Gerardi B. De Van Swieten ... Commentaria in omnes aphorismos Hermanni Boerhaave de cognoscendis, et curandis morbis A paragrapho 594. ad 759

발행: 1762년

분량: 351페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

121쪽

,, RUCTUS ET FLATUS. f. 6 8. q.

mure quasi, borborygmi dicuntur; & clau- Ex illis, quae hactenus dicta sum, satis si quidem , si nulla flatuum emissio sequa- patet, quid ructus & flatus sint in eorps

tur . omnium frequentissime per torum eo. re humano, tam qu i ad materiam , quam ii intestini tractum talia murmura perci - eausam effcientem s videndum nunc, quaeiapiuntur . nam mala inde metuenda sint.

f. 6 q. CI concurrunt hae duae simul 64τ. 7 8. valide agunt, & diu pe

D sunt; tum elastica materies calore, motu, propria vi, excitata in dilatationem, constricta in cavo, cujus fibrae convulsione constrictae, membranas claudentes dilatat, tendit, dolere facit, vicina comprimit, unde dot res , anxietatesque oriuntur intolerabiles , mox ad emissos tutus cessantes ..Vid. aro. ad 227. & 6 i. 6χ . ). Ad haec autem vis febris accedens inera plicabilia certe tormenta facit

Si ergo eopia aeris, vel talis materia, quae magnam qu Antitatem elasti eae materiae

subito producere solet, adsint in his locis; simulque ab acri irritante, vel turbat , spirituum motu , spasmo constrictis fibris in. teret piatur illud elasticum , atque spasmitam validi sint , ut retineant exire nitentem statum ; calore corporis ipsius & motu, augeb zur rare iactio . nova similis ex flatu lentis eorpotibus hie haerentibus generabitur elastiea materia . distrahentur sen-sm magis Sc magis membranae claudentes,

fientque durissima mala. si enim conside. rentur illa, quae 3. aro. & sequentibus dicta suerunt, de dolore, patebit facile, se n. sim sie aucta distractione, intolerabiles dolores debere nasci . Simul etiam vasa sanis guinea , per membranas si e distentas dispersa, angustabuntur, unde inflammatio vinlidissima, & , omni vitalium humorum mo. tu suffocato, subita gangraena , adeo saepe

hie lethalis vide s . ra. . V erum & vicinae

partes a satulentis his tumoribus compresita , vel distractae , similibus a mei poterunt

malis. Memorabile hujus rei exemplum hR. betur in Commentariis 3. 4etet . . ubi g3m graena jam imminebat, ob compressionem venae iliacae ab intellino eolo , statibus distentissimo, quibus tamen explosis, cIuris tumor brevi evanuit, & vita in emortua jam sere parte rediit .

Si iam his addantur illa, quae in In Com. mentarii f. I o. 3. dicta suerunt de mira. bilis imperio, quod nervi per abdominalia viscera dispersi in vitales corporis humani lanctiones habent , patebit, quanta mala aliquando ab hae sola eausa fieri possint,& quare in coli eis illis, clausis dictis, post

paveas saepe horas in sanis si robustis homis

nibus mors sequatur . simul etiam patet, intolerabiles aliquando ai xierat ex a natiis bus nasci posse, dum statu tumentes partes comprimunt vasa vicina majora , de qua re in capistiIo de anxietura dictum fuit . Praeterea dili radia diu statibus in restina paralytica fieri possunt , atque postea nun quam ad naturalem contractionem redeunt; inde postea in dilatato tali sacco accum

tantur ingesta , & retenta diu nova iterum mala iaciunt: hinc volvuli, sive suscepti nes intestitiorum , dum dilatatum intestini locum proxima pars intestini, quae non tirum et, ingreditur. Summo emo iure dixit Hi merater De Fiatibur c. S. T. T. pes. 2I7. volvulos , intestinorum tormina , & alios confirmatos morbos a statibus fieri.

Tanta tamen & tam numero la mala censant illi eo, si , solutis his spatinis , interceptus aer libere exeat ; sive sursum per risectum, sive deorsum per statum expellatur, siue per varia intestinatis fistulae loca sue cessive oberrans murmura illa Et bo oryg- mos faciat. Si nempe nondum, distractis a natu distendente membranis, in si ammaistio valida , vel gangraena , successerit ; vel nimia & diuturna distentione paralyticae factae fuerint; tunc enim, etTisso quamvis statu plurima adhue mala supersum ; imo saepe subita moA sequitur , dum in vado

iam aegros esse tam re credunt incauti .

Cum enim in colica illa , elausa dictat heu recten cobc millo aliis molimine in. Ierceptus aer excludi potest , subita saepe

gangraena nascitur, qua dum tabescunt in iste sina, solvuntur illi spasmi , Si exeunt natus, sed sero: quamvis anim doloris ata sentia

122쪽

f. 6 qisso. RUCTUS ET FLATUS. ii,

statia di flatuum expulso spem salutis mu Physicis, aerem aucto calore immaniter raseris aegris talibus sacere videantur , extre- rescere posse I verum per febrim ea lor aera a corporis frigida , pulsus debilis & in. cenditur. Deinde inflammatio , si nondum termittens, sudor frigidus, & cadaverosa sa- adsit, per febrim brevi excitabitur; dum ei es demonstrant satis perito Medico, ni or- aucta velocitata humores compressa a distentem brevi instare . Idio dixit Hippocratea dente flatu vasa urgebunt. Si vero iam ad. In Pr uost. Tom. S. pag. 63r. : Dolores fuerit inflammatio, illa per febrim excita. ex sNOctonariis Cy ιumρres tat receuser βοι , tam brevi sic increscet,. ut post intolerabileso μι inflammati o , Ριυit borbornms i cruciatus in subitam ει lethalem gangraenamia b ochondito excitatur, i maxime exient desinat . Haec ratio , quare petiti medici eum percise, Arisas sam. Si υero non, ventris tormina , si absque febre suerint ine transmissus . Jαυώι vera oe descendent ad non adeo metuant ; ubi autem febris simul inferiores panes. Ubi pulchre notatur, re- adest, pessima praevideant, atque illico escentia tantum haec mala , dc sine inflam- ficacissimis remediis natam iam, vel brevi ruatione, sie levari . Quotidianae observ nascituram, inflammationem eurare sata.

tiones hoe docent in hystericis de bypo- gant. Si jam tali simul haeserint interee-chondi iacis, in quibus intolerabilis anxie - pta, quae aucto calore pliuim ni elasticaetas, ει dolores saepe acerrimi, unico emis mAteriae generant, uti fructus horaei , li. s. statu, vel tu tu , leuantur illico . Non quida sermentantia in ipso firmentationis ergo absque ratione Tiberius Claudius Cae- actusoppressa , aut similia quaevis, potetit petiar dicitur meditatus edictum , quo ve iam febrim , δι calorem maiorem inde natum , daret flatum erepitumque ventris is conwυio tanta fieri hic d. stensio , ut erepent viscera semistendi, eum periclitarum quendam praρ- cum vel sortissima dolia ab elasti eo inter sit- inire ex castisemia reperisset s. aer . in Tib. mentandum genito disrumpantur. Horrenda

Caes. 3 MI, 477. ὶ - talia mala quandoque aceidisse Historia Ubi vero illo tempore, dum spasmo eoa, Medica docet. Patet simul ratio asset ti iastictis his partibus intereeptus aer e laudi- Coacit Praen*ionibus Num. 4s. Tom. 8. p. tur, febris aecedit , patet iacile , quanta 8s I. I in febribAs in ta alυο salum non

mala fieri debeaut . Notum enim est ex erumpere, marum.

g. 6so. Uratio huius mali fit r. auserendo materiem 647. per diluentia; calida aquosa leviter aromatica dissipantia ; salium aequilibrium tol-Ientia in requisitum praepondium I putredinem eorrigentia et fermentationem sedantia. a Convulsiones sedantia ; lenientia acrium , compescentia spiritus, huc revocanda . Quorum princepS opium, & lenia anti hysterica . 3. Clysmatibus, sementis, epithematibus, calidis laxantibus, anodynis, leniter aromaticis, ut & cucurbitis, sine scarificatu abdomini impositis.

Ex antedictis patuit, duplicem esse fi Verum ubi aer partibus spasmo eonstrictis tuum 3c ructuum causam, materiam nem- intercipitur, expediri nequit , nisi spasmipe elinteam aeris deglutili , vel ex inge, illi solvantur; de qua re sequenti numeronis extricati; de dein spasmos insophagi , huiψs paragrapbi agetur. Uerum statu lenta ventriculi die. pet quos icon stridiae paries materia ex ingestis sermentantibus, putre. intercipiunt illam materiam elasticam . Si scentibus , vel effervescentibus nata tolli ergo possit tolli illud elasticum , vel sol. poterit , vel sic corrigi , ut non amplius vi spasmi intereipientes. ut illud elasticum noceat. Primuna bic locuin ει insignem -- libare ire fle redire possit, sanatio obtine- xime usum babeat diluentia, quae, uti a tur. Quomodo vero, de per quae hoc fie- tea saepius di ctum fuit, ex aqua vel aquosis ri poterit, a jam diuendum erit. solis sunt ι his enim attenuatur, solvitur, I. Aer semper in ptimis viis oberrat, & mobilis reddit ut materia i lis in primis adeoque noctipoterit ausi tri haec flatuum viis haerens, sicque optima disponitur, ut

materia, quae ab aere hic heretue pendet. sursum vel deorsum expelli possit. Aqu Ha sa

123쪽

haee ea lida ad bibentur, quia per spastrat, qui jam adsunt: & inflammatio, semper hic metuenda , a calidis his remediis oriatur , vel augeatur plurimum , si jam adsuerit . Longe periculosior horum usus erit, ut sacile patet, si libris tormina & flatus comitatur ; & lethales frequen. ter errores hic fiunt, dum plerumque s lent aegri, antequam Medicum advocent , spiritibus talibus aromaticis uil , & saepe satis liberaliter . Ubi vero leniora aromara , uti sunt calida illa semina maiora &minora dicta in officinis, largae eopia aquae infusa potantur , pulcherrimum usum habent, in statibus dissipandis: seque simul

omnis metus abest , ne nimia acrimonia nocere possent. SALIuΜ K ILIARIuΜ TOLLENTIA &c.

Quam subita & copiosa fiat elastici aeris generatio, dum oppositi salis inter se esseruescunt, plurima experimenta docent . Rarior tamen bare ructuum & statuum cau

sa esse solet . Si tamen infantibus acido laborantibus sales alea lini dantur maiori copia, posset a tali eausa flatibus subito se distendi ventrieulus , ut ambo eius ori scia spasmodice constringerentur, & in tenellis his, & adeo iacile irritabilibus coruporibus, lethales fierent convulsiones. Hine sapone Veneto dato tutius dissolvuntur e seosa illa acida coagula in ventriculo saepe haerentia; & deinde leni vomitorio aut

purgante exturbantur . Melior Aetiam usus 16sa autem calorem vis aquae, qua diluit & attenuat, augetur . praeterea dum materiali fla. tuum eausae tollendae operam damus , semper etiam me inores esse debemus, spasinos

simul adesse , adeoque nihil dari debere ,

quod illos augere post et . Constat autem quotidianis observatis , a frigido potu copioso saepe ventris tormina & status excitari, vel augeri eadem , si prius adsuerint. Monuerat etiam innocrates plor. II. O I8. Stes. T. s. p. zo . , Frigidum convulsiones & tetanos facere, illudque nervis inimicum esse ; calidum vero amicum . Et

ealidum dolores sedare, eonvulsiones & tetanos mitigare . Cum ergo nervosae adeo sint primae viae,& spasmi semper adsint in statibus, paret ratio , quare calida aquosa requirantur . Solent his addi aromatica grata remedia, quae

copiosa aqua diluta blando stimulo leniter

irritant has partes in aequabilem contractionem . continua enim & successiva con. tractione fibrae ver triculi & intestinorum v gent & premunt contenta'; verum haec conistractio solvitur mox, & in proximo loco renascitur, quas ut in vivis animalibus dis. sectis observatio motus perissaltiei doeet . Praeterea vidi, dum irritarni leviter' inte sina, spasmum fieri in loco irritato, vel & aliquando in loco vieino: ubi vero dein in alio loco similem irritatiunculam sace-

rem, vidi priorem cessare, & ipsit absorbentium acidi , uti lapidum cancro similem alio in loco sei . A dmodum, eredibise videtur, omnia ilIa carminantia remedia in officinis dicta simili sere modo age.

re e nam revera observantur haec aeque status

producere, quam dissipare . Si enim quis spi-rItum anisi, levistici, vel alium quemcumque spiritum aromaticum compositum sumis serit, brevi ructum edet, licet antea nullos satus senserit bene sanus. U nde apparet:leni irritatione haee prodesse posses ut facti jam spasmi solvantur,. quamvis ab iisdem assum. iis leniores de illieo sere evanidi spasmi excitentur . Sed & simul monendum est, omnia haec aromata , Imprimis si spiritu destillati inda liquores propinentur, nisi iuvant ilico nocere pessime posse e mmius enim est, ne a nimis valido, vel sinpius repetito , horum stimulo augeanturrum, coralliorum &smilium, parea dosi , sed repetitis vicibus, quia lenior inde cum acidis effervescentia, neque tam subita &valida displosio elastici illius aeris, inter effervescendum nati, fieti solet. Si autem cognosceretur; statuum eausam ab opposutis salibus , smul in primis viis enerve. scentibus, produci unicum remedium est ,

diluentibus magna copia ingestis illa ene vare ; vel majorem copiam alterutrius, aerudi nempe vel aleatici, ingerere . ut . illo praevalente, cesset brevi mutuus ille eo flictus. Pulchre etiam prodest in tali easu olei amygdalarum vel alterius cujusvis m lissimi usus eopiosus; sic enim , oppositorum salium aerimonia obtunditur p ut minoriemeaeia la se mutuo agere possint.' PuTREDINEM coa Ric ENTIA. Putrescentes

124쪽

tes humores Hasicam ructuum & flatuum materiem gignere , g. 647. dictum fuit. Far. tor autem putridus ructuum aut flatuum, utio illa, quae 3. 84. 8s. 86. recensita fuerunt, signa docent , hanc causam adesse . Illa, quae putredinem corrigunt, tune flatus discutiunt, imprimis acida, & inter illa nullum sere remedium pulchiori usu se commendavit,quam si spiritus nitri aut salis marini, diuturna dia gestione aleocholi iungatur, unde spiritus nitri dulcis prae reliquis adeo laudatus sultapud aut res , tanquam summum satus discutiens . Non autem universalis adeo ejus usus, ut voluerunt multi, sed tantum in hoc casu prodest .

quens satis & saepe periculosa admodum sta. tuum causa est,dum talia ingesta suerunt, quae in sermentationem admodum prona sunt. Fructus. enim horael, maiori copia ingurgitati , toties pessima mala secerunt; nam citissime calore corporis nostri sermentare incipiunt; imprimis si vinum illis sit ibi. batur, uti multis in more est, dum credunt nimium ab horum usu refrigerium optime sic emendari. Notum est , uvarum suci cum , dum exprimitur , illi osere sibilum facere , & inceptae sermentationis signa darer idem etiam pius minusve observatur in reliquorum fructuum horaeorum succis . Neque tantum haec nocent, quatenus elasticam materiam copiosam generant; verum

etiam quia spiritus ille, sylvestris dictus

Helmontis , inter fermentandum genitus , spasmis producendis aptissimus est , adeo miro modo in totum genus nervosum ag s. Optimum remedium est, ut subito expellatur sermentans haec materia sursum vel deorsum a uti toties sponte fit, dum a talibus valississimitholera nascitur . Si vero hoc tuto fieri nequeat, sedari debet Ocys si me incepta jam sermentatio. Inter illa autem , quae sermen rationem sedare possvnr,

aena tantum hie locum habent, sulphurisne p. spiritus per campanam dictus in o

ficinis , qui sulphuris accensi vaporem conis densatum exhibet; &terrestrium absorbemtium ,- quae omne acidum , sermen in tionis

essectum , destruunt, copiosus usus Vide

Constat enim certissimis experimentis, sul, Tom. III.

phuris aecensi halitum vasis, quibus facit. lime set mentabiles succi continentur , imclusum omnem sermentationem impedire :adeoque non sine ratione a spiritu sulphuris similis effectus exspectatur. Ubi autem acidam insignem acrimoniam fermentans liquidum in primis viis habet, absorbentia illa terrestria prae reliquis commendantur. a. Efficiens fiatuum causa, uti di ictum fuit g. 648. erat convulsio, sive spasmus illarum partium , quae elasticam flatuum& ructuum materiam eontineot naturaliter I & quae materia , spasmoeonstrictis his

partibus intercepta, producebat omnia iuia mala, quae para grapho praecedenti enumerata suerunt. Simui tunc patuit, omnes

ructus & flatus abesse illico , dum illi spasmi tolluntur . Experimentis tunc enum iratis constitit pariter , acria vervosis hia partibus Uplicata spasmos tales produceare , qui bire elastica materia in threipi possit; adeoque omnia illa, quae acrimoniam leniunt vel enervant, convulsiones ab hac causa ortas curare. Lenientia ergo aerium

hule scopo conveniunt; & vel sunt gener lia , quae diluendo , vel obvolvendo, quam vis etiam aerimoniam mitigant, cui usui diluentia aquosa, praecedenti numero huis. jus paragraphi laudata , pulchre inserviunt; uti etiam olea mollissima larga eo pia sumta, quae quodvis acre demulcent, &simul has vias corporis inungendo se muniunr, ut ab aeribus hie haerentibus vel omnino non , vel saltem minus valide , assiciantur: simul etiam laxando & emolliendo eonstrictas partes' optime prosunt. Haec est ratio, quare oleum lini, vel aliud simile, ad libram unam aut alteram potatum in periculosissimis casibus, ubi iam jam gangraena imminebat , ex ipsis orci saucibus toties homines eripuerit . Probi autem co ita haec acrimonia varia est, diversa etiam specialia adhibentur lenientiar se acida acrimonia alcalicis , vel terrestribus acidum abistbentibus, mitigatur, & contra alca- linunt putridum acre domatur acidis ς &sic porro. Verum de his omnibus in Commentariis f. bos. actum fuit . . Sed & sola maior determinatio spirituum nervosorum. in quasdam partes, a quacunque demum eausa ortum duxerit , spasmos

125쪽

Ii 83c convulsiones excitare valet . In nostro enim corpore adsunt causae suffieientes ad om.

nes musculos voluntatis imperio subiectos simul & semel tenendos. Si ergo ex ingenti

illa copia spirituum , quae semper praesto est, fiat derivatio ad partem quandam, illa erit statim vero tetano affecta. Dum v. g.

homo in aquas delapsus porrectum naeulum manu arripit , tanto impetu in musculos hujus partis spiritus ruunt, ut validissime

non tantum retineat baculum , & totum

corporis pondus sustineat , verum jam de aquis educto tali homine tanta fuit observata haee determinatio , & tam durabilis , ut per aliquot saepe minuta nulla vi potue. rit solvi constricta manus. Si ergo in hy- serieis vel hypochcsndriacis a perturbato motu spirituum spasmi illi sint , tunc illa in usum vocanda sunt, quae turbas has compescere valent. Inter illa tintem prin. ceps merit optum habetur, verivspirituum tumultuantium domitor, & euius usu. solo

p. so6. , se potuisse sedare enormes dolores, vomitus, diarrhinas &e. a spirituum peditu to motu ortas. Dum ab herniis inca ceratis irritatae intestinorum fibrae spasmodi.ce contrahuntur, & intercepta se materie elastiea turgentia intestina reduci nequeunt, praemissa larga venae sectione , ut maxime in tali easu metuenda inflammatio caveatur, optum datum silicissime saepe hos spas. mos solvit , & ab imminenti mortis periculo liberat. Unde merito inter illa reme. dia, quae carminativa , id est flatus distu. tientia , vocantur, primum locum obtinet. Hue etiam faciunt antihysterica dicta reme.

dia , Deroris exhalarisne repetunaeis spiri. rutis, seditionem motuitibus, s in Iora suo continendis vra nata Iunt Ibid. p. sor.) Sie videmus in hyssericis mulieribus ea res

virus, ata stetidae gravem saetorem , unga larum animalium combustarum nidorem &e. dicto citius saepe omnes has adeo miras turbas compescere, & spasmos solvere . Lenia autem antihysterica hie tantum locum babet,

quia ab aerioribus & admodum calefacientibus, uti spiritus salis ammouiaei, salibus volatilibus oleosis . - & similiabus abstiaendum est, ob inflammationis metum .

. Notandum hic quam maxime videtur ,9.6 Id. quosdam errasse , dum volebant , 'corpus subito exhauriendo per validas sanguianis missiones, sol vere illos spasmos. Quamvis enim sanguinis missio saepe hie usum habeat, ut nata Iam inflammatio in distentis flatu partibus, vel vicinis ab iisdem

compressis , tollatur, vel & caveatur Q. tura; tamen ad spasmos illos tollendos v lida & subita evacuatio anceps saepe remedium est, eum ab hac sola causa convulsio nasci possit , uti alia oecasione ad 3. 23 a. dictum fuit . Sufficit enim hic , ut

mutetur spirituum determinatio per. anti-

hysterica dicta remedia , vel sopiatur impetus per nacortica.

omnia autem illa , quae praecedentiabus numeris dicta suerunt , poterunt &per clysmata applicari, & summo quidem

cum effectu . Quamvis enim haec crassis tantum intestinis recipiantur , vixque unquam in tenuia intestina veniant, pulchre tamen prosunt , eum saepe in eolo intestino flatuum causae haereant, &durae iaces,

in eras is intestinis accumulatae, flatulentae ma eriae , ex tenuibus intestinis In erassa iam propulsae, remoram faciant, quae comni odissime elysmatibus elui possunt. Praeterea crassatum stitia, calido emollienti liquido repleta , mollissimum sementum vicinis tenuibus intestinis praestant. Unde in gravioribus casibus omni hora ex similibus paratum clysma injicere convenit 3 cumoque tunc periculum in mora est , oleum lini, cum aqua & melle, optimam mate.

riam dabit . Ubi vero aliquoties mollissi. ma talia elysmata sine suecessu applicata suerunt, acriora eum spe adhiberi possunt, ut nempe haec irritatis crassis intesti.

nis spasmi in aliis locis solvantur ; illud

enim aliquando seri pavi ex illis, quae adnumerum primnm hujus paragraphi dicta suerunt . Memini mihi aliquoties haee sue. eessisse , dum salis gemmae unciam a maelibra solutam injici curarem; imo & cum

seliei successu, ex helleboro nigro 3 coloeynthide & similibus parata e nemata, adhibui ; modo nulla signa docerent, inflam. misionein .iam adesse : aeribus enim his stimulis una cum lacibus saepe prodierunt magno cum impetu flatus . Ubi vero hi tentatis non levantur haec mala, narcoticis

RUCTUS ET FLATUS.

126쪽

eis illieo sopiendi sunt excitati per haec

tumultus.

Simul etiam quam maxime conducit lamentis calidis , ex laxantibus & anody.nis paratis, totum abdomen obvolvere , cavendo tantum, ne haec restigescant, tunc enim nocerent : hoc autem lateribus cali.

dis aut sacculis arena ealida plenis applicatis , impediri poterit. Balneo calido immerguntur aegri in eundem finem . Quantum autem boni ab his expectari possit in sedandis spasmis & eonvulsionibus , patet ex illis, quae in Commentariis q. t 64. di. suerunt. Galenus enim , dum ob distractos enormi vi musculos instare eonvulsionem in se ipso sentiret, perpetua calidi olei allusione ad partes affectas evitavit hoc malum ; & testatur, se illico sensisse, cervicis musculos distendi, & instare convulsio.

nem , dum vel modico tantum tempore in.

termitteretur ealidi olei assusio. Similia &in volvulo curando commendavit H pocrates De Morbis Lib. p. east. I ῖ. Tom. 7. dig. 388. I, qui, omnibus his incassum tenta. tis, ausus fuit sollibus, ano inditis aerem vi impellere, ut contracta dilararet intestuna . Utvum catulum nudo abdomini semper accumbere jussit is enόamur Sect. r. v. q. pag. 91. ), ut horrendos ileo laborantium spasmos eompesceret hiando hoe &repido, simulque corpori humano quam maxime analogo, semento. Emplastra car. minativa dicta in officinis, in eosdem usus adhibentur, quae. exhalantem de corpore humorem repercutiendo Avent& aromatum, quibus constant, grato stimulo, i niter calefaciente, prosunt.' Vix tamen ullum praesentius. remedium cognoscitur ad spasmos illos solvendos quibus intercepta materia statu lenta coercetur, quam cucurbitae per illas enim illieo dolores a statu lento spiritu ortos tolli, aesi inean tamenIo hoc fieret, jam monuerat Gatinus Lib. I a. Meth. Med. cap. Mis. Tom. Io. p. 292. Frequentem satis harum usum apud Veteres fuisse, patet ex Celso L. 2.

c. II. p. 82. . Duo autem harum generam rant, quaedam enim altera parte tantum p

t.bant , & ardente linamento indito applicabantur s alia vero, in una parte aesue patula ac priora in altera foramea exiguum

habebanr, per quod sugendo aer educebatur , & deinde haec apertura cera claudebatur. Utroque casu aer in eucurbitae cavo haerens educebatur ; sive hoc fieret illum expellendo per linamentum incensum , si . ve suctu extrahendo. Unde almo baerae . . incumbentis cucurbitae , pressio praevalens jam illam arctissime apprimit illi parit cor. poris, cui applicantur, seque adhaerere sa-cit : huius rei ratio ex Physicis facile patet. In illam vero partem, quae cucurbitulae Impostae cavo tegitur, humores majori eo pia de impetu ruunt, cum atmosphaerae pressio alie jam nulla est, vel saltem admodum minuta : unde tvmpr dc rubor in hoc loco semper nascuntur plus minusve, prout cucurbita sortius vel diutius adhaeserit. Hodie commodissime applicantur quibusvis sere coi ris partibus cucurbitae , dum per antliam applicatam aer ex ill rum cavo educitur 3 sicque pro lubitu ponsumus enicere, ut magis vel minus adhaeis reant, simulque sine molestia illas removere, duin elevata valvula, quae ingressumaetis in civum cucurbitae prohibet, iterum aer admittitur ia Disticulter enim cucurbitae , al. tera tantum parte apertae, Zc cum ardente linaemento applicatae avelli saepe possunt ;si firmius adhaeserit, & tumens sub cucu ' bita earo illas sere repleverit. Unde Oribasiui m. Io. p. 4 6. monuit, cavendum ege, ne prope mammas cucurbitulae ponerentur : mammarum enim substantia in cucurbitae cavum tracta, admodum intumescens, difficilem redderet avulsonem . Omnia haec ineommoda caventur , dum ladibus utimur cucurbitis, ex quibus aetanti iam pro lubitu educi potest , atque

denuo admitti .

Videntur Veteres in illa opinione suisse, eucurbitas spiritum , id est aerem, materialem statuum causam , ex profundo corpo is extrahere: sic enim de cucurbita habet CA- fur L. a. c. ii. p. 8 ῖ. . Ubi inhaesit, si eo n. cisa ante scalpello cutis est, sanguinem extrahite si integra est firitum. Ergo ubi maeteria , intus es, iadit, illa modo: tibi iusto , hoe imponi solet. Sed per experimenta certissima hodie constat, non illam esse aeris eis Iastici indolem, ut per intestinorum Iuniis cas , peritonaeum , musculos, pinguedinem

127쪽

&e. transire possit in cucurbitae 'cavum . Verum estectus suos praestare videntur cucurbitae , dum humorum copiam & impetum in illum corporis locum , cui immediate adhaerent, derivant, sicque a vicinis par- tibus avertunt ; .simul etiam nervi , per partem cucurbitae suppositam dispersi , tr. ri tantur, & dolent saepe ; atque ita possunt solvi spasmi in aliis locis corporis nati suti patuit ex illis , quae antea in hoc capitulo dicta suerunt. Novimus enim quotidian s experimentis , tumultuantem in quaedam loca corporis spirituum nervoso. rum impetum compesci posse , dum nervi paliis applicantur remedia, & in dissilis saepe locis. Dum nervos olfactus mulieris hystericae castorei virus, vel ingratus ungulae

combustae nidor fuerit, is de illico mirabi. les illi spasmi viscerum abdominalium fouvuntur ; & contra Moschi, Zibethi, Ambrae

fragrantia toties hystericas mulieres in pens mas convulsiones incidere iacit . Mirum enim imperium nervi , per varias corporis partes dispersi, habent in alios nervos saepe satis dissitos ; imo novimus certissime,lesionem paucis fibrillis nerveis inflictam miro modo totum corpus in omnibus suis lanctionibus turbare posse; uti patuit exillis, quae de nervorum & tendinum vulneribus dicta suerunt in generali vulnerum historia . Minime ergo repugnat corporis

humani legibus, fideli observatione cognitis, quamvis a priori ex illis, quae de sa. briea illius hactenus novimus , non facile explicandis . , spasmos in quibusdam parti . bus natos sedari posse , irritatis , vel mutatis saltem , nervis in aliis locis; & contra miros saepe spasmos & alia pessima mala produci ab iisdem causis , quamvis a fienis omnino locis applicatae fuerint . Multi homines sunt qui adeo leves obeausas. spasmis illis viscerum abdominalium assiciuntur , ut si diutius pavimento lapideo frigido insistant , statim pessimis tor. minibus mulctentur. Novi , quibus eadem mala fiunt, si diutius aquae frigidae manu. immerserint, vel madida lintea , aliave si . milia tractaverint, imprimis hyemali tem.

pose . Contra vero miramur, quam ma

xime tu Colica Pictonum diela, post saevos aliquot paroxysmos tol ratus , paralytica

fieri brachia & cruras imo in pertinaciori morbo atrophicas penitus fieri has partes, & vero marasmo tabescere: interini tamen optima medela diro huic morbo fit, dum frictionibus , emplastris aromaticis , abdomini applicatis, gummi serulaceis de .glutitis &e. remedia visceribus abdominalibus adhibentur potius, quam . paralyticis

corporis extremis.

Non ergo adeo absona videtur haec me. thodus, qua in Asa utuntur ad dolores colicos saevissimos sanandos , dum eandente ferro pedum plantas urunt . mmbo sus Academ. des Scιencer ι' An. I7o8. Hist. pag. 37. . InJaυa Insula natus, testatur, Juvanos dolorem colicum , & dysenterlam , aliter plerumque lethalem, curare 'hoc modo. Plurimi Itinera Horum scriptores idem confirmanto. Sic mira habetur observatio L tires Mifantes s etirienses des missions

hominem , postquam in servidissima re. gione summo sub aestu iter consecerat, plurimumque biberat, saevissima colica MONdeehio dic corripuit; postque acerrimos dolores toleratos sensus jam omnis sere expers , & validis convulsionibus agitatus , jacebat. In urebatur huic homini candenti ferro sigma plantae pedis ad trium digito' rum distantiam a calce, donee callo exusto dolorem sentiret si autem nullum inde dolorem sentiant, conclamatum sere est ; similis ustio & In alterius pedis planta sebat ; deinde locis combustis inspergebatur

sal pulveritatus' 'cujus de semim calido cinere supplent , & intra dimidium hora

quadrantem omnia symptomata sedabantur ;sola stis mόlesta & ingens lassitudo supererant. Potui dabatur aqua, cui pauxillum piperis & ceparum incoxerant; & sequentidie iam erat sanus. Expertissi inus Medicus, qui in aula Magni Mogolis diu medicinam

secerat, omnem se sanare colicam dixit , dum candentem annulum serreum , cuius

diameter pollicem cum dimidio aequabat , abdomini applicaret se, ut umbilicus annuli centrum occuparet: auferebat annu

tum , simulae aeger sentiret ardorem . Acupuncturae Japonensium , & inustiones variiri in locis eorporis iactae per moxam, Videntur simili tantum modo sere 'agere ; qua

RUCTUS ET FLATUS.

128쪽

tenus nempe irritando nervos, spasmos& fit, statim doloris ae anhoris levamen sen

dolores in aliis locis corporis naerentes mi fifiea levant . . Suin mi ergo usus erit per exinperimenta addiscera mita illa nervorum inister se commercia, & quibus in locis hae. reant tales nervi, quorum irritatione ali

rum pasmi compesci possint . Anatomes minus periti Asiatici Mediei usu tamen di. dicerunt talia loea in diversis morbis curandis eligere quibus combustis per mo-xam, vel acu punctis selix cura succedit. Apud Hippocratem , & alios antiquos Medi- eos , partium corporis inustio in mult morbis satis frequens suit, uti ex plurimis illorum locis patet, quae collegit Celeberrimus Medicus Ten RhFuν De Arthritide p. II p. qui & in Insula Iava, &in Japonia medicinam fecit, de sollicite in haee

omnia inquisivit. Fatetur candide , quod pertrimestre spatium molestissima cordis palpitatione, & lipothymia sic exagitaretur , . ut de vita actum crediderit saepius, & plurimis aliis remediis frustra tentatis, ultimo ab umbilici latere utrimque tribus, & in lumbari

regione duobus in locis , inustiones stupis ex artemisia paratis moxa nempe fece serit, Se postquam per viginti& ultra dies

copioso ichore maduerant nata ex inussio.

ni s uleustula, a dissicili hoc' morbo omnino liber evaserit sIbirim pag. i I. . An hue spectat Hippocratis Aphorismus hor. 46. Sect. a. Tom. p. pag- 84.

Duobus GAribtis simul Obonis non in eodem Aeo , Fehementior alterum obscurat λCrudelem & invisam plurimis inustionis

methodum eucurbitarum applicatio saepe pulchre supplet, atque ad tollendos spasmos, flatuum causam efficientem , pulcherrimi usus est; materialem vero causam, elassiacam nempe materiam , cucurbitis non tolli , satis ex antedictis patet . Neque hoe requiritur , quia solutis spasmis. materia

elastica intercepta iacile viam invenlt . Cum ergo nullam moliamur in hoe insuper cucurbitas evacuationem , non opus

erit scarificationibus . De vario autem &frequenti cucurbitarum usu, eum & sine scarificatu , in morbis curandis apud Κgyptios , plurima habentur apud Pr pisum Alpinu, Dὸ Medietua A 'pr. lib. a. cap- II. pag.

g. 63 i. LX his ipsis 6 6. ad 631. respondetur ad haec , aliter obsca ,

II quaesita : qui cibi , potus, venena, medicamenta flatulenta sint ξCur vacuis visceribus primis accidunt 8 Cur vulneratis i Cur arcte constrictq abdomine Z Cur hypochondriacis, hystericis , convulsis , colicisque accidunt Z

Ex illis, quae hactenus dicta sunt de ruuctuum & flatuum materia & causa em. eiente, ratio reddi poterit plurimorum , quae absque horum intellectu obscura satis

apparent.

I CIii I. omnes, qui in ealore corporis nostri aerem elasticum generant , sive potius ex quibus aer, latens calore corporis expeditur, Se elasticam vim de novo aequi-

est . Demonstrauli Maipi ius in plantarum

tracheis verum aerem haerere . Docuit MF-Dur, de post illum incomparabili industria

Hales demonstiavit plurimis experimentis, ingentem aeris eustici copiam vegetabilibus animalium partibus p imo & sessilibus multis inhaerere, atque inde extricari posse . Omnia ergo illa vegetabilia , quae copiam elastici aeris in se continent, si tulentos cibos dant , quatenus materiam statuum. copiosam lapeditant . Si jam mmul in his adsit talis aerimonia, quae ventriculi ει intestini fibras sic irritare ponsit, ut spasmodice eontrahantur, binae flatuum causae concurrend , atque . talia omnium maximo flatulenta merito haben

tur : hinc Allia, Cepae, Rapae , ει Raphani tam copiosos flatus gignunt, quia& maximam copiam aeris continent , 8e aeri stimulo irritant primas vias . omanium autem maxime flatulenta haee sunt, dum eruda . sumuntur : eoctione enim peceatorem ebul Iientis aquae plurimum aeriselastici in his contenti expellitur . Praeterea omnia illa, quae in fermentationem 3e putredinem admodum prona sunt, pariter flatulenta sunt; quia Ze ex sermentant bus 8e putrescentibus magna eopia elastici aeris extricatur : ει ob hane eausam mictus ho .rael sere omnes, ερ praecipue summis aestivis caloribus, adeo inflant. Hue etiam re

129쪽

seruntur omnia glutinosa, quia illis .copiosus aer communis elasticus intrieari poterit inter manducaodum, qui deinde ca- .lore ventrieuir & intestinorum rarefactus. inde iterum exit. POTus . Omnium minime flatulenta est aqua , quia in calore corporis illis hihaerens aer, non elassicus, non potest se extricari , ut elasticus fiat. omnium flatulentissimi potus sunt, qui in ipso sermentationis actus potantur , uti verbi ratia eerevisia Η- Ia, quae cantharis sortissimis rechisa tanta vi exsilit, simulae apertura datur Griin Her , & a cuius imprudenti usu dolores. eolici, illaei, & pessimae cholerae toties nais

seuntur. Deinde tales potus, qui nondum quidem sermentant , sed calore corporis no- . stri breui in , sermentationem redigentur ;uti' v. g. mustum , vinum recens, cerevisia

nullis amaris herbis, ut lupulo , absinthia&c. condita.

Veteres Mediei omnia similia, in eibis&- potibus sumta , flatus producere monuerunt r non quidem ex intellectu causarum ,

sed fideli observatione edocti. Sic Cessus

insto, Omnia fere legumina, pinguis, 'πι' duret , furulenta, mosum, atque etiam id vinum, cui nihil adlue aeraris accusι: ex oleribus allium cepam , brassicam , &c. quiquid denique subcrudum aliquis assumsit, recenset. VENENA . Acerrima quaevis & rodentia venena natulenta sunt, non quatenus et meam materiam generant sed quia irri-tando ventriculi & intestinorum sbras spaLmos faciunu validissimos , quibus elastica materia, in primis. viis sem per oberrans, intercluditur sicque calore raresacta summis eum doloribus distendit adeo sensiles has partes . Si iam simul vim talem habeant ι ut subitam putredinem inducant nostris humoribus, omnium pessima sunt. PR-tet hinc ratio quare ab arsenico, mercurio sublimato eorrosivo, & similibus acerrimis & rodentibus venenis adeo tumeat abdomen , saepe ad crepaturam usque. Formie & alia sunt mirabilia venena, . quae vel cita putredine inducta, vel alia incognita vi latentem in nostris humoribus aerem ex. tritare valent unde immani & statulento tumore totum corpus occupatur , Dum Pe

ser serpens Nasidium percussit, illico totos corpore intumuisse legitur M. Annaei Lucani Pharsai. Lib. q. ; imo nequidem post mortem cessabat mirus huius veneni

enectus Ilii robur, igneus Manuendit, tenditque cutem pereunte figura. Miscens cuncta rumor toto iam corpore maior, Humanumque egressa modum super omnia

membra.

Efflatur sanies iare tollenis veneno. Irae later penitus congeso covore mersus, Nec lorica tenet di senti covisis auctum &c.

. . . . . . tumidos non capit artur

Informis globus ει confuse pondere truncus Intactum volacrum roseris , epulasque da

turiam

Haud impune feris, non ausi tradere busto Nondum flante modo crescens fugere ea vera MEDICAMENTA . omnia, quae insignem aerimoniam habent, flatulenta sunt, qu cunque demum titulo assumantur ; imprimis si applicata fuerint . iasibus hominibus, . qui totum genu. nervosum facile irritabile habent. . Hinc a voesitoriis aut purgan tibus acrioribus toties pessima tormina &flatus excitantur. Imo & ipsa illa reme.

dia, quae statibus dissipandis adhibentur , quodam sensu satulenta dici possunt; dum stimulis suis , blandis quamvis, leniores, &brevi etanidos spasmos in ventriculo & intestinis excitant; sicque aliis in locis harum partium natos, spasmos validiores levant. Praeterea multa ex illis, quae inter cibos & potus statulentos numerata sue runt, medieamentorum titulo usurpantur,

se enim fructuum hororum succi, allia, .eepae &c. saepius adhiberi solent . .

DuNT Quoniam tune aer libere vagatur

per intestina, & quidem maiori 'eopia ; simulque anquens bilis & reliquiae ingest

rum ciborum, mora iam aeriores laesae ,

leviter simulant & irritant has partes ;unde levioribus spasmis hinc inde intercipitur aer, & deinde his solutis, cum murmure oberrat & borbo gilios facit. Diu enim ieiunantes, amarum saepe & acriorem bilem , vel & liquorem subsalsum, quando. que & acidulum eructant: & ob hane causam

130쪽

f. 63 I. RUCTUS E

sain famelicis murmurare dicuntur vacua ii testina .

CuRNuLnERATIs ob validam harmorrhagiam , a qua spasmos & convulsiones nasci dictum fuit ad s. ara . uti etiam dum

vulnere partes nervosae aut tendinosae laesae fuerunt: omnium maxime dum visceribus

abdominalibus, & imprimis melinterio aut intestinis, vulnera inflicta sunt; videantur de his iija, quae ad tertium numerum f.

Qum tune intestinis compressis impeditur liber transitus materiae elasticae in illorum cavo contentae. Unde adeo *olesti flatus saepe virginibus, quas Tollicitae matres cu- 'ratura iunceas reddere tentant, dum fidi miter adstrictis loricis totum abdomen va, lide constriagunt, rentius in Eunucho Act. a. Scen. vers. 24. . Inde saepe pes .su e angunIur miserae, donec, solutis his vinculis abdomInalibus visceribus debita re. deat libertas. CuR ΗΥPOCHONDRIACIs Duplici modo affecti, eodem nomine, solent vocari hypochondriaci. Vel enim atrabitaria sanguinis siex , in viscera abdominalia depo. sta , turbat horum viscerum actionem , &

degeneres reddit humores eorundem fabri. ca secisnendos, quorum tamen efficacia addebi m ingestorum permutationem omniis no necessaria . Ob hanc eausam ingesta alimenta nore abeunt .in bonum chylum , sed spontanea degeneratione corrumpinitur in erudum acidum, vel in putridum alea-li, rancidamve oleolam , unde materiae elasticae copia produci vir; simulque ab in. gestis his talem acrimoniam adeptis 'irritantur intestina & spasmodice contrahuntur ; unde ructus & flatus , in his adeo frequentes , inter signa materiae atrabita. riae , viscera abdominalia occupantis, habentur; uti postea j. Iopp. patebit. In aliis autem, quamvis nulla atrabitariae cacoch Dmiae signa adsuerint , frequentes adsunt spasmi abdominales, quibus aer in ventri. eulo & intestinis semper praesens intercipi. tur, sicque ructus & flatus producuntur. Obtinet imprimis in talibus hominibus , qui mentem acriter, corpus vero segnius, exercent: hine literatis satis familiare ma.

Ium , atque a solo .inordinato . spirituunt motu pendere videtur. Vocantur & tales hypochondriaci, sed absque materia , ut distinguantur a prioribus, quibus ab atra bile, viscera abdominalia occupante, haec mala fiunt. HusPERICIs . Dum In mulieribus nimixtalis mobilitas generis nervos & spirituum αταξύα occurrunt hystericae vocantur ; quia utero solent vulgo imputari ximnes hae tuta hae; interim tamen, si conserantur sym-

ptomata passionis hypochoadriacae ian tiris, quae absque materia atrabitaria est , eum illis, quae sceminae hysterieae dictae patiuntur , vix exum ovo similius est, uti optime monuit Disobamus Disrt. Epi. p. 485 I adeoque ex modo dissis pa- 'et ratio' quare 'bystericis flatus &tuctus

adeo molesti sint. 'Coia vuLsIs. Liquidi enim nervosia al- Ierna vi in musculos con vulsos irruentis, perturbatum motum convulsio indieat vi. de 3. 23 i. & a eonvulsione omnium actionum .periurbatio . vide g. 2 3. iure m tuitur, primis vero cerebri, &, quae inde penuet, nervorum actio convulsionibus miro modo turbari potest: non mirum e

go & in nervis, per abdominalia viscera dispersis, similia fieri ; unde spasmi, ademaue & ructus & flatus, froducuntur.

. COLICI s . Qui coli intestini Mbloribus

.frequenter vexantur, eolici vocari solent.

Quamvis autem in hoc intestino ab inflammatione dolor acerrimus, & saepe subito nata gangraena lethalis, nasci postili uti postea f. 963. dicetur ; ramen vulgari usu obtinuit, colicum dolorem vocare, qui non adeo senectus est, & saepius recurrit, a congestis in hoc intestino scecibus , & materiae satulentae libero itans tu ab his imρedi. to , plerumque originem ducens. Unde dixit Celsus i .e. .p. 37. : si laxius intesiatim

dolere consuevit, quod κολον nominant, cum id

nihil nisiemus in iis ii sit Sec. Et paulo post se affectis jubet, ut frigus vitent, & quidquid inflare consuevit, ex quibus patet , diuturnum nunc morbum esse , & per vuees recrudescere : quod adhue evidemtius habetur alio in loco apud eundem . Auctorem Lib. 4. cap. 14. ρ g. a 2I. τIs autem morbus , qui in istesino plenis-

SEARCH

MENU NAVIGATION