장음표시 사용
231쪽
mere Fortet &e. Similia & Celsus Lib. I. cap. ῖ. pag. 32. habet . Memini me aliquoties diuturnas di arrhinas, adstringe tibus aliisque remediis in cassum tentatis, curasse, dum singulis diebus per triduum mane vomitorium darem , licet nulla signa docerent aliquid circa primas vias haerere , quod stimulo suo alvi fluxum face. ret . Imo accidit , quamvis raro , quod ne quidem se cederet pertinax morbus ;sed adhue dare debuerim alternis diebus emeticum pes tres vel quantuor vices, siliet laeeessu : dato tamen vesperi post emetiei operationem finitam optato. Ob hos effectus videtur Ipecacuanhaeradicula tantam samam habuisse, tanquam ad omnes diat rhoeas & dysesterias specificum remedium . Quodcunque tamen aliud emetieum similia praestat s quamvis tam ea I pecacuanha merito summo in usu sit , quia non tam valide corpus turbat , quam
antimonialia vomitoria ; & tuto etiam in. santibus dari potest. Purgantia autem pariter eum fluctu ad. hiberi sinunt ad expellendum stimulum , si
nempe materies irritans potius in intesti. nis, quam circa ventriculum haereat ; neque adsit in febribus nausea vel vomendi conatus. Solent autem tune imprimis eligi talia, quae una eum vi purgante manifestam adstrictione ni possident, & sanis hominibus data post absolutam purgationem alvum strictam efficiunt . Hine Rha balba.
rum, Rha ponticum &c. tantas laudes meruerunt in diarrhoeae curatione . Clysmata
autem & hie locum habent, quatenus eluunt ex elassis intestinis irritantem materiam , quae etiam in his locis haerere potest, vel etiam quatenus purgantia remedia per clys-nia injecta suum effectum edere possunt . Notum est enim quotidianis observatis , purgantia, quadrupla dosi sumta, ano in. jecta , & dia retenta, simili modo agere, ae si simplex dosis ore assumta seret . Usum imprimis habent haee in iunioribus , vel & aliis , qui nauseola saepe haec purgantia fastidiunt, vel assumpta illico evomunt . Ubi vero ad hunC usum clysmata adhibentur, requiritur, ut in adultis trium
quatuorve unciarum quantitatem non exiscedant ; sicque & proportionaliter in iv.
nioribus, ne nempe mole sua irritent tu. testina , seque subito iterum per alvum
exeant . Prae stat etiam prius clysmate, ex aqua cum melle parato , intestina erassa.
eluere , ut clysma purgans , postea injiciendum, facilius retineri , & venis bibulis in. testinorum resorberi possit.
Omnia autem haec tantum locum habent , quando spes est , materiam irritanistem sic expelli posse ; simulque firma &sana viscera sunt, ut horum actionem seris re possint. Si enim v. g. tabe fictum hepae in morbis chronicis, vel vomicis purulentis exesu in suerit ; concussus abdominis, inter vomendum factus , rumpere posset stiabile hoe viscus, unde pessima hyperca-tharsis, animi deliquia & mors metuenda forent. Hine etiam sanestus toties huius methodi eventus fuit, dum inflammata in
testina, di arrhoeae enim & dysenteriae quandoque & talis causa observata fuit purgantibus vel vomitoriis irritarentur. Observa. vit enim Ddenbamur sect. 3. cap. ἶ. I v. ao . γ in febre quadam continua, quae Uariolas epide mice grassantes comitabatur , & inflammatorii generis erat , di arrhinam
adfuisse : quin imo & eodem tempore dia rhoe 1 , absque manifesto libris indicio , epide mice grassabatur Ibidem. pag. ao9. . Invenit autem aeutissimus in distinguendo morborum genio ille vir , quod ilia diar-rbo ortum sutim deberet radiis infammato. νiis io iurestina versis, atque eadem ad hanc expulsionem sulcitauribks ; eum inserim sau-guinis massa, ope hujus diverti si a malis , quos aliter radii isti attulissent, esset ibias tua. regra maneret atque illaesa, nullo fibris υimbili rino exterius se prodente. Venae secti ne, medicamentis , diaeta & regimine refrigerantibus, prompte curabatur haec diaris thorae speetes. Ubi vero Rhabarbaro aliis. ve eat harticis lenioribus , vel & adstringentibus , cura tentabatur , levis ex sua natura morbus saepissime evasit exitialis Patet ergo iterum , quanta cautela Opus si, ut diarrhoeae causa cognoscatur, ante. quam de ejusdem cura cogitetur. Notandum praeterea , non semper suffice re unicam emetici vel purgantis exhibitio nem , ut irritans materia expellatur , verum quandoque requiri , ut pluribus vici. bus
232쪽
bus itidem exhibeantur. Sie in dysenteria curanda alternis diebus purgans dedit is denhamus ad tertiam vicem usque Dden.
a debili laxitate intestinorum diarrhina ortum duxit, vel, expulso stimulo irritaniste , nimia intestinorum laxitas superest . Quomodo autem , & per quae remedia laxae nimis eorporis partes roborari possint, in Commentariis f. et S. dictum sui I .' atque imprimis hie conveniunt illa , quae ad quartum ejusdem paragraphi numerum laudata suerunt. Victus seeior, potus palacior, & meracior si mul, huc iaciunt : un.
de in tali diarrhoea Hippocrates De salis.
ωι Elias ratione Tom. 6. pag. a; 4. pro cibo dedit panem tostissimum ; potum vero paucum , & meracissimum , commendavit . Medicamenta autem roborantia tunc
optime dantur surina solida, ut diutius in ptimis viis haereant, & sensim per inreM-na delata omnibus locis applicari possint. Solet & ad hunc usu in laudari, si can, dens serrum aqua exstinguatur saepius ; dein haec potui exhibeatur, vel sola, vel cum tactis aequali copia: alii ignitam ferri la. minam lacti immergebant in similem usum ;verum se pars caleota & eremoracea la. Ois aduritur, & ingratum saporem empy-
reumaticum acquirit. Quam magnam vim
habeat serrum ad roborandas laxas & de. biles nimis fibras, ad 28. dictum suit. Quantum autem saepe usum habeant in pertii iaci illinis etiam di arrhoeis ' curandis talia remedia, patet ex observationibus Medicis. Homini, qui diuturno alvi fluxu laboraverat, & omnem suam substantiam frustra in medicorum ope consumpserat , consilium dedit Forsus tab ar.
cup. I. Tom. I. cap. 47. , ut nies pila im. matura maxima copia devoraret: quibus
comestis, alvi profluvium paucis diebus cessavit. Similem effectum hujus remedii observatum suisse in mercatore ibidem me. morat, qui Ioanni Birinchio, Lovaniensi
Medico, trecentos aureos numerauit, solo me spilorum ulu sanarus a dia hina , qua pluribus mensibus labora vetat. Similia
etiam per cly Ima injici possunt Da n.
lam. Sest. I. cap. q. pag. 87. '. bc quan Tom. III.
doque aditrii agentibus admiscentur grata
aromata , ut leni stimulo excitentur fixe ei da intellina . Fomenta ex vino , cum roborantibus & aromatibus cocto , vel ia.
suis, abdomini applicantur , uti & em.
plastra aromatica . Verum antequam haec adbibeantur , certi debemus esse, materiam irritantem exapullam esse , de solam ventriculi & in testunorum flaceidam debilitatem peccare. Si enim adstringentibus alvi fluor sistatur , antequam noxii humores expulsi fuerint , gravissima saepe mala sequuntur. Monuit enim Hippocrater De victu in morbis iacHir . I I. pag. I 62. quod D emeria sedata abscessum aut rumorem quemdam faciet, nisi
-inas erasias albas, O υalde perspicuar, aut in tertianas , aut tu varicem , aut in t piculum , aut in crura , aut in coxam dolor
decubuerit. Patet autem satis , hie non agide radicali dysenteriae sanatione. per expulsionem materiae morbis eae, sed de dolosa paeatione huius mali, dum interim materialis causa morbi per alias vias expellitur, vel per metastasin ad alia loca cot-poris delata varios morbos iacit. Sic &Holleritis Commenta in Coac. Hippocr. p.
876. observavit, intempestive suppleta dysenteria quosdam in epuepsam incidisse, alios in pleurit idem , imo euidam densa scabies , leprae similis, inde orta sitit. Not vit & S euhamur Sin. 4. c. p. aaa. ,
a materiae peccantis evacuatione medicamentis a d stringentibus impedita, non expulso pri
us per cathartica morbi lamite , aphthas nasci, quae mortem imininentem ut plurimum de nunciant . Novimus autem materiem irritantem ex pullam esse, si morbus jam diu. rius duraverit, emetica vel eat hartica re. media exhibita suerint, dolor & tormina remiserint, & alvo excreta in melius mu- , tata sint . In alυi enim fluxionibus deissionum mutationes insent, nisi in pravas muten-ror Hιρ erat. Aphorism. I . Sect. a. t. s. P. sa. . Quamdiu ergo admodum foetida, nigra, livida. aerugi nota, purulenta, ichoros bi. liosa flava&e. per alvum fluunt, adstrigentia nocent ἱ ubi vero rri agis a i naturales foecum alvinarum dotes accedere incipiunt, & imprimis si ingesta, vix mutata, per alvum
233쪽
dilabuntur, tune roborantibus 5 adstringentibus locus erit.
PAcATIONE IMPETUS PER NARCOTICA . Quantum haec usum habeant in moderan.
do impetu sebrili, passi in in suis operibus docuit Dis hamus; atque de hae re in Com. mentar. f. 6 Io. dictum suit. Praeterea consat quotidianis observatis , narcoticorum usu alvum adstringi saepe admodum pertinaciter . Solemne hinc suit is hamo ses. 4. c. g. p. 226. oec. post purgantium ab. solutam operationem, in dysenteriis & diar. rhoeis curandis , laudanum suum liquidum dare ; eunque alternis diebus purgantia pro. pinabat , diebus intermediis mane & sero ta mea dabat narcotica ; ut scilicet ouetooras.
rum feraciam debeluret, atque induesar imperraret, dum cum hum&re Peccaaιe exterminanis
G ipsi reseset. Quin imo, si morbus peristinacior tertiae purgationi non cederet, singulis diebus mane & vesperi dabat pare. goticum, donec omnino convalescerent ;imo & quandoque octava quaque hora illud propinare non dubitavit, & quidem largioridosi, si non obediret morbus . Quamvis autem iet morbo contumaciori ad aliquot septi. manas continuas quotidie haec dedisset, nun. quam tamen vel minimum quidem mcom. modi a tam frequenti medicamenti narcotiei
repetitione observavit. Dum in Indiis o. ientalibus medicinam faciebat Bonitas inst.
rendam dysenterim frequentissimum ibi morbum ), quae a levissimis etiam laxati.
vis irrit tur eum incredibili aegrorum erv. elatu .& certa saepe pernicie, curare nunquam potuit tutius, nee citius, quam si ex. tractum eroci miseris aegris daret. Verum illud extractum eroci ibid. e. q. p. ao. magnam opii selectissimi copiam continebat. Tanti autem feeit hoc remedium, ut credi. derit otissimum esse huius morbi, saepe
etiam venenari,antidoron; unde ad illud, tamquam ad sacram anchoram, semper consu-giebar, tam in dysenteria, quam in fluxu alvi, quem hepati cum vocat; in quo absisque adeo saevis torminibus purus sanguis per alvum exibat . Monuit etiam Ddeubamus Sect. 4. cap. I. in fine, , quod licet his annis, quibus dysenteriae adeo e. pidemice grassabantur, evacuationes prius
necessariae essent, antequam laudanum daretur; tamen, in constitutione quavis huiemorbo minus faventi, istae tuto omitti Diasnt, ae curatio compendiosiori via, ibi onempe usu laudant, absolvi. Opium autem, vel magnae compositiones ossi ei nates, quas optum ingreditur , lacte ditatuta & forma clysmatis iniecta , qua iavis sere alvi dejectiones sistunt ib. p. 229. ἔdum se topica quasi narcosis intestinis induci. tur , & acerrima tormina saepe illico tota Iuntur . Dum uncia theriacae , tribus vel quatuor unciis lactis dulcis diluta, an inite itur, lanesta illa phthisicorum dia rhoea , nullis sere auscultans remediis , adishue saepe per aliquot horas compescitur , & repetito horum usu satalis funesti hujus
morbi exitus retardatur DETERMINATIONE ALIORsUM PER SU
DOREs . Dixerat Hippocrines, uti alia occasi ne ad g. 386. d. dictum fuit, cutis raritas, υeuiris densitas . In illis enim hom nibus,
qui optime perspirant, quales robusti Zeiani esse lolent, plerumque ii rictior alvus est; dum per superficiem corporis difflatur magna pars humorum , qui, deficiente per t.
ratione , versus interiora corporis tendunt,& per alvum vel urinas tune exire solent. Ubi ergo in febribus humorum copia ερ impetus versus intestina ruit, vel uti s enhamur ib. 2oy. sua phrasi dixit, radii inflam-torii in intellina vertuntur, illaque ad ex.
pulsionem se licitant; utilis esse solet saepe
determinatio versus alia corporis loea, &imprimis versus cutim . Idem etiam obtinet, dum post diuturnam di arrhinam laxatis inia testinis major humorum copia huc versus derivatur, quam naturaliter fieri solet ;tune enim aliorsum determinatione facta minus urgentnr debuitata intestinorum v sa, sicque datur occasio, ut eadem plus conistrahi & firmari possint. Alia occasione dictum fuit uide Commentaria g. 6so. quod
peste correptis dum vel solo stragulorurn ponis de re sudor exprimeretur, illi eo alvi fluxus & vomitiones sedarentur ἔ materiae morbi fieae radiis, qui prius introrsum reflexi in ventriculum & intestina decumbe. bant, nunc versus ambitum corporis sese exporrigentibus, ut Syrinhiamur Ses. a. p. a. PV. Is 3. monuit. Praeterea oblata
234쪽
vavit etiam, quod dysenteriae epide micae pri. mo, quo ingrediebantur, anno, indolis magis subtilis ae spiti tuosae essent, neque ita
prompte eat harticis parerent remediis. Tune autem , venae sectione praemiisa in aetate florentibus, lactis serum solum magna e
pic potandum dabat, atque illud alvo per elysma injici eurabat saepius : tie diluebat aerem stimulum irritantem , & observabar, tormina & deiectiones sanguineas , rej ecto
iam quarto enemate, evanescere dein te.ctulo committebat aegros, ubi brevi sponte sua in madorem solvebantur i quem ad viginti quatuor horas eontinuari, minime tamen provocari, iubebat. Blando hoc sudo. re eliminabatur illud , quod prius versus intestina ruens morbum saetebat. Si enim citius de lecto surgerent aegri, observavit, illos reeidivam passos fuisse; tumque eadem eu. rationis vestigia denuo repetenda erant im. Section. 4. ciap. I. pag. III. Σῖ2. . Agitur autem hie de talibus sudoribus , qui viribus integris & natura morbo praevalet . te, excitantur, & per quos irritans male ria de corpore exit, vel impetus humorum ab intestinis avertitur. Ubi enim resolutis morbo viribus sudores prorumpunt, lethale potius signum est. Ex aluo diu affus. κοιλι υ- μακροῦ vomentibus, biliosii, cibum fissidian.
8so. . Ex alvis liquidis perfrictio cum δε- dore, mala ibid. n. 647. URINAsvE . Alvi exeretione valida & diu turna alias exemtionis minui constat. Sie itilienteria monuit Hippocrater, uti ad s. 719.
notatum fuit, potum ad vesicam non pervenire, adeoque non exeerni per urinam . O
servavit Deguertis Histori insenter. c. I. f. 29. pagis.. I7. in dysehteriae epidem lea urinam plerumque se suppressam suisse , ut intra sex, octo , Meem aut qnatuo decim dies vix guttam emitterent Vri. Unde & HUmerares inter signa euratae lienteriae posuit debitam urinae excretionem , dicens e Indiget autem etiratione hic morbus ,
donee m urina pro ratione eius, quod is yotu acceptum es , procedat, oe eo Fur ab ivrstisci.
bis aram nitim capiat, G a malis cesoribus
tiberaivim sitieris Prentit. lib. a. cap. II. rom.. 8. pag. 872. . Bonum ergo signum
dat debita urinae excretio , cum denotet , intestina non demittere omnia ingesta, sed liquida venosis osculis resorpta sanguini mi. steri, & dein per renes excerni . Cum auiatem naturaliter per urinam illa exeant de corpore, quae jam aeriora iacta nocerent, admodum probabile videtur, hoc modo exiscerni posse talia, quae ad intestina delata irritantem stimulum facere possent . An non simile quid indieatur ab HVpocrat. In Coae. Praenot. n. 29 I. t. S. Pag. 868. , dum dicit rIn dolore snochondriorum submurmurante , itimborum λών fueraccedens in febribus , ventres aet plurimum humectat , nisi Ra. itis dedi iam eruperit, vel urina copia prodie.
progressu ιemporis alvus quidem Fuc-- , ωrina vera tenuis redundar, his absin ad artistius fiunt. In priori enim casu per urinareopiam avertit ut materia, quae aliter alvum humectasset; in posteriori vero, sic ea alvo, urinae quidem copia augetur. Verum cum simul tenuis sit adeoque materiam peccantem non subducat de corpore, illa per me. tastasin ad articulos deponitur. Haec autem determinatio aliorsum, quae
per sudores vel urinas fir , salubris est ,
eum simul per has vias noxii humores exiis
re possint. Uerum & quandoque aecidit in diat rhoeis & dysenteriis, sive sponte, sive
adstringentibus ante debitum tempus exhibitis, suppressis, ut noxii humores ad alia eorpotis loca delati novos morbos iaciant .sie a phthas pessimas inde natas observa. vii S dehamur, uti paulo ante in eadem hac para grapho dictum fuit; epilepsiam &pessimos alios morbos indo fieri monuerunt alii. Hue spectat & frequens Hippocratis observatum irid. n. 67 a. ω riphor. 28. Sect. r. p. p. Iso. ; Quibus bitiosae sunt deiectiones , sussitate nata regam, oe quibus
surditas, haec , onii biliosia definiendus ,
nempe in intestinis haee sit, per emetica , purgantia , vel elysmata edueitur. Si vero aliunde in intestina derivetur, saepe iudores vel ur.nae copiosiores huic scopo inservire poterunt; de quibus omnibus iam dictum sitit - Quandoque autem magnum satis tem- P a poris.
235쪽
Σ28poris spatium requiritur, ut omnis materi morbosa subduci possit. Sic observavit S3 Erebamus Ses. 4. c. p. 234. , quod dysentetia , s diutius excurrat, intestina successive omnia deorsum versus assciat, donec tandem omnis ejus vis in rectum intestinum decumbat eum assidua desidendi cupiditate, qua nihil praeter mucosum quiddam & subcruentum excernitur. Monet autem, nullam ex hactenus enumeratis methodis tunc prodesse ; topica autem intestino recto applica.ta, qualiacunque demum fuerint, nocere semper. Putavit autem molestum illum tenesmum in hoc casu non procedere ab ulcere
intestini recti, sed inde potius, quod intesina, quibus gradibus vires resumunt, ii dem etiam materiae morbis eae reliquias in rectum deturbent: Monuit hinc tolerandum esse illud malum, donec diaeta analeptica,& gratis cardiacis vires redierint ; quibus auctis, pari passu & sponte se proripiet tae. diosum hoc symptoma.
CORRECTO EIus FONTE PRIMO . Si nempe novimus, vel ex universi sanguinis cae
e hymia intestina allui aeribus humoribus puel in corporis quadam parte similes couligi , atque inde versus intestina deduci. Si ein scotbuti pessimo gradu, vide 3. Is I. q.
di arrhoeae & dysenteriae fiunt, non curandae ,
nisi pessima illa humorum cacochymia, horum malorum primus sons & origo, tolli vel emendari possit. Observavit Ddenhamus ib. p. a II. nonnunquam , quamvis admodum
raro, dysenterlam , sub initio non rite cura. tam , per aliquot annos manere , dum integra sanguinis massa, crasin dysente ricam 9. 722. 72ῖ. adepta, acres & calidos humores intellinis continuo suppeditaret; aegro tamen in reliquis functionibus se satis bene habente. In muliere ita affecta, quae plurima , sed frustra, experta fuerat remedia , venae sectione saepe repetita , sed longioribus intervallis pertinax debellavit malum . Sanguinis inflammatoria cacochymia se tollebatur , quam demonstrabant sanguinis
emissi s militudo cum sanguine pleuritic rum , & insigne levamen, quod post singulas venae lectiones percipiebat. Ubi autem , ver b. Arat . in hepate natum apostema, pus vel saniem continuo in intestina demittens, di arrhoeam via dysenteriam
facit, patet satis quam di melle sit primum hunc sontem corrigere. Si iam seirrhi hienati in cancrum degeneraverint, & acre virus continuo intestina erodat, quis hic
aliquid sperare auderet Si dysenterici moribundi faeces olidissimas dum lustrat Medicus quod novi celeberrimo cuidam viro accidisse tetro halitu amatus illico in
eundem morbum delabatur; si linteis repurgandis , quae dysentericorum ocibus conis spurcata erant, quidam sibi hune morbum contraxerint Deguerus de Dysenteria edici cap. I. 3 ΦI. ρ g. ra. ), quid fiet, dum putridus talis semes interne herens omni momento tetra haec miasmata spargit λ Pa. t et , nullam medelam exspectandam esse, si malignus ille sons corrigi nequeat. Arvenim Medica suos habet limites ; & aeque boni Medici nomen meretur ille, qui in- eurabilem morbum detegere novit, quam qui curabilem tollit.
DI ARRH E A FEBRILIS. EX ANTHEΜATA FEBRILIA.
23. T Ustulae inflammatoriae habent ut plurimum pro materie aliquid , I quod minima vascula culanea transire non potest, sed ibidem hae
ret ; pro causa autem vim vitae circulatoriam, secretoriam, excretoriam; unis de pro variis hisce causis valde multiplices sunt, unde febres nomen dein accipiunt, erysipelatosae, scarlatinae, petechiales rubrae Petechiales purpureae , morbillosae, variolosae. Efflorescentiae, απο τῆ solet diei, qui ex alto corporis in curem pullu- derivantur, quod efflorescere signifi- lant,& pustulas excitant aut aspredines qua Deat emergere, erumpere; & de humoribus dam si oeconom. innocr. pag. II I. P
236쪽
Pustulas vocavit Celsus l. s. e. 28. atque illarum plura genera esse dixit .
predo qmed is D, similis his postulis,
ex tinιea vel sudore nascuntur : Κανθῆμα Graeci vocant, eaeque modo νtibent, modo co-Drem euris non excedunt se. Vocantur autem eodem nomine hae emores centiae ,
sive ultra catim extuberent i pustulae sorte tunc vel papulae proprie dicendae γ , sive
cutim non excedant, sed tantum exasperent; tuncque maculae , distinctionis causa , vocari possent . Utramque hane speciem εξαν hi μααι dixit Hippocrates. Sic enim Sιιena morbum describens idem. I. AEgror. a. tom. P. PM. lol. dixit s octava die fria
naum exis vis per totum corpus, exant in massa cum iis re rubra , rotuuda, pam , vaνιι sim ria permanebant , non abscedebant.
nuit : & Gatinus. uid. in Commemtariis hujus Aphorismi hane exanthematum distinctionem par ter agnovit .
Cum ergo in cute pxterna appareant e. xanthemata , patet in vasis culaneis illa haerere adeoque ut plurimum pro male
ria tua habere aliquid , quod per haec v ia transire nequit, sed illa obstruit. P. terit jam hoe fieri vel in spissatis fluidis , vel constrictis vasculis , vel per errorem loci eriasoribus moleculis ingressis mino. rum vasculorum dilatata orificia , per quo rum fines transire nequeunt. Sie.in phthisicis , dum nocturnis sudoribus liquidis.sma sanguinis pars expellitur , tirca vascula eutanea tales pustulae pruriginosae sunt, ob in spissatum sanguinem hie. . rentem . Ubi vero vel aerioribus humoribus versus cutim delatis , vel externis stimulis irritata haec vascula constringuntur , idem fieri observatur. Sic in sanis hominibus , aestivo calore validos.labo. res exercentibus, dum salsus & olidus Q. dor exprimitur, frequenter talia exauthemata , pruritu admcuum molesta , apparent. Idem & ab acrioribus curi externae pplicatis, imprimis si pinguibus haee mi-sa fuerint, toties observatur . Unde pa- et , quandoque a causa extra corpus ge-Trm. III. nita, di exteriori tantum corpor s lup.rficiei applicata , exanthemata produci posiis , licet plerumque tamen pro materia habeant aliquid , quod minima vascula transire nequeat ἔ atque etiam in tali .ea. su , ubi externis stimulis stringuntur va. scula . irritata , humores.per illa libere transire non possunt. An non quandoque in aere nos ambiente haerent tales stimuli, qui hoe facere possint λ Reaumur Mem res Dur P Histoire des insectes Tom. a. -m. Iing. api. .c. , cui tot pulchra inventa debentur , dum erucarum nidos tractabat , mirabatur manus, &.im. primis circa digitorum interstitia pluritu molesto affici; dein faciem , imo & oculi palpebras inflammari & tumere, perque integrum quatriduum manere palpebrarum molestum tumorem ; frustra lavabat manus aqua, oleo, spiritu vini, manebat molestus ardor . Invenit autem, pilos minimos ex erucarum relictis exuviis , dum in chrysalides & papiliones mutantur , excussose uti infigi , illosque rigidos , instar spina. rum minimarum , cutim pungere & irrita. re. Neque solum attactu nocebant hae exuis viae , verum dum baculo agitabisntur, idem sere effectus sequebatur ; viditque, sole irradiante, millena volitare , agitatis his eru- earum . nidis , per aerem corpuscula, quae videbantur nihil esse, nisi minuti tales pili
ex vetustis erucarum exuviis excussi d adeo. que patebat ratio , quare etiam absque alistaeiu immediato haec mala sacere possent. Cum autem in maxime communi erucarum genere observatum fuerit , quod sienocere possent ; probabile admodum apparet , hos pilos per ventum deserri posse ad dissita loca, atque similia mala producere. Molestum. vero pruritum, & ardorem ab hac caula natum , observavit optime
tolli , si petroselini soliis silearentur loca allecta . Forte plura talia in aere volitant quandoque , quae similem effectum praestare possent. Sic Hippocrates norat Dιάem. 2.iu initio, rom. p. pag. II 8. γ, quod largi imbres cum ardoribus , & ventis austri. nis . pruritum secerint , & Phlyctaenides ambustis similes , quibus sub cutim uri via
debantur . Nonne major cutis teneritudo
ellicit , ut a similibus facilius assiciantur
237쪽
quidam homines λ Quatuor foeminae, quae
aderapi Rearemuris, dum tractabam hos eriti earum nidos, in collo exanthemata patiebantur . In delicatulis puellis & tenerae eon. stitutionis viris bbservavi aliquoties, quod si mane e licto surgentes, aperta tantum senestra, manus ti Leiem libero aeri exponerent, illi eo haee in bullas prurientissimas attollerentur; sive hoc factum fuerit ab im. pedito perspirabili, per matutinum frigus, cutim irritante, sive ab acribus in aere Τωlitantibus, quae diurno calore disperguntur . Praeterea doeent observata, quandoque illud , quod pruritus & exanthemata facit, haerere in ventriculo & eirea praeeordia ἔatque hoe excussis statim isti evanescere. Dum mala fortuna venenarum mnulum quis devoravit, summa sequitur, nunc citius , nune serius , anxieras ; & paulo post eum prurito summo tota sere corporis eu-tis exanthematibus obsidetur; dato vitrio.
lo albo, vet simili alio emetieo. quod illi. .eo' vomitum facit, eum deglutitum est, si
excutiantur contenta ventriculo , evane-seunt brevi una cum anxietate hae essi.r scentiae ; neque credibile videtur, venena.
tam illam acrimoniam, sanguini mistam, ad aeutim delatam fuisse, cum psit,st 'vomitum 'illiso eessent omnia 'malae Novi b minem , eui illico eadem symptomata eon. tingunt, si lapides cancrotum sumpserit; cessantia pariter, dum vomitu hos rejece.
rit. An sorte se os . collectis testea praecordia maligintalibus sordibus, quanis
doque exanthemata prodeunt Certe mihi talia in morbis curandis Oeeurrerunt, quae huic opinioni favere videbantur, dum nempe sursum vel deorsum , sponte vel arte, deturbatis his sordibus , evanescebant haeeexanthemata . In Sileno Epid. i. 'm. 2. m. p. pet. Io I. iam a prima die smbris acutae alvo prodibant taliosa sincera spumosa, dein tenuia & nigricantia . Sexista die alvus suppressa fuit. Octava die exanthemata parva rubra rotunda proruperunt e sorte collecta' circa praecordia n. a. teria, .quae ante alvo exibar, & per morbum adhuc peior reddita . Notat enim H 'pocrates , a princisi is morbi ad finem usque continuam hypochondrii palpitationem ad.
fuisse. Anxiis alvi turbatae suppressis , M
iectionem signffieant, e vomitum grumosum Ibid. n. 636. p. o. . Ex quibus omnibus concludere litet, & ad has exanthematumeausas attendendum esse . . 'A quaeumque autem eausa ortum dux Tint exanthemata , certum est illo tempore, dum adsunt, haerere in vasculis cura. is talia, quae libere transire per illa non possunt; sive hoe vitio liquidi transmittendi, vel canalium transmittentium, vel amis rum factum fuerit. Cum autem febrilia
exanthemata frequentissime inde fiant, quod per febrim' de viatur materia eritio in vasa quaedam obstructa, dilatata, vel rupta vide , quando nempe sebris
non abit in , sanationem persectam vel mo tem , sed in alium morbum terminatur ;hinc patet, causam efficientem est. vim vutae , quae humores motu circulatorio per vasa ducit, quosdam a reliquis secernit, aequandoque variis viis excernit de corpore
Sie videmus in variolis & morbillis, post fibrim praegressam , ad cutim deponi & --
eerni morbi materiam . Ita in insin ibis toties apparet, post levem plerumque februculam praegressam, eutim hine inde maeuistis . vel & quandoque parvis pustulis rubris , obsideri ; & paulo post per dilatata cutis va stula exprimi glutinosum humorem, qui in
densas saepe erustas conerescit; & s exsceantibus, vel repellentibus, turbatur hare secretio & exeriso illi humoris, convulsi nes, febres & alia pessima mala toties sequuntur. Varia ergo his exanthemata sunt. a solius eireulationis aucta vel citata sunt , vel a secretione materiae moristasseae , vel ab ejusdem excretione simul. Praeterea & ratione materiae diversitas in Us observatur quandoque enim 'linguine inflammatorio spita infatetis vasculis tutaneis rubent I quandoque in tenuioribus humoribus simili vitio obtinente, flaveseunt, vel& euil eoneolores sere sunt; uti iam CeL
sua in loco paulo ante citato monuerat Culii autem ab his exanthematibus diversis fibribus, quas eomitantur vel sequuntur, nomen saepe imponatur; maxime obviae harum febrium species hie recensentur.
238쪽
Commentar. 6. 38O. dictum fuit. Praeterea circa curim maxime e sistat, tiam hane exteris in Commentar. f. 393. notatum fuit, in uam, qua omnium partium commune est in hominibus, sepe sanissimis antea, absque gumemAm, tum membranosam ιenuem ,
ulla eausa cognita praegressa , nasci febrim, qua gutis insernarum circumsenditur. Cum quae post unum alterumve, vel & plures autem, dum in Erysipelate Dei es saepe iaquandoque dies, desinit. deposita versus magnum tumorem attialitur, qui a sola eu-eorporis superficiem externam materia, quae te affecta fieri non posse videtur, sed a pannum variis partibus corporis, omnium t culo adimis, euri sipposito, pariter a men frequentissime in facie, maeulam ru- secto pendet; pulchre notavit Galenus ibi. bram facit, quae satis et to dispergi solet quod uti Phlegmone , quae in panniculo in magnam amplitudinem: voeatur tune adi posci sedem habet, aliquid cutis appre. talis febris Erysipelatosa. Cirea aestatis finem hendat, se & Erysipelas aliquid subjectae frequentius occurrit Diaeniam. Sin. O. e. sibi earnis oecupet et unde etiam, dum My. o. pag. , & quandoque ab alterutra spelas in tumorem inflammatorium partes aulicula , vel loco vicino incipiens dolorem attollit, quandoque Eυ simiai Phlegmmoder& ruborem saeit, & in eute loei affecti solet vocati; & eontra, quando Phlegmo- densissimum minimarum pustularum agmen ne eum insigni cutis rubedine & calore locum conspicitur; quae, aucto morbo, plerum. minus tumere iacit, Phlegmone Er Uelauderque in vesiculas ichore plenas solent xl, dicitur. Praecipua denominatione desumta tolli: serpit dein Erysipelas, & sueeessive ab illo affectu, qui exsuperare videtur. reliquas faciei partes occupat ,& mito sin Asiam praeterea EryDelatis speciem de pe tumore attollit; palpebris plerumque sie seripsit Diae mut Se .6.λε. p. 3 3. , quae inflatis, ut in graviori Erysipelate illas da. ad exanthemata sib illa commode refertur, ducere nequeant aegri . Deinde ει saepe per quamvis pliori specie minus frequenter eapillatam calvariae partem successive pro- currere dicat. sie autem eam describit: mepagatur, remittente plerumque morbi jam quoliber anni tempore invadis, idque hac ut vehementia in illo loco, quem primo Oeeu- ρωrimum se; quod scilicet aeger vino- pavit, dum in aliis locis adhuc in summo τι rem statilium magis magisque attenuamium gore est. Notissima & frequentissima Erysi. potationi paulo lueralius indulseris, asu li- petatis species.sc se habere solate atque quoris similis Diriιω- . Febriculam, qu huius morbi inciolentis signa videtur mis agmen ducis , mox excipit postularum pertasse Hippocrater Coa Praenot. .. aor,ta. oiniversum fere cor u erupeis . qua μrris pag. 843. , diceps: Ruborer circa aarem , rum puncturas referunt, oe nonnunquam in
ex praegresso Giου in finisos oret, foum . vinctilas artouuarar; mox recedentes ruse qώM- Er spelatis in facis futuri: sed . culorum more sub evra se madum mm prum conυM My ex aliam fiunt, cum vocis is. Irisia mordarissimo G vix tolerando, ac quo terra'iona m exsolutioeo quando nempe Ery- sies Imismam scalpturam sub ην, mrβm spelas non prodit extrorsum, sed interna anarent . Vidi aliquoties hane exanth eapitis OccupM, tune enim Omma haec ma. matum speciem , 'persecta respondentemta metuenda sunt. Uti enim in Commem tale deseriptioni, etiam absque ulla πινο- tariis f. 593. dictum fuit, bonus vel malus φάσω ortam , aeque hyeme quam aestMe hujus morbi eventus imprimis pendat a lo. & quandoque in prooeue iam aetatis vi- eo, versus quem Erysipelas per febrim pra, ris & sceminis. Fere semper sentiesant m gressam determinatur: raro enim diserimen testam anxietatem cirea praecordia , ante magnum habet, si externam eorporis supera quam prorumperent haec exanthemata s i sciem occupat, nisi mala cura retropella. bsque subito evanidis, quod saepe fit, retur. Perlaulosi inum vero b malumine, ditat haee anxietas; cessans iteruta, dams Orebri membranas , pulmonem, vel alia prodirent denuo . Quandoque quasdam tam viscera occupa erit, Deile patet. Viae tum partes occupant, aliquando per uni etiam notavit Gaio L I mb. cc versum corpus Φarauntur . Subiram h
239쪽
rum exanthematum evanescentiam , & aeque inexsp ectatum reditum paucarum horarum
spatio, saepius miratus sui; uti & vel itatem, qua diaeta corporis loca suecessive quandoque
occupant. In muliere quinquagenaria vidi prima die universum corpus occupasse,secum
da die evanuisse omnino; sed mox sequebatur anxietas & animi deliquium, quae post
horam cessabant, prodeuntibus iterum exanthematibus; aertia die evanuerunt iterum, mox redeuntes; atque lierum post paucas horas elapsas disparuerunt. Uerum tunc inte
stitia digitorum pedis utriusque intolerabili
pruritu vexabantur, quo post horam cessante, statim labium superius admodum intuismuit. Postea largo sudore per totum cor. pus diffluxit; tuncque malum omnino sublatum videbatur, nisi, quod per tres vel quatuor dies adhue in hae illave parte corporis levissimum pruritus, mox iterum evanidi, vestigium fefitiret. Interim tamen toto hoc tempore vix ullae sunmonumissiones apparebant; si anxietas & animi deliquium, dum subito evanescerent in initio exanthemata, excipiantur.
SCARLATIM IE. Erysipelatosis febribus satis similes ; distinctae tamen , quod Erysipelas plerumque faciem infestet ; & fi
thim partem corporis occupet, tamen per totum corpus non dispergatur . In febre autem scarlatina universa cutis maculis pase
vis rubris interstinguitur s quae tamen dcerebiores & latiores sunt, & magis rubent; neque adeo uniformes sunt , quam mav culae illae , quae morbillos constituunt . Plerumque exeunte aestate febres illis apparent , & insantibus imprimis contingunt Dis. c. a. p. 3 28. . Ad duos tresve dies
hae maculae manent, deinde his evanescentibus cuticula desquamatur. PETE IALEs Ru BR E,PuRPunEAE. Dum
in febribus , mali moris plerumque i , &epidemiee grassantibus , in cute externa parva stigmata apparent , quae non emi nent extra eutis superficiem , hoc nomen solep illis imponi. Vocabantur autem febres punctieulares Sennere. Irb. cap. II. m. a. pag. P99. , quiλ minimis pun- , nunc rubris , nunc purpureis, nota batur euris: hine puncticulae , periculae sipetechiae dictae sueniat , quandoque & lem
ticulares , quando latiores maeulae similis coloris in cute apparerent . Rubrae petechiae boni moris plerumque solent esse , purpureae autem , lividae, & nigrae peioris ominis, & sere semper lethales. Quamvis autem febrim peculiaris indolis , &epidensitam , 'aec exanthemata comitentur , uti historia medica docet; tamen &in aliis periculosissimis morbis quandoque apparent purpureae vel nigrae pelechiae
mortis imminentis nunciae . Sie in peste Londinensi. medio adhuc in foro versantibus hominibus, nullius omnino mali consciis, purpureae prorumpebant macuIae, smul que mors sequebatur praesentaliea S enim. Sect.2.c. as. In ). Et in cura febrium pestilentialium , dum sudores incepti nimis cito interrumperentur,vel per venae sectionem instituta curatio aegrorum vel amicorum m rositate turbaretur , senesta haec exanthemata apparebant . Morbillos post regimen intense. calidum livescere , moxque nigrescere , observavit bdenhamus Idem Ses. 4. cap. I. pag. I 46. in adultis ς tuncque de hys aegris conclamatum erat, nisiphlebotomia , & temperarioris regiminis refrigerio , illico succurreretur . V riolis interspersas purpureas maculas vudit. , mcutis fere semper praenuncias Idem
rum variolarum fastigio maculas nigram exiguas i, acicularum capita vix aequantes , observavit pariter Ibidem. γ - . Similia & quandoque, in pessimis va.
fiolis mihi videro . eontigit . In pumis quatuor annos Hetrato indolore abia
dominis insanunatori eum 'febre ae ta eontinui decumiante , ei rea finem tertiae 'diei morbi , dum pulsus celerti parvus , sacies sublivida , doloris subita remissio gangraenam inreena abdo minis occupare. docerent , vidi ' Π cruis
fibus femoribus ν emisisse sigmata nigra , in inguinibus latiora , in blathiis
Miculae minimae caput: vix aequantia in pectore vero magis rubescebant, iisd paulo post livida fiebant , & mors sequeb tur . Ex quibus apparet , in multis mo
bis talia exanthemata occurrere ς atque
apud Veteres Medicos simina obserυata lui L
240쪽
xist mi livores reveνint, lethais Hippocrido istis in rimine e. i 2. m. o. p. III. γ . Sic notat Galentis Meth. Medendi ub. eap. a. to n. Io. p. Ia I. , in gravis pestilen. tiae initio iuveni cuidam, eum novem iam dies aegrutasset , totum corpus ulce. ribus effloruisse , veluti omnibus sere aliis, qui servabantur . Verum hare uire. ra suisse exanthemata patet, quod vocabulo ἐξων tuis . hic usus suerit, dicens : λκεσ3 ολον που σῶμα : & paulo post in eodem Capite ei rea finem H. p. ia . indisertis verbis dixerit: Qui evasuri erant,
iis exanr mara nigra per totum corpres confer. tim apparuerunt, plurimis quidem aeuemfa, mribas tem sicca . Et erat evidens intMe.
duam, veluti cinerem quemdam 'um te um ara vemus eurim, vetat alia plura ex se .
Febres autem peteehiales proprie die tur, quae epide ce grassantur, & in quibus pro v ria morbi intensitate, nune ei. tius, nune serius, in cute erumpunt punctula rubra, einerea, purpurea , livida ,
nigra , & quidem solennis est in his se
bribus eriti ea haec materiae morbosae versus rutim depositio ; quae si debito mor. bi tempore, quarto nempe imprimis , se. ptimo, vel & , remissior dum erat morisbi impetus , decimo quarto die fieret ,& imprimis si exanthemata non admodum nnmerosa , & rubri eoloris essent , felix erat eventus pulsu , antea debili , insurgente dum prodirent exanthemata ,& reliquis symptomatibus, vigilia , deli. rio , siti intolerabili , aurium tinnitu , visus obseuratione &e. eessantibus , vel saltem plurimum imminutis . Ubi vero
non erumpebant omnino baee exanthem
ta, vel prodibant livida aut nigra & nu. me rosmma, summum perieulum aderat ;& in illis, qui hoe morbo peribant, paulo ante mortem horum exanthematum ve-sigia quidem apparebant, sed profunde sub
cute haerentia ; ae si motbl atrocitare ui. vi natura inceptam hane eriticam meta-fliam perficere non potuisset. Pessima di
tiam illieo redibant symptomata, si subi. to iterum disparerent haee exanthemata suti in se ipso expertus suit Medicus, qui epidemicum hune morbum Coloniae gransantem deseripsit Laar. Done ενν Idea se. Mir Pete talis I. . Dum enim inter quartam & quintam diem efflore se rent instar morsuum pulleum per totum eorpus haec exanthemata, & septima diai ne hoante pulsus maior fieret & plenior, habitusque eorporis humidior appareret , quod naturae per sudorem morbi soli,
tionem conantis praeludium dieit largo deeocti lis dei potu blandus & eoplos L simus γ ut prorupit sudor, qui paulo minus quam 24. horis duravit . Cum au. tem , finito sudore, omne abesse perieu, tum crederet , purum indusium, quamvis calidum , induit , sed mox 'toto compore algere coepit, & maeulis subito disparentibus, adeo male se habuit , ut de vita omnes desperarent . Sum sit tune unum & alterum eochlear vini Hispanici:
seque reviviscens vini usum eontinuavit, donec totum eorpus rursus inealeseeret . moxque maculae priores redierunt non tam
tum, sed & novae eruperunt partim ri brae & magnae , partim patvae & suseae . Circa decimum quartum diem rursus in eritieum sudorem incidit , a quo morbus solvebatur quidem , nee integre tamen sun de quotidie usu mixturae cardiacae cum
eo oso & ealido potu per aliquot horas sudorem promovit; sicque lente , sed tamen ante vigesimum primum diem comvaluit Alla Measone ex Ddmbamo n
ratum fuit . quam perleulosa seret se-bris pestilentis euratione sudoris incepti
intermisso, antequam susceptum virus integre evaeuatum latet. Possunt 3e videri illa, quae Fracastorius de eontagiosis morbis
agens de hoe morbo dixit; quae & apud Sehon tum observat. Medie. lib. 6. pag. 68. habentur. omni ergo eura inquirendum est in genium morbi, quem haec exanthemata e mi tantur e quandoque enim sunt a vall-do minis febris impetu ; imprimis si ea, lido regimine vel tardi eis stimulantubus ignes addaη ut Ignibus; tu neque ni