장음표시 사용
141쪽
teretnittentium paroxysmos hujus sebris acu.rae' compendium videri, atqtie discrimen in re maxime versari , quod continuae conceptam semel effer escentiam συνεχῶ, eodemque fem-reν tenore perficerent . Intermittenter amem paris risii υicibus ae .lυersis temporibus eadem δε-
fungerentur . Unde patet, quam latum usum haec regula practica habeat, cum & in acutis continuis illis, adeo frequenter obviis, & in intermittentibus, toties epidem ice grassanti. bus, loeum inveniat. Observavi enim , dum in his regionibus simul occurrerent freque nistissimae hae febres, vomitorium in initio se-brium intermittentium & acutarum datum pulcherrime profuisse. Quamvis etiam, uti sydenhamur Ibid. cap. 4. pag. 6s. optime notavit, dato in initio horum morborum
emetico, materies vomitus reiecta neque
mole valde spectabilis , neque pravis quali. talibus adeo insignis reperiatur. Ubi vero in morbi progressu datur vomitorium , dum in eiusdem initio hoc neglectum fuit, ingens saepe saburra collectae biliosae materiae expellitur. Interim magnum inde levamen illico percipiunt aegri, & postea haec febris placide pergens absque molestis symptoma. tibus decurium suum absolvit, & semper cavetur funesta, saepius in fine horum mor. borum contingens , diarthoea. Tota dissicul. tas tantum in eo consistit, ut bene distinguatur, an causa inflammatoria adsit, neene'. Anni tempus, epide mica constitutio co.
gnita, & fidelis nocentium & iuvantium
observatio lucem dabunt. Autumnus enim talium morborum serax ; ver Ruiem , & illi proxima aestatis pars, morbis inflammato. riis producendis magis favet. Quanta la. men cura in his distinguendiς requiratur , patet: cum ipse Dinhamtis, adeo oculatus in his rebus , se deceptum fuisse ingenue fateatur, uti paulo ante dictum fuit.
signat enim sere semper ipsum ventricu. tum , aut ipsi contiguum diapbragma , vel& vicina viseera , valida inflammatione
correpta esse; unde a minima etiam ventriculi repletione haec sic irritantur , ut vomitus sit ; per quem, rudi ter pressis par. tihux his inflammatis, naetus est summus, ne praesens inflammatio subito in lethalem gangraenam abeat. Simul etiam suo eflectu
pessimus est talis vomitus, quia diluentium Santiphlogisticorum usum, quorum larga copia tu curandim similibus morbis requiti.
vulsio oesophagi ventriculum 5c diaphragma sursum trahens, dum simul diapragma subito deorsum eonvellitur Herm. Eorebaa rastis. Med. g. 8o8. . Illa enim , quae obse vantur phaenomena in homine singultiente, hoe docere videntur ; & post diuturnum singultum circa eardiam 8c fauces molestia solet percipi. Conuulsivus autem ille motus tam cito fit , ut non adeo exacte determinari possit, quaenam partes agant; unde &S denhamur Sect. I. cap. 4. pag. 86. ingenue fatetur , se sibi ipsi de singultus causa disquirenti satisfacere non potuisse. Satis tamen videtur constare, quod celaphagi con vu suus motus sit. Confirmat hoe Hippocrates hor. 79. Des. 4. Tom. 9. pagina , iisdem causis 8t convulissionem & singulium deduxit, dicens : Coninvulsio aut a repletione , aut ab inanitisue fit tisa υσο ει singultui : & alibi saepius convulsioni singultum iunxit . Effuso evios
sanguine conυuisito aut singultus accedens , main
convuIso aut singialtus accedens, malum. Cum autem nausea& vomitus convulsionem fibrarum muscularium insophagi, saucium , ventriculi &c. pro sua cauta agnoscant; videtur& singultum proxime huc reserendum esse , & ejus sanationem haberi posse ex diis, quae de vomitu& nauseae euratione dicta suerunt. A similibus enim causis oritur sere ac vomitus e ventriculi enim inflammationi comes saepe est, uti f. 93s. dicetur. Hepiti inflammato , singultum accedere monuit Hippocrates s Aphor. 38. Ses. I.
ibidem pagina a o. : Be alibi ab ileoti vomitum di singultum fieri dixit A.
hor. IO. Sces. 7. ιbidem pag. a 96. . Ab inordinato spirituum motu singultum nasci , observatur toties in hyllericis ; mutata hac determinatione spirituum, vel in. pito tumultu, domandum; quod saepe irritatis in alio loto corporis nervis perficitur pulcherrime; vel &oppio dato compe
142쪽
f. sue; s So. UOMITUS FEBRILIS. 1 as
scitur singultus. A singultu detento iter. Praeterea saepe oritur singultus , dum celo 'nutationes supervenientes singultum solve- phagi interior superficies irritatur mole dere observavit His ocrates ApEOr. glutiti cibi, vel & potus, subito ingurgi. o. ibid.. pag. et sue. γ, dum irri ratis nervis lati. Sic voraces pueri dum furtim subre per nares dispersis mutatur directio spirituum nervolorum, prius nimio impetu incesophagi fibras irruentium , dum singultus aderat. Dialcordio larga dosii ex bibito quod optum eontinet sngultum opitae se curare potuit se testatur DdmEamus ses . r. c. q. p. 87. I dum semine anethi, aliisque, quae tamquam specifica decantantur, usus nihil pro secisset . Si ergo a talibus eausis orta fuerit quae inter vomitus 3c nauseae causas recensitae sunt,pta bellatia avidissime comedunt, singultu .astici solent. Idem & ab actioribus deguia litis frequenter accidit. Omnium freque n. timimus te molestissimus singultus oritur, dum a phthis obsidetur caesopbagus, & saepe, antequam in saucibus appareant vel oris interni partibus , ex singultu nato illas iam adesse noverunt Medici. Aphthis autem deciduis videmus saepe linguam & sauces excoriatas quasi & dolentes, si vel itavissimo aeri tangantur : idem etiam ces curatio ex ante dictis petenda erit. Si a subita nimis depletione ortus fuerit singultus , uti saepe in sellibus post diar rhoeam, & maxime post vomitiones , observavit ladenhamώs evacuationes illae compescendae sunt,& blandis humoribus perditorum jactura restitui debet. Si vero a nimia repletione,
phagi internae superficiei tune accidit, &a quibusvis sere deglutitis, inio & ab ipsa saliva saepe, dolentissimus tunc singultus otitur . ad quem curandum nihil sere melius invenἰtur, quam si omni hora pauculum olei amygdalini recens pressi deglutiatur, quod blanda sua vi excori.tum insophagum pulcherrime demulcet.
, DEBILITAS FEBRI LI s.f. 66o. Ebilitas iligens sequitur impeditum influxum & pressionem liquidi II nervosi in musculos.
De fibrarum lolidarum nostri corporis debilitate , uti te vasorum minorum & ma. iorum & vilcerum , quae illis constant, antea dictum fuit. Patuit tune, debili ratem in his vocari illam partium solidarum haec constituentium cohaestionem , quae Iam levi
motu tolli potest , ut imparia snt iis es.ficiundis , quae sanitatis & vitae ratio ab ipsis postulat vide 4 i. . Per debilitatem autem sebrilem hic intelligitur impotentia
exercendi motus musculares, qui a voluntatis impetio pendent, uti dum aeger febre decumbens corpus vix erigere , vel membra movere valet, licet efficaci voluntatis
nixu hoc sacere tentet, & quamvis nullus partium movenuarum dolor hoe impediat . Qui enim podagrae , vel reumatismi , acerrimis doloribus prohibentur, ne membra movere possit, non ideo debilis dicitur . Cum vero in omni febricitante aliqua de . bilitas in exercendis motibus mustularibus adsit, & cum nunquam illos exercere possint tanta eum iacilitate, oblectamento.&eonstantia, uti in sanitate fit, hine agutue tantum de debilitate ingenti, tanquam symplomate febrili, quod peculiarem M dici attentionem & curam requirit. Ingens ergo debilitat vocatur impotentia exercendi motus musculares audia quidem , si e t men ut voluntatis imperio aliquo saltem modo fieri pol snt . quamvis disticulter v neque constanter. Ubi enim totalis impotentia est illos motus exercendi, quae nullo nixu voluntatis superari potest, dicitur p.ralysis, omnino distinguenda a debilitate,
quantumvis etiam magna haec fuerit. Praeterea paralysis non tollit omnium musculorum voluntariorum actionem simul; ingens vero debilitas omnes musculos aequa
biliter afficere solet; quamvis magis inlinnusve percipiatur in his vel illis , prout majorem vel minorem vim exercere dein
143쪽
ias DEBILITAS FEBRILIS. f. 66o. 66
hent, dum agunt . Sic debilissimus etiam iis nostrae & corporis natura cognita ha- homo labia, oeulos , digitos &c. movere bentur, intelligatur ratio , quae hae e bina poterit , sed brachium extendere , corpus in se mutuo agere , vel pati a se mutuo erigere, vel in lecto ei reum vertere non va- queant f. 27. I. . Praeterea ille vo- . lebit; quia plures & validiores simul agere luntatis nixus in debili lii mo etiam honii debent musculi, ut haee fieri possint. De adesse potest, absque debito effectu ta. Patet autem ex illis, quae de musculo, men adeoque causa hujux debilitatis a detum actione in Physiologicis demonstrantur, sectu renuissimi fluidi nervosi , vel impe- causam motus muscularis nune adesse, nunc dito libero ejus motu ab origine nervorum abesse in musculis; adeoque aliunde in tu in musculos, pendet. los venire, neque semper praesto esse . si- Vς rum quidem est. experimenta pariter mul eonstat directis experimentis , requiri docuisse, lig ta arteria , ad muleulum distri.
liberum commercium inter encephalon & buta , aboleri muscularem motum a sed influ musculos movendos per nervos interme- xus arteri Osi sanguinis videtur tantum requidios , ut motus muscularis causa illis ap- ri, ut musculus aptus evadat, ut possit afficiplieari possit : intercepto enim hoc com- a c. usa motuS muscularis per nervos ab e nee. mereto per ligaturam vel destructionem ne r. phalo in musculum derivanda. Adeoque vi, ab encephalo ad musculum tendentis, sanguinis arterio si influxus in musculos non nullus motus in tali musculo excitari po- videtur esse proxima causa motus muscularis, terit. Ex illis autem, quae per Anatomen sed tantum, per illum sic disponi musculum, hodie de encephali fabriea novimus, con- ut accedente liquidi nervosi influxu perne Geludere licet. ab e nee phalo per nervos trans, vos moveri possit . Nullum . enim volun .
mitti tenuissimum fluidum ad omnes mu- r. s nostra habet imperium , quo possit diresculos viis distinctissimis , licet illud flui- cte accelerare languinis arterio si influxum iudum tenuitate sua omnem sensum si at, musculos, & dum mustulus invalidissima& per minuta adeo vascula fluat, ut nul actione est, . eius caro pallet, expulso om-Ia arte sub sensus cadere possit Vide δε ε ir ni sanguine . Praeterea si desectus sanguini Herm. Βοὸrbaaυε Institur. 3. 284. . Patet arteris si esset iis corpore , vel langueret ergo , debilitatem illam , de qua hic agi- nimis eius motus , atque illi debilitatem tur, sequi impeditum influxum espressionem febrilem quis adscribere vellet, tamen veliquidi nervosi in musculos. Pressio autem rum esset , deficere pariter spirituum neris illa per voluntatis imperium in musculos ar- vosorum influxum in mustulos .. Liquidi bitrarios fit: simulae enim volumus movere enim nervosi secretio , At motus aequabilis membrum quoddam, absque ullo observabi- per cerebri medullam 8e nervos , requirunt Ii temporix intervallo inter voluntatis effica. applicationem sanguinis arteriosi debita eo, eis nixum Ze effectum inde pretductum , mo- pia 6c impetu ad corti eis fabrieam ; adeo
vetur illieo. Quomodo autem haec in mente que res eodem rediret. nostra potestas excitandi per voluntarem mo- Uidandum iam, quaenam sint illae cautus musculares agat in primam nervorum ori- lae , quae observatae fuerunt impedire insu-ginem, atque ibi celeritatem dc copiam liqui- xum dc pressionem liquidi nervosi in museu idi nervosi per narvos fluxuri augeat, igno- lus, sicque in Abribus ingentem debilitatem
ramus, cum minime ex illis, quae demeno producere
661. Uod impedimentum ab inanitate vasorum, ex austo liquido, ab immeabilitate liquidi, obstructione canalis, compressione huius, maxime circa originem suam in cerebro & cerebello, debilitate cordis.
INANITATE vaso RUM, LXAUSTO LI NI. teriarum actione , qua re nituntur suae dilano. Fluidorum nostrorum per vasa motus lationi, dc se contrahunt illo tempore, quo a binis causis distinctis pendet; corde nempe cor est in diastole. Verum sanguinis illa qua n. impellente sanguinem in arterias conver- titas, quae ex cordis cavis in arterias proji-
gentes illasque distendente; dc deinde at- citur, non susticeret illis omnibus dilatan
144쪽
dis eodem tempore in diistis corporis locis, nisi arteriae plenae forent tunc, qu ndo per
cordis systolen sanguis in illi impellitur . Simulac ergo tanta iactura fluidotum facta
est, ut in ultimo contractionis suae limite arteriarum latera non sint undique contigua liquido contento; sanguis, ex corde expulsus, arterias replebit absque ulla dilataeti ne ; & momento sequenti , dum cor est in diastole, arteriae non contrahentur , quia consuerunt dilatatae; adeoque non Promovebitur sanguis illarum ea vis contentus, sed stagnabit, donee pluribus vicibus cor expulerit sanguinem in arterias, illasque iterum sic impleverit, ut sequenti systole illas dilatare possit. Uacillabit itaque naturalis hu- .morum per vasa motus; deficiet copia sanguinis per vasa encephali pellendi; minue- ur pressio , qua urgentur liquida in vasa se. cernentia corticis cerebri, & eerebelli ; adeo- . que& deficiet secretio spirituum , & illorum motus aequabilis per nervos; unde debilitasi ergo sequi debebit necessario . Patet hujus, rei veritas quotidianis observatis : dum enim xo bustissimo homini , vel seroci ssimo anima- .li per vulnus inflictum tanta contingit san-iguinis iactura, ut debita plenitudo in arteriis defeere incipiat , illico languent , & in summam debilitatem incidunt.
. CT LONE CANALis . Immeabile dicitur liqui. - dum, quando. non potest transire expedite
Per angustias ultimas vasorum . in quibusi haeret: sive dam hoc fiat viscositate liqui di , 'qua adunatae ejus moleculae non pa- . tiumur se separati , ut per ultimos finest Vasorum transire possint ; sive errore loci. dilatata minorum vasorum orificia maiores .moleculae ingressae fuerint , quae per ultimas illorum anguli ias transire nequeunt , Uem erit enectus , de iti utroque casa liqui di immeabilitas aderit. Obstruentute
go canales, in quibus liquidum immeabile
haeret , qsa. moles transmittenda excidit capacitatem vasis transmissuri L vide g. io 7.); delebuntur ergo , vel turbabuntur Oinlaesillae lanctiones , quae a libero humorum circuit a per haec vasa pendebarit. Verum alibero motu humoram. per vasa encephali secretio spiritus in nervosorum pendet . &. illorum motus per nervos, adeoque Patet,
debilitatem iii febribus ab Immeabilitate liquidi , & obstructione vasorum inde nata , posse fieri . Inde in morbis acutis i flammatoriis , dum orbatus diluens suo vehiculo sanguis difficilius tra sit per ulti mos arteriarum fines, saepe tanta debilitas oritur et praecipue si morbi impetus caput petat, atque in encephali vasis immeabilis singuis haerere incipiat. Ob eandem rationem . dum stigida & mucosa eae hymia corpus languet , lenti & viscosi humores
per angustias vasorum corticalium enceis
phali transire nequeunt; unde torpor, he.betudo , & in motibus muscularibus exercendis impotentia.
BELLO. In plethoricis hominibus saepe ab haeeausa summa debilitas si, licet nee in s lidis nee in fluidis corporis parxibus ullum sit vitium ; sed sola sanguinis boni nimia copia adsit. Cranium enim semper plenissimum est a uφi patet, dum superio . paraealvariae in cadavere una cum dura matre aufertur: statim enim encephali moles elevatur, neque potest .iterum adaptari resecta pars absque encephali compressione. Si ergo sanguinis rubri majori copia adsit , eum naturaliter in cotticali encephali parte nunquam sanguis ruber inveniatur, sed tantum in durae & piae matris vasis haereat, his vasis distentis, cum calvaria e de re nequeat, comprimetur mollis & puluposa corticis fabrica . Cum autem & an riae, rubrum sanguinem habenies , per ipsc medullarem substantiam cerebri dispersae in. veniantur, & numerosae satis medullam o longatam ambiant ἱ patet , ab hac causa se comprimi posse tenerrima nervosa st mina in ipsa sua origine in cerebro & cerebello , ut inde impediatur influxus & pres.so debita liquidi nervosi in musculos , adeoque sequatur debilitas. Quia autem cerebrum mollius in sua substaritia est . quam cerebellum hinc a tali causa cerebri sunctiones prius laeduntur, a quibus volunt riorum musculorum actio pendet. Sic lain, me plethoricos saepe invenimus debilissimos; poli ilargam veto sanguinis missionem re- .deunt illico pristinae corpori vires . Idemiam obtinebit , dum per febris i*petum, Di pili reo by Corale
145쪽
& calorem auctum , sanguis rarefactus selidit vasa , licet copia maior non adsuerit . Si autem ab iisdem causis, ruptis vasis, humores effusi compresserint ente phali substantiam periculosius adhuc malum , uti facile patet. Ab hae cauta ferocissimus taurus, securi percussus cranium, eadit illico, resolutis omnibus viribus. Videtur causam similem debilitatis agnovisse Hippocra- res In Coae. Praenot. Num. 36. tom. 8. IV. 8ss. , dum dixit: Qui praeter ratiouem, artiIIa existente υθον rem inanitione , prostratis s. t υiribus , malum . Et alibi Prassi: . Lib. l. ιbidem pag. 8oo. γ : Quibur ca
sitis cir cervicis dolores, atque lorius corpo. νis eum tremore imbecili/tur quaedam , Iaricii.nir eruptiones solυunt. Facile jam patet, debilitatem ab orni 4 eausa eomprimen e cerebrum posse fieri, sive in dilatatis vasis , sive in ventriculis cerebri , aut alibi collectis humoribus, haec eausa haeserit . Memorabile exemplum huius rei legitur apud De Ia mite Traiiὸ complet de Chirurgis l. 2. PM. 38o. O e. s Mulieri levis ea pitis contusio circa oculum sinistrum & ossis remis potis vicinam partem facta suerat, absque ullo sere dolore , vel malo sympto male ,
levem hane, ut videbatur, offensam comitante : ecchymosis tantum in loco contuso
aderat . Post octodecim circiter dies ela. psos, dissipata jam penitus ecchymosi, nullo hactenus malo percepto, incepit debilitari; poli biduum vacillabat, memoria , &incondita loquebatur , postea debilitas augebatur cominuo , licet multum comede. ret, & eerebri omnes iunctiones delabantur magis magisque , donee bimestri spatio e.
lapio moreretur, In cadavere inveniebatur
serum album subturbidum in substantia cor. tieali satis prosunde haerens , medullae cearebit prox inra; & illa cercbri pals , quae hoc seto alluebatur, ad minimum attactum dissi uetat
DERILITATE CORDIS . Cor verum musculum esse , omnibus notum est , & vi inu. culari agere in contentum cavis suis san. guinem, illumque .in arterias valida vi ex ptimere . Verum ut hoz fieri possit, requi. xit ut debita firmitas in ean ne eius muscu.losa . Dum enim cor in systole sua urget sensai pam , debet superare posse arteriaruili
plenarum resistentias , & cordis latera simili vi premuntur a taGguine colitento , ae eli illa, quae impenditur a corde sanguini per arteries propellendo . Requiritur ergo validum robur in fibris muscularibus cordis, ne ultra modum distrahi possint . Si ergo a quacunque demum causa debili tetur fibratum corvis debita cohaesio , manentibus iisdem resistentiis superandis, fiet major illa ruri distractio ; adeoque augebitur brevi semel nata cohaesionis fibrarum debilitas, & dilatabuntur cordisce Wa. Ueiarum & auctis resistentiis, quamvis idem ineordis fibris robur fuerit , illas majorem
vim pati debere , adeoque plus distrahi , ergo & debilitati vide 3. et s. g. patet . Plutibus de hae re actum suit, & obtervationibus fidelissimis gravissimorum Aucto.
rum confirma tuai , ubi alia occasione decordis an eurismate vide β. I 6. dicebatur , quod semper distractionem fibrarum cordis & debilitatem supponit . Ulceribus erosum fuisse cor quandoque, si eque in sua substantia debilitatum , pluribus exemplis Historia Mediea docet: & ruptum fuisse abuleetosa tali erosione dextrum eo idis venistriculum , in cadavere Illustrissimae dueis Bruns Nicensis apparuit aeadem .des Te rest An. 1731. Mem. ρag. 39i. . Verum longe mirabilior erat illa observat IO, quae e dem in loco a Celeberrimo Morand desertiabitur. In nobilis viri eadavere subitae moristis eausam in velligans, nec in capite , nee
in abdomine aliquid mili invenie, & san
pulmones apparebant. Verum discisso peti- cardio massa coagulati saliguinis apparuit .& in ventrietilo sinistro seramen , quod longitudine octo lineas aequaret; atque cor dis earnosa subsantia tam parum firma in inveniebatur , ut stylus exploratorius , ubicunque poneretur , solo suo pondere, quamvis exiguo , illam penetraret integre . Si ergo a latentibus causis adeo minui posse carnis mustulosae cordis firmitas, nullum dubium est , quin a leviori tali malo debilitas cordis nasci possit, qua non valeret debito impetu sanguinem in arterias propellere. Verum ab hac cordis vi pendet
applicatio sanguinis arterio si ad encephali fabricam , & , quae inde pendent, spirituum secretio & motus per nervos , adeoqu
146쪽
des tato corde, non mirum erit, impediri influxum & pressionem liquidi nervosi in musculos, quae sequitur ingens debilitas. An ad modo recensitas debilitatis ea u. sas referri possunt quaedam alia satis mira in morbis observata ' Haeret aliquando in morbis aliquid circa priecordia , quod venenata inquas vi omnes vires uno momen isto prosternit, & quandiu ibi haeret, sum. mam debilitatem facit, quamvis nulla iactura liquidorum praegressa suerit , neque observabilis ulla mutatio in liquidis solidi sue partibus corporis reliquis inveniatur, eui subito nata debilitas attribui posset .
A bile cire a praecordia haerente non tantum convulsiones, sed & syncopen ortam suisse , observa vit Galenui De Ioeis affectis i. q. cop. 6. rom. T. pag. 493. , excussa hac saburra per vomitum, illico cessabant o. nia haee mala . In se bribus continuis , quae epide mice grassabantur, mirabatur denhamur sect. r. c. p. s7. praeter alia
mala symptomata adesse ingentem ae subita. neam virium consternationem .; emetico vero dato , omnia saeva illa symptomata , quaeti aegros excruciabant, & adstantes perter. resaciebant, illico mitigabantur id. c. ..' os . . A venenis assumtis quandoque & sumisma debilitas observata fuit, dum tantum iuventriculo haererent; uti plurimis exemplis apud IVem rum in historia cietitae aqtiaticae confirmatur. Non videntur autem omnia similia agere immeabilitatem liquidis concilia an do , aut obstruendo canales, quia illico cessant omnia haec mala , dum ventriculo exispelluntur . An mutatis ventriculi nervis directe in cor agunt ipsum λ an prius cerebellum vitalibus corporis lanctionibus inserviens afficitur λ Suffcit hie notasse mi. rum hune effectum , licet minus intelligatur, quo modo a similibus subitanea ad eod. bilitas fiat ; simulque proderit hoc novi sse, ne quandoque debilitas a tali causa pendens aliis adscribatur. f. 662. DRiorem causam demonstrant symptomata magnarum evacuationumi praegressa, & praesentia , ut est diuturnitas morbi ; haemorrhagiae morbose, artificialesve; sudor; diabetes , salivatio , di arrhoea ; defectus cibi assumti, retenti, digesti, intropulsi; pallor ; macies; pulsus parvus; vase collapsa; musculi flaccidi.
Cum ergo a diversis, imo aliquando op. positis causis debilitas nasci possit, requiritur omnino ad curationem legitime in. si tuendam, ut prius constet , a quanam causa debilitas ortum duxerit . Signa ergo
enumeranda sunt , quibus praesens iam in corpore debilitatis causa ab aliis distingui possit. Hac autem para grapho dicetur de illis, quae doce nr, exhaustis liquidis & vaso.
xum inanitati debilitatem adscribendam esse. Primo huc reseruntur magnae evacuatio. nes quaevis, quae , dum adsunt, sentibus patent: dum vero praegressae fuerunt, histo. xia morbi hoc docebit. Praeterea permagnas evacuationes quascumque corpus mutatur, & aliud apparet externa etiam specie quam ante fuit; unde & ex illis mutationibus observatis iudicatur , tales evacuationes praecessisse . De singulis his iam
DIuTuRNIT As ΜORBI . Notum est vitali humorum per vasa motu , optima etiam
in ciuitate, deteri solidas corporis partes,& minui fluidorum copiam ς unde requiritur perditorum restitutio ex ingestis cibis& potibus per vim vasorum & viscerum
eorporis nostri mutatis, & in naturam n stram conversis . Verum , accelerato per se-brim motu vitali, longe plus de corpore perit quotidie: & in hominibus obesis. a. cura continua febre laborantibus , saepe M. narum septimanarum spatio dimidium eo poris pondus amittitur. Simul etiam per febrim laeduntur plurimae sun mones , quae ingesta in nostri corporis naturam mutare debent; unde & simul deficit, vel turbatur saltem , perditorum restitutio . Adeo. que patet , debilitatem , quae diuturnum morbum sequitur, imprimis ab hac causa pendere; & curandam esse talibus, quae a-
inissorum damnum resarcire valent. HAEMORRHAGIAE ΜORBOSAE, ARTIFICI Ain
L sv E. Ut debita fiat secretio liquidi nervosi in cerebro & eerebello, & presso ei ut in musculos , requiritur arterio si sanguinis in arteriis encephali debita eopia & imp
147쪽
tus. Ubi ergo per haemorrhagias sive spontaneas, sive arte paratas , plurimum ni inuitur sanguinis copia , patet debilitatem sequi debere . Ubi 3. 6io. agebatur de illis remediis , quibus nimius impetus humoarum vitalium in febre compesci possit a patuit , etfficacissimam ad 'hunc scopum esse venae sectionem , per quam ad quemvis gradum debilitari possunt vires. Nam & in. sano & robustissimo homine ad animi deliquium usque haec fieri poterit ι id est , adsuminam debilitatem. Quanta debilitas in. de saepe fiat, dum per abortus, vel & in puerperio , solutis uteri vasis , sanguis undalim profluit , quotidianae docent observationes. Furentis maniaci immane robur
repetita venae sectione sic fractum vidi, ut nequidem artus movere posset: sopito qui .dem omni furore, sic tamen, ut immedicabilis satuitas successerit . Augetur adhuc nata ex validis haemorrhagiis debili. ras , quia ob nimiam sanguinis ixcturam
impeditur ingestorum assimilatio debita vide g. et s. r. & 3. 4ῖ.,
SuDOR . Quaenam ma la a sudoribus pro.
susis fieri possint in morbis, partim dies umsuit f. sp . a. ; partim dicetur postea, quando peculiari eapitulo de sudore librili a. gendum erit. Sufficit hic notasse , quod, eum per sudqrem tenuissima pars sanguinis diffletur, residuum in spissabitur ; unde aequabilis eircuitus per minima encephali vasa turbabitur, adeoque & impedietur debita seereti, liquidi nervosi, eiusque pre L sio in musculos. Simul etiam magna tali evacuatione per sudores liquidorum exhaustio & vasorum inanitas fiunt. Unde m Onuit omineta l. a. c. 46. p. 22. versa lasilare supra modum elapsos sudores, ita ut in syncopen frequenter aegros deduxerint. Prosus aurem sudores, uti optime notavit Gnhamur nct. s. cap. a. pag. 29 . , a debilitatis eorporis viribus post morbos longos nascuntur saepe, & quamdiu durant,
impediunt, ne a talibus morbis resurgentes vires recolligant . DIABET L s. Rarus affectus, quem Ga. tenus Des Loeis ast Elis i. f. c. I. r. q. p. I.
his tantum se vidisse affirmavit: & mira.culum quoddam haud ita saepe hominibus usitatum dixit . aretaeus Morbori diuturn.
voluit, quia celerrimus liquidorum transi tus est . Galenus De locis osse ciιι tib. I. c. 7.rom. 7. p. III. bydropem ad matulam , diar rhoeam per urinas , & dipsa eum hunc
niorbum vocatum fuisse memoriae tradidit. Latini peculiare nomen ei non dederunt ; sed nimiam urinae profusionem dixerunt Cessi. Medis. i. 4. c. 2 o. p. 234. tantum . Galenus autem diabeten vide Iur vocasse , quan do ingestus potus subito per uritiam exiret immutatus; sic enim habet De Loeir afffeei. i. o. c. rom. T. pag. 3 I. ) Fouidemetim bis υres , Iutra morim straenrisdis infor sis , atque iacirco a ιim orbent/bνs , cel
riterque per rarinam reddenrrhus Vot m tale ,
qtiale biberant. Et AEgiaetati. 2. c. p.
4 .) diabetis dedit sequentem definitionem:
Diabeter es subitus Iottilentortim, exitus, ratibus per urinam redditis , quatia epotae fuerant. Hoz autem sensu diaberes frequentius oecurrit:
nam in morbis acutis inflammatoriis, petasimo tape omine, potus ingestus cito satis per urinam expellitur , vix mutatus . Verum Celsus Mea/c. I. 4. c. ao .p. 234. orinae nimiam profusionem vocavit, eum Iuper potionum modum mingitur, jam sine dolore ' fluens macism G periculum facit . Ex quo patet , non tantum ingestum potum sic de cor
pore expelli, du' diabetes adest; sed & aliis
humoribus hac via exeuntibus corpus contabescere. Unde dixit Arelaetis Morsor. Hutu nor. lib. 2. cap. a. pag. 3. : quod diabetis causa sit, carnium ac membrorum in
urinam colli quatio frigida ac humida, &quod quamvis sitis intolerabilis sit, & ingenti copia potus assumatur, tamen urina potum quantitate superet. Quamvἰs autem rarus si diabetes, omnium tamen rarissime
observabitur ille ni orbus illo gradu , qu perseelus dicitur ab Aretaeo ibid. : cum nempe non cum intermissolue lotium rediadunt, sed indesinens sit profusio ; unde velox colliquatio & festina mors venit.
Duplex ergo posset distingui diabetes ;una, per quam tenuis uritiae ingens copia excernitur, potum assum ruin aequans, vel& superans e altera , quae urinae quidem auelam copiam habet, verum simul eum illa exeunt crassiora , sive ex colliquarione par tium corporis nata, sive ex chylo vel I
148쪽
ele ex ingestis parato, cum sanguine fluente , & una cum urina per renates fistulas elabente. Posterior proprie magis diabetes a Medicis solet vocari, urinae nempe chylosae vel lacteae stequens & copiosa traiectio Herm. Eoreh. Iussit t. Medic. q. 824. . Haec distinctio jian apud Celsum Lib. 4. c. 2 o. p. 27 . y habetur , qui nimiam urinae profusionem in tenuem &er stam distinxit . Ptior diabetis species ,
qua tenuis urinae copla ingens exeernitur,
& frequentior est , & minus videtur periculosa ; eum saepe perspirationis Sanelo. rianae desectu; tali urinae profluvio com .pentetur; & Historia Mello a doceat, homines aliquinto diu illam tolerasse , absque magna noxa . Cardanus De υira Propria cap. 6. Tom. I. pagin. s. de se ipso testatur, quod quadraginta annis copioso tali urinae fluxu laboraverit , se ut a sexaginta unciis ad centum usque in s n. gulos dies evacurret ; nec contabesceretramen , neque sitit et . Postreior diabetis species , qua una cum 'utina chylus vellae exit magna copia , minus frequens est, sed & periculosior; cum alimento suo in.
de destituatur corpus, adeoque contabesce. re debeat. Quamvis autem naturaliter per fistulas renates chylus , vel lae cum san. guine fluens , traii sire non videatur , tamen non adeo insolitum est , in urina si .
mile quid invenire in sanis etiam homini. bus . Vidi aliquoties in me ipso aliquot post pastum horis , & imprimis post valudam deambulationem , largiori prius ien.
Iaculo sumpto ,. urinam, quae turbida & la. ctea sere erat ipso r mento , dum emit
Iebatur, statim album . thylo similli. mum , sedimentum deponebat . Postea &in aliis similem urinam aliquoties obserya-vi . Videtur & Galentis De Alimentor.
3II. smilem materiam in uri uis quandoque vidisse , 8c rudum succum vocasse ,
de quo tequentia habet: Crtidus autem fue .eus proprie aictus talis est , qMale id appa reι , Pod in nrimi ιν η do. μεθbsidet, pur adsimile ἰ verum pus graυroteus Ut in glutino sum . Crudus vero Decus illi erasitie . eoto. re tantum est similis, quum neque graveolena- sit, neque tentav. Non tamen febricitantibus Ioli1 ex crudorum humorum colla in oriati subsit ,
cuiusmodi dixi , sed G fauis, qui Io multore ututor labores cibos duros er eonfectu di se ter comedunt . Prout iam major minorve
copia chyli , cum sanguine circumducti ,
hac via exit, citius vel serius corpus contabe.
stit ; & in illis, quibus adhuc sustitiens chyli
copia manet, δι qui appetitu valent, saepe diu toleratur malum ; uti videri potest ex observationibus, quas de hoc morbo eo l. legit Sehen: ius . I. r.p. s & alii. Quidquid iam renates fistulas laxare valet, velem rere, ut majori copia & impetu hue versus ruant humores, talis morbi causa eme poterit. Unde & ab aerioribus diu tetici, & a nimio potu aquoso pro suctum fuisse apud observatores legitur. Cura ergo in eo praeeipue consistet ut hoe obiter dicam ), ut fit mentur nimis laxa in renibus vasa, potus vitetur, quantum fieri possit, & sum a. tur meracior tantum ; tota cutis superficies
laxi & maxime perbirabilis servetur, Ze ,
si vires adhuc constent , laboribus exerce λ- tur eorpus ad sudore usque : novimus enim per sudores urinae copiam minui ; unde aestivis sub caloribus duro labore corpus exercentes homines maximam saepe copiam tenuiseere visae bibunt, & vix urinam reddunt
dum in his omne liquidum ingestum per sudores sere difflatur de eorpore . Frigus vitandum summopere , quia inde derivatio hum riim versus renes auget ut, dum percutim exhalario tollitur . Hae methodo eurare p
tul hune morbum in hortulano , simul eum his victum siccum adhibendo, & oxycrato madidos pannos laneos renum regioni appli. eando. Somno autem longiori indulgebit nec nisi dudum iam orto Sole consuetis laboribus se accingebat; caute simul vesperti. na frigora vitans s diurnis vero laboribus, eo acrius exercitis, temporis hanc iacturam redimebat . Trimestri tamen spatio opus fuit, an . te quam recrudescens subinde morbus, quamvis iam mitior , penitus debellaretur. Omnia putem haec satis bene conveniunt illis, quae Celsus L. 4. e. 2 o. p. 2ῖ . ad cur tionem hujus morbi commendat, dicens et Opus es exercitatione , cy' frieatione , maxime
que in Sole υel ad ignem. Balneum rarum esse debet, neque longa in eo mora: claus com primens : vinum austerum meracuis; per aesta
149쪽
tantum, quantum minimum sit &e. Vitandis omnia sunt,'urinam movere consueverunt.
SALIvATIO. Quantum possit exhauriri corpus sola salivae excretione , docet ptyalis.
mus per argentum vivum excitatus: obesus enim homo paucarum septimanarum spatio totus emaciatur. In variolis, imprimis con.
fauentibus , saepe ingens liquidorum copia per hane viam de corpore exit. Freque n. tissime etiam in illis, qui densis& copiosis laboraverunt aphthis, postquam hae deciderunt, valida salivatio observatur; dum diis latata sub erustis aphthosis vasa, iam deciduis his erustis libera, patulis rivis ingen. tem lymphae copiam eructant, unde magna debilitas oritur : & saepe tales aegri, nisi eoe ceri possit importunum hoc salivae proslu.vium , deficiunt ; cum a praegresso morbo iam satis imminutae soleant esse vires . DIARRH a. Quam varia possint hae via de corpore exire liquida , & quomodo totum corpus per illam exhauriri possit, postea 7i p. dicetur . Sufficit hic notasse, peril. iam validam liquidorum corporis evacuatio. nem fieri posse , adeoque & debilitatem,
Vii enim saepius iam dictum fuit, uti vires conserventur, requiritur ut ex ingestis cibis& potibus refluuantur illa , quae vitae & sanitatis actionibus quotidie de corpore pereunt.
Si ergo vel malo consilios vide de his ,.6o a.
non exhibitus fuerit aegris cibus, ut in angina v. gr. , debilitas sequetur; uti etiam si cibus assumptus non retineatur, sed vomitu vel alvi fluxu exeat de corpore, antequam inde ebylus parari potuerit. Cum autem ingesta non nutriant, nisi prius per vires corporis nostri mutata fuerint vide Commentar. I. non lassiciet cibos in.
gessisse , & ingestos retinuisse , sed requiri. tur debita illorum digestio; quae ergo si deiiciat , pariter sequetur debilitas. Cum autem chylus actione ventriculi & intestino. rum, & admissorum ingestis liquidorum es.ficacia , paratus est, debet ingredi posse ve.
narum lactearum & me senticarum oscula , ut sanguini misceri, atque viscerum & vasorum actione ulterius elaborari possit; haec autem vocatur ciborum intropulsio . Si ergo vel a glutine in primis viis collecto .& intestinorum lateribus adhaerente vides. 7l. vel a crustis aphthosis totum tra-Aum primarum viarum obsidentibus, impediatur chyli ex ingestis consecti ingrensus in haec vasa, deficiet nutritio, adeoque debilitas sequetur. PALLOR, MACIM, &c. Haec omnia sunt signa, quibus novimus , vasorum inanitatem ab exhaustis liquidis adesse. Tales enim mutationes in externo etiam corporis habitu apparent in illis, qui ab hac causa de. biles sunt. Pallor enim desectum sanguini; lubri indicat; macies consumptam pinguedinem ; pulsus parvus & vasa collapsa li- qcidi, arterias & venas majores conspicuas distendentis penuriam demonstrant. Musculi, qui in robustis hominibus torosi adeolunt, in debilibus ob exhausa liquida sae-cescunt , quia distendens illorum substantiam vasculosam fluidum adeo copia minuis tum est ; & imprimis, quia interpositum fibris muscularibus pingue deficit, a quoetamen maxima pars molis in musculis pendet. Licet enim in phthisicis ante mortem se perdatur corporis habitus, ut arida cutis ossibus tantuml circumtensa videatur
tamen musculares motus exercere valent .
adeoque musculares fibrae propriae dictae supersunt, licet, cons in omni pingui inter has medio, musculorum moles ultra fidem minuta appareat. Pulcherrime hoe n lavit Gaunus Method. medend. lib. p. e. tiis. rom. Io. pag. 243. dicens .' Singularum partium Iubstantiae moum ex tali maxime con
pleri natura , qua oe perire regigni potest ,
uti in eaυis Miseribus manifeste videre licet. Ubi ergo tales mutationes in externa coroporis specie apparent , certi sumus , d bilitatem in aegro praesentem vasorum inanitioni adscribendam esse.
f. 663. TΜmeabilitas liquidi glutinosi, vel inflammati, cognoscitur ex signis I datis 69. 7o. 7 I. γδ. 73. 74.
Duplex imprimis in liquidis nostris vl. immeabilia r una, quae a desectu vel iner-scositas observatur, per quam redduntur tia motus vitalis fit, quam frigus , pallor a
150쪽
or , & tumor leucophlegmaticus corporis comitari solent; altera, quae ab aucto vitali motu, & valida actione vasorum in contenta liquida pendet, per quam com
pacti nimis & densi redditi humores disfieilius per ultimas vasorum angustias transeunt et haec vocatur viscositas inflammat
ria , quam calor & rubor corporis imprimis adesse docent. De priore in Capitulo morbis a glutinoso spontaneo, para graphis hie eitatis, dictum fuit et atque rarius ab hae eausa in febribus debilitas occurrit , eum glutinosis i Ilis & leniis humotibus plena corpora minus in febres , aeutas 'iniis
primis, prona sint; & per febrim , aucto
vitalis motus impetu , frigidus ille lentor sepe pulcherrime solvatur. Posterior vero longe frequentior in febribus debilitatis eausa est & saepe talis lentor, licet non prae- exstiterit, per febrim ipsam fit; & si adfuerit ante febrim, augetur; uti patet ex illis, quae in Commetitariis f. Ioo. 387. sop. dicta suerunt. Cognostitur autem imis meabilitas haee inflammatoria ex illis signis, quae g. 383. 284. enumerata
Analis autem obstructio ex r . ad Iqq.
De hae in historia obstuictionis numeris hic citatis dictum suit.
663. . Erebri & cerebelli compressio causa debilitatis perspieitur ex observatis iis iunctionibus limul laesis, quas ab iis integris pendere cer to novimus; ut ii deliria, sopor, tremor, vertigo, tinnitus simul adsint.
Cum rerebrum eerebello minus firmum it , causae comprimentes eneephali sabriis cam plerumque in eerebrum citius & validius agent, quam in cerebellum s uti in commentariis f. 66 i. dictum fuit: ratilsi.
me enim, vel nunquam contingit, a cere
bello coimpresso vitales actiones debilitari, quin in functionibus animalibus iam laeso antea apparuerit, ob cerebrum s nil liter ac fictum . Nulla enim cavitate instructum est cerebellum , in qua collecti humores illud solum comprimere possent ; & ventriculus quartus en cephali dictus, qui cerebello subiacet, non posset sic repleri, ut cerebellum comprimeret, quin similiter assiceretur me. dulla oblongata, cerebri. & eerebelli me. dullam eontinens, adeoque di in tali casu turbarentur cerebri lanctiobes . Illa vero compressio , quae a distentis nimis vasis sanguineis oritur , aeque in cerebrum , imo &magis, agere deberet et unde huius mali si .gna optime ex laesis cerebri amonibus cognoscuntur, cum non videatur possibile , ao istentis vasis posse premi illam cerebri partem, quae motibus voluntariis musculorum servit, intacta reliqua, a qua aliae sunctio. nes cerebri pendent. Unde etiam in ea suillo in Commentariis 66 r. memoraro , ubi post levem capitis eontusonem debilitas na. lcebatur a seroso liquido in corticali cerebri substantia collecto , simul aderant mem xiae vacillatio & leve delitium. Notandum tamen est, posse & cerebri functiones turbari a nimia vasorum inani. tione. Ubi enim a larga venae sectione quis in animi deliquium incidet , tremor , aurium tinnitus, & tenebricosa vertigo praecedere solent plerumque e idem verum est a quacumque alia subita evacuatione per hypercatharsim &c. Si ergo signa nimiarum evacuationum g. 62. recensita absuerint, n
vimus haec mala ab e neephali compressione procedere ; sve baee fiat a sola nimia pie. nitudine , sive ab irnmeabili humore, . aut eanalium obstructione : nam dum in anguis si is vasorum immeabiles humores haerem, vel difficillime tantum trans primuntur, ab impetu vitalis liquidi, a tergo urgentis, dia Iatata vasa tenerrimam eneephali pulpam comprimere possunt. Hinc dixit Hippocra. res Praedict. tib. I. ιom. 8. pag. 7OS. Coa Praenotiou. NAm. Ioa. ibidem pag. 8s7. : Prodebilitatorum ra οεξαδυνα ωσάν ν G- Apientiae pessimae. Sopor autem, si prosun. dus fuerit, auctam cerebri compressonem.& jam in apoplexiam tendentem . significat. De tremore autem, loco, in Commentariis f. 66 I. memorato , monuit Hippocra-ι os ibών eopitis oe μνυicis dolores , atque torias corporis cum tremore imbecillitas quae, dam ν