장음표시 사용
641쪽
IN EPISTOLAΜ AD ROMANOS. CAP. VII. 63r
tres mei, vos etiam mortui estis legi per Chriεtum. TZστε, pro ουτως; nam sequens καὶ est ἐπιδοτικον : et Sic bos quoque etc. 'ΕΘανατωθητε, interfecti estis, i. e. mortui, τω νομω, Iegi Mosaicae, soluti estis obligatione eius. Est similitudo. Puemadmodum uxor, defuncto marito, libera est, ad eundem modum vos nunc liberi estis a lege. Antequam vos IudaeO- christiani susciperetis doctrinam Christi, vinculo obstricti eratis legi Mosaicae. Nunc autem quum per baptisma mortui estis c. VI, 5. q. , dissolutum est vinculum inter vos et legem Mosaicam; liberi estis a lege ista per corpus Christi, cruci affixum scilicet; nam corpuε h. I. debet spectari quatenus interfectum est. Ergo erit: Per mortem Christi. Christus enim morte sta vim legis, quae peccatoribus mortem minabatur, sustulit, ita, ut in Christun, vere credentes a legis iuribus omnino liberi sint. εχ - ἐτέρφ Ita ut nunc siti alius imperio subiecti, non amplius veteri illi et abrogatae legi, sed Christo, ut statim addituri Ecclesia sponsae comparatur. 2 Cor. XI, 2. Eph. V, 29. ἐκ νεκρων - τω ΘεωJ Qui ideo e mortuis resuscitatus rat, ut nos Christiani noυam, Deoque dignam aga-mUS vitam. Verba να καρποφορησωμιεν. τω Θεω iumgenda sunt proxime praecedentibus, τω ἐκ νεκρων ἐγερ- ΘένG. Si enim ad εχ το γεν. υμ. pertinerent, Rcriben dum fuisset: καρποφορ αντε, non καρποφορησωμεν. Per sequitur similitudinem; nam et partus in matrimonio fructus dicuntur.. Disciplinae Christi fructus Runt egregia facinora. s. n
5. 'Ora - σαρκὶ) Quum enim imbecillitati naturae riOδtrae relicti essemus, nempe sub sola lege,
642쪽
sine Christo. Theodoretus: ἐν τῆ σαρκὶ, τουτέστι τῆκατα νομον ποDτεία, in conditione illa, quae sub Iege erat. Σαρε enim opposita τα; πνευματι, saepe infirmum aliquid et miserum denotat; saepe etiam ipsam
Iegem. Incipit iam Apostolus ostendere, Iegem Mosaicam non potuisse praestare id, quod nunc nobis praestat lex nova, doctrina Christi; legem illam haud fuisse praeditam vi illa, quae opus nobis est ad compescendas malas cupiditates, et ad sancte vivendum. Bene haec sunt notanda, ob ea quae sequuntur F. 7. sqq. τα παθηματα - αέλεσιν ημων Commotioneε animi praυae, per legem excitatae et auctas Opus auum ediderunt per membra no3tra. τα παθηματα ταυαμαρrιῶν Cupiditates ad peccatum ducente5, GaI.
V, 24., appetitus pravi vehementiores. τα δια του νόμου So. φαινο αενα, aut γνωρι φιενα , ut Chrysostomus explicat, πλεοναζοντα, per legem patefactae et auctae. Posses etiam supplere οἱ popuὴν λαβοντα, V. 8. 11. ut intelligendas sint malae cupiditates legis occasione enatae. ἐνεργεῖτο ἐν τοῖς μέλεσιν ηαῶν J ΘuS filiam ediderunt per membra nostra, et impulerunt nos ad mala sicinora. Nam homines id, quod prohibitum est, eo magis appetere solent. Leges 1olae non emendare possunt animum, si nihil aliud accesseris. 'Ενεργsr- σθαι est Deponens, ac poni solet etiam rion expresso Accusativo, ut GaI. V, 6. εἰς το καρποφορῆθαι τα Θανατω Ut poenam nostram augeremuS; Proprie: ut fructus ferremus morti. Fructus ferre, ut v. h.', est actiones perpetrare sive honas sive malas, ex cogitandi, sentiendi et iudicandi ratione ortas. 'O Θάνατο c, miseria et noxa Reccati. Fructus fert τω Θανατιμ, qui peragit quae miseriam et noxam asserunt. Per Pr
643쪽
1N EPISTOLAM AD ROMANOS. CΑΡ. VII. 639
sopopoeiam ὁ Θανατος cum tyranno comparatur. Tanis tum abest, inquit Paulus, ut lex Mosaica nos a dominio vitiosarum cupiditatum liberare, et ad veram felicitatem perducere potuerit, ut potius vis malarum cupiditatum et poena Bugeretur.
6. Νυνὶ - γραααατορ) Aunc autem liberi sumus a lege Mosaica , mortui quasi reεμectu eius legis
qua tenebamur, ita ut Deum colamus ex Praescriptis noυag et PerfectioriS religionis, non ex praescriptis legis iantiquae Scriytae. Νυνὶ δὲ κατηρ- τηλῖμεν α iro του νοαου Πunc autem liberi lumus a lege, eiusque rigore. Cf. supra v. 2. Liberi a lege
sumus, quemadmodum mulier maritata n viro, eo moris
tuo. 'Aποθανόντερ - καrειχομε Alii Iegunt αποθα- νοντος , quae Iectio nata videtur ex interpretationibus Patrum, secundum quos Paulus dicer' voIuit, legem mortuam esse Christianis. Legendum, ut videtur, αποθανον τ ε ς, et cum verbis sequentibus coniungendum. Plena phrasis esset: αποθανοντες ἐκεινον csc. τω νόμω ἐν ast κατειχομεθα. Idem sensus, qui comm. q. x αὐ- χειν υim et rigorem legis indicat, ut κυριευειν V. 1. . Chrysogtomus: ωσανεὶ ελεγεν, e δεσμος δι' ου κατειχο- μεθα, ἐνεκρώθη καὶ διεμυη αἴ a τόν. καταπτα α δἐν
eommodate ad noυam eamque perfectam doctrianam, cui statim opponitur παλαιοτης γραριματος. Quidquid nempe est perfectum, et hominum consuetas vi res, vel scientiam vulgarium hominum guperat, intericlum vocatur πνευμα. Ergo mox est ipsa doctrina
644쪽
christiana, mox sentiendi agendique ratio huic doctrinae congentanea. οὐ παλαιοτητι γραμματος) Non secundum.veterem legem Mosaicam, litteris perscriptam. Γραμμα, Scriptum, membrana, Luo. XVI, 6. r. Lex ita vocatur, quia destituta erat vi et efficacia vere emendandi hominum animos, quia peccata non tolle-hat, sed Potius eorum memoriam renovabat. Hinc Patet praestantia reIigionis Christianae, eiusque Praerogativa prae lege illa Μosaica.
T. ΤΙ ουν - ἀμαρ rια: At dicat aliquis: .an I est cauεεα peccati P Metonymis, quasi dixisset: εἰ διάνομον ἀμαρτία. Dixerat Apostolus v. 5. assectiones animi pravas per ipsam legem commotas fuisse et auctas. Hinc obiicere poterant Iudaei, Iegis Mosaicae tenaces, ex mente Apostoli Iegem fieri caussam peccati. Hanc obiectionem refellit v. 7-12. Negat, ea. quae de so testato et vi peccati sub lege dixerat, ita esse capienda, ac si lex peccati veluti magistra, atque noxia esSet, quod adversarius potuisset obiieere, et. Ostendit, legem
arguere tantum homines et convincere male factorum.
Τί ουν ἐρουμεν; est formula Paulo usitata, quR o cupatur reprehensio: at dicat aliquis. Respondet Paulus ad hanc obiectionem: Mη γένοιτο - δια νοαου Ab sit hoc. mo potius peccatum non agnoScctbam
non habebam notitiam male eti nisi per legem. Qui legis notitiam non habet, is nec habet peooati,. i. e. malefacti notitiam. Hoc de prima hominum Retate capi debet; nam alia hominis aetas nulla expers est omnis motitiae legis et peccati. Vid. mori adclitamentum disputationis de homine. -bmittente se Deo, mips. 178M p. Νομος h. l. est lex quaevis,
645쪽
IN EPISTOLAM AD ROMANOS CAP. VII. Mi
sive sit humana. sive divina. Sensus igitur est: Lex Μosis hoo cum aliis legibus habet commune, ut doceat homines, quid sit non recte appetere et agere; habet hanc utilitatem ut ignorantiam moralitatis de-
rion cognoυDSem, NiSi lex dixiSael: Noli concupiscere. Ignorare cupiditatem h. l. est, eam hactenus , . ignorare, quatenus e lege diiudicatur, et, qualis sit, cognoscitur. Iam e lege cognoscitur, non omnia sine
discrimine appeti debere, sed certum appetendi genus certum gradum et modum dissuaderi, improbari, pro hiberi. Ignorat ergo cupiditatatem, qui ignorat eam esse illicitam, ut in exemplo addito, non esse alterius hona sic expetenda, ut tibi ea vindicare velis. Talia puer, alienus adhu o B legis et interdicti notione, diiu dicare et discernere nequit. Ut primum autem legis notitia oblata discitur, aliquid et aliquo modo appeti non debere, discitur et illud, agi hoc et hoc modo non debere, quod appetere, et hOG modo BPpetere non liceat. Notandum est hoc loco ac deinceps Paulum in prima Persona Ioqui, non quod de se agat; sed quod
modestiae caussa res odiosas sic exprimere malit, quod
ripse dicit μετασπ ματίζειν, 1 Cor. lH G. Talia et alibi occurrant. Scholiastes Horatii ad epistolam VIII. Lib. I. Reprehendit Celsum morositatis et inconatantiae, ita tamen, ut quae in eo carpit, in Se trari erat, quo reprehendat liberius. Sic in arte poetica: L . Dis esse laboro, Obscurus fio. Totum hunc Iocum doete illustravit Frid. Sam. I interbem, in Periculis exegeticis. Mengeringbusae, 1791. S. Illud in Μose: ουκ , Exod. XX, 14. non de sola
animi prava cupiditate, sed etiam de' ipsis, quibus mus ΙΙΙ. 41
646쪽
se exserere solet, artibus atque facinoribus est intelligendum.
lum, OccaSionem nacta per legem, effecit in me Darii generis cupidates. Docet nunc Apostolus, non tam in Iege, quam potius in ipso homine esse caussam et culpam, quare concupiscat prohibitum Η ἀμαρτία h. 1. est propensio, inclinatio hominis ad varia peccata; der Hang, die natiirliche migung etiam Bosen. Haec occasionem nacta δια τῆς ἐντολνe, Per Praeceptum, illud nempe: Ουκ ἐπιθυμησεις, effecit in me Uarii generis cupiditateS, artes pravas, et turpiffiima quaevis consilia. Ovidius Amor. II, 19. a. Quod IN cet, ingratum eSt: quod non licet, acrius urit. III,
gata. χωρὶρ - νεκρα) Peccandi enim libido, nisi lege quadam irritetur, torpere golςt, non tam facile in
prava facinora erumpit. Est enim hoc comparate dictum. Νεκρον, inera, quod υim Suam non eoerit.
s. 'Κναὶ ea ἔζων. χωρὶς νόμου ποτεJ Pergit Aposto-ilus in Metaschematismo, coepto com. T. Equidem Diuebam aliquando line legis notitia. Loqui ur Paulus de eo, quod omnibus hominibus evenire solet. Infantes nempe nullam habent notitiam Iegis; paulo post pueri discunt quidem Ieges quasdam et memoriae mandant, sed eas Parum aurant. 'Ελλυσης - ανέζησεν)Quum υero Iex mihi innotesceret, tunc properiSio ad malum exardebat. TMουσης τῆς εντολῆς, sc. ani mo meo; postquam notitiam legis accepi.
647쪽
IN EPISTOLAM AD ROΜANOS. CAP. VII. 643
10. 'Eγω ει ατέθανον) Ego Nero poenam mihi consciυi. Peccavi et merui poenam, intellexi, me miserum esse. Nam haec h. I. est significatio verbi απο- Θ νη σ κειν ut αποκτείνειν comm. 11. et 2 Cor. III, 6. ad mortem Dei poenam condemnare. Sio hebraicum a tu est mori, et mortis reum e3Se, miSeriam et
infelicem feri. Gen. XVI, 11. Respicit Paulus ad
comminationem poenae Gen. II, 17. καὶ ευρον - Θανα-
προς se iv αυτ ευρέθη γεγονυῖα) ερ Θανατον. Ευ- ρlσκομαι, Sum, appareo. Atque lex, coriSilio Salutari data, ejecit, ut poenam εubirem. Nam Propter imbecillitatem humanam lex non tantum mihi huno usum non praestitit, sed etiam propensioni ad peccata occasionem dedit, ut in mala facinora erumperet. 11. 'H γαρ αμαρτία - απέκτεινεν θ Nam prostentio ad malum occasionem arrmi S a lege, me decepit, et per eam Iegem miserum reddidit. Non ipsa lex, sed propensio ad male agendum me induxit, ut Iegem violarem. καὶ si αυτῆς απέκτεινεν) CL comm.10. Ἀποκra νειν h. I. est infelicem. migerum reddere. Non tantum Hebraei, verum etiam profani ἀποκτείνειν sic usurpant. Apud Plutarchum Discr. adul. et am. Cassius Severus dicit: αυτη τουτον νπα ζαία τον ανθρωπον απ o λιτε νεῖ, igia loquendi Iibertas hunc hominem perdet. Et Stryangaeus vio-Ientas sibi inferens manus, quod turpibus ipsius cupiditatibus gratificari Zarinaea noluisset, ad hanc scrip- .it: συ δέ μa απέκτεινας, tu mihi necis cauSSafuisti. Euripides in Troad. v. 717.12. Καὶ ν ἐντολή - αγαθη 'Η ἐντολ , vel est, prae-
648쪽
ceptum illud, de non concupiscendo, vel Praeceptum singulare quodvis. Sanctum, i. e. innocens, in quo non est caussa miseriae; aequum et iustum; quod vetat circumventionea et fraudes alteri noxias; borium est, et utile, tum quia iubet, ut alios diligamus tanquam nos ipsos, tum quia legem observantibus vitam promittit. 13. Το ουν - Θανατος; Ergone res bona mihi fuit caussa pernicieip Respondet Apostolus: αμαρσίαν esse causSam proximam migerise humanae, νο- μου autem occaSionem tantum remotam. Tο αγαθον, i. e. lex quae bona est. Θανατος h. l. αἰτία του Θωνοι του αλλα η ἀααρτία) So. ἐμοι γέγονε Θανατος. Sio mihi interpungendum videtur. Sed propensio ad malum mihi exitio fuit. Alii aliter, sensu fere eodem. ινα φανν - Θάνατον Itα ut manifratum fieres, peccandi procliυitatem occaβιOne accepta ex lege, quae bona est, mortem mihi ReperisSe. ννα φαν ii κατεργαζο ut φαίνεται καλουμ ένη, φαlνεται ποιέ- σας, apud Thucyd. , Plutarch. aliosque Profanos. 'Aγα- Θον h. I. est Iex, quae hona et sancta egi, v. 12. Da γένηται - ἐντολῆο Ut adeo procliυitas ad peccandum fieret longe pe3sima, occaaione tegis. 'Υπερβολi eminentia, excellentia, magnitudo. Paulus vero hane formam: καθ' υπερβολήν, ponere solet pro adverbio υπερβολ κως. Praeter modum. 1 Cor. XII, 51. 2 Cor. I, 8. aliisque locis. Hoc vult Apostolus: Apparuit,
propensionem ad malum esse maxime abominandassi; turpissimum enim est, Te hona abuti.
14. Ostiuεν - πνευματικός ἐστιν Scimus enim, Idi
649쪽
gem esse Perfectam, Praeclaram, bonam, v. 12. Est aempe lex virtutis Osiiciorumque magistra, Persectionis moralis norma, appetionique illicitae contraria. Πνευαα, min, in genere suo Praestans et eggregium,
cuius oppositum est σο ρε, infrmum, tenue ἐγω δὲ σαρκικος εἰμ0 Ego Uero trifrmus sum. praυis o Dctibus abripior, vel deditus sum. 'Eγω, iterum in sua persona loquitur Apostolus de quolibet homine non
Christiano, sitie Iudaeus Sit, siue ethnicias. Miror, Hoppium eorum accessisse sententiae. qui putant. Paulum de se etiam, et de omnibus vere Christianis haec licere. Contrarium non tantum ex verbis proxime se-luentibus, sed etiam ex ipso Apostoli consilio et uni-νerso nexu Orationis patere videtur. Vult nempe demonstrare, legibus εolis nullum iacile hominem mente emendari ;= ipsas etiam Ieges Mosaicas vi emendandi animum carere: hominem, peccato diutius assuetum ea animi impotentia laborare, ut quum maxime velit ac studeat sequi Iegem, huic rei se sentiat imparem, et in animo experiatur tantam, tamque continuam Pugnam inter appetitum animalem et rationalem cuἰ 15.),
ut a L, quod improbet et nolit, quod probet et velit,
exsequi non possit; hano autem vim emendandi hominum animos inesse religioni christianae, quae sola viribus instruere possit ad sancte vivendum necessariis.
Uide inprimis infra o. U II, 2. a. uhi expresse docet Apostolus, νομον σου πνευαατος τῆς ζωile Praestare id, quod nec lex Μosis, nec ulla alia lex hactenus praestiterit, vel praestare possit. infrmum, vel quicquid in homine est υitiosum et praυum. Nam veteres omnis vitiositatis in agendo origines ad corpus reserebant. Ostendit Paulus caussam, cur ex Iego aliud
650쪽
in homine consequatur, quam id, quod lex per se propositum habet . quia nimirum alia natura est legis, alia
peccati. Similes sunt Achabo. de quo Elias id praedicat, 1 Reg. XXI, 20. Ex quo patet, Paulum nec de se ipso, nec de aliis vere Christianis loqui Hi enim sunt Iiberi μο του νομου τῆς άμαρτία VIII, 2. 15. 'o γαρ κατεργα θααι, ου γινωσκabo Igitur quod facio non cyprobo. Nam sic In sumunt Hebraei, HOL VIII, 4. Matth. VII, 23. Alii: inscitis et inυitus facio, quas facio ου γαρ ο θέλω, του ro πρασσα Θελω recte vertas potentialiter: quod Nellem, Matth. XVI, 59. quanquam et indicative sumi potest, dum noris, non agi hic de certa constitutione decretoque voluntatis, sed de levi desiderio. Ovid. Metam V1I, 19. Sed trahit inυitam noυa υiS, aliudque cupido, mens aliud suadet. Video meliora, proboque; d teriora sequor. Horat. I. Epist. VIII. Mente minus Dalidus, quam corpore toto - Puae nocuere Sin
φ ημι, συναινω, συνομολογω. Uerum hoc esse, experientia docet. Saepe enim fatentur homines, hoc vel illud recte prohibitum esse, et tamen, amolibus abrepti faciunt, quod illicitum esse fatentur.