장음표시 사용
681쪽
na ut ipse sit veluti primogenitus , s..caput multorum fratrum, Princeps inter multos fratres. FiIii primogeniti erant capita familiae inro hebraico; hinc sit, ut m a denotet caput s. dominum, Ps. LXXXIX, 28., deinde etiam, quia parentes filios primogenitos insigniore quodam amore et studio complecti solent, πρωτοτοκος est filiorum optimus, dilectissimus. Dicit ergo Apostolus, Christianos omnes Christo in eo fore εimiles, quod fruituri sint iuribus et felicitate filiorum Dei. Christum autem ipaum manere filium principem omniumque ciarisSimiam, qui etiam ius imperii habeat in fratres reliquos. 50. Oἴ: δε προώρισay Repetendum hic ἀπο κοινου, similes reddere filo suo. σουτους καὶ ἐκαλεσε) Essetiam inDitat ad fruendum olim felicitate aeterna. Edocet eos de felicitate, modum eius adipiscendae iis monstrat, et credentibus atque obedientibus promittit felicitatem. Καὶ Ουο ἐκαλεσε Et eos, quibus obtulit et promiait felicitatem. τουτουο καὶ ἐδικαίωσε Hos αpeccatorum cuIsta et poena abaotuit, atque faυore Suo pergequitur. Ita saepe hoc verbum habuimus in hac epistola. του rουο καὶ ἐδοξασab Eos tandem immortali felicitate donat, vel in aeternam illam gloriam recipit. In verbo ἐ&Dσa est Ensllage praeteriti profuturo. Ad summam illam felicitatem eos perducet. Efficiet eos συμαόρφους τῆο εδειονος του υιοῖ αυτου, F. 29.
Mortis: hos etiam felices reddit. Illi nempe, quibus
Deus peccata remisit, habent mentem tranquillam, fiunt spe optima pleni, Deum spectant tanquam Patrem etc. Certi igitur sunt, se non fore miseros, fied accepturos
682쪽
31. Τί οἶν ἐρουμεν πρὸς ταυτα; i. e. Quid ex his inserimus 2 Nanx ἐρουαεν apud Apostolum in praesenti etiam tempore ponitur. εἰ ο Θεος - νμων Si Deus nobis faυetit nosque tantopere ornare decreverit, uti dictum v. 28 - 500, ecquis tandem nobis obsit Z quis
tandem nocere nobis possit' ostendit nunc Apost ius, quomodo haec tanta Dei erga nos heneficia in usum solatiumque nostrum transferre possimus. Nobis nempe, qui in tanta apud Deum sumus gratia, nihil inter atrocissimas etiam cala nitates est metuendum. 2. Oσγε - ἐφεματα θ Quod in Abrahamo signum fuerat amoris in Deum, Gen. XXII, 12. . id in Deo signum henevolentiae erga homines. του Σίου υἱου, filii sui; nam vox saepe mere Synonymum est pronominis αυτου, ut Matth. lX, 1. XXII, 5. lo. U, 43. et aliis locis. Tolius ergo sententiae vis non in ιδι ocvsic, sed in voce viae quaerenda Videtur. - παροδωκεν αὐτον Sed eum pro nobis omnibus tradidit. so. in mortem 'Υπὲρ ημων, commodo nostro, Bd expiationem nostram. Ita explicandam esse hanc formulam, quotiescunque de morte Christi pro hominibus perpessa adhibetur, patet e comm. 5. h. c. et Epistolas ad Hebraeos locis pluribus. πως - κρίσεται omnia, reliqua scilicet, quae nobis vere Prodesse, Bi-que ad salutem nostram pertinere possint. Populariter dictum. Facilius est dare omne aliud, quam filium. συν αυτF, i. s. χαρισααενορ αυτον χναῖν. χαρίζεσθαι autem h. I. est dono dare, gratiose largiri aliquid.
53. Τίς - Θεου Ecquis accuset Deo diloaetos P'Εκλέξασθαι, Irta, amare, probare, Deut. IV, 57. Pro-
683쪽
pius munit Christianos adversus criminum iudicia, quae ipsis innocentibus intentabantur. Qui tandem sunt, qui eos accusare audent Θ nempe homunciones. Alii reserunt ad peccata, in Christianis residua, ut Apostolus dicat, ne his quidem gratiam Dei, propter Christi moetem nobis concessam, eripi nobis Posse. Θεος ο δικαιων θDeus eos) absolυit. Vocent eos alii odiosissimis etiam nominibus; Deo eorum innocentia perspecta et grata est. Alii hic et in sequentibus ponunt signum interrogationis. EcquIS accuset Deo delectos' Deus tib- solDens y i. e. Deus, qui eos absolvit a culpa et poena peccatorum, non accusabit eos, et si alii eos accusent, id nihiI damni ipsis asseret, et sic Porro, 8ensu sere
34. Τὰ ὀ κατακρ. - ἄπο νων Ecquis damnet, vel morte eos dignos iudicet. pro quibus Chri tus mortem perpessus eat' Si etiam damnantur Christiania malis iudicibus. innocentes tamen moriuntur, quia Christus pro illis est mortuus. μαλλοχ δε καὶ ἐγερθεla Imo etiam nostri caussa ex mortuis est luscitatuS, nempe ut sciremus, illum nobis fore iudicem. Act. XVII, II. ος καὶ ἔστιν ἐν δεφια του Θεοῖ Qui etiam cum Deo regnat, gloriae eius summae est particeps, vel proximus ei est honore. Desumta phrasis ab orientis consuetudine, qua duo supremi regni administri utrique Regis Iateri assidere soIent, e. g. Constantinopoli
metirius et musti. ος καὶ ἐντυγχανει υπὲρ ἐμων Qui et caussam nostram Deo commendat. Cf. Hebe. HI, 25. 1 Iob. II, 1. Vulgo intelligunt de Iesu hominis quadam ad Deum precatione, humanis precibus simili. Alii impropria explicant de meritorum Christi vi per-
684쪽
petua. Varias variorum sententias et in vertendo vocabulo ἐντυγχανειν, et in explicanda ipsa re enumeravit et diiudicavit Morus in dissertati. thaol. et Philog. p. 298. sqq. Recte monet, illud ἐντυγχανειν a Spriptoribus ε acris referri ad illud tempus, quo Christus Deo dexter sedet, non ad illud, quo his in erris humilis vixit; describi igitur, Christum Tegnantem nobis adhuc esse eundem, qui tum fuit, quum pro nobis passus et
mortuus est, henevolum, beneficum, servatorem peccatorum, eumque Rdeo nos porro tueri et curare, ut Peccatores; abiecto omni metu, freti et tranquilli hac eius perpetua benevolentia, cura et beneficentia. a Deo de se optime Uerare possint, hoc est breviter, Christum adhuc eεεe et manere Cia USSam galutis nostrae et datorem, et qui salutem quaerant, hos propter hunc et per hunc eam certo accipere. 35. To ηαῶς - Xριμυς) Quia noa aυellat amore erga Chriεtiamt 'H ἀγαπη του Xραντου potest significare eum amorem, quo Christus nos complectitur, vel etiam amorem eum, quem nos erga Christum hahemus. Plurimi interpretes priorem significationem
praeserunt; quia de beneficiis Dei in fideles collatis, atque de eorum felicitate sit sermo. Tum sensus igitur erit: Quis nobis possit eripere amorem, quo Christus nos complectitur' vel privare nos Benevolentia et amore Christi ' Quicquid adversi nobis eve. niat, nos nihilominus firmiter erimus persuasi, nos a Christo amari. Si η αγαπν του Xριστου est pietas in Chrialum, tum sensus est: Ouis infringat, tollatriOεtrum amorem in Christum ' Quis nos permoveat, ut deεerenda religione rursus excidamus hoc
685쪽
IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. VIII. 681
tanto Dei Christique amore 8 Haec interpretatio Praeferenda esse videtur. Non enim dicit Apostolus: Quis
Christum abstrahat ab amore erga nos P sed: quis NOS abstrahat ab amore erga Christum. Post tot ac tantis heneficia debemus eum constanter amare. Θλμις μαχαρα ΘλIψις. calamitaS. Στενοχωρία, an guStia, quum, quo nos vertamus non habemus. Γυμ- νοτης, indigentia Summa. Mαχαιρα, CaedeS, quae
56. II. Καθὼς γέγραπται Experimur id, quod scriptum rat: Ps. XLIV, 23. Experimur, inquit Apostolus, idem sere, quod de se ac civibus suis propter
religionem vexatis commemorat vates. Θανατοῖμεθα
ολεν την ὴμέραν Mortis periculo expositi sumus quotidie. ΥΠ ,2, quotidie. ἐλογίσθηαεν ώς προβατα σφαγῆς Tractamur, tanquam pecudes mactationi destinatae, sicuti Ps. CII, 21. DI ad filii ad moritem destinati. αλλ' ἐν τουτογις παπιν υπερνικῶμεν= Sed de iis omnibus triumphamus. Τὸ υπὲρ h. I. augendi
notionem habet, et Paulus vult indicare, se divino auxilio munitum, plus virium habere, quam requirantur ad istos varii generis hostes vincendos. δια του αγα- πινσαντος ηαῶςJ Non nostris, sed a Deo, qui nos amat, datis viribus. Niit amore comμυῖεi eiuS, qui tantopere nos adamaυit. 58. Ουτε Θανατος, Ουra i. e. plane nihil. Quicquid enim est in rerum natura, aut vivit, aut vita caret. Alii: nec metuε mortis, nec πω vitae serυandae. Ουra αγγελοι - δυναμεις Nec angesi, nec primcipeS, nec Potent , i. e. nulla υis, neque humana,
686쪽
neque humα nam superang. In his, ut et in praecedentibus et sequentibus Apostolus per μερισμον explicat copiose sententiam hane: In omni rerum natura nihil esse, quod vere Christianos avellere possit ab amore Dei. Quare frustra quaeritur, quomodo angeli possint infringere mutuum inter Deum et homines amorem; ponit enim Apostolus partes universi, prout in mentem veniebant. Ἀρχαὶ, pro: οἰ ἐν αρχλ a. e. αρχοντες. Δυναμ ει c, Pro: οῖ ἐν δυναμει, i. e. os δυνατοι Nonnulli intelligunt angelos potentes, alii vero rectius principes et potentes in his terris, qui potestate sua Apostolos amigebant. ου ra ἐνεστῶτα ουra μέλλοντα b Nec praesontia, nec futura. So. πράγματα.
Neo qua nunc sentimus mala, nec si qua graviora imminent.
esse putat arcem, carcerem in castello; nam in castellis et arcthus carceres fuisse, res est nota. Ρη. LXVI,
11. Sio βαθοe esset carcer subterraneus, GBn. XLI, 14. Ies. XXIV, 17-22. Ier. XLVIII, m. qq. XXXVIII, 5. ουτε τὶς κτίσις ἐτέρα nec quicquam aliud. Κτίσις h. l. idem quod πραγμα, χρῆμα. Sirao. XXXIX, 29.
Nihil igitur in rerum natura δυν σεται - κυρίω ημῶν Di iii od by Cooste
687쪽
IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAΡ. IX. 6S3
noS poterit abstrahere ab illo amore erga Deum, qui in nobis inest propter Christum Iesum dominum no5irum, qui oritur e beneficiis, quae Deus nobis propter et per Christum eiusque doctrinam tribuit ac destinavit. Alii vertunt: nihil poterit.
ovum argumentum tractat Paulus ab hoc IX. c. us-
quo ad finem capitis XI. nempe de gentis Iudaicae
statu ac conditione misera, de caussis unde ea sit re
petenda, de sine denique in quem aliquando sit exitura. Caussam haec scribendi Apostolus habuisse videtur hanc, quod Iudaei, non tantum in vetere sua religione Perseverantes, sed etiam ipsi e Iudaeis Christiani, aegre ferrent, Ethnicos paribus iuribus cum Iudaeis frui. Hoc enim vehementer pugnabat cum iis opinionibus, quas Iudaei ex magistris suis hauserant: posteros Abraham i, Isaaci et lacobi semper praecipuo apud . Deum loco
fore, et, quamvis multa delinquerent, Deum ista condonaturum, tum ob maiorum virtutes, tum ob professionem verae religionis. Ostendit ergo Apostolus, Deum et in puniendo et benefaciendo semper esse iustissimum, aequissimumque, et magnae esse temeritatis disputare contra id, quod Deus faciat v. G - 18. h. α; iactinde vero doqet, Iudaeis haec mala accidere ipsa eorum culpa, Propter suam improbitatem, superbiam et incredulitatem. IX, 19. - X, i 21.; denique etiam solatur Christiauorum animos cogitatione ea, multos Iudaeorum iam Christo nomen dedisse, et fore aliquando tempus, quo universa gens Iudaica ad religionem
688쪽
Christi sit accessura. o. XI. Ac primum, quia credi Poterat Paulus aut insensus Iudaeis, aut propensior in Christianos e gentibus vocatos, suspicionem hanc longe B se Emolitur, v. 1 - 5. et quidEm iureiurando adhi- hiis per Christum, quod non minoris haberi debet in novo foedere, quam iuramenta in veteri foedere per Deum facta. Egregie more suo interpretatus est hoc caput IO. Aug. I oesaeli. Vid. eius opuscuIa ad interpretationem Sacrar. Scripturar. Fascio. I. edit. 2. P. 141. sqq. 1. 'ADi ιαν-πνευακτι αγίω Prosteor per Chri-Stum, non m tior, iratis eSi mihi conscientia. per Spiritum sanctum, per Deum). 'Εν Xριστω, per Christum. In omni asse eratione ea res, quae cum Graecorum particula ἐν vel 2 Hebraeorum coniungitur,
significat id, per quod iusiurandum vel obtestatio peragitur, ut Matth. V, 5q. seq. Apoc. X, 6. Ies. LXII, 8. Gen. XXII, 16. Ου 'φευδομαι, non mentior. Repetit
idem verbis negantibus, ad rem magis confirmandam, ne videretur, quae dixerat, temere dixisse. Verba συμμαρτυρονοτρος μοι τῆς συνειδησελς μου, concludenda esse videntur parenthesi, ut verba ἐν πνευματι αγsto coniungantur cum illis: ου ψευδομαι, per spiritum ganctum non mentior. Sio accuratissime haec formula responderet illi superiori: per Christum; Uerum eεe quod dico. ΙΠνευμα αγιον h. l. videtur esse ipse Deus, eui omnia patent, sanctissimus, ut Aet. I, 16. III. 21. IV, 25. eou. v. 24. Hebr. I, 1. Vid. Schleusner ad vocem
πνευμα, nr. 10. Illud autem συα μαρτυρεῖν, ut Latinorum conte4tari, non habet vim maiorem verbo simplici μαρτυρειν, quemadmodum Apoc. XXII, 18. aliaque loca docent.
689쪽
IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. IX. 685
2. πιτι λυπο - καρδία μου Me magnam gentire tristitiam et perpetuum dororem, sc. ex statu populi Iudaici, reiicientis Μessiam, et salutem per eum oblatam. Sermo est concitatior; nam idem his repetit
Apostolus, verbis tantum aliis, non addita tamen caussa, cur acerbissimo hoc dolore angatur, quam comm. demum a. verbis υπερ των α δελφων μου obscure indicat.
υeri a Christo graυissimis malis huius vitae in pro
fratribus popularibus J meis. Hυχομην est imperfectum, pro Optativo, quod frequens Graecis, sive addito, sive non addito αν, ut Act. XXV, 22. A ναθε - μα proprie denotat omne id, quod DEO d Oυetur. Iam, quia id, quod sic devotum erat, quoad homines plane interierat, inde ἀνάθεμα notat, quod Occiditur et perit. Unde LXX. interpretes Hebraicum α' ira non solum per ἀναθεματίζειν, Sed etiam per εξολοθρευειν, e medio tollers, perdere, exscindere, occidere, reddiderunt, adeo ut ἀνάθεμα εἶναι utrumque notet, e medio tolli, perire, occidi, ut ita Deuteronomio et Iosuae libro saepe. Interpretandum igitur est: Optarem emori pro Iudaeis, qui mihi cognati sunt natione. Quod attinet ad voces ἀπο του Ηττου,
notandum est, praepositionem ἀπο eum suo Substa
livo ex Hebraismo interdum otiosam esse, ut Ρa. XVIII, 22. Potest tamen probabilis reddi ratio, cur Paulus addiderit ἀπο i. e. παρά του Xoιστου. Inatabat nempotempus, ut Iudaei rebelles et in Christum impii ab ipso devoveaeentur Romanisque exscindendi traderentur. Hano calamitatem nationi impendentem, Christo iudici tribuit Paulus. Phrasis ἀνάθεμα εἶναι, i. e. ἀναθεμα-
690쪽
migerrimam Iudaeorum sortem, velletque suo sanguine illorum salutem redimere, et in suum Oaput transferre
mala omnia huius vitae. si modo illos ad Christum perducere, et e Periculo eripere posset. Non optat χωρι σθῆναι, separari a Christo, verum offert se, tanquam piacularem victimam pro salute gentis suae, ut M. Curtius et Decius. Tmius LX, 4. Equidem moditem pro patria praecIaram esse fateor, et me Neldeυουere pro POPVIO Romano Legionibuaque Paratus sum. Vulgarem sententiam Nome exornat, ita vertens hunc locum: mallem equidem infelicissima sorte ipse frui, quin excludi adeo ab ipso Μίssiae regno, si hac re fieri νοεSet, ut popialarra meos εemoarem. In tota tamen formula nihil nisi integorrimi amoris, vehementissimique, quo Iudaeorum salutem evoptabat Apostolus, desiderii significationem quaeren
Qui sanguinis vinculo mihi sunt coniuncti; cognati mei sunt quoad gentem; vel potius populares, eadem gente oriundi. q. 'Ισραηλιτα) Honoris nomen, 2 Cor. XI, 22 nam Iacobo patriarchae Israelis nomen ab ipso Deo honorifice inditum suerat, Gen. XXXII, 28. ut esset symbolum gratiae divinae. ων η υιοθεσία Ad quoι pertinet adoptio; i e. quos Deus prae aliis gentibus exornavit maximis beneficiis. Quare Deus Israelem primogenitum oppellavit, Exod. IV, 22. 23. Deuti XIV, 1. Filiorum Ioco eos habuit. καὶ η δολ) Ad quos pertinuit honor Praesentiae diυinae. 'H δοῖ