장음표시 사용
301쪽
ouaerebat peritiaras Non honoribus cum ambitioso n5 sublimitate cum superbo sed uni stren o virtute. cum modesto pudore,cum patientia,cum abstinente parsimonia, cum pio charitate res eum crebris ieiuniis dc vigilijs voluptate carnis frangcrc, pro honoribus mim et
tia seruor praeponere. Vnde animus eius aut circa ecclesiam, accent inua uisset flamma Celestis desiderii, nihil ocii, nihilocium & quietem diuinae cotemplationis perueniret. Quamobrem nes, omnes seculi occupationes filiaditus a se decernit extirpare dedi cum Apostolo dicente: Mihi mundus crucifixus est,& ego Matib3 quam Ioha s & Paulus cum bestijs in deserto, iste deliberat exigere stibi inqO δ' tali habitare ibi calcatosςς mo terren una phantasiijs cogitationum, illi soli, qui speciosus estrum in quem etiamd fide antangeli prospicere libero
iugiter inli rere. Ips. illum in sua, virtutu floribus adornata, ootat suscipere amplecti clue conscientia, ut possit cum sponsa iucudari & dicere
diu ima suae intentioni contraria ridet ex hoc mundo succrescere, hinc iecis Mς ς se Wi P ii rie is institum steti uentiam proximorum: quae dum inppissi impedimε ram negociorum, tuin V V imis obiiciati mentem eius impugnant,ab huiuβ lectuli qWyςxς μ μ -ς sisse beta u. citant. Quamobrem remotiora sibi loca quaerere, & ab horum tumultu rare omnΣs modis elaborat, ut quanto occultius, tanto dilectae Rachelis amplexibus pollit inhaerere. Cuius sororem,scilicet Lian eis
plationem miniis tendere valeret, quanto raret Rachelem vero pulchram, bene videntem, licet inscccundam, toto aste
labore praedicationis filios minus exiret.
itus cogiturpalati iam nauareoperam. Cip. 3. T Erum duia non est in hiainis potestate via eius, sed contra spem votum a Domino gressus eius diriguntur, beatus Modoaldus Liae
huius vine nolens iungitur, dum primoribus regni & maioribus palatii quasi verbo prouidus in consilio,diuina prouidentia, licet repugnans socius accitur.
bant tunc temporis in palatio viri strenuissimi ijdemque r giosissimi: inter quα baampinus, riomani filius, Dux clarissimus &maior domus sub Cloteto
herio & Sigeberto potentissimis regibus: cuius laudum praeconia quia in haphello breu ter perstrinximus, nunc ubi res exigit,de ipsius cossilio &aequitate, pila dc sortitudine paulo latius diser m
302쪽
DE s. MODO ALDO EPISCOPO TREVIRENSI. am
esarum assilientiam ac secundos rerum successus a bono honestoque in praua abstra- Dagriberi: clus, salubribus monitis aures occlassit. Coepit ergo tam aliaritia tu ina libidine aestu- Wisi ii aro, rebus ecclesiarum notios thesauros implere. Cuius impudentiam dum Pipinusi dolo rc permotus liberrimo ore increparet,exprobrans quod maximis Dei beneficijs ingratus existeret, ille obscoenis libidinibus potius, quam sanis obtemperans consiliis, a i tabat magis more phrenetici medicum quolibet modo cae tinguere, quam a praui- 1 ratis suae furore resipisicere. Sed benignus Dominus, qui quos saluare decreuit, nunc a malis liberat, nunc etiam innoxios seruat,& pium Ducem a periculo mortis potentera cripuit, A malevolii regem ab effusione iusti sanguinis miscricorditerretio cauit. Nam Redit adia a sesaiore consilio reputa is dignitatis suae statum labefactari, si virum nobile potentem, a lide ac iustitia popularibus acceptum perimeret, paulatim animum reflexit, coepitquer e estum Ducem in tantum reuereri, Ut conceptam malitiam in pacem & gratiam v coi' mitaret. Qu0d capientis limus Dux non sitae industriae, sed diuinae asscribens mise se xi rdiae, tanto magis in modum sancti animalis, oculos ante & retro habentis, studebat in cunctis se prudeter agere, & ad diuinae iustitiae lineam omnes iudicioru si toruirit idntentias dirigere. Sed quia sanctarum scripturarii in scientia mimis eruditus erat, x Prudentes quosque viros quos in timore ac dilestione Dei nota erat excreuisse, omnius consiliorum vel negociori ina sitorum socios assumebat. Nam & Arnulphum Meten- siunipontificem, qui ante pontificatum hanc eandem dignitatςm irrcpraehcnsibiliter rpis opta. adini nistrauerar,& postmodium, eo defuncto, beatum Cunibo tu Coloniensium an- cum itusti ricti in pari sanctitatis fama illustrem, in hac negocioru administratione curabat adhibere participem. Perpendere potes, qii Oaequitatis ardore succensus fuerit, qui tam is cuni pectos cristodes tamque incorruptos arbitros consilijs suis delegerit .Quia enima prauitate aucrius,rectis&honestis studijs attentilliinus extitit, in exercitio boni opcris sanctorum virorum semper usus est consilijs. In quoru numero dum beatum qu que Modoaldum, no tam quidem pro sororis allinitate, quam ipsius prudentia & eximia: virtutis claritate, diuina praeci in te gratia, sibi fisci ii asicisset, tanto ae artitatis 5c sanctimoni e decore aula illa regia ubique resplenduit, quanta luce tenebris alii oramgatis terras omnes persundit, dum Solis superuenientis radijsillustratur.
si iam oratiosus tu .iuti fuerit VoIoaldur. cap.
I i verbastimari non potcst,quanta laetitia ipsius regis & optimatum,qiiove hon re trifcςptus, tria reuerentia, quo aifcctu apud Omnes aulicos velut angelus Dei habitus sit. Sed quid mirum, quem Deus ipse diligeret, si ab hominibus diligeretur: aut quem replesset gratia sita, ii cunctis gratissimus habereturὶ Quid mirum,qui aulae regis causa laetitiae & honoris erat futurus, si ab omnibus aulicis cum laetitia dc honore sulci peretur Ilisth enim honorabilem dixerim aulam regiam, iure felicem rem publicam, cui Deus tantum donauerit virum, cuius doctrina& exemplo rex & optimates chini sapientiae de religioni studercnt, tum sapienter dc religiose omnia regni negocia dispo
si cnt. Qualiter autem cum pronaouere, Vci eius meritu declarare diuina prouidemtia decreuerit, subsequenti narratione luce clarius patebit.
Treueric e o Laldus sedi expetitur antistes. Cap. 6.
1Ntesta venerandus antistes Sebaudus ccclesiae Treuerensis rebus humanis excessit. sebai uxCui illic illar non impar sanctitate dum ab omnibus cia omni allectione quaeritur, i Dei gra tia procurante,& ccciis indicijs prςsignanto,haud longξ dimillim iis reperitur. s. am quocunque te vertas, Modoaldi fama celeberrime perora omnisi resonat, Mo- ι doaldi nomen ceu oleum estusum odore siuaui patrina redolet, Mod idi sanctitas din 'filiis radiis longὰ lateque sole clarius relucet. Illum omnes videas intueri, attendere,d admirari: illum alios aliis digito ostentare, illum omnes in comune pusillos cum ma- ioribus iacerdotem exoptare. Qixod quidem non fortuito casu, nec humani industria. iiis ij, ted occulto agebatur consilio dispositionis Dei: qui sicut qiiondam Daliud, ita ptii ixi &hunc sibi tu tacoriirum qiuaesierat, quidlix fieret superpopulum suum,& pasceret immi
untainen sanctitatis eius testimonium ne a populari aura, vel 1 nost a tantum
pagina expectetur ostenditur hodieque Treueris in ecclesia sancti Paulini, de sis pulcro et iis assumpta, mirificeque sculpta Parij marmoris tabula, in qua te fur exac' . ratiun ad cius memoriam in generatione dc generatione trans inittendum huiusinodi
303쪽
epitaphitim: Hoc est sanctuarium Deo dilecti Trevirorum Archiepiscopi Modoaldi
cuius rex Dagobertus sanctitaterii, sicuti incius privccpto de Treucri continetur intuLigerim & Rlienum magnifice extulit & dilatauit.
Elieitur c consecratur Episcopus. cap. 8.
ITtaque concurrunt pariter omnium vota, x & Dux ille aequillimus Pipinus alij optimates,Clerus & populus,omnis sextis di aetas inanimi exclamant c6s antia: Modoaldum pontificem non tam eligunt,quam a Deo iam dudu electum, & sibi pio. misissim exigunt.Quid faccret vir sancti stimusZQuid,nisi quod decebat imitatore sitam 3 Quid, nisi quod secerunt praedecessores, praesules sanetiissimi, qui non aliunde superositum intrauerunt in ovile Christiὶ Fugit Christus, cum cum vellent regem coostituere: refugiebant illi humilitatis gratia, cum ad suscipiendum vocarentur pasto h is 2 sis. ri culmen regiminis. Quorum exemplo Modoaldus refigit, se indignum prosit :iei sitia reclamat, cogique meretur. Nec tamen quisquam ita existimet virum sanctum deci Episcopatu, nasse,ut diuinae voluntati, quam erga sic intellexcrat, obstinatius decreuerit contraire: sed utrobique humilis, utrobique subiectus : &praeesse, prius semetipsum meties noluit: & tamen de imperantis Dei viribus prςstimendo,postmodum consensit. si ei dem in uno eius pectore quasi pugnabant duae virtutum maximae: hinc timor hun a tuis, illinc dilectio charitatis. Ex humilitate, honorem illum & onus refugiebat: pae ro ex charitate, desolatis ciuibus subuenisse ia cupiebat. Istud dilectio suadet, illud: mor prohibet. Inter haec duo sibimet repugnantia Christi miles primum cucianis, amcipiti aliquatenus haesit sentcntia: at paulopbit, ut aequum erat, &charitas vicit hua,
Tiridem eo litatem,& dilectio soras missit timorem. Ita virum Dei victum rapiunt, abduciant, rici simi μεμ- altent eum in ecclesia plebis,&in cathedra seniorum laudent eum. Induitur ergo D
'' gloriae, accingitur zona iustitiae, diuinis benedictionibus Archiepiscopus Trevirm
sis ecclesiae consecratur. Iesiu bone,quanta fuit laetitia illius diei 3 quae exultatio viri et sexui 3 quod tripudium uniuersae aetati Z QE1m deuoto corde, quam sublimi voce meti laudibus ingeminabant angelicis, Gloria in altissimis Deo, dein terra pax hoenisbus bonae voluntatis 3
Illirum temporum felicitas. Cap. 9.
Considerare nunc libet, quale erat illud tempus quam acceptabile, quam scit . quando regibus quidem regniatibus, sed reges cum regno iustis diti moratisdas regentibus,tustitia,fides, veritas, modestia, caeteraeque artes bonae, tam in bello quia in pace, custodiebantur: quando ad lincam aequitatis diuinae omnia regiae potestici negocia dirigebantur. Quale, quam sis tum erat illum palatium, ex quo tam clam, tamque illustres suscipiebat Ecclesia sacerdotes 3 ex quo procedebant sectatores Simonis, sed Petri: non mercenarij, sed veri ministri Christi, & qui curias regum quaererent,sed potius a regibus quaererentur: non ipsi honores per ambitionem appoterent, sed magis oblatos per humilitatem refugerent. Ex quoru numero erant ia1 Mi . . plurimi; mit Arnulphus Metensis, Cunibertus Coloniensis,Tungresis Remacius Tro uiatini'. virensis noster Modoaidus, illis & omnibus aliis omni virtutum genere confercndia. Rem clus Isti sunt planE, isti sunt viri sancti Jc amici Dei, quorum fide& sanctimonia Ec usu
corroborata est, doctrina illustrata, humilitate sublimata, charitate sundata, virtuti se, bus iucundata. Tunc certe reuerentia impendebatur religioni, amor pudori, homivirtuti. Tunc ambitio caeca,lethali persolla vulnere, moribunda iacebat: auariti ci pida semper pecuniae, vires penitiis amiserat: de iniustitia autem, de libidine, catera que malis artibes iam conclamatum erat.At yero nostra tempestate huiusce iacies se Mink, . renitatis tota immutata est, cum, iuxta veritatis eloquium, abundante iniquitate, te seisivit charitas multorum. In qua peruersis modis iustitia, fides, veritas, leges, diuim& humana omnia in manu, ingratia, in lingua sita sunt. Et ut breuiter concludam si cundum illius his lorici siententiam, nullus honor virtuti datur, sed om nia virtutis pi mia ambitio possidet. Ex quibus quae mala consequantur, quales Ecclesiae rector quales prouinciarum iudices, quanta ccclesiarum calamitas, quae scelerum impiis tas, nimium, nimium operti sumus. Itaque conquerendo compellimur exclamare:
MQdoaldus igitur in domo Domini & in atrijs Dei nostri flantatus, taquam p.
ma floruit, & ut cedrus Libani multiplicatus est. Nam sicut palma virens &bal nim
304쪽
DE s. MODO ALDO EPISCOPO TREVIRENs I. Gue
altium tenderis, fidei firore & vitae altitudine ad prosectum Ecclesiae florebat, & sicut
cedrus Libani multiplicabatur, dum odore sanciae conuersationis omne virus serpem iis antiqui a subiectis expelleret, dum etiam multo virtutum candore dealbatus, per altitudinem contemplationis ad caelestia euolaret. Siquidem occasione pastoralis cui multiplici bonorum operum exercitio adeo se studebat innovare, ut tunc primum putares eum incipere. Ad cuius laudem diceret alius, quicquid animo occurrisset, spiritum scilicet caelestibus iugiter inhaerentem, indefessis cum orationibus vacatem,
si ieiuniis, noctes continuasse regii ijs dissereret, recte &composite de singulis vi tutibus, de benignitate, de parsimonia, de animi puritate profunderet in laudando, quicquid ingenii, quicquid eloquentiae inquina hausisset. Sed hanc compositam nar- virtute s. rationem praeripit nobis supereminens meritum excellentissimi praesulis, qui ita uniui rus has virtutes habebat, ut in singulis emineret: ita in singulis eminebat, ut inolestibus aequEresplenderet.
De doctrina eius. cap. II. Sta interim omissis illis, quae in interiori homine, Deo tantum teste & sanctis angelis eius, Operatus cst: quis vel illam mi icituditiem, qua pater vigilantissimus simis praeerat bditis, digne valeat explicare Z QDs tanta docendi persectione, tanta id magisteri j arte informando instituebat, ut quati illa prophetica mensa, intus labrum Exo s. reflecteret, id est, ad cor sermonem reuocarct, quod loqueretur attenderet, opera- . retur quod praedicaret. Denique verbum doctrinae opere commendans misericordi , sc erga interiora iii bditorum studia seruebat, quatenus eis exterioris vitae prouidentiam non negarcu ne si cura exterioris vitae ab eo negligeretur, quasi iure a percipienda praedicatione gregis animus frangeretur. Nam quia Petri ricarius Petro commis Ioba Liu sis ovibus inuigilab at, generalem illam eius exhortationem, tanquam sibi specialiter 'datam, iblicite attendebat: Seniores, qui in vobis sunt,obsecro consenior& testis pas x pG s sionum Christi,& suturae gloriae,quae reuelanda est, particeps: pascite, qui in vobis cst, egem Dei, non ex necessitate, sed voluntatem Deum. Et cium apparuerit princeps, pastorum, percipietis immarcescibilem gloriae coronam.
' ad tu i Elafaustorum accesserit. Op. Ita
TAm vero cum insulatus, tanquam pontifex summus, introiret in sancta sanctorum, b oraturus pro populi salute pro ignorantia vel aliqua necessitate, ita per singulas spe cies sacerdotalis habitus singulis respondebat virtutibus, ut quot exterius sacris oria batur vestimentis, tot interius anima spiritualibus vestirctur ornamentis. Crederes incius mente quasi in Aaron pectore rationale iudicij vitiis ligatibus imprimi, dum cor eius nequaquam fluxa cogitatio possideret, sed ratio sola spiritualiter constringeret. Nec enim indiscretum quid vel inutile cogitare poterat, qui ad exemplum aliis constitutus, ex grauitate vitae isemper ostendere studebat, quantam in pectore rationem gerebat. In quo etiam rationali duodecim patriarcharum nomina descripta puta. ibid- res, dum exempla praecedentium patrum indesinenter intueri, & sanctorum vestigia sine cessatione videres eum imitari, ne Orte extra sacri ordinis limitem operis pedem tenderet, si ab eorum si ab illi examine seu discretionis ratione aliquo modo deuiaret. Et quia praeripitur Moysi, ut tabernaculuingrediens, tintinnabulis ambiatur, ut de eo sonitus dulcedinis audiatur: non cessabat sonum praedicationis quasi ex tintinnabulisse uenter emittere, dum superni spectatoris iudicium ex silentio metuebat offende- eiii is is re. Cum tali igitur ac tanto diluini ornatus decore pontifex sanctus ingrediens taber- nus. naculum sideris, & hostiam contriti ac humiliati cordis Deo offerens in odorem suauitatis. ita suis votis diuinam conciliabat clementiam, ut quasi cum Moyse mereretur audire: Faciam secundum verbum tuum. Nam quia secundum verbum Dei in- LxoL33. nocenter vixit, & mandatorum eius non surdus auditor, nec segnis executor extitit,
idcirco misericordem Deum secundum verbum eius secisse credimus, quotilas pro salute subicctorum pias coram eo preces humiliter effudit.
a si iusterium trires in ut extruxerit. cap. I 3. INterea cium domus eius decorem diligeret, & ad reserendas dignas conditori lamdes ardentissimo semper amore flagraret, si iper ripam Mosellae oratorium in limaiore beati Synaphoriani marVris extruxit,opere quidem exiguum, & artificiosi sche- ''matis decore minus ambitiosum: sed, quod nobilius est, claris limis virtutum gem mi sacpulcberrimis virginei candoris margaritis, multo splendidius ac spectabilius,
305쪽
seueraso rvr eius Abbacilla. Lius virtu Confirma
i dux viliter desie sentit, ut solent viari sauctu
iii Im suerit illud famosissi, mum Salomonis templum, auro& argento ac tot mihi ci expolitum argumentis. Ibi quippe congrcgationem sanctamina virginum, siquisti dulcisonos adolescentularum choros, in nuptijs Christi & Ecclesiae iugiter ' inde, nentium, instituit, de quibiis sponsa in laudibus sponsi videtur illud in Cant ei, dic
re: Oleum ei fusum nomen tuum: idcb adolescentulae dilexerunt te. Quibus etiam id resularis vigorem disciplinae seruandum, sororem suam pra sciti nomine Seuer quae secundum nominis sui praesagium&conuenientiam, digna praesidentis animiis ueritate copulam carnis, Dpes, gloriam ct cuncta, quae peritura nouerat, cum ipsa ianobilitate & corporis specie,quae vermibus caaranda erat, parvipendenda esse dijud cans virginitatem suam Christo illibatam obtulerat. In cuius fide & amore virgine in aciem, quam sponsio collegerat, tam materna pietate, quam magis raseueritate conrufirmans, omnem eis sanctae institutionis diligentiam cxhibebat. Nihil illius seueriti: iucundius, nihil iucunditate seuerius. Laetitia illius tristis, tristitia suauis. Inculta oculi demiis, caput inclinatum, incessiis grauis, cibus tenuis, ita salari ut cum omnia Deo digna faceret, nihil tamen dignum se sectile crederet,comitesque silas plias ex .plis docerct quam verbis. Nec deerat ei venerandi fratris sui assidua consolatio oin modum aeris candentis ardens desiderio, sonans verbo, perscintillas sacrae exhin litationis animum virginis ad amorem Dei sortius accenderct, &, ut aiunt, oleuricamino adderet. Benedictum& Scholasticam crederes: idem desiderium, non iam par studium, eandem erga Dei cultum deuotionem in istis videres. Illum non insgistrum, sed discipulum putares: istam non dominam sed ancillam humilem allima res: nisi quod eb magis ille seritus, haec ancilla Christi esset quod uterque sit biectisto dominarused ministrare videretur. Qu'rum dignam fidei &laboris remunerationeri
quia iam tempus est onarrare, prudenti: simae virginis vocationem,sicut tempore procellit, ita nostra praecedere narratione faciamus.
De obitu S.su r.e. dum vocem sponsi vocantis audiret & dicentis,Veni de Libano sponsa inta,
veni de Libano, veni: coronaberis: ista nihil morata,pio respondit ait ech dodi tacto meo &ad me conuertio eius. Statimquesecuta vocantem cum lampade ac cenia& ornata oleo optime nitentis conscientiae, digno est cum honore ab eo eice pia,& in illum aethereum thalamuctum multa sanctorum exultatione introducta. laquo tadem . quod diu optauerat, feliciter collocata, inter dulcis lJmos dilecti sibi spo, si requiescit amplexus, atque splendidissimis siliarum Sion agminibus adiuncta de .ciis beatiissima perennibus delectati tr. Cuius sacratissimum corpus, virgineis stipate horis, virgineis conclamatum lamentis, cum psalmis & hymnis sipiritualibus nido honore in ecclesia sibi radicti martyris, cui summa strenuitate praefuit, ossiciosis nesost reconditum. O vere beata & venerabilis virgo, quae pro mortali sponso imma talem elegit, quae pro lutea domo caelestem thalamum commutauit. Vere beata 2 gloriosa quae pro breui labore aeterna beatitudine fruitur,pro vanis histrionum cant, lenis dulci angelorum concentu iucundatur. Haec de ita&transitu clari siniae is Dis paucis libauimus Neque enim iustum erat, tam pro ipsi iis meritis, quam pro isnore & reuerentia egregii fratris, memoriam dc laudem cius praeterire de qua uertangeli, & collaudant filium Dei. Nunc autem, qualiter beatillimus pontifex dilectius imam sororem ad bravium perpetuae claritatis postmodum subsecutus sit, pro modulo prosequamur.
Mortua tyrore, i , faustus ardentius ad pirat ad caelestia. Casuis.
Post felicem sanctis limae sororis transitum insignis athleta Modoald is, &xtemi
Regis miles iam emeritus, cunctis iustissimae vitae studijs optimo fine compta tis,ad praemium & palmam felicitatis aeternae coepit ardentilis anhelare, ad quam se manam cum exultatione angelorum tras latam se nouerat praecessisse. Gaudebat qui dem de gloria & beatitudine sororis, sed de sua adhuc quasi imperiectione dolebat. Siquidem se imperfectum, se infelicem. se miserum, se tardum dc tepidum iudicabas, quem, puellis ad regnum praecedentibus, moles carnis adhuc in seculo retinebat. Quid nos, inquit, miseri, quid iam de nobis dicturi stimus, qui in puellis tantam constantiam, tam incredibilem laborem, tam miram abstinentiam videmus 3 Nos membris corporis viri sumus, & tamen est inminati nihil virile, nihil laude d uin patia
mus. Multa saepe fortia virili animo proponimus, sed paruo labore istas a propoli
306쪽
to citius resilimus. Talia quidem vir sanctus reserens, humilia de se sentiebat, qui iu-xedc absquexlla iactantia gloriari poterat cum Apostolo, bonum se certamen cortas se, cursum consummasse, fidem seruasse: de reliquo repostam sibi coronam itistitiae, quam in illa die i iusto sibi iudice reddendam confideret. Vnde cum ex fidei & op rum securitate & spei certitudine dignam iam posset missionem petere, tamen quasi adhuc multa in se arguenda λrent, nouis & acrioribus tormentis exquisitis, de se sup- plicium sumebat, seque in se crudelis exactor persequebatur in illa iam quasi ultima aetate, quam prosectb non tam natura, quam ipsemet continuis laboribus urgendo
De eius felici obitu. Cap. I 6.
INterea Christi miles indeficiem,mariam impatiens quietis, mira arte militiae, recem rem quotidi Erenovabatur ad pugnam: sed rex immortalis &summae aequitati si dex dignam suo militi nectebat in caelestibus coronam. Cum ergo sub graui corporis labore die noctuque desudaret, totoque mentis desiderio super se ad caelestia rape- retur iam desiderans in illam dilectissimam dc inaestimabilem supernae ciuitatis curiam intrare, illis hymnidicis angelorum choris interesse,& bis terque non sine admiratione inclamans, Qu1m dilecta tabernacula tua Domine virtutum 3 concupiscit deficit anima mea in atria Domini: pia tandem consolatione diuinitus reQuctur,&I Ri M'. ' de expectatione vicini obitus & praemii securitate praemonitus certificatur. Tum vo repente mutatur in quandam deificam & incredibilem exhilarati cordis laetitiam, conuocatisque discipulis dum siui obitus diem la tum dc horam iucundus exponitianii mos omnium tristi moerore saucios reddit. Nec mirum san: virum sanctum de certia tudine sui transitus tantam concepisse laetitiam, cui pura felixq; conscientia testimoniiun terebat, Christi similiae mensuram tritici suo in tempore fideliter se erogasse, commulanique pecuniam gemino foenore multiplicatam, suo iam Domino reportare, quem peruigil expectans, paratus erat pulsanti protinus aperire. Qui cum iam desii- deraret dissolui & cum eo esse, iam carnis oblitus & toto spiritu in caelum suspensus, Afisceritibus membris, quasi iam renouatis nouos superadderc cruciatus, sese pilis tu,sὰρ lito persequi, ipsumque modicum,quod supererat, vitalis caloris extinguere. Cuius olle. ardenti immo labori cum etiam molestia corporis ex voto animi accessisset, non spiritu, sed membris deficiens, Qttis athleta lecto decubuit. Nec tamen idcirco sibi ma- gis parciere, non mollibus stratis incumbere morbo quam ciboniagis delectari:quippe virtutem perfici in infirmitate, contestari. Et cum assistentes discipuli flendo sug- .conis. gererent, ut fatiscenti corpusculo aliquantulum misereretur: Nolite, inquit, spiritum
ad Deum iturum λmento carnis impedire, cui scilicet tunc maior misericordia impenditur, cum spiritu superante mortificatur. Tali spiritus seruore pater amantissimus languoris molestiam exuperans,animamque suo redemptori cum angelicis choris ex- pectanti reddere gestiens, suos interim pie consolabatur, ipsumque residuum & vix in ore palpitantem vitae motum, doctrinae dc admonitioni filiorum totum imperti batur. De fidei integritate,de mandator u Dei sedula meditatione, de religionis amO- Adsis ta ;. re, de memoria mortis, de aduentu districti iudicis quandam vivae vocis efficaciam ad stos' lingua moriens aperte tamen, exprimebat. Et cum multos videret anhelantes con-l currere. hinc clericos dolentes, illinc monachos lachrymantes, pauperes quoque, duas &orphanos multo eiulatu clamantes, lachrymas omnium prohibens, dic bat eos gaudere magis debere, quippe qui patrem non amittereiar, sed feliciter ad Deum praemitterent. Itaque propinquante hora, delatis vitii ficis Christi sacramentis, ruebat iis, oratione praemissa, participat : dilectosque filios laeto vultu deosculans, supremo pa se munit. . tri cum votiva pacis & salutis imprecatione sypius commendat. Tum vero a terrenis oculos rei j ciens, & conciues angelorum sanctorumque choros adesse sentiens, toto corpusculo obuiam dilecto exercitui se erigit, manus dc oculos in caelum protendit, crucisque signaculo bis terque se consignans, splendidum caput in manus Saluato- Cmeesse eωri eclinauit, atque inter verba orationis obdormiens, in pace requieuit. O beatum virum, quem caelestis illa Hierusalem gaudens siuscepit, ad quem deducendum rex e riti. ipse regum Christus, angelico coetu stipatus, procellit, cui Maria cum virginum ch reis occurrit, Petrus quoque cum Apostolorum numero, Symphorianus cum Mamtyrum choro, Eucharius cum sanctis Consessoribus totaque caeli militia, in hymnis &laudibiis benedicetes Dominum, qui tali compare, tam claro pontifice eorum auxerit collegium Z ar e
307쪽
De eius IV ultura. INterim sacrum sumis de more componitur, & a circunstante psallensum clinio nunc piis lachrymis defletur, nunc psalmis & hymnis honoratur. Cuius ad chi num felix & liber transitus, sicut sestiuo gaudio stipernis ciuibus extitit, ita totam p6ne . Austriana nimio quodam & incosolabili moerore concussit.Unde tota penE pro uincia ad tanti patris exequias anhelauit, nec solum ex urbibus aut oppidis, sed etiam obitu Elu, ex vicis turba rusticorum luctuos a meri Occurrit. Multitudo quidem pauperum mi. misere d. xime constuens, senes incurui, debiles baculo sustentati, viduae sparsis crinibus, pupa. P-Rpς li is vestibus,omnes aeque lugentes, & a scretro pendentes, suum patrem, qui vestire, consolari, alere consueuerat, Voce lachrymabili querebantur se amisisse. Hi familiaribus baiulis caelum suo clamore pulsantibus, charissimum corpus in dilectam sibi ecclesiam desertur, quam supra diximus ab eo fiandatam,&in honore beatis; phoriani martyris dedicatam. In qua etiam non sine graui gemitu multisque lacti h lmis suorum, prout decebat tantum pontificem, cum dilem sorore terrae mandatur. od quidem factu esse credimus diuina praeordinate gratia, ut quos eadem deuotio, eadem Christi charitas, idem affectus, non tam sanguinis quim spiritus coniunxerat dum agerent in carne, idcm etiam sepulturae locus, locus,inquam, quem iste deuoticonstruxit, illa fideliter rexit, coniungeret in morte. Vbi in testimonium sanctitaticius, tot bc tanta miracula quotidie coruscare videntur, ut nunc demum verius cin Christo vivere credatur. Viuere, inquam, vivere certissime probatur, per cuius inueritum ab ipsis Deo, qui salus&vita est omnium, cunctis fideliter petentibus multatis lutis & vitae beneficia praestantur. Atqui celeberrimum habetur hodieque Treuiris, certisque indicijs compertum, sanctitate dc meritis Modoaldi omni circa regioni blutem trequenter a Deo concessam, siquando diuinae ultionis animaduersione et aeris inclementia, versanae, aut gladio, et cuiusque aduersitatis tribulatione incum Dicitui pia b crate, patrocinium cius incolae fideliter implorarent. Vnde pater & singulare reta ex miser gium miserorum a ciuibus appellatur, ciusque depositio quarto Idus Maias cum bxima deuotione &sestiua totius regionis exultatione ad laudem & gloriam diuina maiestatis celebratur. Obsecramus itaque, ut beati Modoaldi celeberrima apud itamines pietas, & apud Deum omnipotentem emcax potentia, nostris quoque miliorijs compatiatur, peccatorum funes dirumpat, & in illo dilecto & desiderabili incolis tabernaculo aeternam nobis mansionem obtineat, praestante Domino nostro itisu Christo, qui cum patre & spiritus ancto vivit dc regnat per immortalia secula se Florum, Amen.
Cur miracula fiunt ad DE Arum retiiquias. cap. I.
Voniam, adspirante Deo, nobilem beati Modoaldi prosapi alti sima regii sanguinis linea productam, in primo huius operis libello dilucidauimus, in secundo vitam eius laudabilem paucisq; imitatalem,qua Deo chatus hominibusq; veneradus extitit,omni regis no bilitati praetulimus, transitumque eius gloriosum angelicis choris 'gaudium intulisse perorauimus: nunciam in tertio non ab reius cauimus perpaucis explicare ipsius sanctitatis indicia, qualia vide licet mi culorum primordia omnipotentis Dei gratia post quietam famuli sui dose mitionem ex illius reliqui js in urbe Treuerensi voluit ostendere. Licet enim signa mi ni me sint petenda fidelibus, ad corroborandam tamen infirmiore plebis fidem, non nunquam mortua sanctorum ossa attestari solent, quid eorum vivens egerit spiritus. Infirmis quippe mentibus non immerito distanantiam fidei tota praecedentis narra tionis sEries generare videretur, si vir tam praeclari apud seculum generis, tam eximia apud Deum sanctitatis, absque signorum attestatione inter homines latuisset sigi ,riosa illius pignora, suis plurimum prolutura veneratoribus, humani caruissent chhibitione honori S.
De Nor amiorum iu Gallias cir Germaniam irruptione. Cap. II.
V Erum ex quanta Barbarorum crudelitate, ex quantae praefatae urbis d. latione occasio illa suborta merit, qua viri Dei merita fidelibus primum innotuerint paucis libet perstringere: quia quod in praefatiuncula huius opusculi de simili cessinitate, alio inducta tempore, disseruimus, argumentum cogitationis elle valet his,
308쪽
DE s. MODO ALDO EPISCOPO TREVIRENSI. 26ν
quae hoc in loco dicturi sumus. Ibi enim commemorauimus Barbaras nationes ge- neraliter per omnes Galliaru fines furoris sui frena laxasse: hic vero inducimus Norti mannorum gentem indomitam, de vagina suae crudelitatis eductam, quasdam Gal- liae& Germani partes occupasse. Quae immanitate sui sceleris grassata, in ceruices manis bar. . fidelium velut ursa raptis catulis inerata, nulli sexui, nulli aetati parcere,senes reuerem dos necare, iuuenes & adolescentes, pro viribus vel tempore se defendentes, cons dere, paruulos matrum uberibus auulsos excerebrare, matronas castas, virgines p dicas dehonestare, urbes nobilissimas flammis edacibus concremare, sanctuaria Dei aut subuertere aut prophanare, diuina dc humana pari contemptu pessundare. Erat in his omnibus miseriam videre, iudiciumque Dei mentibus hominum tanto λ Ldabile, quanto impenetrabile: nisii quia, ut datur intelligi, volens Dominus iustam in reprobos exercere vindictam, qui non custodierunt mandata eius, iratus in populum sium, tradidit eos in manus gentium, & dominati sunt eorum, qui oderunt eos. Sed sicut in vasis irae, duplici contritione feriendis, ira iustitiae Dei hic inchoat, ut ea in s tum irreparabiliter.disperdat: ita misericordia eius diligentes se plerunque per compendiosam martyrij viam migrare disponit ad illam inenarrabiliem gloriam, quam β' Θς cuius non vidit, nec auris audiuit, nec in cor hominis ascendit . ut unde reprobi ra ς 'piunt ad poenam, inde electorum alij ducantur ad palmam, alij castigatiores red- santur ad vitam & conuersationem bonam, iuxta quod scriptum est: Flagellato pe- prouet i silente, sapiens sapientior erit. stultus
Sacrae virgines metu Nor amorum quid uerius apud Treviros. Cap. IVM sius horrendae tempestatis procella urbem inuadente Treuerensem, omnes pauere, trepidare, neque fit , quam non parauerant, neque presidii ullam spem habere, prae oculis omni u inlago mortis volitare, iucundae populi urbanitates in planctam, chori psallentium in luctum, choreae puellarum in lamentationes migrare: t tius ciuitatis ficiem immutatam videres, diuinae religionis vix aliquas tenues reliquias remanere. Porro Deo dicatae virgines, quas in oratorio beati Symphoriani martyris coenobiali conuersatione Debuerulae supra exposuimus, inter tot mortis genera ad c sileta orationum arma confugientes, pro castitate scruanda, quam deuouerant, non pio vita praesenti tuenda, quam despexerant, supernum coepere auxilium arden- risi ima spiritus contritione inuocare, ac beati Modoaldi sepulcro omnes aduolutae, ivt eius patrocinio ab imminenti eriperentur periculo, talibus vel talium similibus cm Norimis Iuni precibus seruntur penetrasse: Domine Iesii Christe, aeterno patri fili coaeterne, Π Mo- qui nascendo de vir ne, illud maledictionis soluens elogium, Maledicta, quae non se die' cerit semen in Israel, virginitatis semen in plenitudine temporum mandasti multi-ii imi piscandum, ut tempore messis fructum eius reciperes centesimum, tu nostris gemitibus, tu nostris lachrymis & vocibus aurem accommoda solitae pietatis, ut quam tibi deuouimus vitae castimoniam, quam obtulimus carnis pudicitiam, conlataris mi Modoaldi precibus dc meritis ab omni pollutione custodias,& quam nullus aninai nostri meretur consensus, nulla Barbarorum violentia virginitati nostrae inserat . e ruptelam. Huiusmodi precibus cum magna spiritus contritione, cum magno i orymarum imbre profusis, non demit operatio supernae exauditionis, non defuit exhibitio miraculorum beati constabris.
Intra a.d es vir mes omnes morisitur,ma ο Dei beneficio. Cap.IIII.
E ergo Deo secratae virgines mala viderent, quae pro sexus fragilitate metumbant, neve bona amitterent, quae pro castitatis obseruantia promeruerant, mirabile auditu, mirabilius visu: in pace lecto decubantes, intra dies triginta nita . praesenti decessErunt vita, tantoque feliciter, quanto perenniter victitrae, cum ornatis hesi iam Alampadibus sponso caelesti occurrentes, sempiternae iucunditatis thalamum cum illo nuraculumi rei sunt. Quarum corpora in eodem sunt oratorio recondita, in quo beati Mo-ψ . aldi pignora: ut cuius patrocinantibus meritis animae illarum caelum cum suo poLsidebant patroiib, ipi ius exigentibus reliqui js, corpora in eodem humarentur loco: in ent orationes earum, dc exuberant Dei beneficia ad memoriam virginu ex-t Q& modo, dcunque inscculum.. CAP. V. Um igitur eiusdem tempestatis adhuc residerent vestigia, longaque solitudo pleraque Maociam cohiberet Ioca, fiebat nimirum, ut ille sanae similiaris am
309쪽
gulus pro sui quidem dignitate parum obtineret reuerentiae, neglem vero chilum
omni custodia destiti itiis, etiam pateret iniuriae. Sed ea mortalium incuria, nostis pontifici auctioris gloriae facta est materia. Quidam enim viri, genere Franci, sitaegem iis haud ignobiles, animo & corpore quammaximε valentes, sanctae deuotionis grotia urbem Treverim accesserant, quam sitorum sanctorum numero superbam, nimia vetustatis dignitate celebratam, omni Gallia magis clarere compererant. Eius ali. Hihi si his. quandiu laribus obuersati, religione delectati, sacra terebant limina, ex ignotis Diarum reliqui- notissimi: cum interea viros natura sagaces flamma subi jt pulcherrimi iacinorue n 'm ' quocunque modo, precibus aut precio, tot sanctorum pignoribus cum maximo' 'r' '' Trevirorum participarent beneficio. Quae ubi tardius procedunt, nihilque in illis bonae sipei aut gratiae praesiumunt, die noctuque animum fatigare, omnibus locis opportunitatem quaerere, nec flagitium arbitrari quavis arte, dummodo ne ineffracti redeant, inceptum peragere. Itaque simulata deuotione ecclesiam sancti Sympho. tiani subintrantes, eiusque omnia, quae sibi mox usui forent, explorantes, vident O. mum incultam,iniuriae opportunam,ministris ciuibusque neglectam,merito quidem sui, Croesi diuiti js nobiliorem, sed rei similiaris inopia longe caeteris obscuriorem. Et ' quis, inquiunt, tuas Modoalde reliquias hoc totius urbis angulo coarctauit Indigna certe sacrarium tuae dignitati comparauit. Ubi enim ianitor stequens in limines ubi varia supellex tuae ornatus ecclesiaeὶ Nihil hic dignia tanto contuemur nomine. Qi stas anct quam utiliter tuorum hospitum poteras iter comitari, ut arentem nostraerni onis eremtun larga benedictione patereris irrigari, ubi nec decori tuo chori psallen. tium, nec optimis virtutibus laudes deessent celebrantium. Audebimus tamen, in. ce tua liceat, aliquid huius negocij attentare, partemqile vel exiguam tui corporis ab sportare: ex quo Treuerensi quidem populo detrimenti minimum, nobis enici lumenti plurimum, Deo propitio, poterit euenire. Hac similiari collocutione velut in bonam fiugem animati, simul quia nihil satis festinatur animo cupienti, optimaci factu rati sunt noctem proximam huic operi dedicare, ne dum noctes diebus,mo. ras dilatandis consultationibus innecterent, attentis ciuibus se cum suspectos, tum repulsa dignos essicerent. Remotis ergo arbitris, noctis ingressi tempore, pia sedas daci violentia mausoleum efffringunt, sanctissimo sescundum corpore: dehinc unus caeteris paratior, manum temere ini j ciens, & quicquid tenaci digitorum pedine concludere potuit, sibi recondens, fugam cum sociis maturat inuadere. Quod si cinus licet amore sancti licenter perpetratum sit, non tamen sancto placuisse renim aeris iis, sequentium documento comprobari potuit. Simul enim cum illius extractis attos.Modoal. bus, mirum dictu, sanguis copiosius crupit. Qui dum abundE tanquam de pateta di si im vulnere proflueret, tenebris tamen visum arcentibus, raptores ipsos nihil huiusin, di aut videntes aut sentientes ante prodidit, quam 1 coepto deterruit. nat languis C A P. VI. ii Niere1 die terris reddito, cum matutina plebs ad orandum coepisset ex more concurrere, animaduertunt ecclesiae pauimentum largo perfilsum sanguine intestatim re cognita, diti multumque incerta suspicione agitabantur, quaenam illat sent caedis indicia, ubi nulla unquam mactari consueuisset victima. Sed exploratis diligenter omnibus, primo recentis stacturae indicia, tum nocturnae temeritatis da
mna luce clarius patuere quaerentibus. Nec visus est labor dissicilis fugitiuos insuequi, cimi sanguis a direptis emanans ossibus, nusquam locorum reos suos deserere donec illos conscientia trepidos, nec satis periculi securos, suis vestigijs, & quidem haud obscuris, manifestos emceret. Mittuntur ergo expediti equites iniuriam per sequi, temeritatem corrigere: qui celerrime fugientium terga prementes, eosque taciti negocio a fuga retrahentes,delicti quidem gratiam faciunt, omnibus tamen bonis adnitentibus, receptas integrEsummi pontificis reliquias ad urbem reserunt. enarrare sussiciat, relatis illis, quid gaudij, quid bonae spei ciuibus attonitis redierii ri abrum quam benigne, quam exultanter beataemzmoriae Atesii episcopus cum summo de. V ustiis riplebisque tripudio obuiam processerit, ac si tunc primum totus sibi sanctus obii, rum erga nerit i Videres totam ciuitatem in occursum ruere, nullum in domibus, paucissimo; aE . ita in oppidis resedisse, Ut caelo sic proximum arbitraretur, quisquis exoccupa
tus, redeuntem salutatum ire mereretur.
310쪽
DE s. MODO ALDO EPISCOPO TREVIRENSI. an C Asterum huius lacinoris castigandi gratia, ne quid simile deinceps perniciosa
crearet licentia, decernunt in commune, corpus sancti in propatulo positum, ab ecclesia transferre, testemque thesaurum firmioribus apothecis & tutiori aerario commendare. Itaque arcam ligneam firmissimis tabulis compactam, ferreisque nobhus circunquaque munitam accelerant, eoque translata constabris pignora, in Oratorium sancti Paulini super altare sanctae Crucis summa cum veneratione deportant: consi estE scilicet,ut par pari, sacerdos sacerdoti iungeretur,illoque aduentanto dupli-- i u , di patrocinio solatiarentur. His additur ex Pario marmore tabula, ad extremam ma-s.Modoatinum decoris mira sculptoris arte perducta quae propter sepulcrum eius reperta,sepulti nomen & meritum praeserebat, hac serie exarata: Hoc est sanctuarium Deo dilecti Treverorum Archiepiscopi Modoaldi, cuius rex Dagobertus sanctitatem,sicuti in eius praecepto de Treueri continetur, intra Ligerim & Rhenum magnifice extulit & dilat uit. Quod etiam in superioribus memoratum est.
CAP. VIII. IGitur sincti Paulini ecclesia, nouo illustrata hospite, in quantam breui claritudinem
peruenerit, quato fidelium studio priorem neglectum correxerit, dum pauper cum diuite eb suas necessitudines maturat deplorare, memoratu est incredibile. Sed pomquam diuturna quies ocium, ocij vero securitas corruptos mores pepererat, totamque urbis faciem immutatam, pro religione diuinorum contemptus incesserat, sistinenda erat necessario supernae correctionis sententia, quae pollutam licentiam si, se no districtionis coerceret. Itaque iuxta sententia prophetae,A sanctuario meo incipite: rie K. intempestie noctis silentio idem oratorium subito conflagrauit incendio, id scilicet s P uimi agente diuina censura,quo ne per diem accensium, facili concurrentium restinguer tur industria. Ferebantur undique globi ignium ventis vrgentibus, totisque habenis regnaba t flammarum impetus,cum interea expergefacti custodes, vident res suas in extremo sitas, opes ad subueniendum ubivis imparatas. Itaque quod in tanto constrictis licebat articulo,sestinare, concurrere,ingenti metu trepidare, nec contra niti, nec posse quiescere: postremb manerent an fugerent incerti, malum improuisum,anceps p riculum clamore testari. orum vocibus exciti licEt admodiim pauci, si qui tamensi obscura nocte confluxerant,aurum& argentum, quae prima mortales putant, v riamque sacri ministerij stipellectilem summa ope tueri satagebant: de sanctorum v rb pignoribus eruendis immemores, nulli rerum minorem Operam impendebant. Vnde&contigit, ut ignis edax, dum nulli locorum parceret, non solum arcntem litignorum materiam penitus absumeret,sed tabulas quoque marmoreas, operis dignitate mirandas,circunquaque corrumperet.
IN tanta rerum dissicultate quis tuas sancte reliquias non aestimaret iri perditum
Ruebat undique moles aedificioru m, dii sitiebat vi caloris soliditas marmorum, tot que sacrarum aedium facies, una fauillarum erat congeries. Et quis omnium apoth cam ligneam, contra vim ignis tenerrimam, quae media templi testudine in edito posita, omnem ruentis fabricae excipiebat impetum, crederet periculum euasisseὶ sed quod a distici limum aegris videbatur mortalibus, summo procuratori ficissimum, rerum probauit exitus. Nam postera luce, cum plerique ciuium aduentare, & noctu ii tempestatis spectaculum more humani ingeni j prospectare coepissent, sedatis tamdem incendi js, propius accessere, id maxime curantes, ut vel modicas sancti fiuillas colligentes, saluti posterorum reponerent. Quid enim aliud, quam 1sque ad cineres tam diuturna clade absumptum crederent 3 Res mira,& nostris seculis inusitata. RG 'si mota enim, quae omnem superficiem contexerat, incendiorum congerie, cuncta pr. teri pen quς sancti erant, integra reperere, ipsamque locillum totius expertem iniuris, diste quam ut aurum crederes de fornace productum, purgatum,no corruptum. sibi se a laudi i 0xbus Christi continuit Z Quis non gloriosium Deum in sanctis suis repetito clamore prae- .iticisci Gauit Z Tuum Modoalde nomen,tuum meritum omnis sexus dc aetas super astra leua- tuine 2. uiti sic Metensem quondam Stephanum prodit antiquitas inter miserorum caedes, inter barbaricae depopulationis atrocis limas tempestates, ibium oratoriolum,sui ma tyrii sanguine coniecratum,ignium exemisse discrimini, ut hinc tam p sentes colligerent quam futuri,quantum reuerentiae deberent protomartyri.