장음표시 사용
81쪽
s,Emianctitatis: literaturet,uirum optimae nermoriae bives an sthol cis argumentis valde clarum, qui tarn Ar
in horis dicendis, quam in aliis, scrupulosissimu, fuit: adeo ut quando,quod antequam salutationem angelicam semel finiret, etiam aliis ab hominita, sequestratus illud quinquagesie reinciperet, seri per timendo, an verba integre,am distincte dixis i, licet sitis voce alta oraret . hic reuera propriae fiagilitatis euidens habuit experimentum qui optimae nnemoriae existens antequam tam breuem orationem finiitisset,loties ambigere coepit,ideo beat. r. super Canti. ser. 9. ait. Nolueris te,ut Desi timeaas,noueris ipsum,ut ipsum diligas. In uno initiaris ad faeientia,in alio consumaris: idest quia initiu lainpientiae timor domini, 'lenitudo legis est chariatas, quemadmodum ad notitiam tui, venit in te timor Dei atqi ex Dei noticia incidit amor. Si ec trario de ignorantia tui superbia, laci ignorantia Dei venit desperatio Alludunt praefatae utilitati et Nacr philosophica dicente Macrobio,in lib.de somNota no Scipionis. De celo descendit, ut ait quidam Gn
thosolitos, id est icitote ipsum. Nam delphici
haec verum fuit oraculi consulenti, cuidam ad beatitudinem quo peruieniret.Si te,inquit, Uno Gieris:sed
in ipsius fronte templi haec scripta sententia est homini autem una est cognitio ses, si originis suae exordia prima respexerit, esse extra quaesierit.Sic enim anima virtutes ipsas conscientia nobilitatis induitur,quibus post corpus erecta, unde descenderat reportatur. Quinto valet ad raclicationem kω consumationem gratiae, virtutis. Nam Psal aitu
Cassia. Initium sapientiae timor domini. Quod declarae
Cassianus, de institutis patrum, dicens,principium nostrae salutis, Tapientiae, secundum sWipturas est timor donlini. De timore domini nascitur compunctio salutaris. De compunctione cordis procedit abrenuntiatio, id est nuditas, contemptus omnium facultaraai. Denaditate humilitas procreatur
82쪽
ene De Himilitate mortificatio voluptatum gen
rat De voluptatu mortificatione extirpans,atq; marcescunt es vitia.De vitioru copulsione,virtutes fiuctificant,atui succrescunt. De virtutu pullulatione, puritas cordis acquiritur. Per cordis puritate,Apostolicae charitatis persectio possidetur vetus est S. Antonis sententia. Ratio autem dicti in Psal. Initium sapientiae timor domini est,quia timor conscientiae, quando est moderatus, costiativus est, ut
deducit Sanct.Thomas prima secunda .q. q. ex mete etiam philosophi. quia, ut ide tradit philosephus in . Ethycorum. Consiliamur de magnis , in quib.
uuasi nobis ipsis discredimus. Ea autem, quae timorem incutiunt , non sunt simpliciter magna, sed habent quandam magnitudinem tum ex eo,quia apprehenduntur,ut quae dissiculter repelli possuntata. men etiam, quia apprehenduntur, ut de prope exustentia unde hominis in timoribus maxime quae runt consiliari veruntamen quando timor,vel quaecunque passio est fortis Magnaevult quidem no mo consiliari, sed adeo perturbatur 1uis cogit tionibus , quod consilium ad inuenire non potest . Vnde in libro de Tusc. quest Timor est excutien cogitata, mente in a suo loco remouet. Si autem sit paruus timor, qui sollicitudinem consiliandi iudicat nec multum ratione perturbat: tunc potest etiam conferre ad facultatem bene consiliandi ratione sellicitudinis con*quentis. Ideo primate. 3. iubet subditis dicens. Cum omni modestia, rimore conscientiam bona habentes
seientia, e duae declarantur. Cap. IV.
V Isis nam timorata conscientiae, ac eius tam bonis, quam malis assectibus videndum est de
83쪽
plaxio ad rimorem idoneam, gritudo maniaea, Semalencholica regi inis corporalis negligentis,
tentatio diabolica,& societatis timidorum assistentia Quamquam , ut supra 'r cedente parte secum, da, cap. 7 patuit, sint alii causa posite qu dam Primo igitur aliqilando scrupulosae conlitentiae causa est complexio ad timorem idonea. Experimur enim frequenter frigidae complexionis homines, ut putas marinas vitulas, malencholicos plurimum ess elimorato,,sicuti contrario videmi iuuenes,&sanguineos, ac viros esse magnae spei. Cuius rationem xeddit S. Thomas ubi supra, quia secundum Dam scenum. 3. Timor naturaliter cor confringit,sicutis frigida confringim &cong lationem faciunt ad quem motum contractionis imaginatio mouetur ad timoris dispositionem cita ut concipiat quis aliouod esse futurin malum, per conseqnens fugiendum. econtrario autem spes mouet corda dilectionem,Stquia iuuenes propter caliditatem naturae habent multos spiritus,ideo in eis cor ampliatur,de amplitudine autem cordis est,quod aliquis ad ardua cendat, Ideo iuuenes sunt animosi, bonae spei, quia in foeminis presertim malecholicis,& similib.
ad timorem sequitur cordis constrictio: consequenter tremere incipiunt, patiuntur plus membra cordi colligata,ita ut titubatio fiat in voce propter vocalem arteriam, tremor in labiis,& in aliis mebris,in cuius signum dicitur Mar. s.de sanata a flu-otu sanguinis per secretum tactum fimbriae Christi Nulier timens, tremens sciens quod factum esset in se venit procidit ante eum. Praefatorum etiaradicem tangit Alber ut habes infra cap. 8. Secum ala causa est aliquando aegritudo maniaca,& melast cholica quia quemadmodu complexionis desectus tinaorem augere potest scrupulosae conscientiae siepari formiter infirmitas aliqua capitis praeserti invitavi melancholia, per quas quandoqi laecli ar
84쪽
imaginatio. quandoq; ratio, quandoq; memoria, ut tradunt Galenus, inuicena. Est enim ut inqui Gale. unt, mania insectio anterioris cella capitis cum es &initiminutione imaginationis. Sed melancholia est infimo mcdiae cellae cum diminutione rationis Differuntque isti morbi selum impositione. Uterque enim fit ex cholera nigra frenesis autem fit in re tr. bus
quae sunt m medio ventriculo cerebri, in cella rationis. Et ut videant quomodo tales infirmitates aliquando imaginationem turbant aliquando etii memoriam. Quandoq; rationis inducunt. Idcirco distinguens Galenus ter maniam,& melancholia. refert de quodam melancholico, qui cum deberet
custodire vasa vitrea sui Domini, vidit amicum traseuntem, dixit ei, vis vasa vitrei qui respondit volo, proiecit ille vasa vitrea in terram, Tracta sunt, in quo non fuit imaginatio laesa, quia cognouit amicum ratio vero suit Lesa, quia nesciuit vasa fragilia.Refert iterum de alio maniaco, qtri cum fugeret patrem, pater eum lecutus esset conuersus ad patiem percussit eum.Cui pater, fili quare verberas patre Mille plorant cecidit ad pedes eius,scilicet patris, leniam petit, in isto fuit laesa imaginatio, quia non cognouit patrem suum rario vero non fulit laesa,qtua ciuit,quia non licuit verberare patre.& quia in maniacis, ut idem subdit,i me lacholais fit immutatio sensus, ideo maniacorum quidam plagunt alii saltant, alii stultissima quasi verissima opinantur. Unde timent se tangine rumpantii credunt se non habere caput ranas in venter portare, daemones videre, aut habere Melancholicorum autem quidem pigritiam habentes,4 grauedinem, amant lolitudinem, Mobscuritatem vi ab omn:b. remotionem, immo communia quaedam sunt o nibus melancholicis, vltima sempiterna, sicut tristitia, timor di re non timenda, certi ucatio
terribilis rei, re timorosae, iit se usus rei quae
85쪽
non est. Item malencholici plorant, tristantur, meni, angustiantur, suspitiosi sunt, multum dormiis
uni, iacent in monumentis, quidam multui comedunt,& si semel retrahutur omnibus diebus deseerant, 'uidem omnibus proprium est, quod unt
medicinae desideratissimi fiunt autem, causantur tam mania, quam melancholia proprie ex malencholicis cibis , ex tristitia, timore, aut exacistentione sanguinis fluere consueti,aut ex nimia cerebri in frigidatione,6 desiccatione, aut ex corrupto semine in viris, aut monstruoso sanguine corrupto in foeminis, causantur praeterea ex inordinam
iis vigiliis, ieiunio, studio, sollicitudine, seu soliti dine ac cogitatione profunda. Quidam etiam in prae latis infirmitatibus plus laborant in defeetii l nae, propter quod etiam dicuntur enersnim L, vel Iunatici, haec ex medicorum corporalium disciplina dixerim, ut causas timoris, quae in omni scrupi lo sit conscientia locum habere possunt medicus animae videat, morbo animae facilius succurrere valeat vult idem beat Grego in in cae. . Nonnulli laeti vel tristes non rebus supple illatis G unt:sed conspersonibus,tgest complexionibus extistunt, quibus profecto intimandum est, quod quaedam initia , quibusdam conspersionibus immixta
Residue tres rissa eausa eonscientia errania
declarantur cap. V. TErtio causantur aliquando scrupulosa conseia
entia ex tentatione 43bolica Est enim cum, diuina prouidentia permittit, ut tota cohors tradit theologorum in potestate daemonis mouere melancholicos humores in homine per quos communia ter imaginatio, vel ratio errare potest, aut turbari ad timorem inordinatum, ut antea diffiim est. Auice Refert idem Avicenna lib. a. de melancholico mo
86쪽
lancolia contingat a daemone, quod si contingat a daemonio lassicit nobis dicere: scilicet ut conuertat
complexionem ad choleram nigram,in sic causa eius propinqua est cholera nigra, siue sit causa illis
cholerar nigrae daemonium, aut non daemonium . Conarmat idem authoritas euangelica quae tradit Iesum hi naticos curasse Math. . , ibidem. 7. ac Lucae. 9. Curauit unicum patris filium,quem secun
dum to tempore luna nouae affligebat daemon, ut lunam odibilem hominibus faceret, cuius lumine homines affligens ad ins sitam perducere videretur.Super quo dominus Albertus, inquit, dictio Alber testri melius, quod licet spiritus immundus huius amictionis fuerit principium tamen in affligendo humidum habuit corporis,& maxime capitis humi.dtim, pro vexationis ivltrumento . Et quia in noui Iunio corruptum in capite augumentabatur hirmidum, ideo in noui iunio plus torquebatur daemoniacus luna, Se ideo lunaticus dicobatur Luna enim Virtus hanc virtutem habet in suo itimine, quod noue thu Lunae. midum i corrumpit humidum, quod putrefactio rni est paratum. Et ideo pericillosa nunt apostemata animalium, quae de nocte lumini lunae exponuntur: haec ille Constat igitur quod daemon saepe timorem inordinatum caiisat, ut hominem taediolum,i perplexum faciat, ut tactum fuit supra Parte. 2. cap. 6. . Quarta causa eth regiminis corporalis negligentiae,quamuis enim longe maior sit habenda cura animae, quam corporis, tamen non est negligenda cura corporas. Dicit enim Apostolus Rom. i. Obsecro vos fratres per milericordiam Dei ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem sanctam Deo placentem rationabile obsequium vestrum. Et prima Thimis. Nescitis,quia corpora vestra membra suac
Chtalti, etc. Cum autem conitet x Pinna causa istimorate conscientiae aliquat intrare inelancholiam,& errorem in imag1nacione, kratione, quas do
87쪽
Idcirco, qui sibi in talibus non rationabiliter prae ementesvidentur membra sua accomodare iniusti, tiae.Quo circa Apostolus ad Rom. 6.ait. Non regnet peccatum in vestro nortali corpore, ut obediatis concupiscentiisci sed neq; exhibeatis membra ve stra arma inquitatis peccato :sed exhibete vos Deo tanquam ex mortuis viventis,& membra vestra asma institiae. Sunt igitur plura quae stolidi tamen , de amemiam.ac errorum inducunt sensibus,videlicet. crapula, &ebrietas. De quibus Lucae M.Attendi te autem vobis,ne forte grauentur corda vestra cra Avice.pula aut ebrietate. Et Avicenn a dicit libro tertio
de stobditate Mamentia mihil est magis inimica sensu quam repletio ex cibis i humiditatibus a Et Eccl. 7. dicit increata sapientia . Noli auidus esse in omni epulatione, non te effundas saper omnem escam. In multis enim estis erit infirmitas, Gauiditas appropinauabit usq; ad choleram . , Propter crapulam multi perierunt, quia autem ab Philo stinens est adiicet vitam. Tradunt insuper phil sopho sophi , quod cum melancholica passio habeataccia
dentia periculosa, timorosa. Idcirco in eis auferendis est studendum,ut contra suspicionem introducatur socialitas contra corruptam imaginatio nem fida rationalitas, memoria suspecta solerti ingenio auferatur. Accidentia similiter corporis, puta vigiliae, studium, ieiunium solitudo cogitatio I rosunda non minus sunt auferenda ab eis, qui ta 'ia irrationabiliter exercent. Volunt naec verba distretissimi, re abstinentissimi Hierony quibus sic dicit.Non mediocritus creatiqua magno bono pra fert mediocre bonum . Nonne rationalis homo perdit dignitatem suam, qui vel ieiunium charitati, aut vigilias praefert sensus integritati quand', vel per immoderatam abstinentiam , velandiscretam Psalmorum, vel ossiciorum decantationem,
88쪽
aut amentiae, aut tristitiae iste melancholiae, quae tristitiam inducit, incurrit notam . Audianinaqet qui necessaria quoq; corpori subtrahunt illud quod per prophetaria dominus loquitur Ego dominus Odsens rapinam in holocaustum r- de rapinae holocaustum offerunt, qui vel temporalium bonorum,
siue ciborum nimia gestate , a somni penuria corpus suum amigant, videant itaque quod Aposto, Ius dicit Carnis curam ne feceritis in deside-riis. - tinta caiisa Timoratae, ac scrupulose eonscientiae est,aliquando societas timidorum coassiistentia: nam unus timidus, scrupulosus alium facit scrupulosum . In cuius figura, ut supra tactum est bellaturis Israelitis,sic Deus exercitui praeclamare iussit, quis est homo fora idolosus, corde
pauidus vadat, reuertatur in domum fiam et ne faciat patiere cor statrum suorum: sicut ille phr-τerritus est timor . Sic etiam Gedeoni priuiaturo dominus ait Loquere ad populum, cunctis audientibus Draedicaci, qui formidolosus est timidus, reuertatur, ubi glos formidolosus eis, qui adolescentis vitio, antequam videat mala: sola cogitatione terretur gelidam per membra sorinichnem voluens ut non tam conspectu malorum, quam audito,is expectatione soluatur. Ideo iuxta Literam formidolosus corde dicitur. In corde enim, in interioribus animi defixum manet hoc offetum Timidus autem est, qui primo aspectu ad ingressum re dat non tamen toto corde terretur te reparari, animari denuo potest.
89쪽
Docet meditari morbum serupuisse eo cientias causas morbi assigna aliquas. Et de hoc ponitur Ogula primi VP.
Assignatis causis sormidolosae conscientiae reis stat videre de conditionibus, quas habere debet medicus animae puta prudens confeGH, aut consiliarius,ut curet erroneum in scrupulis habeat igitur quinq; videlicet naturam morbi,4 ca sis consideret infirmum talem non faciliter dure corripiat: spem, de curando morbo aegroto tribuat: periet a nisi sequatur medicum insinuet,& regulas scrupulum deponendi indicet. Primo nouam n Nora turam morbi,& causas consideret: tactas scilicet in praecedenti capitul0. Aut enim scrupulus verisimialiter a causa vitima,aut a tertia , aut ab aliis tribus originatus est. Si ab ultima scrupulus causatus est. videlicet a societate strupulosorum, seu ab ebrum doctrina incauta, cauendum est pro tanto ab eis, velut ab errantibus in hoc Dicit enim Chryse s ζrs sal.Rerum natura sic est, ut quoties bonus,
coniungItur, non ex bono, malus melioratur :sed ex malo, bonus contaminatur. Diuersitas enim
Nota rerum nunquam potest habere concordiam:& mul tos solicitat societas nephandorum. Ad idem est beatus Bernar dicens Vitiosus conscientiam vi tiosorum non refugit: ibi or sordent Iuni sminime foetor sentitur. Quo circa Seneca in epistosenee la quadam dicit Nulla,iniquis,resis,gis animi in duit honestatem in privum inclioapites rei catadiectum, quam bonorum virorum conuertitio': paulatim enim descendit in pectora, vim praeceptorum obtinet:frenuenter aspicere, frequenter audiri. Et iterum couictus delicatus paulatim enervat emollit, necesse est enim,ut in iteris,aut oderis, utilianoautem euitandum est. Ne aut similis ma
90쪽
tis fias: in multi sunt, no vel inimiciis multis, quia dissimiles sunt. Istitur cum iis conuersare: qui te meliorem facturi sulit Illos admitte, qllos tus
teris facere meliores. Si autem scrupulositas videamota. tur surgere ex tertia causa videlicet ex diabolica tentatione succurrendum es,per deuotam orati nem, per solicitam cautelam, ne complexio, aut naturalis corporis morbis, daemonDccdet in instrumentum tentandi. Dicit enim Isidorus libro tertio fido, de sum bono. Diabolus, quando qucmpiam deci-
Per quaerit prius naturam uniuscuiusq; attendit, inde applicat unde aptum homiuem ad peccandum inspexerit. Ideo bea Grego lib. 29. mor sic Pandit. Prius complexionem uniuscuiusque antiquus hostis prospicit, tunc tentationi laqueos rurri, apponit Alius nunquam laetis,alius tristibus, alius timidis, alius elatis moribus existit. Quo igitur aduersarius occulta facile capiat, vicinas complexi nibus deceptionis parat quia enim laetitiae voluptas insita est laetis moribus luxuriam proponit Et quia tristitia in iram facile latitur tristibus poculum discordiae porrige. Et qua timidi supplicia fom dant,pauentibus terrores intentat siqui elatos 'extolli laudibus conspicit: eos ad quecunq; voluerint blandis fauoribus trahit. Singulis igitur hominibus vitiis conuenientib.insidiantur,neq;. n. facile captiuaret si aut luxuriosis pretemia, aut avaris scorta sponeret. si aut voraces de abstineti et gloria,aut
abstinetes de gulae lubricitate pulsiret, si mites per
studiu certainis, aut iracundos capere ne pavore
formidinis quereret ob hoc et philosophus seculi 0 3
do Emi inter regulas, quas pro virtutum inserti ne dedit conata rubet ut quisq; contra illud vitiuvigorosius pugnet: ad quod se plus,aut complexione,aut consuetudine titilari expetitur. Quod autedaemonem debilitet oratio, docet Beat. August. Oratio, inquit, est animae sanctae praesidium, an elo '