장음표시 사용
221쪽
de ad Versus Gentiles duxisset argumentum, agnitam suisse a S. Paulo, quod quidem . cui nihil omnino replanere potuissent . figmentum ab istius Apostoli mente promCerte S. Iustinuiti nee vidisse nec ur- sus alienum est . Quia si dixisset per Sigere earmina hodiernae collectionis patet byllina oracula clariore ni mysteriorum dia ex his verbis qua' leguntur in cohorta- vinorum cognitionem quam per Prophe-' ti. ine ad Graecos , quae proximo ad Pro tas acquiri, utpote cum clarius in Sibyl- p erarum accedi ut doctrinam . Sic enim l:s quam in Prophetis unum Deum &non designaret vaticinia quae de Christo futura deprehendant homines, dubio pr: ' leguntur in octo libris Sibyllinis ; cum cul sibi manifeste contradixisset, totiqtre nempe nemo non videat Chri .lum eius- veteri Testamento , ubi passim legimusque doctrinam longe clarius praedici ae Iulaeis poti Isimum eredita suille eloquia describi in ist s vertibus , quam in ullo Dei , H. 4 . Qui annuntiat Hrbum σ- ex antiquis Prophctis. cob, 1ustitias o judicia sun Israel ; non In hoc autem uno peccavit IustinuS , fecit taliter omni nationi , oe judicia sua quod argumentum ex Sibyllae vaticiniis non manife Pit eis . Contra vero , ut petitum nimis avide arripuit, cum in testatur idcm Apostolus Act. cap. i . t votis halebat Christianae religionis veri- in praeteritis generationibus dimisi omnes tatem ali ruere. quasi haec satidica seu mi- gemes ingredi υias suas. Eanflem docti ina singulari , dc ut ait Iustinus , praepo- nam tradit perispe in se s Epistolis adtentis numinis affirtu quodsm mirifico , Romanos cap. 3. Quid ergo, in*uit, Iu sortes ac responsa sua dederit , in hac , dro est , aut quae titilitas Cironcisionis inquam , fatemur deceptum fuisse sanctum multum per omnem modum . Primum qui- Martyrem, debito scilicet illorum carmi- dem qkia eredita stini illi eloquia Dei . nurn examine non institillo. Cap. 9. ccii sunt Israelitae, quorum ad Quanquam non sine aliquo sundamen- ptio est filiorum qioria o testamentum ,
8am alios Scriptores Ecclesiasticos , Si- Et ex adverso loquens de Gentibus e. I . llarum oraculis quandoque usos in dise ejusdem Epistolae , eos appellat non gen- putationibus quas habebant eum Ethni- tem quae non est gens, quae non inte cis, argumento, ut aiunt , ad hominem Iigit. Certum est igitur sanctum Paulum quia nimirum noverant eiusmodi carmi- nee in suis unquam Epistolis, nec in suisna in magno pretio esse apud illos, qui concionibus docuisse Deum unum ti Dei existimabant tales steminas sutura certo filium clarius multo designari in Sibyl- praedixisse , quanquam ipsi proprio suo larum oraculis, quam in scriptis Prophe- iudicio illa plurimi non tacerent. tarum. De Theophilo Antiocheno aliter non Et certe si constans suit traditio , ut est sentiendum , scilicet non apparet Them gratis lapponunt adversarii, sanctum Pa philum vidisse praedictiones, qua de Chri- tum in suis olim cone ionibus Sibyllarum sto , eius miraculis & aliis Christianae auioritatem agnouisse, cur unus id tessa- religionis mytheriis leguntur in hodierna tur Clemens Alexandrinus, cur idem si- collectione , probat enim solummodo ex militer non testificantur ahi Patres , sal Sibyllarum oraculis unum esse Deum or- lem ii qui Sibyllinis versibus ad astruen-bix universi conditorem . Quod si existi- dam Christianae religionis veritatem usi mavit divino afflatu scripsisse illas scemi. sunt adversus Ethnicosὸ Qiamobrem innas, in hoc deceptus est. genue fatendum est deceptum sui in hae Clementem Alexandrinum quod atti- in parte Clementem , cui videlicet satis net, diffiteri non possumus eum non le- n miliare suit plus aequo fidem adhib: reviter hallucinatum fuisse , in eo potiss- paganis philosophis, & variis promiscuemum quod scribit Sibyllarum autoritatem apocriphis operibus.
222쪽
Dehino, Origenis testimonium objici- momento , quod antiqua eaque incore tur; at immerito sane, nihil enim colli- ptiora Sibyllarum vaticinia prae manibus gi pote is ex illo Origenis sermone, quod non habebat Celsus; unde Inquebatur il- vel minimum ad Qersariorum de Sibyllis tum temere accusare Christianos; at, insit emati faveat. Nimirum haec Or Oeais quam , ex hoc Origenis sermone mens
verba quae objiciuntur, rei ponsionem com ejus circa Sibyllarum cairni ira erui ni in . tinent qua Celsum irridet qui temerit ἀ- potest ; nec contendit nec negat ea elsetis Meviaverat Christianos multa male- Sibyllis supposita. diea inseruiise Sibyllae carminibus , haec S. Augustinum quod attinet, verequi. dixerat Celsus , Vel Sibylla e ur autori- dem multa scribit vari a in locis , quitate nituntur quidam viseri homines , di- bus significare videtur, 'exuli masse se , adguis erat , ut eam decerneretis haberi veritatem Christianae religionis astruen- Dei filiam: nane vero huius carminibus dam nonnihil valere si ilarum carmi- temere inseruistis multa maledica . Cui na, sed unus eiusdem sancti Doctoris la- objectioni respondet origenes, deinde ue' cus meo qu dem iudicio sussicit ad libe- scio qω id ei venit in memem , ut cense- ran .lam hac in parte eius doctrinam , ubiret Sib Iam a nobis potius quam Juum videlicet in dubium revocat , num ab oppellamiam esse Dei filiam , asset erans, aliquo Chrilliano conficta non fuerint nos multa ejus versbus tu er , te maledia iit haec Sibyllarum oracula, si e habet lib. ca , non tamen indicaus , qua snt illa I 8. de civitate Dei cap. 46. Proinde cum . 'quae inseruimus, iudicasIei autem , si anti- Scripturis no Dis non credunt, complentur
qua habuisset incorruptiora exemplaria , in eis suae quas caeci laeunt . Nise forte in quibus non reperiantur quae misi a dixerit quis illas prophetias Cirisianos nobis interpolata . Ex qtia Vel si δc oti- Iinxisse de Christo , quae Sibilae nomisenenis disputatione circa Sibyllarum car- vel ritorum proferuntur, si quae sunt quamina colligitur . . , non pertinent ad populum Judaeorum .
I. Cessum arquisse Christianos , quod Ubi cum verba iacit Augustinus de Simulta versibus Sibyllinis inseruerant, quod by lutum vaticiniis , suspicionem iniicit t. metsi verum esse fateamur , nihil om- & dubitandi locum relinquit de veritate nino cificit adversus nostram sententiam; illorum quam prosecto suspicionem st..tim haec enim multa quae maledicet appessat amovisset, profitendo & multis argumen- Celsus , profecto nihil aliud sunt quam iis probando haec carmina vere Sibyllavat cima quae de Christo leguntur in Si- rum esse, si ea tum certa eius suisset opi-byllinis versibus, quae nostro quidem ju- nici , ex ejusmodi vaticiniis luculentum dicio non sunt genuina Sibyllarum opera . erui posse momentum ad stabiliendam re-2. Nihil etiam colligitur ex responso- ligionem . Qualiquam igitur in aliis lo- ne Origenis , cum enim reponit Celso cis videatur sanctus Doctor fidem aliquam Penes ipsum non esse indieare , quae sint tribuere versibus Sibyllinis , quanquam /illa in Sibyllinis versibu; loca , quae a affirmate dicat Sibilam Eirithraeam qua- Christianis fuerant interpolata , non id- iam de Chriso mauifesta conscripsi . . . circo pertendit Origenes supposita tunc ira ut in eorum numero deputa a vide non fuisse nec interpolata haec Sibyllarum tur qui pertinent ad ciυitatem Dei ; Secarmina, de quibus dii putabat cum Cel- alia id genus, tamen haec ita pronunci .it,so ς quaeisionem non expendit origenes, ut semper ditaret de oraculorum verita ui ram hac in re partem amplectitiir , te . Nam praeter locum mox adduc um m solummodo peragit Celsum qui Ll- ex lib. I S. de civitate Dei cap. 6. du- statis accusabat Christianos, quasi carmi- bitanter etiam quitur in aliis r Eo e na bibyllarum interpolassent, iisque mul- tempore , inquit, nonnulli Si llam ΕΠ in maledica inserui item, hoc solum usus thraam vaticinatam ferunt , 8c potica , Ee 2 π m .
223쪽
nam ite curissi-s Flaccianus nolis e dicem rotulit , carmιna esse dicens s bylla Eritis o quae verba non sunt firmiter eredentia, sed tantummodo sententiam aliorum referentis , ita ut libera milibet saeuitas sit credendi quid voluerit. Et similiter ad instar dubitantis &conditionem apponentis lGluitur Augustinus lib. Io. de civit. Dei cap. 27. ubi haec
laudat Virgilii carmina, Te duce squamanent, &c. Quasi de Christo Domino
velut inspiratus locutus fuerit Uates, sic enim habet sanctus Doctor , et eraciter tamen si ad ipsum referas , ubi ait non amrmare qui .em Virgilium de Christo vaticinatum cum dixit, te duce &e. sed veraciter haec applicari posse Christo, si ad illum tae verba & alia similia te serantur, β ad ipsum referas, quasi dicat Augustinus haec omnia quae leguntur in quarta Virgilii Eeloga , 3e quae sumsit Vates ex Sibyllae oraculis , vere Christo convenire si ad ipsum illa reseras; quod
certe verum esse facile concedimus; Christus enim Servator noster nos plane a
peccato liberavit: sed inde non sequitur S. Augustinum existimasse , eiusmodi vaticinium a Sibyssa prolatum , quae intenderit prophetare de Christo ad id divinitus inspirata ; neque enim hoc demonstrari posset ex ullo Uirgilii loco.
oritur maior dissicultas ex eo quod lib. I 8. cap. 23. testatur Augustinus, Sibyllam in eorum numero deputari posse qui ad civitatem Dei pertinent. Sed primo nee in hoe assirmate loquitur sanlius Doctor , Ut in eorum , inquit, numero deputanda videatur, id enim indicat hieloquendi modus, demtanda videatur , non ait deputari debeat . a. In hunc sensum verisimiliter intellexit Sibyllam ad civit tem Dei pertinere, quod illius verba Christo bervatori nostro applicari possunt , quodque nihil habet in toto carmine suo,
mirum pertineat, quin imo etiam commeos er contra cultores eorum loquitur . Non
aurem eo sensu quod e numero sanctorum Propiatarum, e numero sanctisum Virri-
ni in , e numero eoriam qui veram e
lunt religionem deputanda esset, noverat
enim Augustinus qui dubio procul isthmcarmina viderat, ejusmodi sceminas est. amentes, mendaces di infames. De S. H. eronymi testimonio quod o
licitur, nihil est quod plura disputemus,
neque enim docet i lle Pater, genuina esse hodiernae collectionis Sibyllarum carmina, tum vero ex iis luculentum duci posse argumentum ad stabiliendam Christia.
nae religionis veritatem ; immo certo eo
stat nee ab eo visa unquam si isse istine carmina, utpote cum praefato loco feribat Sibyllas filis se virgines, & sua virginit te donum prophetiae meritas , quod ape te negat una ex illis Sibyllis, quae qui- .dem, ut diximus, scortum se fatetur, aut saltem plures habuisse maritos, si ejus positionem emollire quis velit . In hoe ergo uno deceptus est S. Hieronymus , quod existimaverit Sibyllas fuisse .virgines , & donum propterea prophetiae meruisse, quod certe ab hujus praeclari D ctoris ingenio & eruditione multum a esse videtur , sic vero locutus est nullo huiusce rei praehabito examine , utpote
cum ad fidem non attineat, nee maximisit momenti .
Ex his omnibus sicile intelligitur, v rum esse quod propositae obiictioni resipondimus, scilicet paucos admodum Patres & Autores Ecclesiasticos approbasse hodiernam Sibyllinorum versuum collectio. nem , quasi crediderint sati dicas illas mulieres a Deo suisse inspiratas , ut Christi adventum eiusque vitam & praeclara gesta praesicerent ; quandoquidem ab illa puerili opinione eximi legitime possim Iustinus , Theophilus Antiochenus, Origenes , D. Augustinus & Hieronymus , ut
Superest igitur & tae est altera res.
ponsonis nostrae pars ut dicamus alios, quorum objiciuntur testimonia, deceptos fuisse , re scilicet non satis diligenter examinata. Quod citra ullam offensionem in illos Autores redundamem libenter
224쪽
eonfitc mur, quia praeterquamquod nullus est e sanctis Patribus qui in aliquo pun-- cto errare non potuerat , multo m n is eorum nullatenus vero religionis honoric derogatur ., cum in hac materia decepti dicuntur, quia non agitur nisi de aliquo
facto historico quod fidem non sp ut ,
sed criticeo, cui saepius mentem non a plicuerunt , gravioribus scilicet negotiis intenti . eoque facilius haec apud illos in-ὐaluit de Sibyllis opinio , quod rem tune haberent cum Ethnicis , qui eiusmodi earmina in summo halκbant pretio. At vero in quibusdam eapitibus vel non suruienter examinatis , vel horusum ab tacti sis elare ille finitis , Patres dii fributive ν ut aiunt, iam pios , errare nom. DLι ri quam pol se , perspicuum maxime est, ex ipsorum Patrum con sellione . Seio me
alιter habere Apostolos, inquit S. Hieronymus Epist. a d Theophilum Alexandrinum , aliter reliquos Tractatores , illos semiuν vera disere , istis in quibusd/m ut homines errare . Epistola ad Pamna chium , eum de Origenis erroribus verba fecisset, Erraisrunt, inquit, alii tam. Graci quam Latini , quorum non necesse eji proferre nomina , ne υideamur eum non fui merato , sed aliorum errore defendere . Idem docet S. Augustinus multis in locis, sie v. g. Epist. 82. olim I9. quae est ad S. Hieronymum. Ερo enim fateor cararati tuae solis eis Scripturariam ιιbris qui iam Canonisi appetuntur , didici hunctιmorem honoremque deferre , ut nullum eorum auctorem siribendo aliquid errasse
firmissime eredam . Ac s aliquid in eis
dosum esse codicem , vel inferretem non assecutum esse quod Sctum hi , vel me minime intellexisse, non ambigam . Alios autem ita lego, ut quanta ibet sanctitate doctrinaque praepolleant , non ideo verum
puta quia ipse ita senserunt , sed quia
mihi vel pρον illos auctores canonicos , vel probatili ratione quod a vero non abhor- eat , persuarire potuerunt . Et Epist.
xo. ad Fortunatῆanum . Neque enim , inquit, strumlibet di*utationes, quamvis Catholicorum s laudatorum homin m, velut seripturas ea inicias habemus , ut
nobis non lisem fal- ωησώfontia , qua illis debetur iam vibus, aliquid in eorum seri fir improbare at e respuere se forta. in Deus imus quod aliter senserint qaeam veritas habet e diυino ad Moris vel ab aliis intellecta vel a nobis . Talis ego sum in feriptis aliorum , tales ustio e se intellectores meorum . Quod si liceat de scriptis Autorum Ecclesiasticorum sic loqui & sentire , etiam cum de rebus at fidem pertinentibus ηgebaat, vel quando sacras Scriptura&. imopretati sunt , quidni citra ullam offensi nis suspieionem quivis dicere poterit quosdam ex laudatis Patribus deceptos, cum existimarunt semina esse illa Sibyllarum opera, in quibus clare & a rte praedieitur Christi Servatoris nostri adventus , ab illis videlicet stemini , quae ii haec vas ei nia amante Spiritu sancto scripserint . qui re imci potiori jure istud libenter eon fiteri possiimus, quia haec controversia de Sibyllinis versibus , an sint genuina vel suppositi ita illarum foeminarum opera , plane nullius est momenti, nec fidem ublatentis spectat. I ii stabis: Saltem ista responsio qua di ei tur quosdam e sanctis Patribus & Au- toribus Ecclesiasticis deceptos suisse ei rea Si byllarum carmina , locum habere nota potest pro allato Imperatoris Coallantini testimonio. r. Quia vim quodammodo habet tabereti a Concilio generali manantis aut saltem certissimum reputari cetatiquoniam oratio haec ab Imperatore habita suit coram Patribus magni Concilii Niceni , qui procul dubio Imperatorem monuissent, haec quae in medium producebat de Sibyllis , meras esse sabulas , mera Christianorum figmenta , praecipue vero id praestitissent multi Episcopi Ariani , quos illorum Sibyllinorum versuum autoritate impugnabat Constantinus . a. Hoc Imperatoris de Sibyllis testimonium ,
225쪽
lalla quam in his suis versibus laudat , . ad υ tam, multam υοIaptatum licentiam quasi voluerit Deus horum vatum mini- amputantes , ducentesque -υitam sobriam sterio uti, ad annunciandum hominibus o bene compositam. futurum Messiae adventum. Volunt pleri- Item ex S. Augustino qui lib. 23. eon. que Virgilii scoliastae nihil aliud intendi G tra Faustum cap. i . testatur Faustum re- se Poetam , quam pollionis filio omnia tedisse carmina Sibyllarum velut falsa &s usta vovere. spuriar Sibdurum , inquit, libros &-Denique nullius ponderis est quod o, ni tentui non leget Fau iux , eos quive licitur Imperatorem , quantum in ipso' μι incognitos fastus est dicens , faue si .suit, notas suppositionis , cuius a multis DII aliouet, ut fama est, Sibliae de tavria Melisabantur Sibyllarum carmina, diluisse. Orolutis. Siquidem ex eo solum colligi potest ejus- rigenis testimonium super ea re di- modi carmina a multis habita suilla tan- sertissimum iam adduximus, ubi nempe quam spuria & supposititia . quod utique testatur Celsum id vitio vertisse Christia- eonfitemur , nec parum nolitae favet se nis , quod in Sibyllinorum versuum col-tentiae . . . . . lectione multa, ut aiebat Celsus, male-
iicies t Si versus Sibyllini suissent diea inseruerant , ea intelligebat , quae supp6siti, & ab aliquo Christiano recens Christum ejusque vitam Sc gesta designant, fabri eati , Ethnici qui non ignorarunt, vel Siblia, inquit Celsus apud Origenem
luculentum ex illis erui argumentum pro lib. I. pag. 68. eu e aisoritate nituntur veritate religionis christianae, hac de re quιdam vesei homines, non dicit omneg ' . . vehementer conquesti Hiisent, fraudem- Christiani, quod obiter observatione di- que non admodum veterem laeto animo gnissimum est, Diquior erat ut eam δε- detexissent , Christianisque objecissent et cerneretis Liberi Deissiam , nuue vero hu- sed talis querimonia non Occurrit apud ius carminibus temere inferuistis multa ma- Ethni eo, etiam in disp itationibus quas uinca . Quam acediationem non aliter habuerunt eum SS. Patribus & Chri ilia- repellit Oragenes quam dicendo, Celsum ni eultus assertoribus & apylogistis : igi- prae manibus non habere incorruptiora Situr . . . . Dyllarum exemplaria, in quibus non re- - Nego min. contrarium enim manifeste periantur haec quae putat a hrillianis inliquet ex multis locis . serta & interpolata . Certe si ea tum sui sis t. ex Lactantio qui lib. q. de vera sa- set constans omnium Christianorum sen- .pientia iam citato lic habet , pol quam tentia , certis autoritatibus & perpetua 'multa Sibyllarum vaticinia retulit. His traditione innixa versus Sibyllinos, de qui- tesimoniis quidam reυicti solent eo cou- bus i. ,' iebatur Cellus non fuisse ab ali- fustere , ut aiant non ess. illa carmina qua Chri itiano corruptos & vera esse Sibyllina , Ied a nostris conficta atque bibyllarum ante Chri iti tempora prophe- - composta . - - tantium opera non omisistet eo loci oriis Ex Constantino M. Imperatore loco genes hoc pretiosum religi mis monumen- , mox laudato apud Eusebium, Sed multi tum praedicare, desundere & urgere ad- homines , inquit, non credunt idque con- versus Celsum , nullum enim adversus flentes 1tiisse Sibyllam vatem Erithr.eam. Ethnicum quemotam luculentius suppetit spirantur autem quemdam nostrae reli- . pro stabilienda Relig one Christiana . Et
gionis non evertem poeticae musae carmi- haec de Sibyllis & Tractatu nostro de fidena composuit e, ese supposititia θ ΠDL abunde sufficiunt. De oracula dici habentιa sententias utiles TRA
226쪽
eoncepta , Si quis dixerit hominem sine Spiritus sancti grati r ejus ad toris - posse credere, sperare o diligere sicut
oportet, ut ei jusseationis gratia conseratur , anathema β. Dicitur 3. virtus Theologica, nam illa virtus est Theologi ea, quae Deum immediate attingit , hinc enim tres viris tutes , fides, spes, charitas , dicuntur Theologicae , quia circa Deum immediate versantur: atqui Deum immediate a tingit spes, per aliam enim virtutem Deum expectamus possidendum, speramus futurum ut Deo tanquam summo
Neque audiendus est Durandus qui contendit immediatum spei obiees umnon esse ipsum Deum sed Dei posset sonem quae nolira est beatitudo Armalis, nec Deus ipse , cum iit quaedam actio creata. In qua observatione dubio procul n igatur Durandus; quando enim diciturnos per spem Chrillianam expectare p ,sse Llionem Dei tanquam nol ram beatitudinrm , hoc non impedit quominus Deuς non sit immediatum spei huius obje: ehum, quin immo Dei posseisio none ii objectum beatitudinis neque media. tum neque immediatum, sed ac G perquam obI' Eho beatitudinis fruimur , quam a puellant Theologi beatitudinem firma- lem non obicctivam: hoe fusius mox explicabitur sub sequenti tutulo. Dicitur denique , qua futuram Dei possionem evectamus, qui hus verbis ex rimitur obiectum spei Christianae. Rconsequenter differentia specifica illius virtutis, habitus.enim specificantur a
OBjectum duplex , materiale M so
male. Deinde objectum materiale duplex , primarium & secundarium ;quibus notatis,
. Dico I. obiectum materiale spei esse Deum. Siquidem bobjectum materiale Tom. VII. sp E. 22 euiuspiam habitus est illul ei rea quod versatur ille habitus: sed spes versatur circa Deum; per spem enim quae vi e- tu; est Theologica, Deum expecta mugaliquando possidendum, spes habet pro objecto beatitudinem nostram & vitam aeternam , quae Deus ellipse, iuxta illud
Geneseos II. Ego merces tua mageta nimis. Igitur Deus eis obiectum materi te spei Chrillianae., Dico a. Deum esse objectum materia e primarium spei; nam illud ei objectum materiale primarium spei; quod per se primo attingitur a sper sed Deuς iprimo & per se attingitur a speὸ ita ut
caetera, circa quae etiam versatur spes, reserantur ad Deum . nec a lpe attingantur nisi prout ad Deum pollidendum conducunt . cuiusmodi sunt M. g. bona ι π.ra seu merita, in quibus ideo spem nostram collocamus, quod media lunt ad obtinendam Dei pollet sonem neces saria: igitur De is eth oniectum materὲ Ie primaraum spei nostrae. Dico '. multa praeter Deum alia esse spei obiecta, sed secundaria tantum . Nam illud est obiectum secundarium spei, quod sperimus, expectamus proopter Deum, m ordine ad p. illessionem Dei , qui quidem , ut mox dixi,olitectum 'eli spei primarium e ted plurima iunt ,
quae in ordine ad suturam Dei polle fionem expectamus, gratia nempe di. vina , per quam speramus futurum ut vincamus tentationes, praeceptata erv mus . 3c in bono finaliter perseveremus, quo sensu monet saepius Scriptura ut in Deo confidamus, a. ad Corint. I. Ut
Item merita etiam nostra seu bona quaecunque opera, sunt objectum secundarium spei , propter eandem rationem , quod videlicet legitur passim in Scripturis omnem salutis nolirae spem collocanis dam in bonis operibus, Tobiae 4. cap. Fiducia masna erit coram Deo eleemosina omnibus facientιbus eam . Ad Rom. I. Ff cap. .
227쪽
cap. Gloriamur in tribulationibus, scientes quod tribulatio patientiam operatur , patientia velo probatιonem, strobatio vero spem, Des autem non confundit. Quod idem docent SS. Patres, sic inter alios S. Augustinus in Psal. 3I. Ipsa charitas, inquit , bene operantis dat ei spem honi
conscientiae . spem enim gerit bona conis scientia. Quomodo mala conscientia tota
in desperatione es , sic bona conscientia reta in spe.
Haec porro bona opera non sunt obiectum spei praecise ut sunt opera humana,ied, prout beneficio gratiae divinae facta, quia utrumque manifeste colligitur ex Scripturis , prius quidem ex a. ad Corint. cap. 3. Fiduciam autem, iniuit Apostolus, talem habemus per Chrisum ad Deum, non quod Iusscientes simus , cogitare aliquid a nobis quasi ex nobis , sed suspicinitia nostra ex Deo est. Post rius vero ex istis verbis Jeremiae I 7. Maledictus homo qui confidit in homine. Denique eum illud omne sit obiectum secundarium spei nostrae, in quo spem nostram collocare possumus velut in adiutorio nostrae salutis, id merito diei potest de iis omnibus rebus quae nos aliquo modo conducere & adiuvare possunt ad vitam aeternam consequendam,
euiusmodi sunt preces aliorum 'uibus adjuvamur, item incercessio Sanctorum, ae praecipue Beatae Mariae Uirginis, quae quidem in publieis Ecclesae precibus dicitur spes & refugium Christianorum rcanit etiam Ecclesia de sancta Cruce, O Crtiae ave spes unica. Dico 4. objectum formale spei en nostram beatitudinem seu vitam aeternam .
Siquidem obiectum formale cujusvis habitus est ratio sub qua habitus ille considerat suum obiectum materiale, &quae illum eonstituit ae distinguit ab omni alio: sed talis est ratio beatitudinis respectu spei
christianae, quae videlicet considerat Deum quatenus nostrum summum bonum, nostram beatitudinem , & in quo forma-
luet & praecise differt ab aliis virtuti-
'bbs, juxta definitionem spei mox a nobis adductam: igitur objectum formale spei est ratio beatitudinis. Unde sequitur objectum totale, ut a unt, & ad minium spei, esse Deum quatenus erit sumisma nostra felicitas; obiectum enim totale& adaequatum sic dicitur quod materiale simul & formale complectitur. Hinc sequitur arduitatem non esse objectum Armate spei, ut nonnulli d cent , ex eo quod arduitas est ratio sub qua spes suum attingit obiectum, quatenus spes versatur semper circa arduum
de quod non nisi difficile attingi potest. Uerum falluntur isti Theologi, quia non omnis . ratio formalis sub qua habitus considerat suum objectum materiale, censetur illius objectum formale, id solummodo verum est de ratione formali specifica 3c essentiali per quam talis habitus differt ab omni alio: sed arduitas non est ratio formalis speeifica spei, est aliquid contingens respectu spei, quia tametsi per spem nunc Deum nonnisi difficile obtinendum expectemus, tamen eiusmodi arduitas non est formalis essen. tialitas spei. Friuolum est vero quod ait Durandus, iam Deum non fore objectum immediatum spei, quod tamen requiritur ut spes legitime dicatur virtus Theologica , si spes versetur circa Deum quate nus erit nostra beati tudor quia, inquit, si spes versatur circa Deum quatenus nostra bcatitudo, iam nostrum bonum erit id quod primario & immediate Histenditur per spem, & Deum non proin pter se, i d propter nos, & quia nobis est bonus, per spem spectamus. Quam brem, aiunt Theologi, spem pertinere ad amorem concupiscentiae, cujus amoris Deus non potest esse obiectum immediatum . Huic objectioni iacile & uno verbo respondemus, Deum in hac hypothesi esse objectum immediatum &finem etiam ultimum spei, tametsi per spem ex elemus Deum sub ratione nostrae beatitudinis, quia vidclicet non re-
228쪽
D Efetimus Deum ad alterum finem qui, ut aiunt, sed ad alternm finem t/. Ma . net semper Deum esse rem qcae ultimo speratur, obiectum' i a quod ultimate Omnia reseruntur, quamquam in eius adeptione quaeramus nostram felitatem : uno verbo in hac occasione Deus est objectum spei, homo vero est tantum illius subiectum. m Subsellis Dei.
SUbiectum spei duplex, proximum &
remotum. Proximum est facultas in qua residet habitus fidei & quae elicit actus spei; remotum est homo qui debeatitudine sibi aliquando obventura spem conet pit. De subjecto proximo nulla est dissicultas, fatentur omnes spem residere in voluntate; quia spes est virtus Theologi ea per quam tendimus in Deum velut in summum honum, sed sola v luntas est ea saeuitas quae tendit in summum bonum; intellectus enim sertur in verum , unde spes ut passio dicitur a philosophis residere ici appetitulansitivo ; igitue volouatas est subinum proximum spei. De subiere, remoto nonnullae proponi solent quaestiones, scilicet ambigitur de Christo Domino, de beatis, de animabus detentis in Purgatorio, de damn
iis , & daemonibus , & quoad viatores spectat, de peceatoribus & de haereticis , de quibus omnibus pavea sigillatim dice
Dico r. in Christo, non suisse vi tineae spei , quia de ratione spei est , ut per eam expectentur solum ea quae nondum possidentur, juxta illud Roman. . 8. Spes autem quae υidetur non es Des.
Nam quia videt quis; quid sperat ' Si
autem yuod non videmus, speram 3 per patientiam expectamus. Sed Christus a
primo suae eo eptionis instanti sua potitus est beatitudine, puta visione intui-tiva divinitatis suit enim viator simul& comprehensor , ut diximus in Tra-
ctatu de Icearnatione: igitur in Christo non fuit spes. Nec dicas in Christo Domino fuit Ieomne virtutum genuS , quemadmoduinsuit omnis gratiae plenitudo , In quo , inquit Apostolus ad Colossens. cap. 2. omnes thesauri sapientis o scientis er Diti abscontiιti. Hoc etenim intelligitur duntaxat de iis virtutibus , quae nullum secum important desectum , nec cum -statu beatifico incompatibiles sunt, quapropter nec fuit in Christo virtus p r- nitentiae , quia malum aliquid h. b ea diunctum , Inempe supponit peccata a enitente commissa iaNec moror quod Scripturae spem Christo tribuunt in quibusdam locis, v. g. Hebraeorum cap. I 8. Jesum qui proposito sibi gaudio ,' id est , proposita tibi
spe beatitudinis, susinuit Crucem confusione contempta. Ex hoc enim& aliis similibus colligi solum potest aliquam in Christo spem eorum quae nondum consecutux erat . puta suae glorificationi x& impassibilitatist sed non erat ea spes, proprie dictae virtus Theologica quae Deum tanquam summum bonum possidendum habere debet. Dico a. nec esse spem in Sanctis qui Deum vident propter rationem mox
adductam , scilicet in eo non est vera spes beatudinis qui iam adeptus est he titudinem; sed beati qui latu in coelis, beatitudinem adepti sunt, Deum vident facie ad faciem, ut ostendimus in Tractatu de Attributis, futuram beatitudinem non sperant, qui illam praesentem possident. Unde etiam, quemadmodum diximus de Christo , est in beati, spes eorum quae nondum possident , putare surremonis & glorificationis suorvincorporum is Quod si sermo sit de Iustis antiqui Testamenti , qui mortui sunt ante Incarnationem .Verbi , spem illi veram habebant , quia videlicet beatitudine nondum seuebantur, unde dicitur de illis Sapientiae 3. cap. Spes ilis mimmortalitate plena est.
229쪽
Dico 3. sperii proprie dictam esse in animabus iustorum ' qui detinentur in Purgatorio. Nam in iis est vera spes qui futuram beatitudinem expectant rsia iusti in Purgatorio detenti suturam
heatitudinem, tum animae tum corporis expectant , quamvis non amplius sint in via , quia nondum pervenerunt ad patriam. Nec obstat quod securi sint. de sua beatitudine ; inde enim non evacuatur sed immo consortatur eorum spes . . D co g. nee in damnatis , nee iundaemonibus remanere spem ; quia in iis nulla eii spes qui non modo futuram beatitudinem non sperant , sed contra certi sunt se ab illa aeternum exclusos tat qui & daemonesti damnati certo sciunt se a bcatitudine aeternum exclusos ; haec enim ipsa est maxima illorum poena propter quam in desperationem conjiciuntur , & cupiunt an nihil ari , quod sui supplicii perpetuitatem norunt, Deo ipsis revelante quod pronunciavit Christus Matth. 2s. Ite maledisti in Lenem
Di eo s. in peccatoribus spem rem nere ; ea enim virtus est in peccator bus, quam in Baptismo acceptam nullo contrario amiserunt: sed peccatores spem acceperunt infusam in Baptismo cum fide & charitate , ut diximus initio hujuste Tractatus , nec videtur quo Posito contrario evacuata fuerit , si nempe fidem servaverint citra ullum desperationis actum . Deinde spes eίl fiducia per qua sutura beatitudo expectatur ; sed in peccatoribus remanet ejusmodi fiducia, sperant enim suturam ut, quando pomitentiam eterint , vita
aeterna fruantur : ergo in peccatoribus remanet spes.
Dico denique spem theologicam non esse in haereticis; ratio est quia in illis spes non censetur esse , in quibus non est fides ; ex Apostolo enim fides est basis & Andamentum spei, Hebraeorumti. cap. Ese -- bdes sperandarum subsantia rerum e atqui non est fides icthaeret leo , ut supra fusissime ostensum est: igitur non est spes christiana , &prout est virtus Theologica , in haetetis
De Proprietatitae Dei. DUae potissimum sunt proprietates spei, scilicet eius necessitas & eeristitudo, de quibus fgillatim dicemus. - De Necessitate Dei.
logi ea Christianis necessaria se
Dico I. & esse &sumere spem habi tualem ire infantibus. Eli quidem spes
habitualis in infantibus ; siquidem imiantes per Baptismum accipiunt gratiam sanctificantem eum caeteris virtutibus , quas in te numerantur potissimum fides spes & chnaritas. Deinde sciscit in imsantibus quoad habitum, sunt enim ut lius actus exercendi plane incapaces. Dico a. spem actualem adultis nece Liariam esse necessitate praecepti ; siquidem huiusce virtutis exercitium ubique 'palsim praeeipitur in Scripturis , Psal:
q. Sacrificare farrificium justitia, oe spe,
reue in Domino. Et ibidem , seu iam tu, Domine , mgulariter in spe massitusi me. Sapientiae a. cap. impiis vitio
datur, quod negantes animae immortalitatem , noeierunt Sacramenta Dei, ne,
re mercedem speraverunt δει sitiae. Item iubet Apostolus Timotheo, ut hoc spei praeceptum fidelibus iniungat, a. Epist. p. 6. ovilibus hujus saeculi, inquit , praecipe usta sublime sapere, neque speram
in inceris ditariarum , sed in Deo vivo m p seat nobis abande ad fruendum. Et ad Titum a. cap. Anaruit gratia Dei Salvatoris πψri omnibus iamin, serudiens nos, ut abnegantes impietatem
230쪽
res beatam spem o adventum gloria magni Dei Eo loquere exhortι eo argue cum omni imperia . Quibus verbis nihil expressius desideres, iubet enim Tito Apostolus, ut spem suturae beatitudinis omnibus cum imperio praecipiat . Praeterea insgne est quod scribit idem S. Paulus ad Hebraeos cap. Coilurimus, inquit , ad propost'm spem, quam sicut
ancyinam habemus anιma tutam ac fimmam , quatenus nimirum ad salutem
nec ellaria est futurae beatitudinis spes. Quod iterum affirmat cap. II. eiusdem Epistolae his verbis: Credere enim laporistet accedentem ad Deum quia , σῶNYuirentibias se remanerator sit . Ubi ex
aequo sp m & s.lem docet necessarias omni fideli ad iustificationem & proinde ad salutem. Idque supponit Concilium Tridentinum eum definit Sess. 6.Cὀn. 3. neminem sperare posse spς videlicet christ ana ct ad salutem utili sine Dei gratia r Si qtiis dixerit hominem sne Spiritus Ian ti gratia ejus adiutorio posse c edere, . sperare o dii re scutoportet ut et i lificationis gratia confera-IAr , anathema sit. Nunc quaeritur quando, & in qua occasione , obliget praeceptum spei. Respondea I. praeceptum spei duplex distinguendum, scilicet praeceptum negativum , quod est praeceptum nunquU desperandi de sua salute ; & amrmati-Vum , quod est praeceptum exercendi actus spei; quibus postis.
Respondeo a. praeceptum negativum spei obligare in rumi tempore & occasione, quia nimirum nunquam licet de sua salute desperare, ut constat ex locis Scripturae mox adductis, quae serm& fiduciam in Deum , ut certam salutis nostrae anchoram praecipiunt Respondeo I. praeceptum amrmativum spei non obligare in omni temporis ia-
stanti, quia id non esset possibile; ob- Iigat autem: tum in iis occasonibus in quibus tenetur Christianus Quo ali 3rum
SPE. 229 virtutum exercere, ut cum v. g. elicit actus poenitentiae, contritionis & charitatis; hi enim ρinus legitime produci non possunt sine actit lyei. Tum siquis in peccatum desperationis incidi Liet, non posset enim ab illo perverso satu resurgere sne actu expresso spri; tum denique si graves instarent desperationis tentationes , in qua occasone postulat hominis christiani prudentia, ut . per adfiis spei re iteratos a desperatione se liberet D. Certhudine Spes ..DUplex hie distinguitur certit
do, una quae dicitur conditionata, altera quae dicitur absoluta . Certitudo conditionata est ea quae sun datur in aliqua conditione a qua pendet essent;aliter, quomodo certum est filium sole sui patris haeredem , si nempe non sue
rit a patre ex haeredatust. Absoluta vero quae a nulla pendet conditione, quomodo certum est absolt te loquendo quemlibet hominem moriturum, seu sit 1uvenis seu senex, seu bene seu male vixerit; his positis, Dico r. spem nostram de sutura DR
scet beatitudine non esse. certam certitudine absoluta; hoc est , nos simpliciter & absolute certos non esse possensone beatitudinis quam expectamus .. Probatur ἱ quia monent ncs Script Mrae neminem de sua salute esse securum , unumquemque dehcre salutem suam cum timore operari, Ecclesiastis cap. 9. Sunt iu)si atque sapientes θ' opera eorum is manu Dei, o tamen nescis Iomo utrum amore an odio dignus si . Sed omnia in futtirtim servantur iacerta, eo quod uni Persa aeque evenirent iusto
Ampis, bono o malo, mundo im- 'mundo. Apertissimus est hic locus, qui vel unus lassiciat ad probandam salui s.
incertitudinem . Addimus tamen nonnulla S. Pauli testimonia , Epist. as Rom. se loetuitur: Tu autem fide fas ,