장음표시 사용
91쪽
grailibantur apte aliquot annos, aderat illa ras cortice Peruviano , antequam illud ob anxietas, urinae color idieritius, & flavedo saeuium in hepate solutum suisset ponin adnata tunica oculorum : constitit autem d uturnos languores putridissima dysenteria tunc pluribus casibus, sebres has male eura. Oborta, e medio tulisse plurimos.
f. 633. π Nde optime novit Medicus, quid anxietas talis 63r. 632. pro sua I causa, & natura ponat, quidque inde praesagiendum sit, simulque distinguet inter anxietatem ab uno affecto genere nervoso, absente febre antegressa, & inter eam, quae ab inflammatione acuta, quae tum per sua fgna prius se prodidit; inde comparans haec cum vehementiae, duratione, loco huius mali, cuncta prudenter detegere poterit. Cur in omni fere morbo circa mortis articu Ium anxietas ultimo tragoediam claudit Z Cur spasmodica anxietas parum, inflammatoria maxime, periculosat Cur inquies, iactatio , suspiria, anhelatio, pervigilium ιn morbis inflammatoriis, suppuratoriisque, mortis praenunciat
Ex illis, quae bin s praecedentibus par graphis dicta suerunt , constat, duplicem
distingui anxietatem ; quarum una , circa vitalia viscera haerens, impeditum sanguinis egressum ex corde, ejusque transitum impossibilem per arte tiarum fines pro sua causa de natura ponit; & imprimis circa pulmonalis arteriae extrema obstaculum tuncis venitur, uti demonstratum fuit. Cognoscitur haee species respiratione disti ili, palla debili & inordinato, extremarum par tiam corporis frigore , angustia summa :sinistrum semper praesagium hujus anxiet iis est , quia vel subita mors metuit ut , vel a stagnante hie sanguine nastuotur polypo- is massae , quae postea diras cordis palpitationes, a nimio corporis motu immaniter
augendas, lipothymias, dyspnoeam, δέ pi
rima alia pessima mala faciunt. Altera anxietas in bypoeboadriis sedem suam habet, Ee distinguitur a priori, quod nee pulsus
multum mutatus fit, neque respiratio adeo laesa . cum nec in pulmone, nec arteriis coris
de egressis obstaculum sit, sed ei rea fines
venae portarum p praecipuum hujus signum est intolerabilis oppressionis sensus circa cardiam . Quamvis autem non adeo periculosa sit haec anxietas , quam prior , plurima tamen inde ui ala metuenda esse in praecedenti paragrapho vidimus . Uerum quam maxime distinguendum est in omni anxietate, an a densitate inflammatoria humorum transitus sanguinis per ultimas vasorum angustias impediatur; an vero spasmo contracta vasa suas cavitates angustaverint ; quia longe alia medela tunc
requirit ut . Quibusdam enim hominibus adeo mobile & irritabile est genus tervosum ν& tam facile turbatur subtilissimi liquid bper'nervos motus, ut a levi etiam animi asisectu summa anxietas, spasmi, dolores mirabiles , convulsiones&c. otiantur. Quam frequens autem anxietatis eausa bee sit, d
cuit Ddmbamus. In Disu. Dimiari aes Passione inflarisa p. 486. qui tanta cum eura mirabilis illius & multiformis morbi, qui passio hysterica & hypocondriaca v cari solet a Medi eis, historiam deseripsi et
notavit enim, chronicorum morborum dimidiam partem ab hoc affectu pendere is Paucissimae enim sceminae omnino ab hoc motbo immunes sunt; & tantum sere illae , quae duris laboribus vitam tolerant imodi plurimi viri, qui sapientiae studiis dediti
sedentariam vitam agunt, his morbis o noxii sunt. Notavit autem Ddenhamur ,
illud imprimis mirabile in his morbis obtine. re , quod , quamcumque partem eorporisae ξία illa spiritu uin invaserit, statim producantur symptὀmata talia, qualia illi parti
comperunt; unde omnes sere morbos mentitur, & facile Medico fraudem facere votest, nisi sollicite ad omnia attenderit, Semagna peritia valuerit. Per omnes sera corporis partes varia hujus morbi phaenomena recensuit ille auctor, atque docuit, omnia haec mala, quantumvis diversa videantur , ab una tamen radice pendere ,& eadem me
dela debellari posse. Nimia enim mobilitas nervosi generis, A minor firmitas spirituum, qui, uti mira phrasi dixit bisubamara Ib
maιerialis conmis positi, morbi hujus ideam
92쪽
absolvunt. Qualis enim sanguis est , tale serum, talis lympha, & reliqui tenuiores
inde secreti humores videntur e me; verum
hi debilibus puellis, & viriς, qui libris impallescere assueti v x corpus movent, sanguis de vena missus instar aquae rubellaedimu tr euris oro laboribus exercitati. u. stici et uor in se issile in . massam eon restitit neor lino & ipsum serum favguinis in his
sepe nimis in eone retionem tendit r bine admotam probabile videtur, subtilissimum illud nostri eorporis siquidum varios cohae. sotiis gradus habere posse. Videmus autem quotidie teneras puellas, virosque, in quibus fimilis laneuinis erasis obrinet, a levis. imo animi anhelu turbari totos , a minimo fragore illico eonti emiscere dum durum aratorem orbis ruina vix pavidum feriret :neque invicto magnanimae mentis roboti in
tali homine haec intrepiditas adseribenda videtur , sed tantum rude pendet , quod callosum quotidianis laboribus eorpus minus
xime tenari =den 6. ibid. . Unde inique agitur eum hysteri eis ει brpochondriacis, eum amici , 'imo At saepe Medi ei, illos inere. pant , quasi illorum culpa fieret, ut a levissimiς eriam turbentur adeo, atque pos, feni ratiocinio has turbas eom pestere M l. feris enim bis πω citius remeditim adfere Iertivax aliqtiori vel insolantissimi mica M. eretym , cynam edonta gio Vacaverit ir , vi
firmiter 'inerit, se num mois permissurym Ni dentes dolore pretententur Ibid. . Cognoscitur autem haee anxietas ab ammcto genere nerioso ortae, quod nulla febris illam praecesserit . temperiis xgri talis st ut solida renerrima , Et fluida mices fit masnt, animi nerius praegressi fuerint, vel siquidorum evaeuationes validae ει subirae sue spontaneae , sue a purgantibus , v mn riis Ze e. assumtis , excita ae : quotidianae enim obtervationes docent , hysterieas ερ hypochori maeos pessime a mei ab evacuan. tibus sortioribus quibusvis . Omnium certissimum & maxime pathognomicon signum est, s ingentem copiam urinae harpidissi,mae emittant tales aegri, dum illae auxie. Tom. III.
ias adest , vel aderit brevI. Noe urinstprofluvio satetur euhamus se i primis eognovisse mirum hunc morbum , dum varias larvas induens quaeris alia mala me nisti retur . Illa vero anxietatis species, quae ab inflammatotia visciditate sanguinis, δέ hine impedito transitu eiusdem per arteriarum exit enia pendet', sebrim comitem habeti vide, . 348. ); imo illam febris acuta sere semper praecedere soler, ει praeterea signis
inflammatibnis vide 382. distinguitur
ab illa anxietate , quae a turbato genere ne
voto pendet. Quam nec esurium autem si sollicite has anxietatev per sua signa e gno. stere, patebit sequenti paragrapho, ubi de anxietatis cura agitur, quia opposta saepem .dela in his requiritur. Si jam simul ponderetur diversa anxiet tis vehementia, duratio , se locus, in quo origo n ali haeret, reliqua omnia, quae ad prognosim laetunt, detegi poterunt. Quo enim validior fuerit anxietas ει diutius d
raverit, eo pejora mala expectanda sunt. Si enim circa pulmonalis arteriae extrema anxietatis eausa haeserit diu, sive ob im. meabilem sanguiuem , sive a spasmo, ut in ashnia te periodico fit, summus metue est polyposae eoncretionis sanguinis in m a. gnis illis valis Et reeeptaculis eirca cor ; uridi dii. lienis aneur naticae aut varieosae
magrorum vasoriam ex eorde egretarum ,
imo δι cordis ipsius di unde tune postea, licet remotis his obstaculis anxietas cesset, manent ira si itinia ερ immedicabilia mala ; de quibus alia occasone in Commentarii ν f. x 6. dictum fuit . simul etiam ex hacte. His dictis patet ratio sequentium r
riunt; uii dum laevissima pestis sani minos homines, nihil oninino mali praesentie n. res, lino in foro versantes, occidebat illi. co, uti alia occasione mereoratum fuit :omnes reliqui morbi, dum in mortem rea.dunt, summam 'anxretarent siciunt: nihil enim stliud videtur esse ultima illa vitae cum morte lucta in ilioribundis . si xutem
eor siderentur illa , quae eitca mortem contingunt, phaenomena, appetabit facile ra.
93쪽
tio. Dum enim homo moriturus est, eo dis vires debilitantur , uti docet pulsus Isanguis ad extrema corporis usque prope ii nequit ; hinc oritur pallor & frigus extremorum , hoc frigore constringuntur vasaculanea; hinc sanguis. venosus in latiores venas derivatur& ad cor dextrum tendit : arteriae pariter contractae hoe frigore ,& ob imminutas vires cordis non amplius distentae sanguine impulso , retrogrado motu sanguinem versus cor movent; hinc ori tur maxima resistentia eordi sinistro , unde illud . evacuari nequit, adeoque nec ven pulmonales suum sanguidem evacuare pos sunt in cor sinistru ni ; oppletur hinc pulmo sanguine, cordi dextro summa sit resistentia , quam moribundi summo i respirationis
molimine superare nituntur : arteria: pul monales manent repletae ; cor dextrum C
lerrime palpitans urget adhuc plenas arterias; exprimitur in eava aerea pulmonis soli iovistidior humor , qui expeti orari non potens tracheas impleto; & ingratum illum stridorem ae recω in. vasis aereis pulmonis iacit a seque dilatatio pulmonis per inspirationem magis, & magis impeditur: hinc crescunt resistentiae cordi dextro , donee tandem quiescat, & homo moriatur, Verum 3. Opi. probatum fuit, anxietatem pro cauia habere sanguinis ex corde egrissum impeditum : cum ergo illud, in moribundis obtineat, patet ratio. Uore anxietas summa in mortis articulo semper adsit. Con.
firmant hane rem illi homines , qui sub aquis lataeati, vel laqueo suspensi , revixerunt : omnes enim testantur se sunt mam
anxietatem, percepisse ι & paulo post nullius rei conseios fuisse. Vixit adhuc.ante aliquot annoω senex hortulanus, qui ab hostibus fugientibus ex arbore suspennas, moXa suis, discisso laqueo, liberatus, narravit saepius Celeberrimo Boeνha is, quod , dum in laqueo haereret, vidisset statim summam lucem, fulguris instar ; simul percepisset intolerabilem anxietatem; deinde vero nullius rei memor fuisset, donec ροθηλ .ad se rediret. Non. hsque, ratiose rgo SN eca
tates expertus dixit: Bremis autem vatae,
. pro iis similis , impetus es, intra horam sere desinit Quis enim diu expirai t ominia
corporis incommoda , aut pericular per merrainsierunt: nubum mihi videtur moles s. Qisia ni t aliuta enim quidquid es, aegrotare est hoc. es, animam agere. Itaque medici
Quia . dum eo usque increvitan ietas, ut ita animi detiquium incidant. ,.vel paulo post inciderent aegri spasmodica anxietate correpti, solvitur spasmus quia cor tunc sataguinem versus encephalon pellere debiata vi nequit; hinc nee illud spiritus movere per nervos; adeoque cessat inordinarius ille influxus spirituum in quyisdam Partes , & levaturi anxietas.. Pater hoc quotidianis observationibus in is minis hys erucis, dum gulae musculi, laxis o coiissileti , interceptum aerem in in tophagi Iubo retianent , qui expansus calore sto i tumorem magnum is r. i. vi in .io pia e ni primentem cum senti i iquantis quas iunia catio:
nis enim hae mulieres animo liq-
ructu. exploditur coercitus aer, totumque
inatum cessat. In asthmate spalmodico Ἀ-borantibus idem apparet toties ; qui dum in ipso qqasi morti limine versari vigentur, soluiq spasmo , reviviscunt; & ce Rip.
nos saepe tales paroxysmos patiuntur, sem. per inde emergen ν , nisi toties repetito malo polyposae concretiones , vel morbosae
dilatationes vasorum circa cor, aut corincis ipsiys, factae fuerint, unde saepe subiistanea mors sequitur. Multum huc facit , quod in bylleiicis&qui bus spalmodicae iliae Anxietates adeo iami.
Ii Mes sunt, minus in concretionem proinus si is ogui , adeoque , non radiuu periculum sit talyposta concretionis & reliquo.
rum malorum , quae inde sequuntur. Verum in anxietate inflammatoria san. guis immeabilis haeret circa arteriarum exis Irema, atque laosuis ex corde pulsus inhaee obstruula, liquidissima exprimit, condensat ireliqua, . unde omni momento auis
getur causa mali, & brevi mors sequetur ,
nisi subito solvi possit obstruens illud in
94쪽
optime notavit - In Coaeis His stur. p. Hippoermo δυσφθω ni vocabulo expressisse, atque ubique damnasse, ranquam lethale in morbis signum ς quam
do nempe aegri dissicillime morbum serunt, omnis figurae , situs & loei impatientes. Et contra omnia bona sperari jussit , si aegri
morbum Deile ferrent. Imo Be vulgus eoi
stanti observatione pro pessimo omine in morbis habet , quando absque ea uia rari
lectum mutare volunt , aliove in loco de. eum bere ; duinque inquieta corporis agit tione situm omni momento sere murant tales aegri, imminentem jam mortem agitare
miseros apta satis phrasi dicitur. Anxietas enim illa & continua eorporis iactatio, eum suspiriis & anhelatione, notat, sanguinem amplius ex corde dextro per pulmonem pelli non posse, adeoque sun ationem Atmortem brevi instare , sive hoc fiat, iam guine inflammatoria densitare immeabili
pulmonalis arteriae extrema obstruente, m.
ve in morbis suppuratoriis , phrisii, em- premate 8ec. e sumtus pulmo sumit , vel se fractae morbi vi εc diuturnitate vires vitales, ut movendo sanguini per arteria.
rum angustias non sufficiant amplius. Peris vigilium vero tune adesse simul facile patet , quia summa anxietas omnem omnino somnum impedit. Notandum tamen , solam illam inquie . tam 'corporis agitationem non semper adeo lanesiam esse, nisi simul in morbis accesse.
xit anhelatio, de suspitia illa, quae impeditum sanguinis transitum ex corde dextro per pulmones desgnant. Critieam enim pertur. bationem saepe eomitatur haec iactatio de anxietas, sed absque signis in late i adeo pulmonis . Ste anxietatem eum pervigilio in. ter signa futurarum parotidum numerat Hippoc res 'or N. i. I. rom. S. pag. 8 2. 3. O in Cooris Praenos. n. 76 I. ibid. pag. 88s. . Inter sgna suturae haemorrhagiae re censet anxietatem subitaneam eum pervigi. iis Coae. P ππ. π. Ii p. ibid. pag. 338. in . Anxtis, lumbis dolentibus alvos humectari dixit alita C e. Praemi. n. 368. ib. p. 883. ).Jactationes vero illas eorporis, quae eum frigore sunt, pessimas merito dixit Hlymerato mae. Prie r. m a. ibid. pM. 8s'. ) , quia tune vitales actiones pessime se ha e in. die lux .
S. 63 . TNde etiam patet, quam varia requiratur medela ad saevitiem huius I mali leniendam ; quae tamen omnis cognoscitur, & applicatur , cognita prius indole ipsius symptomatis. Ubi ergo advertitur affectio spasmodica caula esse, haec tollitur leniendo acre irritans coo3.5 . 6Oq. . id expellendo per vomitoria, purgantia, sudorisera, diuretica, abstersiva; diluendo aquosis calidis ;sedando animi affectum; laxando fibras, vasa, viscera RI. 36. q. II. compescendo vim Iiquidi nervos per anodyna, & narcotica . Si ab inflammatorio vilaido, id solvendo, diluendo, eiuMue vasa laxando, impetum denique liquidi vitalis refraenando, huc maxime faciunt potus largus, calidus, aquae muIta farinosae ni-xtosae iubacidae levissime aromaticae; latus, cataplasma, epithema, emplastra applieata locis asctis, quae fiant ex diluentibus, laxantibus , emollientibus, anodynis; clysmatibus saepe, parva copia simul iniectis, diu , si fieri queat, retentis , quae iacta sint ex iisdem ; vapore aquae calidae, emollientibus missae, per
nares, osque, in , pulmones assidue ducto . i. , i Nihil magis damnosum fuit arti Medi
eae, quam generalia illa morborum nomi na , quae minus attentos in pessima os erro. tes quandoque deduxerunt'. si enim , 'audito anxietatis nomine, suis satim de re. medio cogitet, antequam sedulo anxietat Ise ausam in torpore praesentem inves averit, cisu tantum proderit, licet deeanta issima etiam remedia exhibuerit, de saepissime nocebit aegris ; cum penitus diversam mede. lam requirat idem uorbus, prout a varia eausa ortum duxit . Summa stimulantia , ut spiritus cornu cervi, salis ammoniaci ,
suceini tinctura Ece. in hypeticis staminis saepe prosunt illico, dum ab inordinato spirituum motu spasmodica anxietas adest feteilum eadem haec data', dum inflammato. tia densitate sanguinis per pulmonaris aristeriae aut adriae fines liber transitus impeditur , vera venena sunt, ει malum augeat
95쪽
immaniter. Contra vero valida sanguinis misso in anxietate inflamma toti a summum remedium est ψ bystericis vero mulieribus ,
nisi simul plethoricae fuerint, magna sanguinis iactura, uti & aliae quaevis validae
evacuationes , summopere nocent . Unde
patet , prius ex signis praecedentibus para. grapbis enumeratis, cognosci debere indo. lem huius symptomaus , antequam cum fluctu medela adhiberi possit . Cum ergo praecipua distinetio sit inter eausam anxie. tatis inflammatoriam, & spasmo.licam dictam, duplex praecipue cura requiritur . Iula enim diversitas, quae a loco allecto pendet, non tantum diseri u iacit, nisi quod parti assectae topica medela adhibeatur : λve enim immeabilis sanguis elaea arteria.
rum fines, sive circa venae portarum extrema, haerens anxietatem secerit ἔ eadem indieatio jubet solvere hoe impactum, & φxpedite vias e verum vapores aquosi calidi, in. spirando hausti, directe in pulmonem veniunt. & vasa laxando, diluendo &e. pul. abre prosunt, uti statim dicetur: ubi veto in hepate haeret malum . fomenta hypo. ehondriis applieata . elysmata fimilia imiecta &e. merito laudantur . URI ERGO ADvERTI Tu R AFFECTIO SPAS MODICA CAusA EGE oce. Quam maxime
notandum hie est aliquando causam spas. modicam anxietatis a Ala mutata cogitatione penderet , adeoque nihil corporei habere ; uti dum hysterica mulier sola recor. datione passae olim contumeliae in paro, xysmum delatatur e quandoque autem aliis quid applicatur nervis, per varia loca eo e. poris dispersis, quod aptum est turbate to. tum sepe genus nervosum , δι miros spas. mos, Ze intolerabilem aliquando anxieta. tem produeere. Siei Moschi , Ambrae gri- se , avr Libethi fragrantia, solos olfactus nervos afficiens, hystericos paroxysmos toties excitant: imo doe et Historia Mediea . nervos in locis etiam dissitissimis e poris positos , dum assiciuntur, totum sensorium commune, de omnes. sinctiones iode pendentes turbare posse. . omnium. tamen seeuenti mi me miri: im enctus observantur , um nervi per ventriculum & intestina dis persi irritantur ab acribus . vel a sordi. bus hie collectis , vermibus retantibus
&e. asticiunt ut: blauda enim & iners pituita
in ventriculo fluctuans inolestam . anxietatem Producere valet, quae , exculta per vomitu in hae laburra, illico tollitur : idem ab
alimentis disticilius digerendis in debilioribus
hominibus toties observatur. Omnium is quentII si me in lebribus talis Anxietas oritur , dum acrior bilis, vel ante febrim talis p
existens, vel per febrim , sic mutata, inventriculo vel intes in is fiuctuat: molestam
anxietatem, & irrequietam corporis agitatio.
nem, in me ipso tali modo laborante, Min aliis plurimis , observavi, quae leni v mitario dato curabatur feliciter. Ubi ergo in febribus, absque laesione r spirationis , vel signis inflammatoriae densitatis languinis. anxietas adest , de hae r. semper cogitandum est, & inquirendum sedulo, an aliquid acre vel molestum , inveniticuis vel intestinis haerens, anxietatiae usa sit. Quomodo autem acria ieri tantia laniri possint. parage phis in textu citatis dictum fuit. Omnium tamen citissima med la sit, si aere vel molestuin illud, nervos ventriculi &intestiuorum irrita o spasmodicam anxietatem faciens, expellator de corpore. Si in ventrieulo illud haereat, vomitorio commodissime tollitur ; si vero in intestinis fuerit,
purgante medicamento per alvum educitur . Lentota tamen hie imprimis eonveniunt,quae. lia ad hune numerum in Materia Medica habentur , ne nimio tumultu excitato sebit augeanr. Neque sepe magna moles noxiorum
humorum in his tacta haeret, quae omnia haec mala producit; fatetur enim Draiinh. n. DH. .c. .8.6 3. , se saepe miratum fuisse , dum examinaret illa, quae vomitu aegri reiecerant,& videret materiam expulsam neque mole valde spectabilem. , .neo pravis qualitatibua insignem fuisse: tamen hoe facto 1 edaba tur nausea, anxietas. iactatio, suspiria I
ctuosa, & alia molesta in his sebtibus sympto mala; & quod reliquum erat morbi .
acile toletabatur: ubi vero metuebat, ne
vasa, copioso satauine distenta , in terebro vel sulmonibus rumperentur inter' vomendi conatus. sanguinis inissionem praemitte. bat; &, finita operatione emetici vel caἀthartici medicamenti , excitatas turris pa- regorico remedio dato sopiebat: sicque invenit tutissime in febribus hoe symptoma
96쪽
. tolli . posse . In insantibus , dum tactis eo gulati dimissae in .ventriculo. haerent , quae nec iursum nee deorsum G pelli possunt ob nimiam molem , anxietas ab hac causa obis servatur , quam irrequieta corporis agit iisne testantur miselli , & saepe inde eon. vulsivi pereunt. Datur tunc sapo Uenetus, eum vitello ovi tritus & solutus, ut divi dantur & attenuantur haec concreta, & dein
leni vomitorio vel purgante expelli polliat. Aecidit aliquando , ut illud irritans, anxietatis eausa , his viis exire renuat , sed longe subtilioris indolis per sudores excitatos dimetur de corpore. Observavit hoc Sydensamui in ebre pes Llentiali, atque ingenue commissum errorem satetur. Nobilem enim sceminam curabat s bre ardente eum vomitu , anxietate , &'reliquis symptomatibus modo enumeratis Iaborantem: praemissa venae sectione emeticum dedit , quod in aliis febribus adeo
prosuerat . , sed incaisum ; nam alvi pro fluvium succedebat , quod semper emetico dato praecaveri, in aliis febribus noverat: ac postea anomala penitus symptomata sequebairtur , atque aegra circa diem de. cimum quartum morbi periit . Abi inuit postea in similibus sebribus hac methodo ,&, praemissa moderata venae sectione, sed riseris remediis morbum aggrediebatur, di falleissimo eum successus modo sudores excitati per viginti quatuor horas absque ob IR interruptione profluerent , potu tenui calido leviter aromatico continuo exhibi. Io: ultimis enim horis sudor magis copio. sus cum summu levamine prodibat. Quod
.si molestus vomitus impediret, quo minus sudo tiserum remedium propinari posset, ita. to tegumentorum .pondere sudores excita. re moliebatue ς atque simulae sudor proma. nare ineipiebat, statim vomitus sedabatum,
eoγ-is I se expoννigerem . Δin discimus, varriis aliquando modis tectari debere expulsionem aeris illius irritantis , quod anxi tatem in febribus secit. Facile autem p
tet , in febribus calidiora illa sudoriseravitanda esse , ne nimis augeatur febrilis motus; vel si si si ilia dentur. tenui liquido potato diluenda esse , uti & Ddeniamus f
cit . Formula decocti talis sudoriseri ad
hunc numerum in Materia Medi ea habetur e atque ad hanc normam plures aliae similes concinnari possent: in quibus omnibus requititur , ut simul diluant humores,& vias laxent, unde ex aquosis eum lenia hus aromatibus optime parantur . Aeetum sex vel octo partibus aquae dilutum additosaeeharo vel melle ad saporis gratiam e lide potatum , optime sudores movet; si
mul sanguinem diluit , de omni putredini estieacissime resistit. Omnia autem haee &per diure sim agunt, si alio regimine adhibeantur.: si enim , tecto stragulis corpore aegri . haec propinentur, plerumque sudores movent: si vero frigidiusculo aeri aeger ero. ponatur, eadem assumta per urinae vias potius agenti simul etiam diluendo & abstergendo haee remedia prodesse, sicile patet.
SEDANDO ANIMI AFFEcTum . Summas
ab animi aflectibus validioribus anxietates nasci sosse, noverunt omnes, imprimis attistitia & metu. Si aeger ergo febre decum. bens, facile mobilis sit, & aliquid eoniugerit , a quo animi affectus moti filerunt 'anxietas inda nata non pendet a febre , vel vitio humorum minus meabilium, sed a turbato genere nervoso per hos animi motus ; qui ergo sedari debebunt. Quomodo autem, & per quae remedia hoc fieri poterit, in Commentariis f. Io . explicatum fuit .
mia enim & spasmodica eontractio fibrari rum , vasorumque & viscerum, quae ex his componuntur , impedit liberum humotum transitum per vasa e si ergo laxari possit illud, quod nimis contractum est , tollitur malum ., Verum quidem est, non adeo hic peccare nimiam rigiditatem partium soli. darum, sed potius morbosam earundem contractionem per aeria applicata , vel inordinatos spirituum in fibras motrices influxus: adeoque videntur' tantum hic convenire illa , quae acrimoniam irritantem tollunt , vel leniunt , aut inordinatos spiri. tuum motus compescunt . Notum tamen est naturalem vasorum contractionem sic posse minui per laxantia applicata, ut transmittant longe erassiores humores, quam in unitate solebant, adeoque eadem haec poterunt minuere morbosam hanc & spasmodicam contractionem. Ideo veteres Medi
97쪽
el ad tetanum curandum humidis & pinguibus sementis utebantur , unguentis moulissimis partes perfricabant; imo se affectos toto corpore balneis similibus immergebant, uti alia occasione in Commentariis f. 23 dictum fuit . Quomodo autem laxari
possint 'ibrae, vasa & viseera , paragraphiis
in textu citatis explicatum fuit.
usum hare habeant, ad sedandas illas turbas, quae ab animi affectibus exciratae fuerunt , in Commentariis 3. Io . dictum fuit. Videri possint & illa, quae in Commentariis
f. Ioa. & 229. a. de illorum usu & emeacia habeatur. In omnibus enim illis casibus , ubi spasmodicae affectiones adsunt , sum.
mum remedium dant anodyna & nareoti-
ea . Ubi ergo anxietas est , absque signis
inflammationis, tuto ad hare confugere liue et . Quantum aurem boni ab horum usu
prudenti in morbis, ad anxietatem & alia pessima symptornata Tollenda, sperari pos.set, docuit Ddenhamur, qui intolerabilem
anxietatem in febre putrida variolosa nullo modo compesci posse observavit , nisi narcoticis, & quidem saepe repetitis , si v geret hoe symptomata: imo monuit, plurimos hoc morbo periisse , quia his auxiliis destituti fuerant . Dum enim ichor variolosus , in sanguinem resorptus , 'urbat o.
mnia , & validissima febrim ineendit ,
tam violentum observavit nasci spirituum orgasmum in his aegris , ut nisi his auxiliis eompesceretur, brevi mors sequeretur. Unde & narcoticum remedium in pessina variolarum specle non tantum octava qua que hora propinandum iussit, verum etiam voluit , ut semper praesto esset nova eius dosis , si sorte recrudescens aegritudo & anxietas illius usum poscerent . De his autem in variolarum historia pluribus dieen
dum erit. SI AB INFLAMMATORI OvIs Ino&e. Haec
est perieulosissima anxietas & imprimis si inflammatorium illud viseidum circa pulmonalis arteriae fines haeserit ; uti enim
dictum fuit ad 3. 6ar. licet primo circaaortae fines tale obstaculum fuerit , quod sanguinis e corde sinistro egressum impedit , brevi debebit & pulmo in suis vasis
obstrui, & simile obstaculum eordi dextro
fieri , quo illud impeditur sanguinem pene
pulmonem transmittere. Si vero circa v nae portarum extrema in hepate simile ma.
tum haeserit, majores adhuc inducias seri , licet & inde pessima mala nasci possint . Curatio in utroque postulat , ut illud imflammatorium viscidum solvatur & diluatur , & vasa laxentur , ut facilius trari mittere possint illud , quod impactum hae. Tet : omnium titissime cura perficitur , si utrumque simul obtineri possit. Quomoda autem, & per quae remedia haec fieri pote runt , & in historia inflammationis , & ita febrium cura generali ad 3. 6ia. 4rg. 6r . 6is. dictum fuit. Interim tamen summum discrimen, quod saepe hie obtinet, postulat , ut emcaeissima quaevis simul & semel adhibeantur. Quam maxime autem conducet,
ut impetus vitalis liquidi sic refraenetur, ut sanguis non urgeat valida vi loca obstructa , quia sile liquidissi ina pars tantum transprimitur, reliquum tanto plus in spissatur, Min maiores vasorum angustias pellitur, adeoque periculosum adeo malum omni mois mento peius redditur . Larga hine missici
sanguinis prodest , nisi extrema iam frigida, & debilis & inordinatus pulsus docuerint , pauculum tantum adhue meaialis sanguinis per vasa circumduci ; tune enim , hoe per venae sectionem educto, saepe morsaeeeleratur . Ad hunc scopum etiam faciunt artuum ligaturae, ut pro aliquo tempore , venis compressis , sanguis hic detianeatur , ne ad cor delatus maiores anguristias faetat . simul omni modo diluens vehiculum sanguini admisceri debet , pota do decocta farinosa eum melle , fructibus horaeis maturis, additis levissimis aromatiis bus , ne tam larga diluentium. copia detii. te iam eorpus langueat ni π.is r imprimis hie conveniunt amara illa lactescentia stigiada, de quibus in Commentariis 3. 6i .di. Elum fuit. Additur his nitrum , cuius sumisma emeaeia in resolvendo inflammatorio viseido.adeo nota est. Simul & per lamenta , balnea , epithemata &e. venis bibulis cutis' externae limitia applieantur , & imis primis ei rea loea affecta , ut omni modo possibili diluentia & attenuantia, Venis reiscepta , ad locum affectum perveniant : haec
98쪽
enim spes est , ut it si delata ad eor , &inde versus loca obstructa , cum tenuissima sint, adhue transire possint, & simul, dum transeunt , actione vasorum trita & conquassata cum visci do inflammatorio ia va. sorum angustita haerente patiem illius laruvant, seque vias sanguini, ex corde pul se , expediant . Eundem usua, habent clysmata ex similibus parata, quae saepe debent iniici, sed parca eo pia simul s quia si major eo pia liquidi per anum injiciatur, brevi orietur tenesmus deponendi alvum , &expelletur iterum, quod injectum fuerat .
Ita di alio autem hic iubet, ut diu retenta Osculis venarum in cava intestinorunt hian. tium resorbeantur, sicque sanguini miscean. tur; unde si alvum poli clysma injectum statim deposuerit aeger, illi eo alterum smile applieandum erit : atque in his omni.bus aeriter pergendum est donee anceps hoe levati incipiat malum . . Pulcherrimum praetere3 usu ni habist in lysmata , subi in angustiis venae portames isti lam inflam. matorium haeret; quia et is intestinorum in venam portarum directe se exonerantibusreeepta , statim ad locum assectum , vix
mutata , perveniunt . MOnendum praeterea
videtur , ne si circa pulmonem anxietatis causa haereat, talia praescribantur remedia , quorum operosa praeparatio saepe horas requirit. Simplexi hordei decoctum, cum O.
xymelle, nitro , rob iam es, ribesiorum& similibus , quae semper in officinis praesto sunt, urgenti hic indicationi satisfaciunt s& ex similibus clysmata parari poterunt: periculosiam enim tale malum subitam me
deum poscit , atque tuterim simplicibus
his, efficacissimis ramen , remediis uti pos. sumus, dum praeparantus magis operosa , si & illa requiri vide intur . Hιppocrater De
in febribus illis eum jactatione continua
corporis , quas πυ- νάι ασώδει. vocavit&ini quibus hypochondria contenduntur , &deeumbentes in eodem sita manere ne. qpeuat, &extrema omnia perfrigerantur,ma.
xima quidem dilig*ntia & custodia opus esse monuit ; sed stinui jussit , ut nihil aliud
quam oxymel aquosum sumerent; interimisque in loco obseuro deeumberent in stratis quam mollissimis reclinati, & longo tempo-
re eundem decubitum perferrent, & qnam minime se iactarent motu enim corpo
rix sanguinis venosi motus versus cor acceleraretur , adeoque augeretur anxietas :
simul voluit, lini semea aqua & oleo co. ctum calidum hypocho riis. applicandum esse . Unde patet , Hippocrarem gravissimo huie malo simplieem satis medelam assi hibuisse. Si autem omnia haec animose ap. plicata minime profuerint , nihil aliud superesse videtur i tuncque brevi mom his angustiis finem imponet, si nempe in pulmone haeserit malum s in hepate enim non adeo cito lethale est. Pretiosissim x enim illa remedia ex Porcino lapide , Beetoat 3te. nihil hie efficere valent , quamvis adeo
laudentur a multis et interim tamen , ne
aliquid negligi videatur apudi divites , similia dari potarunt , modo his non eo fidat . quis, &ialia eruaciora longe te me. dia nulligat. Ubi vero in. pulmone haerens viscidum
inflammatorium anxietatis euasa est, sum mum usum habet vapor aquae calidae, in spirando directe in pulmonem attractus Iadduntur & emollientes herbae quandoque, quamvis tamen praecipua efficacia a vapore aquae exspectanda su ; virtus enim emol-ilientium herbarum in dia cocto vel infuso manet, neque tum volatilis esse videtur , ut uua eum vapore affargere possit. Saepe tamen simi Ita adduntur,a ne nimia remedii simplicitas contemtum pariat. Vapor aquae
ea lidae, quo nihil magis laxat & emollit, si e directe pulmoni applicatur , vasa in sar.ela & obstructa laxantur, α impactas va sorum angustiis sanguis diluit ut . Admodum
enim verosimile videtur , partem vaporis aquosi sic applicati non tant um absorberi venis bibulis, verum etiam at teriosas fist las minimas , tenuissimum ro rem in pulmonis cava aerea exhalantes, ngredi. Utienim alia occasione moailuui suit vide Commentari L ῖ98. I. illa arteriae pars, quae pone locum, obstructum h*ret, vacua est , adeoque & omnes rami talis arteriae, qui ultra obstructionis locum ex illa pro deunt , vacui erunt: hinc poterit vapor aquae ingredi illos ramalos , qui in superficiem aerea in pulmonis hiant, hac vi, quλ minimae fistulae cavae contigua liquida trλ-
99쪽
hunt. Dum ergo diluens & laxans remedium se externa applicatione ad locum assectum pertingit, di interne similia sum. ta ei restationis lege hue deducuntur , ab
utraque parte moleculae obstruentes alluuntur , & totum fit, quot ab arte hactenus eognita exspectari poterit . Noverat Cel berrimus Bo νε-υias in hac urbe hominem , qui felici suce essu in anginis N peripne
moniis curandis admodum celebrabatur :ad hibebat autem vaporem ea lidum per in. landibulum ore attrahendum . Quamvis au-
f. 633. vero usquam , hic profectolam efflagitat.
Ubi enim in febre, imprimis acuta conti. Bua, anxietas adest, & signa docuerunt , arteriarum extremis obstructis egressum san. suinis ex corde impediri, mors instat, nisi subito tolli, ves saltem multum minui, pons ni haee impedimenta. Numquam ergo Me. dicus recedere ab aegro tali debet, nisi de petieulo summo praemonuerit amicos, & Omnia illa adhibuerit, a quibus aliquid boni e pectari poterit. Quamvis autem maiores in. duetas serat simile malum , si circa venae por.
tem revelare noluerit, quibuτ uteretur remediis , hoc saltem noscebatur , quod imsusum herbarum quarundam in aqua factum , addita aliqua aceri quantitate, a d.
hiberet. Praeeipuas tamen curationes in aniaginis sanandis perfecit , dum maturus a seessus circa fauces emollitus hoc vapore eitius rumperetur; ad quam rem multum faciebat eoncusso harum paritum per tus. sin ab aceti vapore excitatam . Cum autem in hane anxietatis specie tussis non conducar, solus aquae calidae vapor magis proderit.
mali atrocitas citam , tutamque mede' tarum extrema in hepate haeserit, tamen neque & hoc personesorie traelandum est , eum pessima & inde mala fiari possint, & molestissimus ille summae anxietatis sensus subiis tam medelam poscat. Quin imo S in spasmo.
dicis anxietate, quamvis omnium minime Peis rieulosa, idem verum est : si enim haec circa pulmonis, vasa haeserit, polyposae concreti nes, a neutysmaticae, vel varicose dilatationes vasorum circa cor, imo & eordis ipsuα metuendae sunt, si diu duraverit tale malum ia
f. 636. CItis siceitatem, liquorum immeabilitatem, aerimoniam salsam, alca-o linam, biliosam oleosam, putrida excrementR via prinziae, pro ca si sita habet. m liquidi validus appetitur adest , s.
tire dieitur homo , quem sensunt omnes noverunt , cuius tamen distinctam ideam verbis deseri re nemo porest : in retini ta. men nullus' dubitat, quemvis alium sitie n. tem habere similem percepIlonem, ae lose ipso experitur, dum sitit . Semper tamen stis sigidum potius quam calidum Potum postulat, plerumque tubaeidulum . Hinc dum aestitiis' sub nivoribus , vel se bris aestu, sitiunt homines, acidulum lactis serum, ei tri metum . Et similia avidissime
ea petunt ;. amara . dulcia , spirituosa &e. iastidiunt. Verum uri sames nascitur, dum per vitae & sanitatis octiones perditorum de si uidis & solidis restaurario requiritur ,
& hoe sensu monetur homo, ut alimenta assumat; se ει sitis salutari neeessitate imis pellit homines , ut sumant liquida aquosa, quae desectum suppleant; vel illa , qu
in maehinae nostrae destructionem tenderemi, corrigant diluendo , aut diluta expellant per solitas vias de eo ore. Hinc Adoranis dias Creator sami de siti inolestum sensum eopula vir, simulque secit, ut oblectamen. tum perciperent homines, dum ad n metri sedandam alimenta , ad stim vero potuτ, assumunt . Illo enim grato' aut ingrato , quod ideas pereeptas eomitatur , trahimuT longe fortius, quam si exactissimo ratioeinio perciperemus quaedam faetenda vel mmittenda esse . Numquid se nee precibus .imo saepe nequidem mortis intentatae minis, a moross aegris impetrare possunt Me
100쪽
636. diei, ut sumant oblata ipsis remedia Verum famelico aut sitienti homini nulla persuasione opus est, ut cibum vel potum Q. mat. Unde videtur merito concludi posse,
dum in mente sitis pereeptio est , adessa in corpore illas causas. quae requirunt liqui. di ingestionem . Considerandum iam est ,
quasnam mutationes corporis observata do. cuerint esse. stis e uias. SiccITATEM . In homina sano tota eutis externae superficies, oculi, nares, os internum , lingu , fauces &e. madida sunt , atque illud ad thnestiones harum parrium naturales requiritur . Cum enim totum eo
pus undique perspirabilo sit , tenuissimum
ii quidum , per extremae vasculorum eth Iantium oscula expulsum , humectat omni .
Ubi ergo illud deficit , vel quacumque de
causa per haec vaseula non transit , sicci. tas adest, quia ea lore corporis & aere ambiente disdatur brevi omne , quod adest , humidum . Cognoscitur uelle illa sicci . tas, dum adest , ex culls squalore , lingua , faucibus , naribus die. eonsueta humiditate privaris : simul autem talem se. citatem eomitatur sitis . Dum enim sani L simus homo aestivis ea loribus per loca imprimis sabulosa iter facit, brevi semietto. tum os, nares &e. siccari, sed &simvl si . tiet , quia lanctionum integritas requirit , ut restituatur ingesto liquido illud , quod per calorem maiorem di matur de eorpore. Neque obstit, quod hydropici, in qui. bus aquae colluvies tanta est, saepe adeo sitiant. Nam in illis aqua in cavis corpo. tis maioribus & minoribus colligitur qui. dem , interim tamen reliquae partes naturali sua hutniditate privanturo sic videmus in asticitis , dum abdominis tumor increscit quotidie , emaciari reliquum corpus ,& vero marasmo quasi contabescere . imo de in illis toties lingua & fauces aridissimae sunt . Accedit , quod tunc imprimis immanis sitis hydropem comitatur , quando ineipiunt stagnantes in ea vis eorporis aquae eomputrescere. Unde Se sitim propeLsmo signo in hydrope habuerunt Veteres Mediet, uti postea dicetur, quia vel designat natam putredinem , vel omnem sanguinis aquam ex v/sis elapsam in cavis corporis colligi.
nostri eorporis immeabilia esse dicuntur , quando non possunt expedite transire per illas vasorum angustias , per quas secundum sanitatis leges fuere debent . Haec autem immeabilitas praecipue pendet ab adunatione molecularuni fluidi in maiores massolas , quae prius sejunctae erant vides. 1 Is . . Inter illa autem , quae adunatas moleculas separant , dilutio , 8e resolutio per attenuans liquidum advectum , permis tum , de motum vide j. i Iet. praecipuum
Iocum tenent. Unde, ubi talis conditio humorum adest, semper ει stis pereipitur, qua monetur homo, ut diluentem δι attenuan. rem polum assumat, salubri naturae instinctu . Haec est ratio, quare inrer esse elus inflammationis vide f. 38 a. 8. Si sitis nu. merabatur . Ob hane causam in stigore se. hesum intermittentium videtur adesse in . tensa saepe sitis, quia circa extrema vascula tune stagnant humores sanguinei videj, s 77. , pulmonali arteria haerentes intolerabilem anxietatem Deiunt. Ac RIMONIAM fALSAM, ALCA LINAM, AD IOSAM , OLE AM . Omnes humores nostri
sani, uti alia oceasione jam dictum sitit , blandi sunt, si bilem fle utinam exeeperis ;de quidquid in humoribus a blanda hae indole degenerare multum incipit , inutileiam, imo Ec noxium , eorpori est : unde de naturali lege de corpore expellitur, per alvi de urinae vias; sorte etiam per insensibilem dictam perspirationem . Per alvum natu taliter quidem eompacta δc figurata exere. menta deponuntur, quae ex indigestili cibo. rum parte, de humorum , in eava ventrieuli ει intestinoriam fluentium, iace constant.Uerum per urinam de perspirationem ingens e
pia liquidi aquosi , una eum salibus & oleis
languinis nimis attenuatis de iam acrioribus , di matur de eorpore ; 8t videtur aqua vehic tum praebere, quo illa diluuntur. Ideo sim lae vel ex ingestis acrioribus, vel ex spontanea humorum nostrorum degeneratione , maior
aerimonia in fluidis naseitur , sitis praesto est, quae aquosum tenuem potum poscit , ur sic haee aeria dilui possint , δι diluta ruto expelli per solitas vias de corpore . Sie si quis salsamenta in prandio ingurgitaverit, sitiet pomeriduno limpore , donec