem religionis, vires ad meliorem vitam, quas accipiunt, qui doctrinam divinam in

animum admittunt.

40. 'Κτέροα - ταυτ e) Aliis insuper multis Derbis eos obteStatus et cohortatus est, ut se liberare sinerent ob ilIa Perυersa natione, ut moresiseius perversi seculi exuerent Σωθ om εerυari, ID berari, h. I. se Iiberare sinere, Sich retten Iassen. Patimini, ut avocemini a societate perversorum. Γενεα saepissime notat homines eiusdem aetatis, simul vive tes, generationem, ut Ial. aetas, Seculum; plerumque autem malo sensu accipitur, ut Matth. XI, 16. XXIII, 36. al. Γενεα σολ α dicitur et Deut. XXXII, 5. 20. Sipnificat σκοLου obliquum et contortum transferturque ad omnem Perversitatem.

σου Libenter institutionem eius recipientes. 'Aσμένως i. e. μετά χαρῶς, ηθέως, προθυμως ut HesychiuSexplicat. Tota phrasis notat, eos cum gaudio sermonem approbasse. Sic Iosephus Ant. Lib. XII, c. 15. de Iudaeis obsessis oblatam pacem et libertatem ratam hahentibus, dicit: οἱ δε ασμένως δεξαμενοι τους λογους. Sed no- etiam ista phrosis eos, qui libenter Sermoni morem gerunt. Ioseph. Ant. IR q. de puellis Midianiticis ad stupra ab Israelitis sollicitatis dicit, αἱ τε ἀσμένας

δεἴαμενοι τους λογους συνηεσαν at rod. - 'Εβx Trhτ σαν Baptismate in primordiis ecclesiae christianae inaugurati sunt, quicunque Iesum Mesaiam esse profiterentur, Diuitiam by Cooste

74쪽

IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. II. 69

Aecuratior institutio de religione christiana baptisma non praecedebat, sed sequebatur. Cf. Eichhorn in Aug. BibIioth. T. IIl. p. q09. Καοῦ προσετέθησαν - τρισχatira 3 Ter mille illo die adiunxerunt sese; nempe discipulis Iesu Christi, coetui illi CXX. hominum. Προστίθεσθαt τινι, ad Rartea alicuius accedere. Sio Scriptores graeci de urbibus vel nationibus ad Romanos deficientibus: προσετίθεντο τοῖο 'Pωααῖοις. Qui incredibile esse putant, J000 homines uno die Christianis se adiunxisse, quod una domus tot auditores capere haud potuerit, tanquam certum Praesupponunt, omnes simul admissos esse ad audiendum Petrum et

alios Apostolos; quod nec Lucas dicit, neo verisimile est. Alii dissicultatem ita tollunt, ut dicant haec evenisse in Oeco templi Hierosolymitani. De hac sententia vide notata supra ad v. 2. Quaerunt etiam, quo , modo fieri potuerit, ut in una domo vel oeco bapti Earentur tria millia hominum P Sed omnes homines illos eodem in loco, una eademque hora baptietatos esse, Lucas non dicit. Potuerunt undecim Apostoli homines illos haptizare pluribus .lacis urbis Hierosolymi

42. Sequuntur quaedam Eeclesiae primae instituta. Η σαν - αποστολων Perrexerunt uti institutiona Apostolorum. De verbo προσκαρτερεῖν vide supra I, 14. Διδαχη saepe est res quae docetur; hoc autem Ioco ipsa institutio. ri κοινωνία) Κοινωνει h. I. nihil aliud significat, quam communicationem et societatem. Videtur reserenda esse ad Apostolos, sicut antecedens vox διδαχη, ut significetur, novos illos Christianos non solum Apostolis docentibus adhaesisse, et ex ore eo

75쪽

SCHOLIA

rem pependisse, sed cum iisdem in ceteris quoque vitae negotiis familiariter versatos fuisse. Alii intelligunt sacram coenam; alii communicationem honorum, ben scentiam seu eseemoεynas, quo significatu vOD. κοινωνία occurrit Rom. XV, 26. 2. Cor. VIII, 4. IX, 13. Hebr. XlII, 16. Alii verba σν κοινωνία mi τν κλασει του αρτου per hendiadyn prolata esse putant, et.de communi convictu accipiunt; ita Vulgatus: et communicatione fractionis panis. Notum est enim Hebraeos victus communionem per fractionem panis, sicut Graeci convivium a potu tantum συμ re nou sppeIlant indicare. Cf. not. ad Vs. 46. An his epulis S. coena subiuncta fuerit, dubium est; saltim verbis expressis non dicitur. Eucharistiae mentionem hic fecit Syrus.

Timor omnes homines inυasit, i. e. Omnes admirati sunt; nam timoris et admirationis amnes sunt affectus.

Cf. Luc. VII, 16.

qq. Ἐσαν - το αυrob Quae verba ob tantam hominum multitudinem de uno loco intelligi non possunt. Interpretandum igitur e summo animorum consensu coniungebantur; uno eodemque consilio regebantur. η, εἶχον ωπαντα κοινοὶ ου κτησει αλλα χρησει. i Notissimum est Graecorum Proverbium, amicorum Omnia G1e communia. Non fuit absoIuta honorum communio in ecceIesia Hierosolymitana; et si fuit, sabtim non diu duravit. Nam ipsorum Apostolorum tem- Poro collectae in usum Pauperum ex Apostolorum Praescripto, I Cor. XVI. Dequentatae sunt, quibus certe opus non fuisset, si honorum a singulis iacta universo-

76쪽

IN ACTA APOSTOLORUM. CAP. II. eti

rum extitisset collatio. Immo liberum cuique fuit, facere hoo aut non facere, ut ostendit Ananiais exem. plum, o. X, 4. Describitur ergo et hoc et aliis locis beneficientiae et Iiberalitatis studium acre et eximium. Neque ea honorum communio apud Christianorum societates obtinuit, quae olim suit Pythagoraeis et Essenis. Vide riuinoelium ad h. L, qui plura de hac re

attulit. Cf. et not. ad IV, 34. 55. 45. Καὶ τα κτηματα κώ τας υπαρμις ἐπIπρασκον Non omnia hona sua vendebant, sed quantum opus esset ad fugientandos egenos. Vide not. ad Vl, 54. 35. Κτηματα h. l. bona immobilia, qualia sunt agri, via necte, 'domus, praedia elo. καρ διεμέριζον - εἶχε Nempe asgrotis ad medicamenta, Et alias res nece8-rias ; item ad alimenta infantium. Non novum erat hoc inter Iudaeos. De Euenis refert Philo, Lib. quod quod omnis probus Iiber: ἐστι ταμεῖον εν παντων κωδαπανα, Ῥου κοιναὶ μεν ἐσθῆτες, κοιναι δέ τροφαὶ συσσώτια πέποιημένων - οιτε νοσηλευοντες, Ουχ ἔτι πορίζειν ἀδυνατουσιν ἀμελουνται, προς τας νοσηλείας ἐκ των κοινωνεχοντες ἐν ἐτοίμω etc.

46. 'Εν τω ιερω Quamquam coetus habebant peculiarsi, tamen communes in templo populi coetus non deserebant. - Κλωντές τε κατ οἶκον αρτον Phrasis κλήιν τον ἄρτον. frangere Mnem non Perse significat panem seu cibum distribuere, aliis dare; quod si Tolueris exprimere, obiecto opus esset: κλα a ιν ἄρτον aro πινα. in usum alicuius, ut Μaro. VIII, 19. H. I. igitur, quum obiectum desit, significantur simpliciter epula communia. FH-

77쪽

SCHOLIA

Iuntur ergo, qui hunc Iocum ita explicant: Panem frangebant, scit. pauperioribus, ut de epulis cogitetur in usum potissimum pauperum exstruetis Armen- mahleteiteny, quibus tamen interfuerint divites ipsi. Sermo potius est de epulis communibus sacris, quae dicebantur ἀγάσαι, quae ad omnes Christi sectatores pertinebant, ita tamen, ut ditiores in subsidium pauperiorum nece88aria conferrent. Pauperes divitum munis ficentia sustentabantur, nec tamen hoc solo concilio epula illa exstruebantur. Κατ' οἶκον, scit. εκαστον i. e. singulis in domibus, modo in hac, modo in illa, ut recte monuit. Io. Chr. Gotti. Ernesti in Gloss. sacri Hesychii not. ad κατ' οἶκον. Mεταλάμβανον - καρ tae Cibum capiebant animo laeto atque sincero. Qui nempe dabant, libenter dabant, et qui alebantur, pio et grato animo accipiebant beneficia. Laetitia non su-

eata erat, sed ex mutuo amore et animorum consensu

enata. Nomen ἀφελοτηe, quod hoc tantum Ioco legitur . denotat sinceritatem animique integritatem, et synonymum est frequentiori ἀτλοτηρ, Rom. XII, 8. Eph. VI, 5. Col. IlI, 22.47. Aινουντε:) Collaudantes Deum. ADtast, Prae dico, hymnis celebro, nota nisi de Dei celebratione adhibetur. Ἐχοντες χάριν προς ολον τον λαὸν Erant gratiosi etiam apud τους ἔξωθεν, ob honitatem, modestiam, patientiam, quarum virtutum ea vis egi, ut amo rem etiam a disparis vitae hominibus extorqueat. ὁ δὲ κυριος - ἐκκλησίη -Dominus autem quotidie coetui adiungebat, qui aestatis participes ferent. Σωβιαενοι hic dicuntur ii, qui accedunt ad religionem chri- Duiligeo by Cooste

78쪽

IN ACTA APOSTOLORUΜ. C4Ρ. III.

et stianam, qui servantur, et felicitatis fiunt participes. Cf. 'supra Us. ο0.

cap. III.

1. το αυτο) Notat haec phrasis h. I. idem quod hebraicum τη , una, Simul, cui et in versione grae- ea illa respondere solet. Simillimus huic est Iocus Iosephi Ant. XVI, 8. 6. ubi de Herode et ArcheIao dicit: μέχρις Ἀντιοχείας ἐ πὶ το αυτο παρῆλθον, una Antiochia profecti Sunt. ἐπὶ την ωραν τῆς προσευ χης , τὴν ἐννατ ν) i. e. ἐπὶ τὴν ἄραν της προσευχῆς,

ητις ην η ἐννατν της ημέρας, 'circa precationis horam, quae erat nona diei: hora nos fere tertia pomeridiana. Horae precationis tres erant, tertia, Sexta, nona. Tertia vocabatur P n,Dn, precatio matutina Aot. Π, 15. , quam Abrahamum instituisse Iudaei pertii. hent; sexta dicitur rimu n, n precatio muneris, et Drang n,Pn precatio meridiana, instituta, ut aiunt, ab Isaaco Act. X, 9. ; nona vocatur ποῦ'y II,DIPrecatio Devertina, quam Iacobus instituisse sertur Act. X, I. 50. et h. I. . Tanchuma fol. XV, a. rnemo hominum per diem pluries, quam ter Orare Pote4t, quaε preces Patriarchae inDenerunt. 2. Προς την Θυραv - ωραίαν) Ad ianuam templi, quae dicitur Pulcra. Solent plerumqua in descriptione templi πυλαι dioi, sed interdum et θυραι, ut

2 Chr. IV, 22. Eg. XL, 15: Sub porta formosay utentus intelligit portam orientHem, Corinthiam

79쪽

et Maximam, Nicanoris dictam, per quam introibant ex atrio mulierum, in atrium Israelitarum, Uid. IO3eph. de B. I. U. 5. I. ubi refert, portarum templi novem

quidem auro et argento ubique tectas fuisse, una cum Postibus et superliminari, unam vero extra templum ex aere Corinthio, quae multum argento inclusas et ina xatas dignitate superaverit, πολυ τν πιμy τας καταργυ ρους κοψ περιχρυσους υπεραγουσα. D. Ern. Imman.

Valchius dis. de claudo a Petro sanato) cum Hiis intelligit eam portam, quaa alias Susan suerit dicta, ab urbe eiusdem nominis, sede quondam Persarum regia; nam urbs illa, teste Athenaeo δια την ίραι-οτητα του τοπου, a liliis nempe, quae ibi admodum frequentia erant, et urbis situm iucundissimum reddebant,

Susan dicta fuit. Ad hanc vero portam maxima erat hominum frequentia, quoniam ibi erant tabernae, in quibus vinum, sal, farina, oleum, columbae aliaque in sacrificiis necessaria vendebantur. Larga igitur mendicantibus fuit stipem colligendi opportunitas, , , Hoc quidem certum et exploretum videtur, Per την Θυραν τὴν λεγ. ώρ. , non intelligendam esse Portam quae sex atrio mulierum in atrium Israelitarum ducebat, ipse enim contextus, si quid video, lectorem cogitare iubet de spatio montis Moriae extimo, quod Per murum ab atrio gentium separata fuit. Parum praeterea etiam probabiIe est, Iudaeos nomen Origine Graecum portae templi imposuisse. Haec riuinoelius . cui ipsi eorum

Light oti, Bollenii, SchoitU praeplacet sententia, qui significari existimant portam atrii gentium, vocatam ChuIdα 'bin , dictam a temPUS, G -

80쪽

IN ACTA APOSTOLORUM CAR III. ro

aevum, ut adeo voc. οὐραία reddendum sit tempestiυα. De voce ἰερον vid. not. ad Matth. XXI, 12. I. 'Hρωτα ἐλεημοσυνην λαβεῖν ) i. e. stinem petiit; λαβεῖν post verba petendi ex Graecorum loquendi , more redundat. Cf. mneri Gram m. d. neuteStamenII. brachidiomε. h. 54 2.5. 'Ο δὲ ἐπεῖχεν αυτο Intuebatur eos, ita ut subaudiendum sit, τους οφθαλμους. In aprico enim est respicere phrasin ad βλέψον εἰς ηαας V. q. quibus verbis postulabat Petrus liberiorem intuitum, ut animi nihil male sibi conscientis, et spei cuiusdam ac fidu-eiae testem.

6. 'Ο δὲ ἔχω θ Habebat autem Petrus facultatem miracula edendi vi et potestate a Iegu sibi con- , ee88a. τουτο σοι δMUM J Te sanando auctoritate et vi mihi a Iesu concessa. ἐν ονοματιT. M. του Ναζ. subaudit dico tibi.

7. Πιασας πιέζειν, sive πιαύειν prehendere manu, alias de violenta infra XII, 4. , h. l. de clementi apprehensione accipitur. α' βασεις Βασις proprie est gresSu3, Pa uS, tum planta pedis. H. I. ipsos pedes dicit, quibus ceu hasibus nititur totius corporis pomdus; etenim plantae imi pedes sunt. Sic Iosephus Amtiq. VII, 10. gigantem quendam Philistaeum sex dicit habuisse δακτυλους ἐν ἐκατέρω των βασεων, digitoa in utroque pede. Ap Ilodori Bibl. I, I. πεσοντα δ' Ηφαιστον ἐν Λεμνω κώ π ροσθέντα τας βασεις διέσωσα Θέτις, deiectum Dero Icanum in Lemno inaula et cIain

eum pedibus factum Thetis ae αυit. Σφυρα mali olos, talas, denotant, quibus in iis, qui pedibus capti