장음표시 사용
171쪽
Ubi ergo nimia velocitas motus liquido. um per vasa peccat, conveniunt illa, quae hanc minuunt. Verum velocitas haec abi. nis causis pendet, actione nempe eordis imis pellentis vi sua musculosa sanguinem in ataterias ; & deinde arteriarum a sanguine , vi eordis in illas pulso , distentarum conistractione, qua sanguinem movent illo tem pore, dum cor est in dias ole. Debent ergo minui illae causae , ut velocitas minor fiat .
Sed si cordis actio debilitetur , pariter &minuetur arteriarum , se contra bentium , nixus in tanguinem contentum ; nam eo, magiS reagunt arteriae , quo plus dilatata fuerint di ergo talia requiruntur , quae se quentiam & vim contractionis cordis imini nuunt, uti demonstratum fuit f. Ioz. quando de curatione morborum agebatur , qui ab excessu solo motus circulatorii pendent.
Sed patuit ex illis, quae ad 1 4. dicta
fuerunt , velociorem cordiS contractionem
pendere a reciproco rnfluxu liquidi nervosi in fibras musculares cordis , & sanguinis in vasa Ne cava ejus ; simulque constitit tune, efficacissimam inter has esse illam , quae auctam copiam & impetum sanguinis venosi, in ea va cordis delati, ponit; eum per hanc solam , etiam post mortem, dum
reliquae causae cessant, cordis motus resuscitari possit; & in homine vivente, per frictio.
Nes v. g. accelerato sanguinis venosi versus cor motu, velocitas eirculationis, & calor
inde productus , pro lubitu sere augeri que.
ant . Adeoque patet ratio , quare ad mi.
nuendam velocitatem requirantur. QuI Es Μuseu LARIs , ET ANIMI. in seu
Ii enim dum moventur, turgent, & vicinas sibi venas comprimunt; adenque sanguinis
venosi motum versus cor accelerant. Praeterea musculi, dum agunt , pallent , expresso omni sanguine; qui ergo per venas citius redibit ad eor. Haec est ratia, quare validis corporis motibus adeo aeceleretur humorum per vasa motus . Quantam autem efficaciam habeant animi motus validi in augenda hae velocitate , dictum fuit in Commentariis f. 99. atque in Commen. rariis 3. io . & 6os. s. actum iuit de illis remediis, quae animi motibus sedandis est cacissima inveniuntur. Ideo veteres mediet jusserunt, ut morbis acutis decumbentes in
loco tenebricoso degerent, i ab omni strepi. tu remoti , ut sic vitarentur omnia , quae sensus externos & internos valide allicere possent. Missio sANGuINIs. Possumus enim pro lubitu velocitatem auctam minuere ad animi deliquium usque ; tuneque omnia quie-stere incipiunt , & brevi sequitur frigus .
Ubi enim tantum caloris, augmentum periseipitur in homine febricitante , ut metus sit, tenerrima vaci brevi destriaenda fore ;veI sanguinem , ejusque serum coagulatum iri in massam postea irresolubilem , illis remediis, quae lento gradu & sensim ealo. rem minuunt, confidere non possumus , quia summum in mora discrimen adest e unde in tali casu it Iico venae sectio instituenda est, & quidem satis larga: axque eadem repetenda est, fi calor de novo iterum nimis increscat. Minuitur enim se moles liquidi movendi ; densissima fluidorum nostrorum pars , calori concipiendo & conceptum retinendo aptissima , sanguis ruber nempe , tollitur de corpore ; diluenti liquido locus fit , & sacilior' eius misceta eum reliquo sanguine, per nimium calorem iam spissiori, impetratur. Videantur &illa, quae de sanguinis missione dicta suerunt, in Commentariis f. 6Io. ubi de compescendo nimio libris impetu agebatur.
guis venosus tanta eopia impetu in eoeveniat, illudque in frequentiores& validi
res contractiones irritet. Debet autem levis tantum compressio haee esse per fasciam ei cumductam , ut majores trunci venosi versus exteriora locati angustentur , non tamen integre comprimantur ; quia tunc & arteriae, quae in has venas evacuantur , se exonerare non possent ; adeoque canalium perviorum numerus minueretur , unde cal
ris incrementum fieret: vide 68 a. parum
ergo prodesset illa eoloris imminutio, quae a retento in venis constrictis sanguine fieret. Ubi autem modica talis compressio vena. rum in artubus fit, venae insta locum presin sum magis dilatantur & tument ; imo &totum membrum, si diutius duret haec compressio , mole augebitur ob aceumulata hic liquida . Quantum autem usum habeat
172쪽
beat lanis venarum in artubus compresso, ad minuendam vel itatem sanguinis per vasa moti, docent haemorrhagiae, quae pulcherrime, talibus ligaturis compiam lolant; dum sie retinetur in artubus magna istis sanis guinis moles , atque ita minor pressio fit in soluta vasa , quae tunc solant contrahi 3e .postea, sensim solutis bis ligaturis , non tam faeile per contracta iam hiantium va. sorum orifieta sanos exit. Praestat autem alternatim mane semoribus, nune brachiis, tales ligaturas circumponere atque post dimidium horae solvere , , quam ninna dia relinquere tu iisdem partibus, ne sust a. tio motus vitalis inde fiat : nam licet iamitio levitae adstrictae sistis inrint, dum incipiunt tumere paries suppofitae, eadem ligatura nimis urgeret, & non tantum angustaret 'venas 3'-ilis ini re eomprime .ret; usi & arteriis, unde si in saepe gam Mena fieri posset . Neque obstar', quod in Commentariis g. ros. ad minuendam velo, citatem motus cireulatorii laudata saerit venarum laxatio ; nam illa similem effectum habet, quatenus venae laxiores redditae iacissus dilatantur, & plus sanguinisse continent: quod idem leviter constructis venis obtinetur. Praecipuum usum habet talis venarum compressio ad ea lorem se Nilem mitigandum , ubi post repetitas etiam
venae sectiones nimius calor renascitur Se in
ta iam copia sanguinis subducta est de eor ure, ut absque discrimine hoe ampli in Mari nequeat ricis InoRuM LENTA ET BLAh DA AMPLICAT io IN TE NA AT E EXTERNA .
Constat experimentis, illa corpora , quae ignem continent mamri copia , quam am-tilentia ficida, vel eorpora vicina ilium ami tere, dum alia corpora minorem calorem
h1bentia illis applicantur; & imprimis si fluidis frigidiori s immergantur , atque -- pius repetatur haee immersior adeoque vide. t ut & protaura frigidorum applicatio, tam
interna, quam externa, dum corpus nimio
febrili calore aestuat. Patebit tamen facile , summam cautelam requiri in horum applicatione: nam sanguinis densitas , & va totum constrictio, per lagida assatim a p. plieata augentur, adeoque eatorem produ. centes causae inde incrementum capiunt ;: I m. III.
mi experiuntur illi , qui nivem manibus tractant, unde postea in partibus ante si tidissimis ingens ealor sequitur. Cuni autem ea. Iorem librilem validum sanguinis vistiditas inflammatoria comitetur, vel saltem bre se. qui soleat,ob dissipationem partis Midissimae, & teliquae massae inspissationem; summus me. tus est, ne a subito tali refrigerib, constrictis .asis & densato sanguine, pelam a mala fiant.
Videantur illa , quae in Commentar. f. MO. 1. de potu frigido in siti sebtili dicta fit erunt. ubi pluribus de hae te dictum filii. Praestat ergo prius tepida, & parum minus ea lentia quam corpus sanum, applicare, atque tens m& per gradus ad frigidiora descendete, quam sines di semelgelidissimo potus aestuanti eo pori ingerere vel externe applieare ' misisvis . unquam sina periculo fieri posse videturi praecipue si instarimatio febrim eo mitetur.
Aecedit, quod aqua ea lida summum testi. gerium emeere possit, dum vasa laxat. iam guinemque diluendo illius densitarem' ni tmiam tollit, seque eatoris sebrilei eausas minuit. Summum tamen usum habet aeris in quo versatur aeger, prudens refrigerium :quod imprimis fit, si non oneretur stragulis incumbentibus aeger, sed vel erecthisin.at in sedili, si vites serant; vel modici tecto eo ore supra lectum decumbat: dum in te. rim , apertis senestris, aliquoties de die te . novatur aer loci, in quo deeumbit aeger puel si aestivo tempore aer externus nimitanseatorem habuerit, gratum illi addatus resti. gerium illis, quae ad secundum numerum; ε os . laudata suerunt. Hue imprimis saeir, si aquae fiigidae in eubiculo sparsae exhalatio.
nibus repleatur aer ; qui tunc maiorem empiam aquae habens , dissicilius ealestit ab atmosphaera eorporis nostri ealida ; unde, caeteris paribus , sani etiam homines iuaere humido maius frigus sentiunt, quam in sicco . Simul etiam aeris humiditas prodest , quatenus secitatem eorporis, caloris nimii essectum. emendat. Hi ne iussit GaI
ω- Merhod. Μώ. t. IO. 8.lom. o. . 2I . . ut gratum aeri refrigerium conellietur . aquam frigida de vase in vas transsvn..dere; domum aqua , que prorsus frigida est , respergeres rosas plurimas humi spadigere , aut vitium capreolos, ruborum is uia mirarer, rubi ramos &c. simulque cavere, L et ne
173쪽
ne a turba ir grestantiqm hominum domus
ubi , . omnibus illis tentatis, manet intuennimia velocitu, nihil pulchrius profuit, quam diaς- Φ. nitivum hunc impetum com. petam , uti toties monuit --. laisitioi quidem moi ru' acutorum minus tutum .esse horum usum di it . verum s d eu' ope iam morbo, eva cu atibus adhubit. , dentur , egregie profuisse semper te. statur si Dam/am. ibes. r. c .p.82. inprimis autem horum dissicaciam expertus suit in oriolarum confluentium : ti praeeipuei periculosissimo hvaus moibi stadio,quando tota σή poris superflatea pure,vel & saepe gan lichore , scatex , quo resorpto. sun iaccenditur, quae, nisi aucta haeo 'elosi iacodio , v lii laudano liquido da. t.', compescatur, saepe subitat tum ne eati unde & pctava quaque hora dandum taler Uium tune voluit, ει in promptu se per illud esse jussit, ut statim exhiberi poti
set quoties praeceps in hoe morbi anetispuis stadio illud posceret measo e & se per sissimum esse testatur,' nonnullos ipsi notos, ideo periisse. hoc moebo, quod hoc remedium destituti fuissent Dissere. Dimi. p. 468. Dossalinem sesim & pri denter augenda, & a lenissimis paruorieis inei piendum est , donee erictus Minia
voto respondeat. . o l. ' ii :
i Quae autem dicta suerunt, de librili in pelut moderando siet, .ue nee nimius siti nec torpeat tamen vide εορ. x hic etiam in compescendo . calore fibrili observandas cum caloris varia intensias febrilis imp tus diversum gradum eomitari soleat; ut
tunc die imi it et adeoque eator nimio non eo usque minuendus ut aeger minus
ealeat, quam in sanitate solebat , seg poti parum major calor relinquepdus est , modo tantus pon sit in liqvidorum nimia dissipatio, aut vas am tenerrimorum destructio inde i remetui possint. Rationes huius rei in Coniamentariis paragraphi citati datae fuerunt .
SI a denstare t 6 , curatar iis, uuae Velocitatem minuunt . 69i.
tum aquae potu ; & oxymelle ;-, quae laxant.1 Pensitas sanguinis , uti ad M 8. dictum. Lit, a vasorum in fluida , horumque lavasa. actione pendet : cum ergo, aina v Iocitate motus humorum per vasa, causae
sanguinem coi densantes validius, & intra datum tempus frequentius, ag si , patet , velocitatem illam minuendam esse, littollatur, nimia sanguinis densitas iam praesens , & cweatur futura. Accedit, quod per hanc: velocitatem auctam semper. fiat ja. ra fluidissimae partis, adeoque residuum inspissetur. Conducunt ergo omnia illa , quae praesedenti paragrapho laudata saerunt. Cum autem fluidissima & mobilissima lan. guinis nostri pars tota sere aqua constet, . optimum erit, copiam aquosorum pomum inurendo , reddere sanguini illud , quod perierat . Quia vero sanguinis moleculae adunarae ob iacturam tenui firmae partia , quae sua interpositione hanc concretionem limpedit, nore tam facile iterum dividi posis ant sola aquae misceta, imprimis si iam immeabilis sanguis in vasorum angustiis haserit ; auduntur aquae talia. quae sapon eca solvente i vi haec concreta solvera T leni ; S simul omni'putredini, semper meis tuendae dum nimius ealor adest, emeaeiter resistunt. Oxymel hinc , tanti usus apud Veteres Mediem in morborum acutorum curatione . adeo laudatur; uti & sapae ex sambuci, ribesiorum, mororum&e. suecis eum sacellam pararae aqua dilutae, si potantur, pulcherrime prosunt ; de quibus videantur illa, quae isti cura inflammationis β. 398. dicta suerunt, ubi agebatur de illis rem diis. per quae materiae obstruenti fluiditaseoneuiari poterat. Requiritur enim hin t Iis medela, quae , absque augmento velocitatis, solvere , 5e attenuare possit minus densum sanguinem , simulque putredini re sistere, unde non omnia solventia conveniunt, & sales aleatini fixi aut volatiles. vel sapones ex his parati non adhibentur. quia & stimulo nocent . & in alca linam
tutam vergunt. Illa autem, quae vasa laxant , pariter conducunt o quia laxiora vasa minus agunt tu contentos , humores,& saeuius cedunt liquidis impulsis e Moeminor metus est obstructionis siturae t fle
uia, qtiae iam saeta est, solvitur, dum i
174쪽
xata vasa. trasmittunt sescui . illud, quod Amollientibus dicti L. detesta suerit . . Ua. impactum illorum angustiis haeret unde de Meoctum hordei, vel avenae eum & simul per laxantia minuitur resistentia, melle, mulsa ex seminibus istinosis, d quae ab angustia vel immobilitate eanalium cocta malvae, althaeae, & similium omni oritur, & inter caloris causas 68 re. scopo satisfaciunt ; diluaint enim. ratione censita scit. Aqua calida potata, balneo, aquae . atrenuant, & putredini resistunt ob fomento, vapore applicata, summum la- oxymel additum, & simul molli glutine, Mns est, imprimis si eum urinosis, aut inpiosae aqua diluto, laxant vasa.
693. movendorum in plethora taede superatur Io6. c. in ea-1VA cochymia lente, & per vices evacuando, corri endo; in solutis pinsuibus, prius stagnantibus maxima dissiculta , tum aqu'sa, acida , mellita , vitelli ovorum, saccharina summi usus sunt, una cum evacuantibus assiduo usurpatis. Quando in plethoricis nimia copia boni sanguinis adest, faeile haee tolli potest sangui in missione, nam directe sie evaeuari poterit illud, quod nimia copia peecabae in corpore, & quidem pro lubitu, prout
res ponulat. Verum si abundans cacochymia molem movendorum auxerit, simul εο semel illam tollere, uti in plethora, non possimus; quia larga etiam sangvinis misisione facta, qui supersint in vxsis humores, tamen a naturali sanorum humorum in. dote degeneres manent, dum interim per hanc evacuationem tollime pars sanguitas boni, euius civia iam chytrii cis deficie quamvis peccet nimia movendorum moles . Dum enim in pallida virgine totum cor pus inerti & mucoso humore turget, eulum tantum boni sanguinis iupotest saxam; bine per copiosas vel repetitas venaeiectiones insuperabilis postea tanquor fieri posses . Ubi vem per validam sistim mωtis humoribus, & stagnantibus, quae album
illum corporis tumorem fecerant, in m tum reductis , moles movendorum nimis
inerestit, sie ut inde debilium uasorum T plura metuatur ; tolli quidem debet distis.
dentis liquidi pars, sed lente & per vices
evacuando, moderata venae sectione ; vel purgantibus talibus, quae motum non uis gent , neque multum solvunt humore M.
nos adhue superstites, sed gravantem ni, mi a copia saburram de eorpore subducunt. In hoc enim easu , licet copia maior li. quidorum fuerit in corpore , non tymen tantus calor inde nascetur ; quia rubra laa.
guinis pars deficit, quae eatori prodactudo, & productum diutim servando, viiDsima est; inii in praecedemium demotae tum fuit. somnium dimillimum est, si e e hymiae iuncta fuerit magna simul aerumonia, ut in stomum pessimo, atra bile soluta & mota M. summas enim metus est. na distenta vasa aeribus humoribus , moris per febrim, rumpantur, eumque t in humorum massa his inquirata fuerit , quaarumcunque. evaeuando subduxerit, in tetapo tamen manet eadem malignitas ,
quae aeri stimulo esteulationi, velocitatem augere eontinuo potest . unde aeutissimaeses res excitantur; uti postea in stortati ει melanctoliae historia dira adum erit . R inritur ergoe tune praeel e , ut crinita per sua signa aerimonia eae hymiae praedominantis par opposita hute remedia corrigatur,quantum fieri poterit,de prudenti evaeu
tuine subducatur de corpore abundans copia. Nunquam tamen citius, nunquam semperieulotas, moles movendotum augetur,
quam ubi.in hominibus obsis pet febrim
Mutam solata pinguedo, de per calorem auctum attenuata, sanguini miscetur. Constat enim emissimis o ervatis, per febrim acutam paucorum dierum spatio obesum hominem totum macilentum reddi posse; imo , uti alia oeeasione in Commentariis f. 387. dictum fuit, amaris de ealidis reis mediis exeirata Abre, nimia obefitas sepesilieiter curatur. Verum Ingem illa pinguediris eopia, postqstam frita est, . nas ingreditue ει sanguini miscetur; hine nequidem audacissima venae sectione tantum tolli potest, quantum quotidie de s luto hoe pingui humotibus circulanti binpermiscetae. tanti omnes summae pleia rae effect-quot die tenascimine: augemetur haec mala-, quialin Mesis at sta sua L vasa
175쪽
mentu m molis adeo subitaneum serre nequeunt . Obesa enim animalia minus sanis
guinis habere jam notavit. Aristoteles His.
praeterea , dum tanta copia soluti pinguis gravatur sanguis, inflammationes pessimae metuendae sunt ; quia oleum illud dimi. lius transit per minima vasa, & reliquo. rum humorum transitum impedit, uti vi. damus, dum a pinguibus, externae cuti applicatis , in multis hominibus illico erysipelas nascitur. Si iam simul eonsideretur, oleum illud rapido librili motu & ealbre
maiori in rancidam acrimoniam pessimam tendere , facile patet , quanta merito in tali ea su metuantur mala. Unde & appli. eari hie potest Hippocratis modi tum , dicentis : Natura admodum erassos erinius inisterire, qxam gracues Aphor. 44. Dct. z. t.
p. t. Sp. Indicatio ergo curatoria hie est , ut illud pingue tollatur, quantum fieri pote.
rit , Ocyssime . Observamus autem in tali ea. su, urinam ruberrimam esse, spumescentem& totam saponaceam , sudores saepe ad in dum olidos & sere pingues hine convenit lar sus aquosorum potus, ut urinae & sudori ve .hiculum subministretur ; eum autem per uri. nas tantum illa copia olei exire possit ,
quae salibus sanguinis acrioribus per uri. nam eluendis intime potest misceri, & se in saponem aqua solubilem mutari; hine
optimum est una cum aquosis talia inge. rere, quae oleum aquae miscibile reddunt.
Notum jam est, in saccharo & melle hane vim obtinere ν cum nativi sapones sint, &diu eum oleIs trita effetant, ut aqua dilui possint. Vitelli ovorum idem praestare valent ; uti quotidiano in ossicinis usu eon. stat, dum sperina ceti , terebinthina, &alia nativa balsama, vel & olea pressa eum
vitellis ovorum trita, in potionibus mediueatis diluuntur: verum eum in librili ea lore nimio putredinis suturae metus sit , vitellis ovorum parcius utimur, cum tam facile in pessimam putredinem mutentur ;& si adhibentur, acidorum eo pia additur, ut corrigatur illa in putredinem inclina tio. Verum, ut sacc ba rum ,& mel, vel ex his parata remedia, effectum sortiantur , debent ingenti copia dari ; neque nocebit vel ad libram , Se ultra , aqua diluta e
piosa, additis simul acidis, haec propinare nyctbem eri spatio ; solentque tune simul alvum solvere, quod hic adeo prodest. Sy.
rupus storum violarum, de aceto state ci. tri, robia inbues, ribesiorum, Oxymel smplex, & s milia tanti hine usus tu ut, ubi
solutum pingue per febrim acutam ple tho. ram illam oleolam efficit. Cum autem nimia haee plenitudo debeat imminui, simul
requiruntur evacuantia; sve per venae sectionem , pro re nata repetendam, dum vasa sanguinea non sine ru tutae metu adeo
distenduntur ; sive per alvi fluxum , quo ingens eopia gravantis illius saburrae evacuari poterit, absque tanta boni sanguinis jactura, ae per repetitas & validas venae sectiones fit. Laudantur tune imprimis talia, quae leni stimulo versus haec loca alliis
ciunt humores, neque interim motus cirisculatorii velocitatem augent , vel corpus multum turbant; uti sunt cremor &erystalli tartari, sal polychressus , nitrum , tama indi , manna , theum &e. quae sis mul eum mellitis illis aut tacebarinis oleum aquae miscibile reddentibus, propinentur , incredibilem saepe copiam olidissimae materiae per alvum expellunt, insignicum levamine: tque in horum:usu peringendum eo usque, donec minutus ealor,& vasorum , nimis antea distentorum, sensi. sibilis depletio docuerint, molem movendorum satis minutam esse. Serum lactis ebutyrati , eum omni sere pingui ea reat, mapna
copia potatum pulcherrime prodest; Sc noe solo in talibus morbis iacile vita sustentari poterit, licet nihil alterius cibi exhiberetur.
f. 6ρ . B structio calorem parte' 68a. ex curatione obstrumonis i 23. ad 144. & ablatis vasis in vulnere supervenientium malorum lan tione, intelligitur.
Cum omnis obstructio supponat Impediatum transitum liquidi transmittendi pere
gebitur resistentia liquido ex corde per v sa pellendo, adeoque hoe respectu obstructio inter causas caloris febrilis numerari
176쪽
potest . verum de euratione obstructionis, quatenus a vitio vaserum transmittentium vel liquidi transmittendi, vel utrorumque
pendet, pluribus dictum ibit is Caphati de obstrusiario, paragraphis hie citatis p un. de desuini poterunt illa, quae hue spectant. Ubi vero per vulnera, & imprimis post
exstirpationes majorum artuum, ingens nu.
merus eanalium periit , non est In artis potestate lapplere hune desectum : nihil. qua tune aliud superest , quam minuere copiam liquidi trasmittendi , ut sie ml-nuatur resistentia . & nimia reliquorum vasorum plenitudo tollatur de qua re
videantur illa, quae ad 3. 474. dicta tu
S. 693. R B angustia vasorum si pendet 683. , requiritur horum dilatatio per laxantia 3 . .
Vasorum capacitas, uti dictum fuit ire Commentariis g. 68ῖ. a binis eausis pendet, quae sibi mutuo oppositae sunt; impetu ne mispe liquidi impulsi, per quem canalium latera ab axi recedunt; & resistentia laterum , per quam resistunt liquido impulso. Poterunt ergo dilatari vasa nimis angusti si liquidi impulsi impetus augeatur, vel si
minuatur laterum resistentia, uti etiam si utrumque simul fiat. Uerum si augere tutimpetus liquidi impulsi , incresceret calor; uti in praecedentibus demonstratum fuit :adeoque nihil supe est in hoc easu, nisi ut
minuatur laterum resistentia ; tunc enim manente quamvis eodem impetu liquidi impulsi , iacilius cedent latera vasorum ; &dilatabuntur illorum ea va. omnium optume hoe obtinebitur laxantibus & emollientibus; & imprimis balneo vaporis, quo no vimus solidissimas & durissimis anini alium partes brevi emolliri posse, ut fere di situ.
ant. Simul etiam eadem hae methodo nimia siceitas, quae vasorum angustiam eomi.
tari solet vide g. 68s. emendatur, dum
laxatis venarum inhalantium osculis aquosus calidus vapor se sicile insinuat.
6y6. . Uibus iisdem . tollitur ealor ex nimia vasorum rigiditate o
Videantur illa , quae de euratione ni. Commentariis f. s . dicta suerunt. miae rigiditatis vasorum & viscerum in L οπ. Voties autem excessus ealoris ex eombinatis oritur causis, toties reme dia, hucusque descripta 69o. ad 69 . , eombinata inter se valebunt. .
Consideravimus hactenus euram caloris febrilis, quatenus a singularibus musis productus fuerit; verum possunt plures fimul ex illis eausis eoncurrere, uti antea 3. 686. 687. vidimus: adeoque in tali easu requi. runtur remedia, quae detectis caloris causis debellandis propria eognoscuntur. Neque inde admodum intrieata nascetur indieatio euratoria, lieet plures ealoris se lis eau. sae eombinatae fuerint; atqus sicile haee mnia ex hactenus dictis intelliguntur. Una enim saepe & eadem medela plutibus simuleatoris eausis debellandis laservire poterit. Sic v. g. sanguinis missio proderit in aucta velocitate sanguinis, simulque nimiam densitatem minuit, & molem movendorum ;atque in obstructionis euratione saepe summum usum habet &e. Densitas nimia, a gustia & rigiditas vasorum laxantia requi runt &e. Adeoque saeile poterit ex dictit inventri, quaenam agenda sint in cura talo.
ris febrilis, qui a combinaris causis pendet.
S. ερ8. doctrina ea loris 6 3. ad 6ρ8. intelligi potest, cur se- bris ealidissima sit acuta , celeris, putrida ; δc in calore summo pestifera i Cur lecti, aeris elaus, victus, medieamentorum calor adeo his noceant Z Cur aestus eirea eor, & hypoch nidria, tam malus t Calor putrefacit qputredo facta ex se non calefacit. Ex illis autem , quae de calore sebrili dicta sunt, plurima in motis intelligua.
177쪽
c ELER Is &c. Febris, quae velociter, & cum periculo, decursum suum absolvit, aeuta
dicitur vide f. s64. . Verum in omni
febre, ubi ingens calor adest, magnum disces. men habetur, quia per calorem auctum liquidissimis difflantur, & sanguis eiusque serum
in concretionem, vix resolubilem , postea tendit; simulque summus metus est, ne per validum attritum fluidorum ad vasa , qui auctum calorem comitatur semper, tenerrimi canales destruantur, unde subita mors solet sequit adeoque & periculo & celerita. te ea lidissima febris eum praedita necessario sit, merito semper acuta dicitur. Cum autem demonstratum fuerit in Commentariis f. 68m ealorem auctum sales & olea
expedire , attenuare , acriora reddere , ex halare, movere ; patet evidens ratio, quare ealidissima libris simul putrida sit modo enim dictae salium & oleorum sanguinis
mutationes tantum obtinent, quando humores nostri iam in putredinem vergere incipiunt. Unde etiam in ealidissimis febri.bus animae foetor, bilis corruptae, &.saepe in liqua men olidissimum conversae, per alvum fluxus urinae aeris stranguriolae scetidae excretio , sudor olidus &e. observantur. Ubi autem summus calor adest, adeo.
que omnia illa pessiima mala subito sequuntur, brevi actum erit de vita aegri : tun que pestifera dicitur, quia primo morbi insultu homines tollit. Unde patet quantaeum cura illico adhiberi debeant effieaeissi. ma remedia , dum ingens ealor adest; quia saepe post paucas horas frustra adhibebuntur etiam optima, dum iam destructa sunt vasa ; vel humores se coagulati per calorem , ut transire nequeant per arteriarum extremos fines. CuR LECTI, AERIs CLAu I &e. Corpus
nostrum calidius est aere eommuni ambiente, in quo vivimus; adeoque calor nostri corporis minuitur , dum aer illud libere alluit. Si iam aeger nimio calore aestuans lecto coerceatur, & stragulis sic tegatur,m aer arceatur undique , totum corpus in calida , de aegri corpore exhalante , atmosphaera haeret, & calor augetur, quia deficit aeris alluentis refrigerium . Praeterea ine lieissimis morbis illud, quod exhalat def. 698.
corpore aegrorum, saepe adeo insessum est, ut adstantes male.afficiat: quid ergo fiet aegris , qui dies noctesque putridis his ex. halationibus immersi quasi manent, dum lecto eoereentur, strat lis tedii; & saepe
adhue magna eura adhibetur , ne novus
aer facile ingredi possit locum , in quo aegri
decumbunt Demonstravit autem summus
philosophus Hales VegGabis stati s p. 23 a.
Oseq. aerem consumi, & elasticitatem eius minui, dum ab animalibus inspiratur ; adeoque patet, quam male consulatur aegris, calore febrili aestuantibus, dum debita aeris reis novatio, & gratum illud restigerium, impediuntur . Perversa haec methodus imprimis invaluit, quia Medici quondam fuerunt in hac opinione, per sudores tutissime librilem
materiam de corpore eliminari posse ; atque ideo tepore lecti corporis omnem supersiis ciem fovendam semper voluerunt. Verum, uti optime demonstravit Daeentamur, in fine morbi eocta & subacta morbi materiesse quandoque expellitur; in morborum vero initiis, importuna arte sie expressis Q.
doribus, liquidissima pars sanguinis dima.
tur, & morbi semper in pejus ruunt. Unis de huic torrenti se generose opposuit m a.
gnus illet vir, solus tune sere, & testatue In Dissonalisne Epipolari aliis pluribus uris 3 , se venae sectione, aliisque aristis auxiliis, nimium librilem impetum compescere non potuisse , si lecto incareer rentur aegri, & stragulis obruerentur . Hinc iussit, ut singulis diebus per aliquot horas in sedili sederent erecto corpora; vel ,.si hoe vetaret nimia debilitas , sal rem leviter tantum tecto corpore supra lectum decumberent . Sapiens vetustas patiter pernici tam hane medendi methodum damnavit .
Sila in eum febris ardentis dicit Cedas L.
tis strangulandus , sed admiatim levastis tantum velavdux es . simul autem iacile apparet,.quam damnosum sit, victu ple niore ex carnibus imprimis, vel .& medi- ea mentis stimulantibus , cardiacarum titulo toties laudatis, augere calorem, qui iam nimius adest. Veteres Medici in omnibus morbis acutis tenuissimum tantum victum α
178쪽
& testimantem, & medicamenta similia dederunt. Vinantur Illa, qua doliae redicta sistiam , ubi de augendo vel eom. pestendo te li impetuita Commentariis
DRIA TAM MALus' Demonstravit aeutissimo ratiocinio Celeberri a Martiumr Merica Tom. 3. Pag. Iso. , ex mensurara, proportione diametrorum arteriarum ad truncos, unde oriuntur, &directis exper, mentis confimavit De Finuibus --alibur in Mimaliam ea re p. I 68. , calorem in umriis panibus animatis sani, ab aere meos nou frigenιι s, Musis modo emtaris, esses re aequatim. Imo ne in ipsb eorde viventis
animalis, ubi caloris nativi sontem statue. t vetullas, maior , quam alibi, ea lor de. prebendituri Herm. Eo rha e InstitM. M dic. f. ad p. γ. Sid ergo factum est eorpus humanum sanum, ut ubique simili sita calore foveatur , atque ideo merito pro optimo signo in morbis habuit Hippoe ter Io I men L T s. R. pagina 6aa. Et in Coac. ΝωN. 492. Hirim pagina 886.
si totum i . corpus aequabiliter 'talidum.&molle esset; tunc enim novimus , liquo res meabiles pera vasa pervia libera move.ri. In illis vero locis . ubi mxior resistin. tia liquidis per vasa propulss nascitur, sive vitio fluidi trao sinittendi, sive vasorum transmittentium , vel amborum hoe fiat, augebitur attritus, adeoque Ec calor, ullin praecedentibus demonstratum suit. Sum. argo ratione statuit Hippocraso A. phor. 2st. Sect. 4.. m. V. pag. Is I. , calorem auctum in quodam loco corporis designare., morbi sedem ita fixam esse, du
tua defectum in parte affecta notat g calor aurem conua auctas resistentias in quibus. dam vasis. Be plerumque smul manrem velocitatem per vicina vasa libera , des. Enat; adeoque in utroque rasa a sanitatis
i ibus eorporis illa pars reeedit. Ubi erago esus ei rea me & hypoehondria perei pitur , novimus, ab attritu vasorum ad ilis quida aucto eripectanda asse omnia illa
mala io viseeribus hie locatis, quae s. 68ρ.
inter oloris essectias enumerata suerunt . Verum pulmo hie loeatur, per quem sanguis libere transire debet, ut maneat vuta& dum in Me viseere vel instilliati olorem humores in)ultimis vasorum angustiis immeabiles haerere incipiunt, vel per auctum fluidi transmittendi impetum
tenera adeo vasa rumpuntur, summum periculum imminet, uti nemo dubitat. In hypoehondriis autem hepri & lien, filabilia adeo viscera, locantar, in quibus summus rupturae metus est , dum calor manteitea haee loca auellam attritum indicat unde iterum pessima mala expectanda lant. Hi ne patet ratio, quare Veteres Medici, qui in morbis sollieite semper eonsiderare solebant hypochondria, & ex illorum tuis more , dolore, calore , pulsa &e. tam mulista praesagia dedueebant, semper aliquid ma. li suspieabantur, dum major ei rea haee io, ea aestus, quum in reliquo corpore percipiebatur . Qui is DDM-dris, restitisura
febre, ardores relinquunt ν, tum alias, tum
in sudoribus, malum Hippinat L. I. Pre rhetici Tom. S. pag. 7os In febribus circa
tam In Prognost' T. 8. p. 6a2. Et in Coae. N. ibidem p. 88o. . Tune enim novimus summas resistenxias haerere clica vitalia vl-scera, neque sanguinem amplius debita empla & in petu ad extremas corporis partes
propelli. Ex his etiam intelligitur, quare ex ingenti capitis ealore phrenitidem in stantem praevideant Medici ; uti post ex j.
individuam in ea lore staruerimi Veteres M
diei ; & post illos plurimi ex recentiollisbus, uti in febrium historia generali diruim suit. Inter illas vero causas, fi quubus ealor producebatur in febricitantibus , vel augebatur, qui iam aderat, numer ν runt & putre saetionem Ga . De Fobruo L. I. c. n. 8. pag. Iop. . Speciosa videbatur haec opinio, quia, dum putrescunt vegetabilia, magnus calor nascitur: imo& quandoque viva flamma erumpit, uti
179쪽
I7 a toties sunestis ea si bus constitit , dum M.
num non satis siccum in acervos collectum, hinc putrescens , incenditur. Crediderunt hinc multi, pessimarum febrium intolerabilem actum putrefactioni ut eausae, adscribendum esse . Verum patebit, credo, examinanti, putredinem in nostro corpore potius ea loris essectum esse , non vero causam ἔ imo putre. dinem natam non calefacere sua vi proprie dicta, sed tantum quatenus per hane augetur motus humotum per vasa celeritas, adeoqueti attritus ; a quo calorem in noltro εot regenerati in praecedentibus probatum fuit.Ca. lorem putrefacere antea in Commentariis A. 84. s. dictum fuit, uti etiam 3. ioo. ubi de effectis aucti motus sanguinis per vasa ageta. tur, quem semper calor major comitatur; imo absque notabili calore nunquam putre.
aeerrimo hyemali frigore incorrupta manent plurima diu , quae aestivis ea loribus putresce. rent brevi. Vero ubi putredo facta est , ceti sat ille calor, qui aderat, dum putredo fiebat.
Dum vegetabilia humida in acervum eon. sessa putrescunt, ingens calor nascitur , ubi vero in putridum liqua men conversa sunt tunc ad temperiem aeris ambientis redeunt eadeoque patet, calorem quidem adesse &ate quiri, dum putredo fit putredinem vero iactam non calefacere ex se . Male ergo putredo in nostro eorpore haberetur pro ea.
loris aucti eausa proxima, cum potius illius esse ius sit; & ingens aestus in febribus saepe
obiervetur, antequam putredinis natae ulla signa appareant. Praeterea, si putredo calorem saceret, eadaver post mortem caleret
tanto plus , quanto magis in putredinem tendit I uti optime te montιur vide locum allegatum in Conimentariis g. 683. scholarum opinionem tedarguens notavit. Dum
valida phlegmone partem corporis obsidet, magnus calor in illa parte percipitur ; ubi veto in gangraenam, vel & sphace lum, phleg-mone talis abit , corruptio pessima sequitur; verum abest calor, licet in olidum tabum diffluant partes sic corruptae. Ubi vero tabus ille gangraenosus eontiguis vasis vitalibus receptus stimulo suo motus humorum velocitatem auget, set major ealor in toto
corpore, quamvis idem frigus in pinibus
jam emortuis m neat e adeoque illud eat tis in corpore humano augmentum tune miis
ni me agnoscit putredinem pro causa proxima it sed tantum pro causa remota ἔ perquam accelerato humorum per vasa motu ugetur attritus, a quo calor pendet tanquam a causa sua proxi,a. Si enim putredo secta ex se calorem iaceret, in memiabro sphace lato longe major , quam in reluquo corpore, deberet adesse.
'. 6 q. Uin ex eadem perspicitur origo, natura, efficacia secitatis; &eu ratio inde dirigitur, quae potu, fotu , balneo, clysmate, gargarism te, ex aquosis, subacidis, mellitis, laxantibus fit,
Siccitas teter effectos ea loris librilis numeratur , uti constitit ex illis, quae ad 68y. dicta suerunt ; atque ibidem demonstratum fuit tam in fluidis , quam in solidis cor. poris partibus , siceitatem nasci dum nimius salor adest. Adeoque ex illis, quae
hactenus tradita suerunt de eatore sebrili, poterit etiam intelligi siccitatis origo, eiusdemque natura & emeacia . Siceitas autem in fluidis nostris adesse dieitur, quando diluentis vehi euli aquosi debita copia deficit ; unde reliquae fluidorum partes coninerescunt & adunantur in maiores molecu. la , quae per ultimas vasorum angustias transire nequeunt ; in solidis vero partibus
corporis adesse dieitur idem vinum , quando illae desectu liquidi alluentis exarescunt rigidae fiunt , & contrahuntur. Adeoque siccitas de in solidis &iinifluidis partibus iam per desectum liquidi, quod itaturalitet
adesse debebat, supponit. Siccitatem a temta desse novit Medicus, si partes illae corporis nostri, quae naturaliter semper humidae sunt, aridae appareant ; quod ergo imprimis In externa corporis superficie di. stingui poterit: di inde nos sine ratione concluditur ι in internis pariter corporis partibus simile vitium Obtinere . Cutis a fra , tenuissimo halitu, ex arteriis ex bais
tantibus ex preta , semper fovetur . & laxatur ; simulae illud deficit, exarescit cuiatis, & squalida apparet ac durior; ut in
180쪽
febre ardent e funesto omine toties observa. tur . Nares internae, lingua, gingivae, palatum , fauces, & totum os internum insanis hominibus in omni puncto madent ;oculi tenuissima lympha irrorantur, & dum illa deficit, pulverulenti & squalidi apparent. Si ergo in illis partibus, quas temper in morbis curandis sollieite lustrare solent prudentes Mediet , humiditas natura. lis defietat , novimus secitatem adesse 9 adeoque metuenda este omnia illa mala, quae ab humorum per minima vasa impedito transitu pendent . Alia autem Occasione
3. 6o8. .g. etiam dictum suu , quibus signis cognosti posset liquidi per nimium motum febrilem dissipatio , id est siccitas ἔ atque
ibi illa figna enumerata fuerunt. Cum autem siccitas supponat uvidi, humores nostros diluentis, penuriam 9 ademque & humorum immeabilitatem & imminentem concretionem , & minimorum vasorum exarescentiam , dum solito humore non alluuntur; patet iacile , quaenam remedia curatio siccitatis requirat . Omnienim modo tunc conamur reddere humo.ribus illud , quod perierat , diluens nempe
vehiculum, quod aquosum pro maxima par. te esse novimus: unde aqua potu, semen
tis, balneis, clysmatibus, gargarismatibus iugeritur corpori , vel applicatur partibus illis, hi quibus Meltas deprehenditur; alisque eadem opera laxantur vascula , quae per feeitatem contracta liquidis transmidistendis omnem denegabant viam. Adduntue
aquos s fatinosa mollia, ut rigidae fecit te partes emolliantur eitius, & aqua, lenitali glutinoso unita , quasi magis haereat
partibus, neque tam eito dilabatur de codipore . Cum autem siccitatem comitetur semper sanguinis maior tenacitas, adduntur melis
lita , fructum horaeorum succi , syrupi &sapae ex his consectae; ut per haec adunatae iam fluidorum molaeulae solvantur felicius , sicque liber suidorum meabilium per vasa pervia motus restituatur: hoc enim iacto, aberit siceitas, & pristina redibit corporis partibus omnibus humiditas . Cum autem siccitas calorem maiorem soleat sequi, atque calor ad putredinem disponat , simul his adduntur aeida; & imprimis illa, quae
sanguinem solvunt & attenuant ; uti sunt acidi vegetabilium succi, vel & firmenta. ti , vinum acidulum , acetum &e. Hac methoda optime tolli poterit siceitas , & si mur emendabuntur illa vitia, quae siccitatem comitari solent, vel sequi .
M. T Elirium est idearum ortus non respondens externis causis , sed inte nae cerebri dispositioni, una cum iudicio ex his sequente, & animi affectu, motuque corporis inde sequente : atque his quidem per gradus auctis , solitariis, vel combinatis, varia deliriorum genera nunt.
Delirium , & delirare sic dictum voluerunt Erymologi, quasi a recto reeedere ; illa enim vocabatur sossa recta, quae in agris ducebatur, ut terrae uliginem reciperet; unde delirus dicebatur homo, quod a recto ordine& lira quas aberraret. Alii maluerunt voca. buli huius originem ducere ατο quod ληροι a nugae ineptiae, derivatur.
Quando delirium ferox & perpetuum , a cerebro primario affecto eum febre aeuta adest, tunc vocatur Phrenitis vide 3.77 I. .' hic autem loci tantum agitur de delirio , tanquam symptomate febrili, quod nec perpetuum semper est i & saepe absque cerebri primaria affectione adesse observatur . Sic v. grat. multis hominibus contingit , ut in vigore validi paroxysmi libris in. termittentis delirent, finito vero paroxys. mo , illud delirium abest iterum . Tale malum distinxerunt a Phrenitide Medici ,& summo quidem jure ; tuncque simpliciter vocaverunt delirium . Ueteres Graeci
Ut autem rite intelligatur , quid proprie