장음표시 사용
111쪽
log verbum agnoseum ui a Christianis, semper eadem a i rimo Christiani qmI aevo ad. nos usque ' fisisse transmissa sine ulla sui ina mutatione ; utpote cum talis immutatio quam Traditionibus Apostolicis assingunt Caloin stae, sit omnino impos, bilis . Namque haud intelligitur alio pacto fieri potuisse hane immutationem seu
adulterationem dogmatum non scriptorum,
quam si omnes Ecclesiae & singuli earum Pastores vel supina quadam negligenti
passi fuerint, ut quae dogmata prius erunt de fide, Iam non respicerentur tanquam de fide eredenda ; vel in iisdem adulterandis dogmatibus omnes unanimi consensu conspiraverint : sed neutro modo id con-eipitur γ ssibile ; sciunt en: m omnes quan
to in pretio sunt apud Christianos , &praecipue Episcopos ridet divinae dogmata ,
quanta cum diligentia isti pro munere suo invigilent , ut eadem semper integra &inconcussa servetur fides, nee vel minima ex parte violetur depositum t ergo plane ineredibile est quod assirmant Novatores, corruptas atque immutatas fullse identi.
dem & labentibus saeculis Traditionis A --postolicas. Deinde vero retorquere merito possumus argumentum adversus Protestantes,
qui ex altera parte agnoscunt solam Scripturam sacram esse fidei nostrae regul. m . Nimirum dicemus libros canonicos dubio procul fuisse eorruetos atque immutatas, cum tot manibus in diversis locis & thmporibus suerint exscripti y verum quod respondent Haeretici, nimirum ubique terrarum & semper cautum fuisse a Pastori. hus Ecclesiae , ne vel minima in sacros codices irreperet immutatio , idem merito respondebimus contigisse erga Traditiones divinas & Apostolicas, quas V teres , ut ostendimus , pari veneratione prosequebantur ae ipsum Dei verbum scri
Nec moror quod veteres Haeretici ad confirmandos suos errores divinis passim Traditionibus abutantur salsas plerumque yro veris obtrudentes . Nam sua dubio Procul autoritatς cadere non dciant D ditiones non scriptae, eo quod i s non semel a utuntur Haeretici quemadmodum nec Scriptura sacra quam maxima ex pa
te aut reiiciunt, aut corrumpunt huius
modi homines, suam amittit fidem & a
Caeterum animus hic non est longiori disputatione excutere varia exempla quae proferunt adversarii, ut inde probent immutatas plerumque Traditiones in Eccles a Romana, qualis est v g. doctrina de Millenario in terris Christi regno quam veteres nimirum layias , Iustinus, Irenaeus, &α ex Apostolica Traditione descendere contenderunt, quam tamen d
ctrinam velut fabulam reiecerunt Patres quarti quintive saeculi ae deinceps. Sic, inquiunt iidem Calvin illae, ratres unanimi consensu dcicuerunt beatam Virginem Mariam fuisse, ad instar aliorum hominum, conceptam in peccato originali , quam nihilominus sententiam Theologi pene omnes a quinque aut sex saeculis condemnant ut salsam & erroneam, ita ut contraria iam habeatur ab emnibus ut fidei Catholicae consona. Haec, inquam , aliacue smilia exempla prolixius hie non discutio, tum quia
omnium in particulari Traditionum defensio nos alio longius abduceret . tum
quia haee eadem fgillatim suo quaeque i co explicamus . Gid de Millenniorvinfabula senserint Veteres , diximus in primo hujus operis volumine in sexto autem de immaculata Conceptione B. Virginis ex quibus recte intellectis manet nihil immutatum sui ille in Traditionibus Apostolicis. Neque est etiam quod nobis opponant
adversarii consuetudines Ecclesarum prope innumeras, quae sub nomine Traditi Num Apostolicarum commemorari solent
in Ecclesia, & tamen iam a longo tempore antiquatae non observantur, cujusmodi sunt trina immersio in Baptismo, varii poenitentiae publicae ritus, commu nio Eucharistiae sub utraque specie pro Laicis &e. Si quidem fatemur ultro musmodi
Traditiones quae non spectant fidem Ca-
112쪽
tholicam , sed tantum disciplinam , vel
externam politiam, mutationi obnoxias esse, quod nimirum natura sua te rem niae sunt diversae pro diversitate locorum
Si autem quaeras quo pacto discerni posi fini ritus qui ad fidem pertinent ab aliis eonsuetudinibus quae nonnisi disciplinam ructant. Respondeo id satis superoue fidelibus indicare praxim ipsam Ecclesiae;
quaecumque enim praecepta sunt a Chrisio vel Apostolis tanquam firmum & constans dogma semper fuerunt observata cum summa religione & in omnibus Ecclesiis rq irae vero tradita sunt ab Apollo. is ut merae ceremoniae quas abolere non dubitavit Ecclesia de legitimis causis Ec in certigiora poribus , dubio procul non pertinuisse ad fidem merito creduntur . Iypaeterquamqucd Traditiones quae ad fidem attinent, satis dignoscuntur ex natura sua immutabiles: quis enim v. g. credidi rit Apollo. Ios nonnisi ad aliquod tempus praecepit se fidelibus . in crederent myiurium SS. Trinitatis , 8e Incarnationis 2 Quae vero ad, disciplinam pertinent, se habent ut quae- ea N ceremoniae ex natura sua temporariae & mutabileς. Instabis: Testimonium pure humanuIT . non est paris autoritatis eum verbo Dei: sed Traditiones non scriptae etiam eOvum quae unanimi consensu reseruntur a sani is Patribus, non sunr nisi telumonium humanum: igitur. Nego min. Dogmata enim non scripta reseruntur quidem ab hominibus tanquam testibus qui doctrinam A liolorum Ad alios transmittunt, sed non sunt doctrina mere humana , verbum mere humanum e quod enim aliquod dogma dia
vinum, ab ore ipsiuς Cnristi vel Apostolorum prosectum , beneficio F cripturae vel viva voce propugnatum sit homini-hus, perinde est omnino & paris debet esse autoritatis ; ut rinque enim D. iverbum est.
Iam vero nullius momenti est quod obiicitur, Patres erroribus quandoque nai Lae obnoxis, patres non semel errasse etiam
in iis punctis quae ad re Iigionem pertinent, quod argumentam fit e & acriter prosequitur Dallaeus lib. 2. de vero usu Patrum cap. 4. petitum ex scriptis I, stini, Irenaei, Clementis Alexandrini, Ter .
tulliani , Cypriani, Origenis, Lactantii, Hilarii , Ea lilii, Gregorii, in riusque Nariatireni & Nissent , Ambrosii , Epiphaoli, Chrysostomi, Hierony ii, Augustini &e in quibus errores noἰι Ducos Occurrete cui liliat legenti compertum est , inquit ille C. l. in ista. Nam trita est apud omncs solutio qini dilui solet haec erim natio non modo SS. Patribus, sed & universae Ecclesiae i iuriosa . Nimirum fatemur quemlibet e SL P. tribus seorsim ab aliis errare posse : errare quippe, ut vulgo dicitur, humanum et se sed negamus i atris cmues in recentcndis fidei Catholicae dogmatibus smul& unanimi consensu eandem tradentes doctrinam, errare unquam posse: Sed eorum ,
inquit Vincentius Lirinensis Comm
nitorio cap. 39. Patrum sententia cou-
ferendae suiu qai tu Me communione Catholica , fausis, sapienter , consanter
viventes, docentes oe permaneaetes, vel mora
in ChrisO Meliter , vel Oaidi pro Chri-
o feliciter meruerunt, quibus tamen hac lege C. e. tendum e se, tit nuicquid vel Omnes vel pti res , uno vel eodem sensis mavisse , freqtienter , perseveranter, τ Iut quodam eo britieme sibi mugistrorum. educi io acripiendo, tenerari, tria arisminaverint , id pro indubitato , certo , rartoque habeatur ; quicquid vero quum υ s
ter omnes , aut etiam contra omnes sen
serit, id inter proprias m crevitas ct pria
γ generalis sententiae atitoritate secretumst. Hac adhibita regula , hoc est quando Patres unanimi consensu narrant quae in sua regione & in suis temporibus crebebano tur , falli & errare non possunt in iis scilice vquae ad religionem A fidi m Catholicam pertinent; unde facta sincere sngulorum, enumeratione, nulluM est Ecclesiae.dogma, .
113쪽
in quo vel univerit Patres, vel maloria item eorum pars non consentiat, ac proinde nihil adversus vim Traditionum incit, quod quidam e sanctis Patribus aliquando errasse dicantur. In hunc sensum loquitur S. Augustinus lib. II. contra Faullum cap. I. ubi ait Patrusi scripta etiam cum vera dicunt, paris non esse autoritatis cum Scripturae verbis : Iu opinulis aurem mseri imm , ii uit , quae libris i umerabili-hus cominerum , sed nullo modo illi sacratissma Canonicarum Seripturarum euisentia coaequantur , etiam in quibuscunque eorum invenitur eadem veritas, longe tamen es impar autoritas. Hm enim intelligenda
simi de scriptis SS. Patrum distributive, ut aiunt, & sigillatim sumptorum, maautem prout collecti ve, hoe est, unanimi consentu aliquod fidei dogma tradunt velut a Christo & Apost uis proiectum: tunc enim certam fidem faciunt, tanquam testes probatissimi ; eiusmodi dogma Iraris cum ipsa Scriptura sacra autorii iis, quia verbum est diviniun, perinde est autem quod verbum Dei sit scriptumvcl ore tenus traditumia
Hine ille ipse S Augustinus cum adversus Iulianum peccati originalis pr
pagationem demonstrat, argumento petito ex constanti scriptorum Ecclesiasticorum Traditione, aperte docet certum
esse aliquod fidei dogma, cum a Catholi eis Scriptoribus. unanimi consensa traditur : AIta sunt, inquit lib. 6. cap. 6.an quibus. inter se aliquando etiam δε-ctu imi atque optimi regulae Catholica chinfensores falva mei compage mu confo-nant, er alius alio de Ana. re melius aliquid dicit o verius. Hoc autem unde
nunc agimus , ad ipsa fidei pertinet fundamenta. cap. 7. Sed ecce quo te introduxi , conventus Sanctorum isorum non
es multitudo popularis , non solum filii, sed σ Patres Ecelesiae suis Ex illo numero sunt de quibus praedictum es: Pro patribus tuis nati sunt tibi mi, consi-
tues eos principes super omnem terram .
Ex qua fili generari Iunt, ejus patres
facti βω, ut docerent. Lib. 2. cap. P. idem adhuc clarius, prosequitur. Hoc auistem probabimus, inquit , CatholicorMm automate Sanctorum, qui oe hoe asserunt, quia de originali peccato dicimus , o illa quinque ese vera omnia con Ltentur . Ac per hoc non es eo equens ut hoc falsum sit, quia vera sunt 1llaia Tales quippe ac tanti viri secundum Cat5oticam fidem , quae autiquitus toto orbe dissu uis ditin , Oe o illa vera esse eonfirmant. Et c. Io. Quod invenera ut in Ecclesia , tenuerunt quod didicerunt, d cuerunt ; quod a patribus accuerunt, iacfliis tradiderunt. . Ex quibus manifeste sequitur S. Angustinum prq certo tenuisse talem esse bS. Patrum autoritatem, quando in aliquod fidei dognia tradendum unanimi consensu conspirant, ut nemo Catholicu; salva fide possit contradicere, quod nimirum Patres sunt Ecclesiae ut doceant, iique fideliter tradunt quod acce runt, quibus verbis non patuit signincanti exprimere vim Traditionum non scri
obiicit Dallaeus multa ratiocinia ut ostendat certam atque indubitatam fidem non sacere testioni a M. Patrum saltem ad astruenda quaedam fidei divinar dogmata non scripta: Haud facile , inquit,
non videtar ex scriptis Patrum certo ex
sculpere quid ii senserint de omnibus capitibus quae hodie Protesantes inter
I. Quia pauciu sunt veterum doctorum scripta praesertim eorum qui primo vel secundo vel tertio saeculo floruerunt unde sequitur tempora quae ad primam illam aetatem accedunt, a suspicione corruptelarum , sive ia doctrina sive in. moribus non esse immunia a. Quiα seri pix Veterum, quae supersunt e tribus prioribus saeculis, maximam partem, agunt de rebus alienissimis ab iis quae hodie circa religionem in controversiam vocantur; hi enim pro suorum temporum ratione, vel impia Ethnic rum sacrae exagitant , vel portentos
114쪽
Haereii eorum sui temporis deliria eon-lutant, vel fideles ad mortem pro Claristi nomine perserendam hortamur; quae quidem non spectant ad transsubstantiationem , & ad Eucharistiae adorationem ,
vel Papae monarchiam, aut alta capita de quibus nunc contenditur.3. Arguit Dallaeus ex eo quod difficilesti vere certoque cognoscere quaerimque Patrum nomine circumseruntur; quod
nimirum Veteribus falso ascripti Ac su postitii nullo numero inveniuntur libri. . Probat Dallariis certo neminem assequi posse, quae vera & genuina suerit autorum ipsoruin sententia, quod illorum scripta prioribus & posterioribus saeculis, tempore, imperitia, fraudibus, immutata suerint atque adulterata . s. Contendit non facile et se Patrum scripta intelligere, tum propter linguas& idiotismos quibus utuntur , tum pro pter rerum explicandarum variis Rhetoricae & Dialecticae artificiis obscuratam Ee impeditam rationem; tum quod plerasque voces alio, quam qui nunc iausu est sensu, usurpent.
6. Ait nihil certi & eomperii haurire posse lectorem ex operibus Patrum, quod plerumque in iis nullo indicio de- montirent vel innuant quae propria sit eorum doctrina, quae sit sequenda vel fugienda , quae probabilis vel necessaria , quae ad rem denique & quae non, 7. Quia Patres in iisdem fidei eapiti. bus non semper perstiterunt, sed e quibusdam se is sententiis nonnunquam di LGiserunt, prout exercitatione , vel aetate eorum , maturuerat iudicium. 8. Argumentatur Dal larias ex eo quod
difficillimum eli pernoscere , non solum quae fuerit unius aut plurimum Patrum, sed in se per quae totius Ecclesiae suerit doctrina, quod tamen attingere debent Catholici Romani, quia singulo; Gefm Patres selli potuisse non ne
Ex quibus coneludit ad probandam
veritatem eorum capitum, quae hodie inter Christianos vocantur in controver. IDE. sam, parum valere Veterum scripta. Resp. Meo vana ac sutilia esse h.ee Dallaei argumenta, idque ex eo potis rimum momento colligitur, quod eaedem plane difficultates , quae ad elevandam SS. patrum auctoritatem proponit Calvin. sta, s militer pugnant adversiiς Scriptu .ram sacram e poterit enim dici, uti revera dicere solent Haeretici, Libros Canonicos maximam partem agere de rebus alienissimis, ab iis quae hodie circa .religionem in conroversiam vocantur; in iis autem non reperiri Trans substantiationem , Consessionem auricularem , Eucha. illia adorationem aut alia capita de quibus nutac contenditur. Dici poterit certo cognosci non posse; quinam sint libri vero nomine Canonici , quod multi alii inveniuntur supposititii. Dici poterit certo neminem assequi posse , quae vera sit Scripturarum do trina, cum prioribus ti posterioribus seculis fuerint hominum imperitia vel fraudibus immutatae. Dici poterit s.cile non intelligi sacrum textum propter linguas 3c idiotismos, & quod pleraeque voces alio quam qui nunc in uis est . usurpantur . De inque dici poterit in lectione Scri-Wurarum nullo certo indicio demonstrari quaenam sit auctoris sacri mens , quid tanquam probabile solum , vel ut necessarium proponat ; in iisdem seriptis
apertas reperiri contradictiones , & tales demum locutiones, ut nemo certo per noscere possit, an sint metaphorice Lellitteraliter accipiendae.
Quod igitur ad solvendas ipsas dissicutitates , quae adversiis Scripturarum auctoritatem militant, respondebit Dalleus , hoe ipsum servata proportione nacri loreponimus cuivis ea sitim proponenti ad-3ersus unanimem SS. patrum consensum in sanciendis dogmatibus' non Icriptis, quae a Christo vel Apostolis, viva vi e&quasi per manus ad se transinissa snguli testantur. Scilicet quanquam nonnisi
pauca ad nos pervenerint Veterum scri- .pta, constat nihilominus ex i. s quae sua persunt , abunde altrui & confirmati
115쪽
quaecunque fidei Calliolicae dogmata ab
Haereticis v riorum temporum fuere im- De Eccle . . pugnata , ut aperte colligitur ex singularu ii Capitum enumeratione. R Nimus non est ea omnia hoc loco ὀ -
Deince quivi addit Dallaeus plurima Lx scutere quae ad Tractatum de Eccle-SS. Patribuς falso adseripta fuisse opera, si a pertinent; eam solum attingimus quintum vero quae ipsς merito adiudicantur, stionem , quae praesentis est instituti in maxima ex parte suisse corrupta r Res, qua videlicet quaeritur an Ecclesia sit is pondemus ex scriptis M. Patrum divi- iudex controversiarum fidei, adeoque m nae fidei dogmata non altrui ab Eces e- cito censeatur vera fidei nostrae regula . .
sa, nisi ' liquam adhibita severiori cri- Ecclesia sumitur dupliciter. r. latetica mitum ori iudicio Episcopis & pro universo fidelium coetu; & definiri
Catholicis doctoribus innotuit, quae vera solet, coetus hominum eiusdem fidei pro-& genuina sint veterum scripta. Atque sessione & eorumdem Sacramentorumhaee quidem responso alias similiter dissi- co .nmunione colligatus sub regimine le- aliates clare diluit . N., runt enim Cal- gitimorum Pastorum , ac praesertim Sum- vinitiae in more positum esse apud Pa- mi Pontificis. Hbe sensu Ecclesia con-stores Rominae communionis, ut in ae- tinet Lateos simul & Clericos: Cathe- curata veterum ' criptorum discussionς cuinent nondum lunt in Ecclesia, ab ea prudenter Zc secundum veras criticae re- exclutuntur infideles, haeretici, excom-gulas judicium serant. Nimirum ex an- municati & sch smatiei, minime vero recedentibus & consequenti bus ratioci- peccatores & reprobi. nantur; ad illorum scopum & proposi- 2. Ecclesia minus late sumitur prorum attendunt, naturam cuiuslibet scri- solis pastoribus, quorum proprium mu-ptionis e caminant, aliterque iudicant nus eli regere & ducere pom um , unde de homiliis & concionibus ac de operi- cum Episcopi in aliquo Concilio ex om-bus dogmaticis ac iv,lemicis. Quae obscu- nibus orbis partibus congregati aliquam riora videntur ex clarioribus, ut par est, veritatem definierunt, hoc dicitur defi- explicant, legitimis adhibitis regulis, sensum nitum ab Ecc 'esar quibus positis, quae- litteralem a metaphorico discernunt ἱ uno ritur utrum Ecclesia hoc posteriori sensu verbo, quod praestant Novatores ad verum accepta Micis enim non competit ius& genuinum Scripturae sensum attingen- regendi & docendi sit judex controver-dum , hoc idem summo eum studio ad- starum in materia fidei.hibemus ut sinceram M. Patruat doctrinam assequamur, cum ea cautione, ut Utrum Ecclesia D iudex controversarum. ex iis quae in eorum scriptis occurrunt, hoc solum tanquam divina fide cre- Uplex distinguitur iudicium, unumdendum & a Deo revelatum, adeoque discretionis quod unicuique homi- paris cum verbo Dei scripto auctoritatis ni competit, eujus est discernere verumllatuatur, quod vel ab omn bus patri- a salio, bonum a malo. Alterum cst bus, vel saltem a maiori eoru N parte iurisdicthnis quod eoniunctam h .ibet po- asseritur tanquam Dei verbum , a Chri Ilo tellatem obligandi alios, unde & ortum
vel Apostolis prosectum, & ita de fide est nomen Iudicis.
tenendum . ut contraria doctrina sit hae- Qtiaestio haec agitatur, non de iudiretica . crao semel posto statim evanes- cio discretionis, ut per se patet , eri de
eunt praefatae Pallaei obiectiones. judicio iurisdictionis, & quae mur numad dirimendas fidei controversias qζae identidem emergunt in Ecclesia, ium
116쪽
quisnam sit ille iudex , ad quem consu-gere teneantur homines. Hic porro de iudicio insallibili agitur r eertum est
enim saltem apud Catholicos quemlibet Episcopum in sua Dioecesi jure divino constitutum fuisse iudieem distinae fidei& morum. Neque enim audiendi sunt Calvinistae qui dicunt homines Ecclesiasticos nonnisi nuncios esse , indices &administroe doctrinae , propriae vero non esse iudicis quibus ullum dominium quicquam definiendi Deus eontulerit. Sed nos eum sateamur quemlibet Episcopum seorsim ab aliis aliquid definientem errare posse, imo quaevis Concilia , si non sunt universalia & totius Ecclesiae, per .posteriora emendari posse ἔ qu sionem istam . instituimus de iudice cuius iudicium in materia religionis sit absolutum & insallibile. Contendunt Protestantes nullum dari iudicem insallibilem ad dirimendas fidei
controversias, nullum mortalem hominem aut coetum, iudicem esse insallibulem , & proinde reliquum esse ut com fugiamus ad solum Deum tanquam summum iudicem in Scriptura loquentem.
Supponunt unicuique in Ecclesia fidelidatum fuisse privatum iudicium , quo satis superque singula fidei capita discernere possit, si nimirum consulat Serupturas, sed contendunt alium non esse externum iudicem hominibus datum ad dirimendas fidei controversias cum auctoritate & iurisdictione.
Quamobrem ut hune Novatorum errorem , quo nullus est alius in illorum systemate pejor & damnosior, omni ex
arte dissipemus, tria nos modo demon- rare conabimur. I. Scripturam sacram non esse judicem controversiarum . a. Nec
id diei posse de privato cujuslibet fidelis spiritu . 3. Penes Ecclesiam ella defitii controversiis judicare. I D E.
PRIMA CONCLUSIO. Saera ScrIptura minus bene dicitur iu- .
Primo, quia talis debet esse iudex quia litigantibus possit adiri, eorumque rationes & querelas audire , explicare , exa minare : sed hae veri iudicis dotes non compeiunt Scripturae, quae instar legis posita suppeditat textum, aut potius ipsa textus est mutus qui nihil respondet, nihil explicat . Si autem dicant adversarii Scripturam non esse mutam, cum Spiritus sanctus testetur eam loqui, dicere, clamare, Lucae I 5. habem Mosenoe Prophetas, audiant eos. Rom. v. dicit Scriptura Pharaoni. Respondemus abunde constare experientia innumeras circa fidem altercationes extare quae pet lam Scripturam terminari non possunt, tametsi loquatur, ut aiunt, quia eam
suo modo& prout affectus est, quilibet
Secund ν, quia textus ille merito non censetur controversiarum iudex, quem sciunt omnes in multis suis partibus maxime obscurum : iudex enim clare & ntiati de debet suam sententiam dicere , d est clare proponere quid sit credendum ;aliter disputantium circa fidem qua Iliones non poterit decidere ; sed Scriptura sacra in multis suis partibus o
scura est , ae in illis potitsimum in quibus describuntur dogmata , & fidei
Catholicae mysteria, tum vero in iis locis ita supra humanae mentis captum posta, & ad intelligendum dissicilis , ut homines vel litteratissimi vix eam explicare possint . Quanquam nihil vitii propterea Scripturis inise contendimus ;obscuritas enim sacri textus propter quam
nonnisi difficile intelligi potest, summam
ejus altitudinem & mentis nostrae imbecillitatem demonstrat. Tertia ratio est, quia docet experientia etiam eos qui Scripturam agnoscunt
controversiarum judicem, nec ad alium ternum confugere volunt, lainen com
117쪽
tinuo & in infinitis fidei suae capitibus
inter se dissidere, ita v. l. Luthera ni&Cal. iniitae acriter inter se disputant, u-etrum corpus Christi sit realiter & stibilan. tialiter praesens in Eucharistia, quanquam utrique Scripturam advocent ut iudicem; Lutheranis enim contendentibus Scripturam pronuncia me his verbis : Hoees , svis meum , adesse sub altari verum rea-
iter Christi Corpus ; respondent Calvinistae sensu figurato intelligenda esse haec verba: in hoc praxi se sita est illorum
altercatio, quod apertis verbis Scriptura non determinat, utrum propositio illa
Chri iti accipienda sit in sensu litterati vel metaphorico, &ita in caeteris fidei a siculis: signum est igitur se compossitamelse Scripturam quod utique Verum est de multis aliis locis ut per se sola non
possit fidei controversias terminare, neo
iungi unquam officio iudicis. Fundatur istud ratiocinium in natura i sa legis & iudicis eorumque discimine snimirum Scriptura est lex & regula j dicii , quae debet cognosci, & applicaria iudice, sed non est ipsa nee esse potes iudex; Scriptura est textus qui consulitur, & subjectae materiae, de qua iudicandum est a iudice, applicatur; iudex
vero consulit ipse & applicat regulam: quomodo enim altercationes populi in aliqua Republica terminabuntur, si praeter leges scriptas non essent Magii ratus &Judices Nonne quilibet civis vellet pro nutu ad suam causam leges inflectere. Quis seret unquam litium finis uarta ratio et , quia Scriptura sola non continet omnia fidei Catholicae dogmata, uti enim in libris Canonicis, aliud agnoscendum est non scriptum paris cum illo auctoritatis: opus erit igitur alio iudice praeter Scripturam qui haec dogmata non scripta declaret, qui ea fidelibus explicet; adeoque tiri plura non est iudex omnium fidei controversiarum . Denique & accedit ratio petita ex dis- ficultatibus quae nascuntur de ipsius Seriapturae auctoritate & de numero librorum Canonicorum de quibus in quavis aetate
disputatum est; quidam enim plura quam
quatuor Evangelia admiserunt, alii unum duntaxat. Nonnulli primis Ecclesiae temporibus sub ement: tis Apostolorum nominibus salsas obtrudebant Epistolas ; alii
contra genuinas expungebant , quod &nunc 'non raro contingit.
Namque ab omni ratione alienum est quod ammat Calvinus lib. I. Instit cap. 7. tam facile discerni libros Canonicosa non Canonicis, quam lucem a tenebris , album a nigro, suave ab amaror manifeste enim contradicit experientia ;unde necessario sequitur, Scripturam solam haberi non posse iudicem omnium fidei controversiarum, quas inter harenon infimum tenet locum , in qua diu putatur acriter quinam sint libri Can ni ei , & quomodo a non Canonicis sece
Obi ieies: Nullius momenti est argumentum supra desumptum ex obscuritate
Scripturae, si cuilibet facile si verum
Scripturae sensum attingere, loea obscuriora ex aliis clarioribus interpretando: sed nemo non potest hane usurpare me thodum ad faciliorem Scripturarum inte
ligentiam , uti plerumque solent ipsi Catholici , & non lemel praeceptum fuit a SS.
Patribus, ae nominatim a sancto Augustino lib. a. de doctrina Christiana, cap. 23. & 26. Igitur negari non debet Scripturam eme judicem controversiarum propter illius obseuritatem. Nego min. Quia talis est sacri textus obscuritas, praesertim ubi sermo est de veritatibus dogmaticis ac de mysteriis, ut loca obscuriora explicari non possint
per alia quae videntur clariora: id comstat maxime experientia , quantumvis enim hac methodo utantur Protestantes,
spreto & rejecto quovis alio iudice; &s vero aliunde multi inter illos in e gnitione linguarum sint versatis limi , tum vero in Scriptutis indagandis perspicacissimi, infeliciter tamen experiuntur ex ejusmodi diversorum locorum collatione
legitimum sensum ex sciri & haberi non polis ita ut omnes fidei contruversae hoc
118쪽
pare, dirimantur, quin potius perpetuo dissentiunt non modo a Catholicis Romanae communionis, sed & inter se Caluinistae & Lutherani, ne dicam Calvi-nistae eum Calvinistis, & Luthetani cum Lutheranis; quod quidem ita fit, quia nimirum unusquisque aliquem Scripturae locum putet clarum, perspicuum & intellectu facilem ; alter vero illum dicat obscurum.& inintelligibilem. Hoc ipsum recte expresserat divus Petrus a. Epii . cap. ubi tellatur quaedam
esse intellectu diis ei ha in Epistolis S. Pauli. Putilus , inquit, scrinis bis sicuto in ovivibus D stolis, loquens in eis de his in quibus lunt quaedam stillieitia intelles u. cimis instabilis depravant, stetit caeteras Scripturas. Igitur vel imperitia , vel instabilitate hominum
Plcrumque corrumpuntur Scripturae, tam is loca habeant alia aliis clariora, nec lcgitimus illarum sensus sine alio iudice textum explicante & interpretante attingi unquam poteti. Inilabis : Scriptura ubique praedicatur
clara, lucida & intellcctu facilis, Piat.1 8. vers. io G Lucerna pedibus meis verisbum tuum lumen femιris meis. 2. Petri cap. r. Et rubemus firmiorem propiaticum sermonem, cui bene facitis artem dentes qu.s lucerna lucenti in caliginoso loco. Igitur Scriptura censeri non debet obscura, ac proinde non requiritur iudex externus qui ejus sensum reserat . .
Bespondeo ex priori te ili monio colligi solum posse Scripturam sacram ut plurimum esse claram & intellectu facilem , in iis praesertim loci, , in quibus leges &mandata pro moribuς informandis ded cuntur, quod aperte significat Psaltes Regius in laudato lsalm , , ubi nonnisi de lege & mandatis divinis loquitur: Beati immaculati in via qtii ambulant in lege Domini . . . . legem pone mihi Dominetitam justificationum tuarum .... a mauditis tuis inrevexi . Sed non inde sequitur nullum esse Scripturae locum ol scurum ,.ambiguum se & Intellectu dissicilem , qxiam multa enim passim occurrere abunde monstrat ipsa lectio, & quantum ad ea explicanda opus sit iudice &, interprete satis probat experientia . Alterum i ,cum ex Epist. S. Petri desumptum Haereticis neutiqviam favere probat Cornelius a Lapide . I. Quia lucerna significat lumen nocturnum . a. Quia S.Ietrus lueernam ibi apitellat prophetiam, quam constat esse natura sua obscuram. . Quia ait lucernam hane lucere incaliginolo loco, id est, in nocte & tenebris hujus saeculi. q. Quia Scriptura ei lucerna, sed quae non lucet nisi lux eius pandatur a doct.,ribus EccLsiae, cujus rei causam affori S. Augustin. lib. a. de doctr. Christi. cap. 6. Ita , inquit, obscure quadam dicta isnt , ut de i. timet m calis nemobducant, quod totum di Diuisus provisti m .esse nou dubito ad edomandam labore superbiam , e T ιntellellum a Iastidio ν evocandum . cui facile inυesigata plerumque illinunt. Neque vero audiendus est Calvinus , qui vitio nobis vertit, quod Scripturam larumque obstu am uise dicimus , quasi abem aliquam inde aspergamus in iacrum textum . si quidem, ut iam obiter monui, oritur hujusmoni obscuritas non ex aliquo ipsius doctrinae sacrae uitio , sed potius ex ejus majestate atque altituu me, quam pro ingenii noliri imbecillitate attingere non postumus, quod prosccto ita cile ita plerisque scripturae partibus inma non e
peritur, quantumvis pcrspicacillimi su i genii, vel etiam singulari eruuitione Asitteratura praeduus . Idque sufficit ut Scriptura sola non dicatur iudex controue siarum ιn in teria fidei; talis enim judex
debet clare & nitide quaestiones & dubia
explicare modo ad omnium hominum u- .sum accommodato.
obiicies: Constat Scripturam ubiq. e diei iudicem, ita ut praecipiatur ex prei se ad illam tanquam ad iudicium Dei ultimam. recurrere, Joan. II. Sermo quem loculus sum , ιlle judicabit eum in novissimo Le . Item ad Hebraeos cap. 4 ' verbum Dei dicitur habere vim iudicanui, vesipias cor dis cogitationes e rivus es em forma.
119쪽
Ii 6 Dei penetrabilior omni gladio ancipiti, σ intingens Ur ad di- visionem anima G spiritus , o discretor cogitationum . Unde Christus, Ioan . s.
cap. ad Scripturam auditores remittit . Scrutamini, inquit, Scripturas . . . illaesum quin resimonium perlabent de me . Et Lucae 16. Si Mosen o Prophetas non audiunt, neque si Pis ex mortuit resumrmis, credent. Unde patet maiorem esse
in Scriptura auctoritatem ad testificandum quam in quovis alio loquente , & judi
Quibus facile astipulantur SS. Patres, qui solent in difficillimis circa fidem controversiis ad sacram Scripturam provoc re, sic v. gr. Optatus Mileuitanus lib. . versus Parmenianum cap. 3. Vos dicitis liceι, nos dirimus non licet: inter licet ve-srum non licet nosrtim nutant, re migant anima populorum . Nemo vobis re dat , nemo nobis, omnes contentiosi timines sumus. Quaerendi sunt judises, s Chri
Iliani, neutraque parte dari non possunt,
quia sudiis veritas impeditur . De foris quaerendus es isdex ; s riganus, non potes Chrsiana nosse secreta s Judaeus , inimicus es Chrisiani Baptismatis: ergo
in terris de hac re nullum poterit reperiri jud/cium, de eotis quai endus es judex . Sed ut quid pulsamus ad earlum , eum habeamus his in Evan elis Tesamentum . . . vivus jus es Asamentum , iis rario es sergo voluntas ejus velut in Tesamento, scin Evangelio requiratur.
S Athanasius in Epist. de Synodo Ariminensi, Frustra , inquit, circumcursan res praeteximi se ob fidem Gnodum posulare , cum si divina Scriptura omnibus
Item S. Basilius Epist. 8o. quae est ad Eustathitim, Stemus, inquit, arbitratuit piratae a Deo Scripturae , apud quos
inventumur dogmata ditisnis oraculis consona , ιuis omnino veritatis adjudicetur sententia.., S. A mbrosus lib. I. de fide eap. 4. eam dem instituit methodum. Nolo, inquit,s gumento eredar sancte Imperator O n flea disputationi, Scripturas interrogemus,
interrogemus Afriscuos, interrogemus Prophetas , interrogemus Chrbitam. Quid mutira ρ Patrem interrogemus, cujus honori fudere se dicunt. Praeclare vero idem docet S. Augustin.
in lib. g. contra Maximinum cap. I . haec habet : Nee ego Nicevum, nec tu debes Ariminense tanquam praejudicaturus pro-Ierre Concilium , nec ego hujus aufioritate, nee tu libus detineris , Scripturarum auctoritatibus non quorumcumque propriis , sed iatriusque communibus resibus , res
cum re , causa cum causa , ratio eum ra-t one concertet. Et lib. de unitate Ecclesiae cap. 3. Non audiamus Me dico , hie dicis, sed andiamus haec dicit Dominus, fisi libri Dominici , quMrum auctoritati utique eonsentimus, xtique D edimus, utique servimus . Ibi quaeramus Ecclesiam , ibi di cutiamur ea Mam nostram. Ex quibus patet id moris suisse apud M. Patres, ut in coli certationibus quas habebant cum Haereticis , non ex Conciliis
ipsis generalibus , sed ex sola Scriptura discussionem . & ultimum iudicium pete
Respondeo, ex istis auctoritatibus nihil omnino confici adversus nostram sententiam ἱ fatemur enim Scripturam hoc sensu regulam esse fidei nostrae, quod per illam iudieabuntur homines ; vel etiam in ordine ad plures controvet fias iudicem esse sufficientem , quando nimirum ita clara est, ut de illius sensu nemo dubitare
possit ; ted negamus illam esse iudicea,
ultimum pro omnibus controversiis quae nasci ut plurimum solent, uti & iam n tae sunt multae in Ecclesia , tunc enim opus est iudice Scripturarum explicante.
Praeterea non diffitemur etiam , quin Patres, quando rem habebant cum Ha retieis, ad Scripturam provocarent, velut ad communem iudicem, sed prosecto quia sentiebant illam ad eiusmodi contro versias , de quibus tunc agebatur, dirimendas per se solam sufficere, in quem sensum intelligenda fiunt verba SS. Optati,
Athanasii, Basilii Se Ambrosii , ut abunde ' Diuili Coo
120쪽
de ostendit eorum lectio. Uel ideirco nolunt ad auctoritatem Conciliorum esse recurrendum , quia nullo in pretio erant apud Haereticos, quale fuit Nicenum M.
quod reiiciebant Ariani , & apud quos
nullius erat auctoritatis r unde S. Augustinus dicebat Uaximino Ariano non ex Conciliis, sed ex Scriptura dimicandum; ex quibus tamen non sequitur ex illimas. se illos Patres uni Scripturae standum esse in omnibus controveruis , & nunqu mrecurrendum ad Concilia , ut mox oste suri sumus. SECUNDA CONCLUSIO. Nemo Christianus debet agnoscere privatum iudicium suum tanquam fidei controversitarum iudicem. Probatur, quia judex ultimus controversiarum quo nimirum hae quaestio est debet esse eertae & infallibilis auctoritatis ; sed privatum hominis iudicium non est certae & insallibilis auctoritatis,
nemo enim non experitur quanta sit hinmanae mentis stagilitas, quanta in cognoscendo & judicando imbecillitas , praesertim cum agitur de rebus altissimis & absconditissimis , qualia sunt fidei nostrae dogmata & mysteria. Adde quod Deus expresse testatur in Scripturis privatam hominum doctrinam in materia fidei & religionis non esse amplectendam . Ezechiri I 3. vae Prophetis insipientibus qui sequvnsur spiritum Dum nih l vident. Quoniam videlicet labi& errare humanum est, & rremo est qui
non sentiat proprio experimento se non valere certo & infallibiliter de aliqua docti ina dijudicare. At, inquiunt Protestantes, cum diximus, datum ei se cuilibet de vera fidei doctrina iudicare, & controversas privato ingenio dirimere, hoc intelligimus eo sensu, quod a vero Scripturae sensu vel latum unguem non recedat; unde proprie loquendo in nostro systemate , Deus in Scriptura loquens , est judex doctrinae ,
non homo qui hoc solum habet quod j I D E. IIIta privatam & singularem scientiam diascernat verum a falso. Respondeo, hae supposita explicatione, verum adhuc manere, quod haereticis exprobramus , videlicet unumquemque privata scientia d. ctrinas discernere &controversiarum esse iudicem , quia in illa hypothesi quilibet sibi arrogat icientiam& auctoritates interpretandi Scripturas :Deus est, inquiunt , iudex in Scriptura loquens , sed ut recte ipss reponimus , dissicultas eli, quo sensu his Dei verba in Scripturis sint accipienda r Scriptura enim quandoque est obscura, neque unius cujusque arbitrio relictum est legitimum illius sensum certo & infallibiliter definire. objicies: Quorumcunque est Scripturam legere & scrutari, eorum est sensum eius indagare & definire : sed omnium Christianorum est Seripturam legere &scrutari; nemo autem prudens adio fine legit quam ut intelligat, squitim Scriptura non in nudis verbis sed in sensu comsistit: igitur. Respondeo ex isto ratiocinio. colligi solum posse , penes quemlibet Christianum esse legere, scrutari, de explicare Scripturam, ita ut oerum illius sensum attingere conetur; quod quidem minime negamus, hoc solum dicimus neminem debere ita privato ingenio confidere Scripturas explicando ut ad alium supremum iudieem, puta ad Ecclesiam, non putet
Instabis: Quicunque a Deo promissiones habent de intelligentia Scripturae, habent & media seu auxilia ad id prae
standum, Deus enim non deest in necessariis: atqui Deus promisit intelligentiam Scripturae volentibus & laborantibus , Ioan. o. cap. Et emnn omnes do cibiles Dei. I. Ioan. a. Sed vos unctio- nam Libetis a Saneto, seis omnia.
Igitur Christiani si bona fide agant, Seripturas recte possunt intelligere sne adminiculo judicis externi. Respondeo nihil inferri ex isto argumento, unum enim ex mediis a Christo institutis ad intelligentiam Scripturae G que