장음표시 사용
61쪽
cἷericus et alii Psalmum nostrum sensu literati, aperto et historico de Davide, mystico autem, allegorico et sublimi de Christo agere arbitrantur; quae interpretandi ratio etiam Lowtho, Dathio, Grotio, aliisque magni nominis viris arrisit. Quae tamen interpretandi ratio, qua una eademque oratione, dispari sensu accepta Plures simul eventus, disjunctos tempore, natura dissi miles designari statuatur, ab Omnibus rectae interpretandi artis praeceptis aliena est. Quare recentiorum
interpretum haud pauci negant, Petrum verba huius Psalmi tanquam vaticinium proprie aio dictum allegare voluisse. Uid. Echermarin theolog. Bettrage, Fasc.
Formulam λέγειν τὶ εἰς τινα, EchermanNUS statuit, significare in N. Τ. etiam, verbis uti, quae non proprie quidem de aliquo agant, sed a illum accommoda ri possint, ut Eph. V, 32., et Petrum verbis Psalmi stae eloqui, quod suis' verbis non potuisset tanta cum
vi commemorare. - Secutus esse videtur Petrus motarem Iudaeorum, qui in ea erant sententia: Quicquid magnum, eximium, mirabile da certis quibusdam hominibus in V. T dictum esset, id multo mctgis, et gensu maxime proprio valere de Μessia. Vid. Schottgenium clib. de Mesaia, Tom. lI. Hor. Hebri , qui neminem Iudaeorum Psalmum XVI. de Messia exposuisse affirmavit. Quod argumentum carminis attinet, vates, in extremo fortunae ac vitae discrimine ardentes ad Iehovam preces fundit, velit eum conservare, Periculumque ab ipsius capite propulsare. Certissima spa
62쪽
fretus, se conservatum iri, tanquam perfunctus esset perieulis, celebrat divinam benignitatem, quae ipsum beata hac vita ulterius seni sinat. Vid. E. F. C. Rogen- millieri Scholia ad Ps. XVI., et alios, quorum scripta ibi Iaudantur, illius carminis interpretes. Προωρω-uην - παντος ) di Iehουam 3emper oculos de os habeo, i. e. illum tanquam viae ducem continuo aequor. Vel: Deum semper cogito adesse mihi praesentem atque auxiliatorem. ἐκ δεθων μου ἐστίν) i. e. ORDtulatur mihi tanquam παραστατης. Qui nempe ad textram nostram est, is nobis est Propinquus, nobisque opitulari potest. 7να μῆ σαλευθω , ne CommoUear, L e. non movebor, fieu vacillabo, tanquam in via dim- eisi et periculosa. Dextra quodammodo manu iniecta me, ne Prolabar, sustinet, ut stem firmus. Firmus a tem starae dicitur is, qui selix est, tutus ab omni miseria. Hoc igitur commate exprimitur fiducia in Dei auxilium. 26. Δια τουτο - γλωσσα μου Sensus in universum est: Propterea quod te mihi adesse sentio gaudes, laetor mente et ore. Pro η γλωσσα μου, in hebr.
textu est gloria mea. Videntur igitur Alaxandrini in suis codicibus legisse 'ai, Gloria mea gaudet, i. emens mea gaudet. Hunc Ioquendi usum confirmat Iocus Gen. XLIX, 6. Uoc. I II, quod ali
que gloriam et dignitatem significat, Hebraei unanimi
consensu animam, mentem, interpretantur, ut Ps. III,
quod ea nihil sit in homine praestabilius; in mente enim est omnis hominis dignitas. Lingua mea gau-
63쪽
det, i. e. lingua et verbis exprimo meum gaudium. ἔτι ὀὲ - ἐπ' ἐλπίδι super Nero etiam corpuε m iam cubabit in spe. Verbum Nur, quod Lucas Per κατασκηνοω reddidit proprie denotat: quieυit, deinde quieυit noctu, dormiυit. tum etiam habitaυit, commoratus e4t. Igitur sensus huius loci est: ego tutus ab omni malo habitabo, i. e. tutus ero ab omni periculo; vel et noctu quoque mihi nihil adversi continget, quoniam Deus me luetur. Allegorici quidam ex Hebraeis interpretes acceperunt haec verba de corpori Post hono itam, in Sepulcro, Secure, salvo et illaeso a vermibus Vel putredine, quiescenter Quod quum in Davidemnon cadat, de Christo haec intelligenda esse existimarunt. Eodem sensu Petrus Psalmi I. I. transtulit ad Iesum. Ex Nostri igitur sententia uItima huius Versus verba reddenda sunt: corpus meum commorabitur seu quiescet, scit. in sepulchro, in εye i. e. decuin re; tutum erit a putredine. 27. OG ουκ - αδου Etenim non derelinques animam meam Orco ; non ita destitues me, ut morti iam concedam, sed Iongam adhuc, spero, dabis mihi vitae usuram. Τὴν μου, , hic positum pro simplici pronomine, me. Sed Hebraeorum quidam interpretes vocabulum illud propria significatione, to tumque locum de animae immortalitate acceperunt. Non relinques me in Statu mortis apud inferOS. Εἰς pro ἐν, et.post αδου supte οἴκω veI τόπω. Usitata
figura quoque Latinis, ut: ad opis; in concordiae. Cf. hic annotata ad Luc. XVI, 23, οὐδε διαφθοραν Non
64쪽
ii π R Vox r Inrdi respondet voci in mem-hre priori, atque significat vi sua primigenia foυeam. et de sepulchro usurpatur Iob. XXXIlI, 18. Ps. XXX, q. poli 10. . Sed LXX, quos sequitur Petrus διαφλ- ραν corruptionem reddidit, voc. rv ta ad radicem
n ta , Corrumpi reserens, qua notio e nusquam in C dice Hebraeo occurrit. 'Iθεῖν, hebr. , videre, in antiquis linguis est sentire, experiri. Itaque phrasis
iam significat: descendere in foυeam, i e. mori CL Ps. XLIX, 10. 11. 'OGος, I cI Omnem Omnino bonitatis studiosum significat, et hoc loco. yitim in rahoυam, pium eius cultorem, ut Ps. IV, 4. Uox, quae in hebraico textu legitur, instituenda est his vocalibus: D'qn ut sit numerus pluralis. Μasorethae autem Singularem ponere iubent, dum literam Iod ante' redundare ci et nn starendum monent. Sed G H. Fiacher in Proluas. da Vitiis Leoicori N. T. Lips. 1791. P. 191. Iectionem 7: Non desendit, ut pluralis positus sit pro singuIari, ad indicandam Messiae summam dignitatem. Vid. de hac lectionis varietate
cis Dicis vitae vel doces me Miam ad Ditam, Ambigua ast haec phrasis, cuius sensus esse potesti Instruis me, quomodo vitam conservare, mortis periculum eν -
65쪽
dore queam ; vel etiam, instruis me, quomodo selix fieri debeam. Nam voo. saepius felicitatem denotare, constat Vid. Luo. XII, 15. Hoc loco via ad vitam est ratio accipiendae υitae. reddis me Uiυum, in Psalmo: conservas me vivum. π ρύσεις - ωροσού- που σου Replebis me laetitia tecum, ut laetus apud te sim; propriet replebis me Iaetitia cum Acie tua. Omisit Lucas nonnulla quae in textu hebraico extant,
29. Ἀνδρες - εμέρας ταυτηe J lam ostendit Petrus, illum Iocum Psalmi de Davide accipi non posse; sed vatem, a Spiritu Dei actum, animo praevidisse reditum Messiae in vitam, adeoque sensu sublimiori de Μessia es e intelligendum. ἐεον εἰπε, ἐμν scit. εστω, ἶiceat, licitum sit. I Ιαμησία saepissime in Act. Apost. est libertas dicendi; ergo μετα πας, εἰπεῖν Iiberct Ioqui, prosteri. Benigna est compellatio, conellians audientium animos, quod singuIaris esset et eximia da Davide existimatio Iudaeorum, de quo tamen illa resitata accipi non posse, Petrus erat demonstraturus. Quasi diceret: salvo respectu, quem Davidi debeo et ipse, id tamen Iibere profiteri licebit etc. το μνῆμα αυτου ἐστιν ἐν γ μῖν b i. e. παρ' ἡ μῖν, apud noS, Quum alia
Sepulchra extra urbem essent, monumentum Davidis et
familiae eius in ipsa urba est vid. Neh. IlI, 16. , et hodienum monstratur, teste Mauridrello, P. et s. 76. Iosephus sepulcri Davidis haud semel meminit, e. g. Ant. XIII, 8. q. 'πρκανος τον Δαυίδου ταφον ανοίοις,ος πλουτε τους που ποτε βασιλεχ υπερέβαώλε, τρισχααμὲν ἀργυριου ταλαντα ἐξεκομισεν. Herodes Μ. ex hoo
66쪽
sepulcro aurea ornamenta multumque supellectilis pre tiosae abstulit, narrante eodem Iosepho, Antiqq. XVI, 7. 1. Totum locum Michaelis in notis ad h. I. exhibet. 50. Προφ ητης - Θρο ου αυτού) Degunt verba το κατα σαρκα ἀναστῆσα τον χριστον, in nonnullis Codd. verss. et Patrr. Si retineas, ita ordinanda sunt, ut coniungatur cum eis Participium προειαρ, vel sicut alibi reperitur, προιδων ut sit sensus: Ouum Propheta es-let Daυid, et meminiSSet, Siυe εciret, εibi abs Deosdem iureiurando esse firmatam, fore, ut e post ris eius MesSias, qua homo eεεet, naSceretur, et collocaretur in Daυidis solio, ita de Christi resurreetione locutus est. Si verba supra memorata, quae valde suspecta sunt, et nonnisi glossema esse videntur, omittas, Sensus est: - et Sciret sibi iureiurando promisisse εe colIocaturum quendam Ex POεteris eius in solio eius. Nimirum καθαψειν est collocare, et post verba οσφυος αυτου supplendum est τινα, P ticipium autem προῖθων novam Periodum inchoat. οτιορκω ωμοσεν αυτω ὀ Θεοe) Quando Deus in literis saeris iurasse dicitur, declaratur, Deum fidem, seu promissionem dedisse sanctissimam, quam nunquam viola bIt. ἐκ καρπου τῆς οσφυος αυτου, est merus Hebrais mus, qui significat e posteris eius. In Psalmo CXXXII, 11. ad quem Petrus respexisse videtur, extat: ' su, ubi interpretes Graeci verterunt: δει καρτου
τῆς κοιλίας σου. Similis locus est 2 Sam. VII, 12. ubie xεt Thyio. Sed ubi de liberorum procreatione agi-
67쪽
lur, promiscue sero usurpantur vocabula l*I, υenter, 'On Iumbi, maru viscera. Excitare h. l. non
est suscitare ex mortuis, sedasacere ut aliquis nascatur. Cf. Matth. IXlI, 24. καθωαι ἐπὶ τού δρονου αυτου. tit eum collocaret in throno eius, so. Davidis. Promiserat Deus Davidi successorem cuius Tegnum futuis rum esset aeternum, 2. Sam. VII, 13. Illa autem vaticinia, quae Petrus ex memoria et mutatis nonnullis laudat, constanti istius aevi consuetudine de Messia intelligebantur. Nunc igitur dicit Petrus, Davidem, quum de hoc aeterno successore cogitasset, praedixisse doeo haec. Ut nempe Messias in aeternum regnare posset, reSuscitatus est e mortuis, et evectus in 'coelum.
51. Η 'ρυχν αυτου Desunt haec in nonnullis
optimae notae codicibus et versionibus. Si retineas, 'pυχη est anima Christi, quae non relicta est in Sche-OL Ioco animarum a corporibus separatarum, et i σαρεαυτου, corpuS eiuS, quod non relictum est in seis pulcro. 32. Τουτον τον 'Ili τουν) Bene Heinrichsius: του- σου noli iungere cum Sequ. 'Iνσουν, sed post τουτον subaudi Xριστον οντα, ut τουτον praedicati loco habeatur, 'Iνσουν autem subiecti loco, Proseraturque emphatico: suscitavit Deus Iesum, qui est hic Messias. Ου- μ αρτυρες Non urgendum illud παντεe. Testes sue runt, non quod resurrectionis actui interfuerant, sed quod ex apparitionibus sermonibusque Iesu de resuris
68쪽
rectione eius erant edocli. Poteris tamen illud μαρτυρες etiam reddere praeconra, ut lo. I, 15. II. Τν δεδα οἰν σου Θεου υψωθεὶς Dei igitur potentia exaltatu3, sc. in coelestem regiam sublatus Io. XX, 17. Τῆ δεεῖα scit. χειρὶ, i. e. Di et Omnipotentia Dei, ut infra V, 31. Alii minus recte τῆ δε- εια positum esse putant Pro: προς την δεῖιαν, DeuSeum ad dextram suam exaltaυit. Sed bene Luth rus vertit: Diarch dies Rechte Gottes erhohet. Petrus enim haec dicens, ad eiusmodi loca Vet. Test. in cuius lectione' ille multum erat versatus) respexit
qualia sunt Ps. LIX, 5. CVII, 6.: Σωσον rii δεδα σου, κ, ἐπάκουσον μου. Ps. XVII, 58. CXXXVII. 8.: si δε-
εια σου αντε βετο μου - εσωσέ με η δεξια σου. Ps. CXVII, 16.: δεῖα κυρίου ἐποίησε δυναμιν - δεξια κυρίου υψωσέ με. Tην τε ἐπαγγελίαν τ. αγ. πν. λαβων Impetrato iure mittendi Spiritum sanctum, quod Pater ei promiserat. 'Επαγγελία του ἀγίου πν. promuSus Spiritus sanctu3. Λαβειν ἐπαγγελίαν, accipere rem promiεSam. Promiraum, i. e. Promissum nobis a Iesu, volente Patre. Vid. Io. XIV, 15. 26. XV, 26. XVI, 13.14. 15. 'Εεηχεε του ro, scit. πνευμα es dit, impertitus est. O, ici quod nuno cernitis et auditis. Intelligitur tota illa res, quae tum agebatur. Hoc enim Petrus voluit demonstrare, Iesum suisse Messiam, cui a Deo concessa fuerit potestas, sectatoribus suis Spiritum S. impertiem di, in iisque eventus insolitos proserendi, qualis erat donum Iingu rum. Iq. Ου γαρ- ουρανους Neque . Daυides in coelum adscendit. Subaudi: ergo ibi non regnat et
69쪽
imperat. De alio potius se superiore, nempe de suo- cessore suo dixit illud, quod nunc sequitur: ε εν ὀ κυ- ριος κ. T. λ. Locus extat Ps. CX, 1. Ad Μessiam Ιudaeos aetate Iesu carmen illud retulisse. constat ex quaestione illa Pharisaeis a Domino proposita, Matth. XXII, 4δ. Μaro XII, 35. Luc: XX, 41. De loco Ρs. CX. xide Sohol. ad Matth. XXII, 42. sqq. I6. 'Aσφαλως οἶν γινωσκέτω Certo norit. 'Aσψλαλες est το μῆ σφαλλον, et μῆ σφαλλομενον, habetque
significationem eius quod certum firmumque et stabile, et cautione tutum est. οἶκος Ἱσραηλ Domu3, i. e. famiIia, universus populus IsraeIiticus, distributus in tribus XII. οτι κώ κυριον - ἐσταυρωσανε θ Μethathesis est, et simplex ordo verborum talis: οτι τουτον τον 'Drσουν, ον υμεῖς ἐσταυρωσατε, o Θεος ἐποίησεν αυτον κώκύρίον χριστον. Redundat αυrον hebr. more. Particulam ante κυριον, in textu recepto h. I. omissam, recentiores N. T. Editores admonitu plurium optimae notae codicum rescripserunt. Illud autem ἐποίησεν est κατέταξε κω κατ-3σε, i. e. ordinaυit et congiituit, ut Maro. III, 14. ἐποίησε δωδεκα et facere coriSu tem, latine dicitur. Iustinus X, 1. Darium - per indulgentiam pater regem vivus fecit. Herodianus VIII, 4. 25. o υἰος αυτου, ον π επot κε καίσαρα. De claratus est autem Iesus et Dominus et Messias, seu Rex per Teditum in vitam. Hanc Μessiae resurrectionem et dignitatem locis illis V. T. illustrare voluit Petrus, propter Iudaeos, qui argumentis e V. T. desumtis convincendi erant de veritate, Iesum esse verum Messiam. Ilano igitur conclusionem orationi suae Petrus adiecit et Sio ergo persuasum habeat omnia gens Israelitarum,
70쪽
eundem Iesum quem vos in crucem egistis Us. 230, nunc iam cpostquam revixit atque in coelum rediit) a Deo et Dominiam et negem esse constitutum. Illum videlicet Christum vel negem vocans, ad Promissa respicit Davidi data vid. Us. 50.3 , de Messia ab huius posteris oriundo, regnumque aliquod divinum instauraturo; Domini' vero nomen e Ps. CX, 1. derivat, ubi ipse Davides Messiam ad Dei dextram considentem, hoc est, divini consortem imperii, suum quoque dominiam appelIete qua eadem sententia ipso Christus Io cum iIIum accepit Matth. XX, 41. sqq 3. Atque ita evenit, ut illud Κυρίου nomen, Christo homini, in coelum recepto, ibidemque cum Deo imperanti, peculiariter tributum, apud Christianos solemne et Sanctum haberetur. Cui nomini quanta insit vis, quantumque momenti ac ponderis, Pluribus verbis edisseritur Phil. II, 9 11.37. Ἀκουσαντες n) so. σου ro, non tantum virum innocentem, sed ipsum adeo Messiam a gente Iudaeo-Tum esse interfectum. κατενυγησαν τῆ καρδια) COm- puncti Sunt corde, i. e. intima tristitia affecti sunt quo sensu vox κατανυσσειν apud LXX. interpri Occurrit. Respondet verbis agynn, contristatuS, anxius
fuit, Gen. XXXIV, 7. et CL Ps. CIX, 16. et
Sirac. XIV, 1. De sermonibus inprimis, qui animum valde afficiunt, aut tristitiam animo incutiunt, Graeci dicunt, eos animum compungere, mordere, tranUAgere, Sic PIutarchus de auditione: Morsum, inquit, bonae indolis adolescentibus a phiIosophia inflictum
αυτος ο τρωσας λογος ἰαται, eadem quae gauciaυit, sanat oratio. Alio sensu peiori occurrit nomen κατα-