장음표시 사용
581쪽
iN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. III. 577
21. Hactenus descripserat Apostolus totius generis humani depravationem, atque ostenderat. neque Paga- 'nos Teligione naturali, neque Iudaeos lege Mosaica emendari potuisse. Vid. notata ad O. I, 18. Redit iam ad argumentum, quod O. t, 17. leviter tantum attigerat, nempe religione christiana monstrari viam ad veram felicitatem, savoremque Dei consequendum, et uberina
docet v. 21 - 30. huius capitis, a sola fide Promissis divinis gratiosis praestita, omnibus hominibus Iudaeisao Gentibus repetendam esse spem immunitatis a poe nis et salutis aeternae. νυνὶ δε - προφητων 9 Πunc autem nullo reSpectu ad legem Uia ad consequendam peccatorum υeniam et felicitatem, monStratur, ρνο- missa in lege et Prophetis. M δοιαιοσυνη σου
Θεου, fauor, bene ictum Dei, felicitas, quam Deus
largitur, V. 20. . inprimis autem absolutio a peccatis, quae fit a Deo, quae est fundamentum huius selieitatis. ωρὶς νόμου, nullo respectu ad legem Dei Iudaeis
notam. Monstratur nunc, inquit Paulus, via ad veram selicitatem, et peccatorum veniam consequendam, quam
adipisci potest unusquisque hominum, sive nota ei fuerit lex divina in libris sacrifi Iudaeorum contenta, sive non fuerit. Hoc dicit contra Iudaeos, qui propter observationem legis Mosaicce se Deo gratos esse putabant. Μαρτυρεῖ,, laudare, dodere, vel hebr. TV praedicere, promittere. Μisericordiam et henignitatem Dei
omnino Iaudant Moses et Prophetae, e. g. Ex. XXXIV, 6. r. Ps. CIII, 8. 22. Δικαιοσυνη - διαστολῆ) Ad felicitatem inquam3, quae contingit Rropter Idem 'in Iesum Christum omnibus Omnino credentibus; nullum enim hic est mus GL ar
582쪽
fiet 8 discrimen, inter Iudaeos et paganos. Uberius explicatur, qua ratione Deus nunc u peccatorum poenis liberare et praemiis assicere velit homines, sive Iudaei sint,
Messia collocandam. Phrasis πι.στευε ιν τινὶ, vel
να, interdum in generaliori significatu accipienda
est, ut denotet ObSequium erga doctorem quemυis,
qui dii initus missum se prostetur, Matth. XXl, 26. Ita Io. II, 11. et cum de Iesu est sermo, eSSe. vel seri eiusdem 5eractorem et disciPulum. Io. VI. 69. 1 Cor. III, 3. Deinde vero in Epistolis, Iocis inprimis iis, qui hus meritis hominum et in specio diligenti observationi legis Μosaicae denegatur vis conciliandi nobis divinum favorem, denotat: Iesum Messiam felicitatis
3uae auctorem agri cere, credere. Sibi propter Christum remitti peccata, et benescia propter eundem promissa contingere. Hunc angustiorem vocabuli πίστιο significatum h. l. inprimis esse respiciendum, apparet e v. 23. ubi haec fides desinitur, ut sit πίστιο ἐυτῶ αἱ ακτι χριστου εἰς παντας - πιστευον rας Suppl.
ευχομμη, γενομένη. Sensus est: Huius divini favori, propter fiduciam in Iesu Messia collocandam Participes fiunt credentes, et quidem omnes omnino credentes, ita ut nihil aliud respiciatur. Εἰς et επὶ exprimunt He hareorum et , neo est in his particulis argutandum. Vehementiore orationis modo utitur Apostolus, propter Iudaeos. qui opinabantur, sibi solis aditum ad felicitatem regni Μessiae patere. Formula ἐπὶ παν-ταο in codicibus latinis, nec non in Perpaucis graecis libris deest, non omittenda, Propter emPhasin. Ου ταρεστι διαστολ NMIIum rae diScrimen, sc. inter Iu-
583쪽
IN EPISTOLAM AD ROΜANOS. CAP. III. 579
daeos et gentiles. Omnibus, qui haec beneficia consequi volunt, necessaria est si des, et pia in Messia si ducia. Nullus in hac re locus est meritis, vel propriis, vel maiorum, ut Iudaei volunt 23. Πάντες γαρ εμαρτον ν Non mirum est, Deum
hac in re Iudaeos a gentibus non discernere, quum omnes gravissimis peccatis tenerentur. καὶ υστερου
ται νῆα δομο του Θεουδ Et carent approbatione Dei. on probantur Deo ut pii. 'H δο ἔκ του Θεου, lxo. nor quo Deus homines dignos habet, vel etiam appro .hatio divina. Sic etiam explicari potest locus Io. XII, 43. ubi γ' ὁόδε. σων ἀνθρwrωυ et si δόεα σου Θεου sibi
invicem opponuntur. Sensus est: Neminem coram
Deo gloriari posse de suis meritis, quod tamen faciebant Iudaei, qui sua, et maiorum suorum, Abrahami, Isaaci, Iacobi etc. iactitabant, et se meliores gentibus esse existimabant. Μorus intelligit felicitatem a Deo ortam υeἱ donatam, ut esP. V, 2. ubi nostra spes τῆς Zeεηρ σου Θεου est spes selicitatis, quam Deus largitur spes salutis aeternae. Alii τὴν δοgαν σου Θεου de disina imagine h. I. explicant, Chryιostomus de selicitate aeterna; Theodoretus de benignitato et misericordia Dei erga homines.
24. Δικκιουαενοι δωρεῶν Dum consequuntur immunitatem a poenis et benescia diυina gratis, non ceu debitam mercedem observatae legis Μosaicae, sive etiam naturae. τν αὐτου-DEius fauore et gratia. Felicitatem a Deo promissam. Paulus inquit, et nominatim veniam peccati esse simpliciter habendam pro beneficio omnibus sine discrimine peccatoribus II
584쪽
sponte oblato; non habendam esse pro praemio, quod
certis certarum rerum observationibus Praegressis acquiri demum et conciliari debeat. δια τῆς - 'Iησου θPropter redemtionem, quae per Iesum Christum praeglita eSt. 'Aπολυτρωσις in genere est redemtio, Iiberatio a quovis malo vel periculo, interdum autem, ut hic, liberatio a poenis peccatorum, eorumque imperio. CL annot. ad Matth. XX, 28. Comprehendithaeo Christi ἀπολυτρωσιe, quicquid is docuit, fecit et passus est, eo consilio, ut homines malis Iiberati, praecipue peccato, malorum sente immunes, veram selicitatem adipiscerentur. 25. 'ον προέθετο - ανοχν του Θεου Quem Deus opoauit expiatorem, ster sduciam in eius morte collocandam, ut declararet benignitatem 4uam, eo quod remittuntur peccata olim commissa, Pro leniatate sua. 'Ιλαστή ριον, sc. Θυμα, vel ἰερεῖον, Pro dono propitiatorio usurpat Dio Chrysostomus, Orat. XI. ἱλαστηριον 'Aχαιοὶ τν-τν Γλιαδι, Propitiatorium hoc donum dederunt Achiui minerυae Niensi. De Dictima propitiatoria usurpat Iosephus de mec. 17. de honesta morte pro religione Maccabaeorum: δια του αἴφατος των ευσεβῶν ἐκalνων, καὶ του ἰλ α στη ρ Io υ του θανατου αυτῶν mortis propitiatione Oata προνοια τον 'Ισραήλ προκακοθΘorae διέσωσε. Aliis Iλαστηριον, subintelleolo ἐπίθεμα est operculum arcae
foederis, II DI Exod. XXV, 17. aIiisque locis. Ioseph. Anti III, 6, 5. Supra hoc operculum aureum areae foederis duo Cherubini aurei eminebant, tinfla Deus oracula edebat Exod. XXV. 23. Num. VII, 89. ubi nubes, symbolum gratiosae Dei praesentiae, appa-
585쪽
IN EPlSTOLAM AD ROMANOS. CΑΡ. III. 581
rebat; ubi etiam Pontifex quotannis semel die expiationis sumtum faciebat, et sanguinem bovis et hirci adspergebat, qui ritus pertinebat ad expiandum. Levit. XVI, 13. sqq. Volunt igitur Iesum h. l. comparari cum operculo arcae foederis Sed tertium comparationis vix reperiri poterit. Nam summus quidem Sacerdos adfudit sanguinem arcae foederis ad expiandum; num vero Christi sanguis dici potest adfusus esse ipsi Christo, quasi ipse similis esset arcae aut operculo foederis' Igitur λαστηριον vertendum esse Puto et expiatorem, eum qui habeat vim expiandi. Nam vocabula a verbis derivata, quae desinunt in 1 ριον. indicare
solent id, quod habet vim aliquid efficiendi, ut
ριον, quod habet vim servandi, καυτηριον, quod habet vim urendi elo. Expiator est, qui conciliat invicem inimicos. Ita vero Christus appellatur, quia morte sua effecit, ut homines scirent, Deum velle ignoscere resipiscentibus et credentibus, et vicissim homines, quorum animi alienati erant a Deo, cum eo in gratiam
Tedirent. Deus eum προέθε ro, omnium con8Pectui exposuit, i. e. effecit, ut omnes scire possent, eum esse
expiatorem, partim facto, dum Christus pertulit mortem in Omnium conspectu; partim institutione, dum
curavit, ut homines edocerentur, mortem eius e88e Ra- Iutarem. A α, Sanguis, mors cum sanguinis effusione coniuncta; et quia Christus praecipue sua morte nobis gratiam Dei promeruit, hinc αῖμα frequenter pro toto illius merito adhibetur. In mortem Christi
exedit, qui confidit, eam mortem sibi ess Ralutarem, quae ob illam mortem promittuntur, ea 'etiam accipi, ita ut non amplius sit opus sacrificiis, expiationibus
et satisfactionibus aliis. Huius rei oonsilia et effectua
586쪽
exprimuntur aio: εἰς ἔνδειξιν τῆς δικαιοσυνηο αυτου Ut declararet benignitatem εuam. Sio Gen. XIX, 19. LXX. hebr. Vzn vertunt δικαιοσυνην σοι. Cf. 2 Pet. I, 1. et in Prophetis saepissime. Benignita tam Dei intelligi, docet contextus; nam remissio peccatorum et receptio in gratiam est beneficium, ex bonitate Dei profluens. Πάρεσις remissio, condonatio Peccatorum. Discrimen inter παρεσιν et αφεσ.ν, quod nonnulΙi statuunt, ex scriptoribus bonis probari nequit. De iis, qui in litibus Cocceianis de hac re disputarunt vid. σossitis in Curis ad h. l. Tὰ προγεγονοτα ἁμαρτηματα
non sunt peccata tempore V. Τ. ante manifestationem Μessiae commissa, ut nonnulli existimant, sed peccata commissa a credentibus antequam per Teligionem oliristianam emendarentur, et fide remissionem peccatorum adipiscerentur. 'Εν τῆ ανοχν του Θεου, i. e. oe mori more hebraeo, nomen pro relati φq: pro Ienitate sua.
CB IIV q. Sensus est: Nunc Disus benignitatem ethonitatem suam in eo ostendit, quod credentibus te- mittit peccata olim ab ipsis commissa, pilo sua Ienitate
26. Προρ ἔνδιιειν - καιρω 3 Repetit quod dixorat, ut saepe solet, ubi quid altius vult infigere animis. 'Εν τῶ νυν καιρω, hoc ipso tempore, quo nos Apostoli vobis hanc benignam Dei voluntatem significamus. εἰρτο εἶναι -- 'Ιησου J Ut appareat, eum ESSs benignum, et absoruere quemlibet credentem in Iesum. Cf v. 25. 'Ο ων ἐκ πωτεωe, credens. Constructio est similisei, quae est supra II, 8. δε ἐριθείας. Ergo praestantia xeligionis christianae praecipue in eo cernituT, quod Per eam monstratur via perveniendi ad eam feliditatem, quae est in venia peccatorum, vacuitate a metu
587쪽
IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. IIl. 583
poenarum, animi tranquillitate . et spe felicitatis aeternae. Talem selicitatem lex Mosaica non docuit. Non
enim promittendo unimum peccatoris tranquillavit, sed poenas minando terruit, F. 20.27. Ex iam dictis concludit Apostolus, non habere Iudaeum amplius, quo glorietur . et se meliorem gentilibus esse existimet. Που Ουν η καυχησις is Qua nomigitur Causεa gloriandi superest Iudaeor Quid ha. het Iudaeus amplius. quo glorietur, et se meliorem esse paganis existimet 2 Respicitur ad O. II, 17. Thoo.dOretus: καυχ πιν ἐε καλεγ τό ύψηλον των 'Ιουδαίων φρονnwα. Nam ii propriae virtutis praestantiam iactare solebant. Non amplius locum habet glo-xialio Iudaei). Theodoretus: Gκ εἶπε, κατελυ.'η, ἀλλ' ἐξεκλείσθη αντὶ του, ουκ ἔπι χώραν εχει. dimirum, ademta est tibi, Iudaee, gloriatio tua, posteaquam divina voluntas Omnes orbis nationes aequat in negotio Evangelii. Defertur et gentibus salus. δια ποιου ιόμο , των εργα)ν; ουχιὰ Per iam doctrinam cademia est gloriatio) p num per eam, quae opera Praescribit, qua lia nimirum exigit lex Μosis p Minime vero. Nam anistea evicerat Apostolus, omnes homines propter Peccata esse poenis obnoxios. Igitur nec Iudaei de sua virtute
gloriari poterant. αλλὰ διά νόμου πωrέωο Sed per doctrinam, quae fdem praecipit. r nn h. l. doctrinam significat, et Paulus hoc vocabulo eo libentius utitur, quia voci r 'NI Iudaei erant adsueti. Haec igitur doetrina fidei omnes homines aequat, eo8que heneficia divina expectare iubet 28. Λογομεθα - νόμου Canaemo enim, fde
588쪽
hominem absolai, nullo respectu habito ad facta ge msaica praeScripta. Pro ουν legunt γαρ nou- nulli codices antiqui, quibuscum et Versiones quaedam et Patres consentiunt. CenSemus enim. Respiciunt haec verba ad T. 27. δια νόμου πBτεως. cf. v. 22. Sensus est, quemvis hominem adipisci veniam peccatorum et gratiam divinam, dummodo Christo fidem habeat; neo opus esse ut gentiles circumcidantur, et Iegem Μosaicam observent; non suspensum esse hoc Teneficium ex lege Mosaica et oeconomia uni genti propria; non excludi paganos, neque praecludi ulli homini, qui peccavit, aditum et spem; 8ed legem et oeconomiam hanc potius cessare, et introduci aliam conditionem, πωτιν, quae BPud omnes nationes Iocum habeat. Νομονα I. esse legem Μosaicam patet ex iis, quae statim
29. 'Η Ιουδαίων - καὶ ἐθυων Utrum enim Deus ιolis Iudaeis faυet 8 an et reliquis gentibus P sane et reliquis. Vocabulum Θεος, semel positum, sed inexplicatione his sumendum. An Deus ille Uerug, hinius mundi et humani generis opifex, Dult tantum De , i. e. εο itator atque ευεργει re ESSE Iuda - rum P Sio Iudaei existimabant. Quia enim Deus ab insignibus beneficiis, quae patriarchis polliticus erat, Deus Abrahami, Isaaci et Iacobi dici voIuit Exod. III. 6. Pharisaei id ita interpretari solebatit, ut gentiles a divina benignitate sere prorsus excinderent. Docet ergo Apostolus, Deum universo generi humano per Christum hene cupere.
30. 'Επείπερ - διρὶ τῆς πίστεως J Siquidem unus
589쪽
IN EPISTOLAΜ AD ROMANOS. CM. III. 58s
idemque Deus eat, qui absolυet et Iudaeos propter sdem, et gentiles propter sdem. 'Εκ, propter. Fui.
Pro Praes. et praeteriis. Frequentissimum id, ubi notantur actus continui. Δι α τῆς πιστεως, propter sdem, non differt a phrasi ἐκ π έστ εω ς. Deus, Omnium hominum Pater et ευεργει , omnibus bene cupit, omni-hus unam eandemque rationem veniae et salutis per
Christum eiusque religionem Patefecit. 51. Νομον- ίστωμεν An igitur doctrinam Neteris Testamenti tollimus per doctrinam de fde Θ Μinime, εed doctrinam Deterem confrmamus. Ostendit Paulus ah hoo comm. 31. usque ad O. IV, 26. docuisnam Apostolicam de fide non repugnare doctrinae V. T. sed potius cum ea optime consentire. Νομος h. I. non potest referri ad legem ritualem Mosaicam; hano enim abrogatam esse Apostolus saepenumero dixit; neo
etiam leges de moribus regendis intelligi possunt, quum non possit reddi ratio perspicua modi, quo lex ista per doctrinam de fide sit confirmat . Intelligitur ergo doctrina quas in sacris libris V. T. continetur. Nempe haec ipsa soripta U. T. necessitatem fidei commendaverant ; quamobrem Pau us clare dixerat T. 24. δικα συνην Θεου, quae non proficiscatur ab observatione legis, esse μαρτυρουμένην Detro του νόμου καὶ τῶν προφητῶν. Hano rem statim amplificat Paulus universa dia- Putatione c. IV. quae e R T. scriptis demonstrat, Ah-rahamum Me sua placuisse Deo, et hactenus δίκαιον declaratum fuisse. III ντιο h. I. est doctrina de fide. Καναργεῖν proprie est inutilem reddere; per μετά- ψιν autem dicere, rem aliquam esse inutilem; fabaam declarare doctrinam aliquam; contra eam di
590쪽
putare. Νομον ἰστα αεν, Scripturis suum honorem vindicamus, earumque auctoritatem sequimur. εisto, colloco. 6tare fiacis, i. e. citabitio, confirmo. Connectendus igitur hic versus cum capite sequenti, in quo prolixius ad obiectionem hoc commate PrOp sitam, respondetur.
i. Dixerat Apostolus o. ill, 28. hominem De αιουσθαι. πωτει, b. - εργων νοαου, nec hanc doctriuam pugnare cum doctrina in libris sacris V. T. tradita, v. a1. Hoc nunc confirmat et probat, et quidem Απωτει hominem δικαιουσθαι, . 1-9., et re εργων νοαουν. 10. usque ad finem capitis. TI ουν - κατα σαρκας iouid ε. g. Abrahamum dicemus conεectatum e sexternis rebus P ουνέ particula transeundi, h. I. Terri PoleSt: exempli caussa. Κασα σαρκα Teserri debet ad
ευρηκέναι, et est pro δια σῆς ἐν σαρκὶ περιτοαῆς, vel ut Theodoretus explicat: ἐν ἔργοις. Signincantur res exinternae, quibus Iudaei gloriari Solebant, e. g. circum. cisio, oblatio decimarum, sacrificia elo. Post ἐρουμεν non est ponenda interrogationis nota. Ευρώκειν, NSU, consequi, habere, Gen. VI, 8. XVIII, A. Sio Strabo L. XVI. do filiis Herodis dicit: Θεραπεία πολλη μολις ευροντο καd ad ov, muIUS ObSequila Potratatem. reo deundi Dis impetrarunt. Interrogationis via est, ut neget. Nulla Iaua Dei felicitas contigit Abrahamo ex circumcisione. Alii κατα σαρκα reserant ad πατέρα, ut sensus sit: Quid igitur dicimus, nos Abrahamum nactos esse putrem p Sad hanc explicationem Gram-