장음표시 사용
621쪽
IN EPISTOLΑΜ AD ROMANOS CAP. v. 61 et
iustifieatio. Sed intelligitur praeter mortem animus is, qui, quod certo consilio ab eo Postulatum fuerat, ut moreretur, id Iubenter ac Promte suscepit et subiit. lCf. Phil. II, 8. Δίκαιοι, insontes, im niunes a poenis. κατασταθῆσονται opponitur τω ἁμαρτωλοὶ κατεστα Θησαν. Nullum ergo, quod hanc rem attinet,
est discrimen inter Iudaeos et Gentiles. Per Adamidelictum Omnes homines, non soli Iudaei, addicti sunt morti et poenis; per Christi perfectissimam innocentiam omnes, non soli Iudaei, ab his poenis liberari et selices reddi possunti Quid vero lex ' dicere poterat Imdaeus. Si ita se res habet, ut Christus caussa vitae sicut mortis Adamus, quid ergo egit lex Μosis p Ra-
20. Ναβος δέ παρεισῆλθεν i. e. προσετέθη ut Gal. IIl, 19. Lex υero quaedam inluper accessit , Post Adami peccatum et mortem. Legem Μosaicam intelligi, Per se Patet. ἴνα πλεονασς το παραπτωμα i. e. ut atrocitas peccati eo magis appareret. Hebraeis Raepissimo esse dicitur quod apparet. Sic περιψσευειν est abundantius apparere, supra III, T. Potest vero Daeetiam ἐκβατικῶς sumi, ut sensus sit: eo mentu, Ut numerus peccatorum multiplicaretur. Πλεονα βου pluε habeo, copiosus sum, multiplicor. Ρer legem Mosis auctus est numerus peccatorum. Haec enim Iex mesta prohibuit in se licita; praecepit multos ritus. Has Ieges saepe transgressi sunt Iudaei, et poenas sibi consciverunt. Igitur vana erat eorum gloriatio suis operibus confisa. ου δὲ - χαριο) mltquam autem inεigniter auctum erat peccatum, multo magis benignitas diuina sa μεeruiti οἴ, so. χρόνου, quo tempore,
622쪽
postquam. 'Επλεθνασεν et υπιρεπερίσσευσεν, non depra enti, sed praeterito tempore accipienda. Non satis habuit Apostolus dicere ἐπερίσσευσεν, sed PraeΡΟ- sitionem augentem addidit, ut intelligeretur, nullo mo- dct ἀμαρτίαν et ριν comparari invicem posse. 21. Im ασπερ - κυρίου ημωνὰ Ut, quemadmodum peccatum Uim Suam exseruit per mortem perniciem , ita etiam gratia Uim suam exserat, Per Veritam
peccatorum ad felicitatem c quae contigit) per L
sum Christum, Dominum noltrum. ΒαιΠλευειν, ocv. 17. 'Κν Θανατω, per mortem, noxam. Sicuti omnes homines sunt peccatores, ita etiam omnes D Tam peccati genserunt. Cf. v. 17. 'H χάρι ς, bene cium per Christum promissum. Iloo aeque universale debet esse ex consilio Dei ac peccatum cum sua no n. Δια δικαιοσυνης, Per absolutionem a Peccatis, quae est fructus praecipuus huius χαρι e. Huius autem iterum fructus est ζωὴ αἰωνιο e, felicitas aeterna. Est. igitur in hoo commate epilogus simul et compendium totius sermonis, cuius scopus est is . ut Paulus ostendat, sicut ab uno late serpserit. malum, ita ab uno Iate spargi Bonum. Non confert utriusque Proρος tionis modum et rationem, sed tantum unitatem auctoris, et rei amplitudinem, licet diversa fuerit propagationis tum caussa, tum ratio. Christus nempe haud paullo aliter nobis prodest, quam obfuit Adamus; fecit enim multa, multaque passus est ex voluntate et consilio nos salvandi, quum Adamus ne cogitaverit
quidem de perdendis posteris. Quod euim omnos eius posteri nascuntur infirmi, moralitatis inseii, tali praediti natura, in qua cupiditas facile praeponderet, id
623쪽
non pendebat ab Adami libera voluntate, sed ab ordinatione divina. Itaque est quidem quaedam similitudo Adami et Christi, sed magna etiam dissimilitudo.
Sequitur tractationis dogmaticae altera pars, qua respondetur ad varias obiectiones, quae doctrinae superiori opponi poterant, et fortassis etiam solebant. Et hoc quidem O. Ul. prolixe demonstrat Paulus, hac doctrina hominibus non dari occasionem et licentiam peccandi; esse potius illius hanc vim, ut ad mentis ervitae emendationem monstret viam, atque ad eam incitet hominesque permoveat.
1. Τί οἶν - πλεονασν; Sed obiiciat aliquis, nemseυerandum igitur GSe in peccato, ut beneficii illius o. V. m. magnitudo magis appareat. ΤΙ Ουνυουμεν; quid ergo dicemugy Ηaeo formula plerumque apud Apostolum obiectionem exprimit. obiiciat quis. Cavet nempe Apostolus, ne quis ex dictis c. V. 20. impiam hanc sententiam eliciat, sine periculi metu indulgere posse hominem christianum peccatis. 2. M γένοιτο Adversantis est, ut supra III, 4. 6. 31. Nurio modo. Absurdam et impiam esse sententiam istam Apostolus affirmat, et nunc copiosius declarat, quantopere homo christianus per ipsam religionis christianae professionem ad vitam piam et honestam sit obstrictus. ο ινες
ἐν αυτῆς) Quomodo enim nos, qui peccato miseri factilumus, eidem amplius dediti simus ' Vecta ολνεα ἀπε-
624쪽
. νοuεν τῆ ἀuxρτία grammatico duplici modo explicari possunt: 1 Nos qui Salediximuε peccato. Nam mortui dicimur respectu alicuius rei vel Personae, quacum nihil nobis est negotii. Plauti Cliteli III, 1. 16. Nihil mecum tibi, mortutia tibi εum. Persa I, 1. 20. Mihi quidem tu iam mortuus eras, quia te non Nisitaυi. 23 Nos qui proPter peccatum mortui Sum . Eoo sensu de Christo dicitur infra v. 10. νῆ ἁμαρτίλα πέθανεν. Neo abhorret haec explicatio a loquendi modo apud Graecos et Hebraeos. Eurip. Andromach.
tuam. I aeo interpretatio omnino praeserenda esse videtur, quia et usui loquendi huius epistoIae, et seriei orationis est convenientissima. Est autem μοθνησκειν h. I. miserum ESSE, Noxam peccati sentire. Cf. quae
supra o. U. 12. de vocabuli Θαυατος significatione monuimus; inprimis vero comma 23. huius cap. et c. VII, 10. Haec peccati miseria in eo egi, quod homo inteI-1igentia atque ratione gaudens, cupiditatibus pravis brutorum instar mancipatus est, quae est turpisgima servitus sinfra v. 12. sqq. ; quod iudice Deo culpam sustinet csupra c. I. 29 - 32. III, 9-19H; quod non Potest omni metu vacuus vivere, o. IlI, 19. 23. ; quod futuram etiam post hanc vitam peccatorum miseriam timere debet o. VI, 23. . Hano peccati miseriam, inquit Apostolus, ex parte iam experti sumus. Nemo autem miser esse vuIt. Ergo non potest fieri, ut amplius peccato nos manciPemus. πως ἔτι fisouεν ἐν α υτν Qui feri possit, ut eidem adhuc dediti simuε, eo quo delectemur P In re aliqua viυere est, totum ei esse deditum. Aelian. Var. Hist. II, 13. οτι φιλοινοτα- τον ἔθνος το των Ταπυρων, τοσουτον, ωστε ζῆν αυ-
625쪽
νονο ιν orνω, καἰ το πληῖστον του βίου ἐν τῆ πριο αλτον eμιλία καταναλισκειν. Adeo dedita Dino est gens pyrorum, ut in υino υiυat, et plurimum υitas tempus in id insumo t. Philostratus V. Apollon. ἐνποτοις Πῶς hic non το πάντιος α δυνατον, sed rei
indignitatem ostendit. I. 'Η ατ glas - Uareris μεν; Aut ignoratis, nos, quotquot in ChriStum Iesum baptizati sumus.
in mortem eius baptizatos esse ' Alio argumento confirmat Apostolus, indignum esse Christianis perseverare in peccatis, dum monet, quemlibet Christianum Baptismate suscepto se obstrinxisse ad novam gentiendi et vivendi rationem. Baptizatur in aliquam personam, qui illi obstringitur, et ideo nominatim obstringitur, ut illius personae doctrinam de religione teneat: obis stringitur etiam officiis, quae illius personae sectatori-hua propria sunt. Cf. 1 Cor. X, 2. I, 13. In illis doctrinis, quibus baptismate obstringimur, est etiam haeo: Christum mortuum eεεs Pro peccatiS nostris, et quod in toto hoc loco notandum, misera morte Periisse, supplicio affectum esse. Quare Apostolus dicit: εδε τὸν Θανατον αυτου Xραττου ἐβαπτωθημεν, Rublice pro-frasi sumuε, nos credere, Chriδtum mortuum era ,so. Pro peceatis nostris. Videtur autem simul inessa hoc: baptiEati sumus εἰς τO' αποθανεῖν συν αυτω, δαε-cepto baptismate profeSSi SumuS, moriendum esse nobis, sicuti ipse mortuus est. Similitudinem hano magis Nerbis, quam re contineri, facile patet. Christus in cruce est mortuus. Christianus moritur, dum veterem illam malam vivendi rationem ahi icit.
626쪽
4. Συνεταφημεν - Θανατον θ i. e. ἐταφημεν ωσπερ αυτος. Sepulti gumus sicut ipse, baptiεmate, quo quasi mortui Sumua, suScepto. Cf. Col. -- mersio in aqua baptismatis, ex eademque egressus erat symbolum vitae pristinae abrogandae, no aeque contra instituendae. Hinc baptizatos partim mortuos atque sepultos, Partim in vitam novam denuo resuscitatos dici solenne erat. Recte monent docti, Propter hunc haptismatis sensum mysticum immersionis ritum retineri debuisse in ecclesia christiana. suae περιπατη- σωμεν Unde Sequitur, giciat ChristuS DSua resurrexit ex mortuis υi et potestate patris. ita nobis noυα ratione rase υiUendum. Iνα h. l. est ἐκβατιμον. Δια r. δ. τοὐ πατρος, Di et potvitate patria, g. secundum alios suo ipsius a Patre accepta maieMate disina.
mate, vel suscipienda religione christiana, promisimus novam sentiendi et vivendi rationem, simul etiam promisimus, nos similes fore Christo, eiusque exemplum per omnia esse imitaturos. Iam vero Christus post re lium in vitam desiit vivere inter homines pristino
more, et in coelum susceptus est. Ergo oportet etiam nos novam inire vitae rationem, coelestem vivere vitam.
Ex parte tantum comparari Christianos cum Christo per se apparet. Similitudo enim tantum in eo est, quod Christus post reditum in vitam non amplius vixit ut Iudaeus inter Iudaeos, sed coelestem vitam vivit. Ita etiam, qui eius religionem suscipiunt desinunt esse
Iudaal et Ethnici; imitantur Christum in coelis vivemtem, deposito pristino sentiendi et vivendi more. Cc v. 6. Christum innocentem vitam in his terris egisse,
627쪽
et hae parte dissimilem fuisse hominibus, non negat Apostolus, sed ut omnibus notum omittit. 5. Εἰ γὰρ συμφυτοι - Θανατου αυτουθ Si enim Christo similes facti sumus respectu mortis eiuS. Dicuntur συμφυτα de his, quae uno eodemque loco sata sunt, quae alias dicuntur εμφυτα, insita. lam quoniam ea , quae vel eodem loco consita vel insita
sunt, vere possunt dici inter se coniuncta et adunata, fit ut συμφυτος unamquamque rei denotet cum aliena coniunctionem, quo Rensu alias Ponitur συμ
veluti apud Aelianum Hist. Aniin. U, 21. ubi animal ait, συμφυῆ σκιαν αποδεω ται του ἰδίου σώματος, Similem Cum Corpore umbram facit. Ioseph. t. XU, 11, q. συμφυτού σφραγίς Simillimum ελgillum. Plato Timaeo o. 2ς. αἴσθη ν αναγκαῖον ει μίαν πῶσιν ἐκεr βιαίων παΘ μ ατων ξυμφυτον γίγνεσθαι, quae Cicero vertit: necesse erat Sensum existere unum communemque omnium, υehementiore
motu excitato. Συαφυ-οι τω ὁμοιωματι igitur sunt coniuncti similitudine, i. e. similes. Similes autem reddimur Christo respectu mortis eius, dum desinimus vivere more pristino, non amplius studemus terrenis rebus, quasi in his esset summa nostra selicitas. καὶ της α γαστάσεως ἐσοαεθα) Plena oratio esset: αλλακαὶ συμφυτοι τω ομοιωματι τῆς ἀναστασεως ἐσομεθα, profecto etiam regpectu resurrectionis similes ei fieri debemus. 'Εσομεθα, eage debem . ut τι ποι -
σομεν, Luc. III, 14. 'Aλλα, profecto, utique, hebr. μου. Fit hoc, dum ad honorem et gloriam Dei novam vitam agimus, et magis illis coelestibus, quam terrenis et caducis huius vitae bonis studemus. Cf. Col. III, 1. 2.
628쪽
Non enim eam, quae proprie dicitur, e mortuis Tesue rectionem, sed potius ipsam illam καινότητα σῆο Oie v. q. intelligendam esse, contextus ipse . inprimis vero . 11. Perspicue docet. 6. Τουτο γινωσκοντεO Et hoc cogitemus; infgamus animo. Sio γινωσκειν et voces similes intemdum Sumuntur. οτι - σ υ ν ε στ α υρωθη Sensus est:
Veteri illi et Ditiosae sentiendi rationi vim esse inferendam. Factum esse dicit, quod fieri debet. Pergit ex cruce, morte, et resurrectione Christi multas sumere similitudines, et eis aptare allegorica loquendige ra, quod ipsum I dicitur Hebraeis. 'Ο παλαιοeανθρωποο hic et Eph. IV, 22. est mens, animus Nitimatis vetus qualiε Olim erat, quum nondum facti essent Christiani der alte Sinn unci die alte Den-kungsart). Est nempe ανθρarareς Pro νους mer S, quae Paulo dicitur homo in homine. Vocatur etiam o ἔσω ανθρωπος Eph. lII, 16. Plato de rep. IX. ταυανθραρπου o ἀντος ανθ ρωπος εσται ἐγκρατέστατος.
Ialliut Rub. f. 10. 5. Caro est Dratis interioris hominis, spirituε Mi homo interior, cuius Uratis compus est. Adiungit Paulus prosopopoeiam, qua deIectatur plurimum. Tribuit enim rei inanimatae, i. e. accidenti id, quod est animatorum. Veterem illam sentiendi consuetudinem dicit, ad similitudinem Christi eruet esse assigendam; sicut fruci affixus non sine gravi do. Iore moritur, ita illa vitiosa natura non sine doIore visua Privatur. ινα καταργηθy το σωμα τῆς αααρτίας Ut instim peccatum cupiditas male agendi) υim suam amittat, et quasi occidatur. Το σῶμα τῆς αααρτίας non corpus est, sed σαρε, sive vitium animi a peccato
629쪽
IN EPl STOLAM AD ROMANOS. CAP. VI. 625
prosectum. Similis huic phrasis Col. I, 22. ἐν τῶ σώ
τία c. παραφραστικῶς αίτη ν ἀμαρτία. Καταργεῖν, Occidere, vim et effficaciam alicuius rei tollere, abolere. του μηκέτι - ἁμαρτία Tου Pro ενεκα του, ut saePealibi. Πe posthac peccato. s. υitiosae conεuetudini Scrutamus, ut ante Rervivimus. Nam domino mortuo non amplius debemus obsequium, in qua prosopopoeia Apostolus pergit v. 12. seqq.
r. 'Ο γαρ - άααρτίας Qui enim mortuus eSt, ibber est a peccato, sive amplius non peccat. Quum igitur Christiani cum Christo quasi mortui sint, non amplius peccato serviunt. Praeserenda tamen videtur Noppii sententia, ita explicantis locum: mortuum enim esεe, et non amplius indulgere PeccatiS, Eune unum idemque. Addita nempe haec esse videntur, ut foris 'mulam ἀποθανεῖν improprie accipiendam esse, appareat. 'o ἀποθανων se. αμαρτία, quod ex verbis sequentibus: απο τῆς αααρτεις est repetendum. Δικαι- ουσθαι ἀπο τῆς ἁμαρτίας, i. e. δίκαιον s. ἐλευθερον εἶναι ἀπο τῆς ἀμαρτίας, μηκέτι ἀμαρτάνειν. Cf. Aot. XIII, 38. 39.
8. Εἰ 8st ἀπεθάνομεν συν Xριστῶ) Quum igitur mortui simus sicut Christus. EI. quum. Δε, igitur, ut hio Syrus habet. Vide dicta ad v. 6. πιστεύομεν αυτῶ Credimuε, υiυendum etiam esse nobis ita uipse Diuit, nempe sancte et in aeternum, vita coelestet felicissima. Verbum συζησομεν υitam Sarinum et aeternam simul complectitur. 9. Εiδότες - κυριευει Chri tuS enim, ut εcitu, mus III. 40
630쪽
post reditum in vitam noli ampliuS moritur; mora in eum non amplius habet υim aut potestatem. Sic
nec nos decet redire ad morem pristinum , vel iterare peccata, quibus nobis mortem, miseriam conscivimus. Debemus Perpetuo vivere nova illa ratione, cui nos baptismate Obstrinximus.10. 'o γάρ ἀπέθανε) Quantum enim attinet, quod mortuus eat Christus. 'o pro καθ' o. Κατὰ autem saepe est: quantum attinet, quoa attinet aci; ut Acti
Propter, peccatum mortuus est Semel, et quidem misera morte. Ty ἀααρτία, i. e. υπεο τῆς ἀμαρτίας, ad expianda peccata. Res ipsa docet, aliter homines ἀποθνησκειν τῆ ἀπιχρτία, aliter Christum. Amat Pau- Ius Paret Ietismum, in quo interpretando multa cautione opus est. ο δὲ - Θεω) Quantum Nero ad eius υitam attinet, viυit eam DEO, i. e. sic, ut Omnia ad honorem Dei referat, qui maiestate atque dignitate sempiterna eum exornavit. Etiam nunc in statu suo excelsiori se accommodat voluntati Dei. Curat nempe, ut doctrina propagetur, largitur hominibus salutem etc. Cf. Phil. Ιl, 11. Sio et nos, postquam meliores esse coepimus, indesinenter pie vivere debemus, omnemque vitam nostram componere ad voluntatem divinam. Dionys. Halio. IlI, 17. αλλ' aυσεβὲς μεν, ἔφη. πραγμα ποιεῖτε, ιο παίοεc, τιν πατρὶ ζων τερ, καὶ οὐδεν ανευτῆς ἐμῆς γνωμης διαπραττομενοι. Quintil. Deciam. 322. Cognosce animum meum. Sicut υoluisti, tibi Dixi, tibi moriturus fui, nulli alii in hoc pectore Iocus fuit. 11. Oυraa καὶ - κυρίω εμιωνὰ Sic et υos statuite,