장음표시 사용
241쪽
talem morbum saepe fieri, dum internae eo poris partes sic afficiuntur . Hoc enim quandoque fieri admodum probabile est, eum in variolis defunctorum eadaveribus hoe eonm. t. it. Galenur Method. Med. lib. s. c. 12.rom. Io. p. Iaa. notavit, dum exanthema.
ta illa nigra & ulcerosa , de quibus statim dictum suit ι describit, cuidam hoe morbo la.
boranti tussi rejectam fuisse erustulam, quam ἐφέλκιδα vocar, qua nempe ultaris summitas
tecta fuerat em re se , atque ibi pluribus
satis evidenter demonstrat, simile ulcerosum
exanthema asperam arteriam occupasse .
Forte' notatu dignum erit, quod in pesisma illa purpura, in Gallis observata, aegri
quibus prompte succurrebatur, vermes e creverint, '& deinde exanthemata apparuerint. Vermium excretorum pariter meminerunt alii auctores, qui de sebribus pete. chialibus seripserunt Gur. Done res Mea febris perech. p. Fores. lib. 6. is νυ. I p.
ptionem sebris praecedit & in morbillis regularibus haee eruptio quarto die morbi fieti solet. in minus regulari in orbillotum specie
nune citius, nunc serius prodeunt exanthe
mata. In primo illo stadio febris haec, ante. quam n orbilli erumpant, Sulla sympromata communia habet cum febre variolosa. Distinguitur tamen plerumque febris morbillo-is,quod tussicula adsi eapitis maior gravedo& somnolentia, atque oculi lacrimentur. Ex. in1
f. 72 tribus posterioribus seorsum tractari solet e de tribus primis autem
Ita Deile diagnosis 3c prognosis formari queunt.
anthemata autem ipsa, quae febrim mortalis. iam praegressam sequuntur, in sarie primo apparere solent, pulicum morsibus similia , quae aucta numero & mole coalescunt;&maculas variae figurae & magnitudinis constituunt. Maculae illae ex papulis rubris simul adunatis constant, quarum elevatio tactu potius quam visu percipi potest. Postea similes maculae per pecta ventrem, brachia,erura ac semora diffunduntui ; tamen in his locis non adeo distinctae papulae apparent, quam in foete.In minus regulari morbillorum speciee anthemata saepe artus & truncum corporis primo occupant.Circa sextum diem incipiunt minus colorata seri exanthemata in facie, sed tunc in reliquis partibus corporis maculae latissimae & maxime diibrae apparent. Postea evanescentibus his exhantematibus, ' omnia loea , quae occupaverant, albleant, ae si ia-rista conspersa serent, rupta cuticula , quae squamularum forma decidit. Hoe peculiare habent morbilli,quod illis evanescentibus,detrito quamvis morbi tempore,sebris inerescat, tussis augeatur & respirandi difficultas, imo& saepe peripneumonia sequatur. Hae sunt praecipuae notae , quibus morbilli a reliquis exanthematibus febrilibus distinguuntur ; de quibus isdenhamus in suis operibus plurima habet, quae legi merentur. V ARIOL AE . Cum de variolis postea peculiari opitulo agendum sit. sufficiet illas
Petrebiae enim,& imprimis purpureae,mo billi , & variolae, cum saepe magnum discrimen habeant, hine apud Auctorem seorsum tractati de his solet, quamvis sub generali
exanthematum nomine comprehendantur.
Plurima enim & diversa symptomata habent, & multa , tam in diagnosi & prognosi,
quam in curatione,in illis notanda occurrunt. Reliqua vero exanthemata febrilia eandem sere & eommunem omnibus curandi meth dum requirunt, de qua statim dicetur. Dia. gnosis autem facilis est, cum in ex rerna corporis superiete haerentes oeulis pateant.Unde& Hippoerates I De arre c. 8. rom. a. p. IIO. bifariam morbos omnes dividens, in manifestos nempe & occultos , illa quae in superfi, elem emorescunt , aut tument, in manifesto esse dixit.:Ex illis vero, quae ad praecedentem paragraphum dicta fuerunt, exanth matum librilium inter se mutuo distinctio satis apparet. Neque difficilis erit prognosis
eum non multum mali inde metuendum vis
deatur. Sie uti alia Measione.ad 3. 393. m moravi notavit Hippocrater id. ι. a.rom. 9- p. , quod in febribus aestivis exan.
themata culleum morsibus similia nascerentur circa septimum aut nonum diem in mulieribus , neque tamen ulla inde mortua fuerit. Febrim scarlatinam adeo parvi se. eit bdenhamur , ut morbi nomen , non
242쪽
morbum idixerit Sect. 6. c. a. p. 33o. . di sum forat vertatur , ληum. Imo & ali. Nequη ipsum erysipelas in externis partibus bi Coae. n. 366. r. 8. p. 8 2. lethale duapparens, nisi perversa medela tentetur , xit: atque tunc intro verti erysipelas monuit, multum discriminis habere solet, sed plerum. cum rubore evanescente pedius gravatur, Seque feliciter sanatur: quamvis tamen maio- difficilius spirat aeger . Verum ibidem. agit rem cautelam adhuc requirat, quam febris de angina, in qua sepe , uti postea dice. scarlatina, vel rubrae pusulae in febribus pro- tur , erysipelatoso rubore collum & pedius rumpentes. Monuit enim Hippocrates De persunditur cum levamine': ubi vero subito I Orbis L I. e. q. ι. . p. 3δs . . Aph. as. evanescit illud erysipelas, summum distri-Sces. 6. t. p. p. a 5a. : Er Uelas βιβνar ais men adest et adeoque nee haec' prognosis ge-- m. λινο vertatur, maiam: si vero intus neraliter ad quodvis erysipelas pertiuet.
f. 723. Uratio difficilis non est, quum raro suidquam requirant, nisi ut satis larga levis liquidi copia mobilis servetur materies , atque vis vitae in iusto moderamine perseveret assiduo ; tum enim brevi cum desqua
Cum in his exanthematibus salutari naturae molimine versus corporis superficiem derivetur morbi materia , S saepe non advocetur Medicus, nisi dum haec materia iam ad eorporis superficiem delata est,& exanthemata apparuerint,paret satis,curam minime difficilem esse umo saepe nullis artis adminiculis indige. re. Dixerat quidem Hippocrates uti alia oe. casione ad 3. 5os. i 3. memoravi ducenda esse,qua versunt,per loca conserentia Hippocr. de Humor. text. a. t. 8. p. 3 i5. : sed hujus regulae praeticae magnus abusus in arte deprehenditur, dum multi Medici crediderunt semis Per urgendum esse, ut nempe citius & melius
perficiat natura illud,quod incepit. Verum lumitavit & explicuit aliis in locis Hinoerates illam regulam: nam in Aphori is Apόoria I.
. 9. p. 38. dixit, per loca conserentia ducenda esse,quo natura vergir; verum & ad Adidit, quae ducere oporto . Et in praecedenti A.
monuerat: QMae iudicantur,aut perfecte iudica
ta Iunt, nec. mo ere nec innovare oportet, neque
medicamentis, neque aliis inritamentis, sed sine. N. De qua re pluribus actum suit, dum in Commentariis 3. 387.de crisi agebatur. Cum ergo i n his exanthematibus, de quorum cura hic agitur,ad certim materia delata est, pater, non opus esse multis remediis. Suffciet largam copiam ingerere diluentis liquidi, ut materies morbi mobilis teneatur,& ex dilutis periare ingesta humoribus facile extricari possit; dum simul per eadem vasa laxantur, sicque s cillime motos per illa humores transmittunt.
Meabilibus enim redditis liquidis, & vas sperviis, expeditissima set humorum circumductio per omnia loea corporsis, unde secretiones omnes pendent. Radicum ergo graminis, scoraonerae, bardanae & similium deis cocta, cum iaceo citri, nitri pauxilio, lignorum tantalorum, lassaphras&e. infusa in larga copia aquae parata,quae leni stimulo aromatico ad diaphoresin disponunt absque m tus circulatorii augmenta notabili, optima hie sunt, & indicationi curatoriae omnino satisfaciunt. Simul etiam attenditur , ut vis vitae in iusto moderamine perseveret assiduo, ut nempe nec exorbitet, nec torpeat vimis. Quibus autem signis cognoscatur . torpere vel nimis incitatam esse vim vitae, &quibus remediis iustum illud moderamen . si deficiat, recuperari possit, j.6o9.6 Io. 6 II. dictum suit. II nde S taeniamus Se . 6. c. a. yre. 229. 3ῖo. in febre 'illa scarlatina dicta nihil omnino moliebatur, sed aegroa earnibus & liquoribus quibuscunque spirituosis abstinere & domi manere iussit ,
ne frigidiusculus quandoque aer culanea vascula constringendo inceptam hanc materiae morbi ad cutim depositionem turisbaret, vel impediret. Noluit tamen , ut lecto continuo affigerentur , probe gnarus , sic calorem augeri : unde totus in eo tantum fuit, ut praesentem conditionem, per quam blandae ct lenis materi e separatio a sanguine & versus cutim derivatio fit, conservaret; monuitque , facillime stane molestia & periculo sic morbum abis ;clum contra nimia Medicorum diligentia
quandoque lethalis fit, si eardiacis, jugi in lecto
243쪽
lecto decubitu, aliisve remediis lupervacaneis turbatur. Unicum tamen hoc monuit,
quod , si convulsones vel coma sub iv. iam eruptionem supervenerint, uti in junio. ribus quandoque contingit, tunc amplum ac sorte epis pasticum cervici applicandun ,& paregoricum statim exhibendum sit, atque illud singulis noctibus repetendum, d
Solet sere se inper , dum haec exanthe. mala evanescunt , epidermis desquamari,
atque illo tempore leve purgans exhibitum prosuisse observatur ; quod etiam post morbillos dari solet.
Neque tantum leviora haec exanthemata
hac methodo curantur , . verum etiam in
variolis & morbillis curandis successus selici. tas a debito regimine & moderamine virium vitalium pendet; & importuna festinatio, quacitam eruptionem moliuntur Medici, vel aegrotum custodes , toties lanesta fuit; uti postea latius in 'variolarum historia die e tur. Si autem signa doeoerint, circa praecordia haerere sordes, a quibus exanthemata quandoque fieri ad ra. dictum suit, vomitorio
vel purgante dato has expellere conducet. Non incongruum sorte erit hac occasione notare, quod quandoque in hominibus, caeteroquin sanis, mirae tales per cutim eruptionessant, noxiis quibusdam salutari naturae mo. limine hac via expulsis . Sic novi homines, quibus vere adulto quotannis in hae illa vecorporis externi parte macula Iubra erumpit, quae post duos tresve dies humorem viscidum,ex dilatatis vasculis culaneis expressum, sudat, qui in crustas flavescentes, saepe satis crassas concrescir,scedo aspectu, imprimis si in facie tale malum apparuerit. In aliis vidi s miles eruptiones, sed absque ullo humore exsudante, verum epidermis continuo in loco as. sectodesquamabatur,donec sensim evanesceret hoc malum. Fateor me in similibus casi .hus saepe speelatorem egisse tantum, dum vi deram plurimis tentatis non cessisse haec ma-Ia, licet purgantibus, sudoriseris &c. subduce. re conarer illa, quae his eruptionibus semitem
dare credideram. Externis autem exsiccanti
bus, vel reppellentibus, impedire haec naturae molimina , periculosum est , ut plurima observata testantur , nisi in vicinis vel aliis locis similia repullulent. Juvsniensur roboso impetiginis materiam, topicis totis
quoties prersam, ad intestina repressam , colici atrocissinu par Fsmor intulisse , υidit Be. dictus Tόeatr. tabid. Exercit. II. p. . ), a qua male curata , aut sponte reducta, phroi. sio dein suboliam deprehendit. Quandoque etiam chronica haec mala sunt , tuncque a suescit corpus hac via se liberare a talibus ,
quae retenta nocerent. Quaevi Setiam tentat rure media elusisse simile emorescentias vidi, se .lieiter sorte cum subito sublatis chronicis tali.bus cutis morbis horienda mala fiant; uti te. statur mirus casus, qui in Parisinis habetur Academ . dei Sciences I γοῖ. Mem. p.ri. γ : Foemina laudabilis temperiei post puerperium in manibus habuit imis tiginem dari res farine es per octo vel de .eem annos, cuius pertaesa applicuit locis affectis imprudenter remedium aliquod lim. pidum instar aquae purae , tali cum successu, ut viginti quatuor horarum spatio evanuerit
impetigo, sed simul successit molestissimus
vomendi conatus, cum suffocationis quodam sensu . Cess antibus his *mptomatibus caput assiciebatur, & dein ad nasi latera erysipela- tota quasi fluxio observabatur: menstrua , hactenus rite prodeuntia, cessabant; nasus, i bia, palpebrae sic tumebant,ut per plures me nisses illas deducere non potuerit, labia inverre. bantur, tota iaciei cutis attacta liquidum exis sudabant, salivales glandulae tumescebanto nnes dentes maxillae inferioris ,& maxima pars illorum , qui superiori maxillae inhaerenK excidebant, quamvis nullam coloris muta. tionem passi &c. Tot calamitatibus redemit misera sun est am curam facile tolerabilis, quam vi aspectu scedi, mali. Paret ergo inisi milibus morbis curandis summa prudentia opus esse, & sedulo investigari debere, an in ipsa cute natum vitium fuerit, an vero a reliquis humoribus aliquid secretum ad cutim delatum fit, ut a noxiis corpus liberaretur. Circa hanc rem pulcherrimum apud in pocratem Prorrhet. l. r. in fine l. 8. p. 828. habetur monitum Impetigines Ieprae oevitiligines albae , quibus quidem iuυenibus auν pueris aliquid hσrum factum est, aut pauliatim eoo spectum in multo tempore augescit . his quidem non oportet putare, abscessum esse hane efflorescentiam U ε eo Θμα μου morbum suibus vero horum aliquid factum est mun
244쪽
, s EXANTHEMATA FEBRILIA. f. 726. 72 T. f. 726 o Eliqua febris symptomata his similia dc agnata, velut morbi ipsi I curari postulant.
Sie absoluta est symptomatum sebrilium quae febrim eo mi tantur, mala, vel descriptis praecipuorum pertractatio, quae 3. 6 17. enu, symptomatibus febrilibus similia sunt, & ex merata suerunt. Cum autem vix nullus mor. illorum historia intelligi poterunt & eura. bus sit, quin aliquando febrim eomitem habe- ri; vel de illis postea Gorsim agetur, dumar, patet, non posse illos omnes tanquam sym- morborum acutorum & ebronicorum praeis promata sebrilia considerari . Reliqua ergo, cipuorum historia pertractabitur .
F. 727.'T Inc patet, quid sentiendum de febrium varietate; nam quae motum VI librilem semel excitatum uno impetu ad finem perducunt, Continuas vocamus quae per vices impetum remittunt, & denuo excitant, ut semperduret febris, Continuas Remittentes quae per vices impetum remittunt, ut plena απιρε Viae inter duos quosque paroxysmos intercedat, vocantur Intermittentes .. Tradita iam febrium 3c praecipuorum symptomatum , quae illas comitari solent, generali historia & euratione, sebrium varietates considerandae erunt, & videndum, an
praeter illa , quae de Febre in genere dicta
erunt, aliquid singularis in euratione requirant . Proprie loquendo bitae tantum febrium distinctae species sunt , una, enjMIOmnetem. yst tantam ura accessio est . a principio ad solutionem usique Galen. de Febribus I. a. c. a. t. 7. p. Iz8. ἰ altera, quae diversis accesso. nisus, stato tempore redeuntibus, decursum suum absolvit. Prior eontinua vocatur ἔ p sterior vero, si inter successivas accessiones
plena sit, id est , aeget penitus a se. Me liber inveniatur. vocatur Intermittens . Ubi vero per vices impetum quidem remittit se bris, Et deinde iterum exacerbatur, sic tamen ut ab initio ad finem morbi nunquam a st libris, quamvis nune validior, nunc remissior fuerit, vocatur quidem cantinua, sed ut distinguatur in illa febris specie, quae motum sebruem semel emitatum uno impetu ad finem perdueit, voeatur Continua Remi tens, vel & eontinuata febris. Intermittentes autem febres, geminatis & productis p roxysmis , saepe continuarum febrium larvam induunt, & quidem adeo, ut non nisi a peritis distingui possint. Sic v. g. si intermi tens tertiana duplicatur , tune die in tertianasiuiplici a paroxysmo lisero nova aceessio invadat . tuncque talis libris refert quotidi nam I a qua tamen distinguitur, quod paro. xysmi, qui alternis diebus ingruunt, invasi nis hora, numero & gravitata symptoma. tum comitantium , &dMati me ipsus paro xysmi , similes inter se reperiantur; & sim ubplerumque notabilis diversitas sit inter paro. xysmos, qui se mutuo immediate sequuntur .. V. g. in tertiana duplicata librilis paroxyiamus , qui prima morbi die Invadit, similis erit huic , qui tertio die redibit; diversus. autem ab illo, qui seeundo die accedit; atisque hie iterum respondebit paroxysmo, quiquarto die aderit, & sic porro. Si iam in t a. ii tertiana intermittente se protrahantur pa-roxysmi, ut, antequam primus deserit imirere, secundus iam ineeperit: illoque nondum finito, redeat tertius prima respondens, talis febris eontinua quidem vocabitur, quia nunquam ad ἀτυριξία persectam pervenit ;sed & simul voeabitur remittens, quia nota. bilis remissio, quam brevi sequitur nova exa-eerbatio, in tali sebre observatur. Idem iam fieri poterit in quotidianae febris paroxysmis protractis: quin imo & quartana, tripliea. tis accessionibus atque protractis, in talem
continuam remittentem quandoque Megenerat, difficillime eognoscenda , imprimis si singuli paroxysmi da versis horis ingruant ;atque etiam , uti saepe fieri solet L eoniae. tum invasonis tempus anticipent; tune enim saepe adeo horum ordo perturbatus videtur ,
ut disseulter admodum distingui possit, ad quam elassem proprie haec libris pertineat. Tales vident ut suisse febres illae erratteae dictae Hippocrari, de quibus sequentia habenis
tur Coae. Praen. n. I 4. t. 8. p. 819. ): At intermistenter, erratico modo prehendentes , autumno maxime , in quartanam fero transeum : m magis tuis, ροι triginta annos
245쪽
o27. 628. Io febrib G errinicis, nigra nubecatae in uriana q-rtanam significam . Observavit tales sebres , quae continuas mentiebantur , licet proprie ad intermittentium elassem pertineis rent, bdenhamus Sect. I. c. a. p. 49. &monuit sequentia maxime in praxi notanda: Cum Hsmaturae mense Iulio, v. g. intermi
scimi, nos Ioim penuinum rinptim in uni quod intremittentibus vernis quidem suanees sed eοπιι nuas febres ita per omnia imitanis rur, ut nisi castigatissmo inrasque examine tritu. 'raveris, ab insicem discrimimari non possuntiar retuso paulisper eo stismi is impetu, O ses in
raυi. iam in tuum regularem migravi, atq- exeunIe aurumus, Iarva abiecta, intermitten.
res se es , quater ab initis Hapse fuerunt,patam Arretur ; με Quartava illae fuerint , sive Teritiau : quod si non diligenter animadvertimus.
haltari bimur , iam huiusmodi febret, quo intremitrentium numero sunt, pro tantinuis rueris edi em,inis habe sur. Notandum praeterea est, intermittent rasebres tune vocati . quando fato temporis intervallo redit paroxysmus, ut i h tertiana tertio die; quartana quarto die; &se pot-ro. Ubi enim in febribus eontinuis absque bona eri si cessat morbus. sepe aegri aliquot diebus absque febri degunt, quae deinde re. dit, neque tamen ideo inles morbi ad intera mittentium febrium classem reserendi sunt. Voeatur enim tune novus talis insultus morbi reeidiva ; quae quamvis saepe die quodam decretorio fiat , nunquam tamen definito quodam tempore aecedit, uti in paroxysmis febrium intermittentium observatur . Uideantur de his illa , quae in Commentar. g. 364. dicta suerunt Explieatis jam febrium varietatibus, age dum erit de illis, quae in singulis harum speciebus singularia oecurrunt notanda. '
FEBRIS CONTINUA . 728. ontinuarum simplicissi a Ephemera, seu diaria ; spatio 2 . hora
rum initia, incrementa , statum, declinationem absolvens. Causas agnoscit solum motum vehementiorem, peceato sex rerum non naturalium oditum ; Vix ullam materiam . Cognoscitur, a causa levi ', corpore puro; symptomatibus levibus; crisi cita; pulsu mox a febris exitu plane restituto. Curatio facilis abstinentia , quiete, dilutione.
Continuae febres, quae nempe motum se-brilem semel excitatum uno impetu ad finem producunt, vel sunt tales, ut ante illas, vel una cum illis, insignis degeneratio soli. daru in L fluidamni eorporis partium, & magna plurium sunctionum laesio , observe n. tur; tuneque vocantur Continuae putridae, de quibus sequenti capitulo dicetur. Vel, conti tuae quamvis febres suerint, non o servarur tamen magna mutatio in solidis aut fluidis corporis, neque insgnis functionum Iaesio occurri ζ; vocantur tunc Continuae simplices , sive non putridae: nunquam periculosae , sed salutares semper . nisi perversa medendi methodo, uti statim parebit, in
pejorem indolem mutentur. Illae autem se. bres, quamvis continuae jure dicamur, minime tamen acutarum nomen merentur ;quia velociter quidem decurrunt , absque periculo tamen, cum interim una cum velocitate iunctum diserimen requiratur , ut
febres aeutae diei possint vide f. 164- .
obtinuit usus apud Medicos, continuasillas simplices febres , sive non putridas , dividere sic , ut Ephemera vocetur febris , quae viginti quatuor horarum spatio totum suum decursum absolvit, pereurrendo quatuor illa, in omni febre notanda vide f. 39o. , 'adia, initium nempe, incrementum, sta-etum, & decrementum: si vero similis se. bris ultra viginti quatuor horarum spatium excurrat , non vocabitur Ephemera , sed Continua simplex , sive non putris. Epη- μερος proprie significat, quod diei natur iis spatio limitatur e unde insectis quibusdam , totum suae vitae curriculum intra hoe spatium: absolventibus, illud nomen datum fuit Patet ι
246쪽
Patet iam per hane definitionem secludi acutissimas i res , quae paucarum saepe horarum spatio hominem de medio
tollunt ; nam tales febres hoc tempore ad decre mentum non perveniunt, .sed prius occidunt . Placuit tamen Cato Britanuo
sudorem Anglicum , qui paucarum hora. rum spatio laepe necabat aegios, Ephe, meram pestilentialem vocare , quia io trahoc tempus peribant aegri , & quando. que protracto per viginti quatuor horas
sudore emergebant . Verum uti ex mo
hi descriptione apud eundem Auctorem patet , licet sudore tamdiu protracto extra aleam quandoque ponerentur aegri , tamen summa debilitas & aliae saepe sunctionum laesiones adhue supererant f imo quibusdam , non latis excreta per sud res morbi materia , pessimae supervente. bant febres . simul aderat ingens & su bita iunctionuni plurimorum laesio I adeoque haec Ephemera pestilentialis ad se-hrium eontinuarum putridarum classem peristinet . Illa autem Ephemera febris , de qua hie agitur , inter eontinuas non pu tridas numeratur, & peracto viginti quatuor hora tum spatio in sanitatem terminatur . Adjecto autem pestiuntiatis epitheto , optime hunc morbum a salutari Ephemera distinxit. CAusAs AGNOςCIT &e. Fere semper Ephemera a vitio quodam evidenti , in
sex rerum non naturalium usu commisso,
ortum ducit , imo illud primarium indicium harum febrium esse voluit Galoniar De Fabrabus i. e. 8. tom. 7. Pag. No. , quod nempe a causa quadam recenti atque evidenti semper inciperent. Sic v. g.
a majori copia cibi ingesti , vel etiam si dissi ilioris digestionis fuerit , in debilioribus imprimis hominibus, toties Ephemera fit ; ut sie accelerato vitali motu subigantur talia, quae vel copia, vel robore, resistunt illis viribus mutantibus ingessa , quae his in sanitate adsunt. Post crapulam, ebrietatem, labores nimios , animi validos assectus &e. frequenti sis me simplicissima haec febris nascitur , in qua nihil se te culpari potest , praeter solum nam tum vehementiorem , in corpore , antea sano, ab evidentibus talibus causis procata reticas excitatum . Adeoque patet, vix ullam materiam in febre hae adesse: vel salistem illam, quae adest brevi & facile per febrim hanc subigendam iri sic , ut non
noceat amplius , vel expellendam de eo
pore . Uti enim dictum suit ad 3. 3s . I, omne illud , quod in fluidis , solidis.
ve corporis partibus a sanitatis legibus degeneravit , sive ante febrim natam prae . exstiterit, sive per se brim iactum fuerit, sub nomine causae materialis libris solet comprehendi . Cum ergo in Ephemeranihil ante praeextiterit t ile , omne illud , quod materia huius febris posset vocari .
a vitio sex rerum non naturalium pendebit : eumque hoe tale sit , ut intra breve spatium diei naturalis positi emendari, vel saltem expelli de corpore , apparet , quare dicatur, in hae febre vix ullam in
teriam adesse . COGNOsCITli R A CAusA LEVI. Quam vis autem ab evidentibus causis incipere
soleant hae febres i se satis sae te curabi les sint , tanaeti in illarum diago ossi parum major videtur difficultas . Monuerat enim Hippocrates Iu Progn sicιs m. 8. IV. eos. , uti Ec alia oecasione ad g.
364. dictum fuit, difficulter distingui posse
morbos, qui intra longissimum tempus iudicari debeant, ab illis , qui brevi cessabunt, cum smilia saepe eorum sit principia, levia nempe & absque malis symptomatibus . Hinc & Galentis de Febribus lib. I. cap. I. Tom. S. pag. II 6. dixit, certam diagnosin Ephemeriae quibusdam omnino impossibilem habitam fuisse ;statuit tamen , illam nequaquam diffi-eilem esse , modo ad omnia quis rite attenderit ; additque , se vel millies ius.ssse hominibus , quos hac sebre laborare noverat , ut prima accessione finitatori , ae modice cibati , ad solita redirent opera , utpote non amplius febriciis laturi ; atque eventum diagno sis veritatem probasse . Inter Ephemerae lebris indicia autem merito recensetur causae levitas : quamvis enim , uti statim dictum fuit . , a vitio evidenti lex rerum
non naturalium haec febris soleat Pasci , tamen , si gravior error in his cominicias fuerat , longe perieulosior & diuturnio t
247쪽
nior .sebris inde sequi poterit ; uti constat.ex illis . quae ad 3. I 86. de febrium
causis dicta suerunt. CORPORE Pu Ro . si enim eorpus ca- cochymicum fuerit , a levi etiam vitio rerum non . naturalium excitata fibris ,
quae ia. corpore sano & puro brevi deserisbuisset, diutius protrahetur; imo & quam eoque periculosa evadet: . dum, verbi gratia attrabitarii humores , scorbuti aeris materies , lenta glutinosa in leucophlegismaticis colledia & sure stagnantia , per febrim natam agitantur , patet satis , ab
his per febrim motis plura mala fieri posse. Unde & quando epide mici morbi grassantur, semperi metus est, ne ab aliis cau.
sis excitatae subres in horum elassem se recipiant. Tinantur sero omnes , qui dapeste scripserunt, Auctores, quod, si graia sanie peste , alio morbo corriperentur homines , brevi tamen in pestem degeneraret Dismerbroec . de Pse c. s. pag. ι . ThueFdides Iib. a. apud alios diom.
Idem etiam in aliis morbis epidemicis ob servatur quandoque . optime monuit Galenus s. Commentar. 4. io librum Hippocrat. de victu in morbis acutis tom. pag. 278. cursum, aliumve motum vehementiorem , intemperantiam , frigus , &e. ex sua na- Iura vehementem morbum vix facere verum si ex similibus causis sebris nascatur,
illam de genere Ephemerarum febrium Q. turam esse : ubi autem corpus ad alium morbum praedispositum est , tune ab his causis , quas προφασεις hinc vocavit , in actum deducitur morbus hactenus latens. SYΜνToΜATI Rus LEvISus . De sym. ploma um magnitudine ex laesis lanctio nibus iudicamus : cum ergo febris Ephe. mera levibus tantum causis originem debeat , non poterit ab his corpus sic mu tatum esse , ut insignes lanctionum laesio
nes inde fiant . Morbi enim cuiusque --gnisndo tanta est , quantum a naturali M. tu recidit Galen. lib. I. method. med. ad Glaucon. cap. I. pag. 3 3. . Simul ac e
go in functionibus vitalibus , animalibus . aut . naturalibus insignes laesiones oe. currunt, vel in excretis de corpore , urina , laecibus alvinis &c. magnae mutatio. Tol. III.
nes observantur , novimus febrim his eo. mitatam non posse essa Ephemeram, cuma levi tali morbo nec numerosa, nec gram
via, symptomata produci possint. - CRISI CITA . In Commentariis 3. s 87. ubi de crisi diictum fuit , patuit hoc vocabulum varia signifieatione usurpari , &quandoque pro morbi solutione sumi aquae, quamvis aliquam evacuationem se n. sibilem comitem habeat , absque tamen multis turbis , & symptomatibus erisim. praecedentibus fit . Tali sensu & Ephemera crisim citam habere dicitur : plerumque enim , dum in suo descensu est
e febris , blando sudore finitur ; lmprimis si a retento perspirabili , quod saepe. fit , ortum duxerit. Lenis vomitus , vel :alvi modica evacuatio toties hui
febri finem imponit , dum ab ingestis crubis dissicilioris digestionis , vel sola copiaravantibus , ortum duxit . Illud autemgnum optime distinguit Ephemeram ab aliis febribus continuis , quae , mites quudem , in maiorem diuturnitatem extemduntur . Ephemera enim , diei naturalis spatio terminanda , ante duodecimam h ram ad statum, sive pervenit , &deinde sensim minuitur ; atque paulo post omnia symptomata , quae febrim hanc comitabantur ., cessant integre . Quod & Ga-leuus Ibidem cap. a. pag. 347. -: notavit z D si capitis aut alterius cujusdam partir δε-ur simul inciderit , neque ille amplius manet . Si υero aeger facile morbum ferat ,
maximum illius ephemerae siguum est , quod velut impressum sigillum prae aliis
omnibus febris mansuetudinem demonstrat. Putau Mox A FEBRIS EXITU PLANE RESTITuro . Hoc signo Ephemeram ab
intermittentium sebrium paroxysmis sedistinguere potuisse affirmat Galenus Ibiadem : finita enim Ephemera , arteria rum motus statim omnino illi, qui tu sanis, tismilatur ἡ quum is in nulla alia febre ad naturalem flatum redeat , etiamsi temporis spatium inter prioris aecusiouis mnem O squentis initium longum sit ; vel
in tertianis quartanis : in tuis enimssem.
per supermanet febris signum . Plerumque enim pulsus debilitas 'aliqua post finitos
248쪽
intermittentium febrium paroxysmos s perest ; imo saepe , licet sudore iam ces.sante aegri de lecto surrexerint , adhue parum celerior pulsus deprehenditur . Raro etiam symptomata , quae febres intermittentes comitantur , ut lassitudo , eapitis& lumborum dolor , &e. adeo integre ais holentur . ut post finitam Ephemeram
fit . Confirmatur hae diagnosis , s illo
tempore sebres intermittentes non graia sentur e tunc enim minor redituri paro. xysmi suspieio est . Interim tamen faten. dum est, primum tertianae vernae & mltis paroxysmum sub Ephemerae specie sallere posse , cum saepe per paucas horas duret , & blando sudore solvatur, &ante elapsum viginti quatuor horarum spatium omnes ianctiones in integrum reis stituantur. Verum quidem est , peccatum quoddam in usu sex rerum non natura. Iium Ephemeram praecedere plerumque , ejusque causam esse , sed & febres interis mittentes talis causa quandoqne praecedit. Praeterea quandoque contingit. quam. vis rarius. Epiameram nasci , licet nullum observabile vitium in usu sex rerum non naturalium praecesseris . Novi ho. mines , qui bis vel ter in anno vera E. phemera corripiuntur , absque ulla προ-
, sed , uti videtur , tantum a bile
aecumulata ; qua per vomitum excussa ,
cessat illico febris , & omnia symptomata illam comitantia abolentur . Si ergo uel minima suspicio adsit febris intermitistentis , praestat non absolute praedicere , uno tantum paroxysmo terminandum
morbum sore ; sed potius indicandum est,
intermittenti s libris paroxysmum redi. turum sorte , ... taliaque adhibitum iri r media , quae hoc cavere possent . Sic enim artis honori & medici famae, absque aegrorum detrimento, optime consulitur. Cu RATIO FAcILIs &e. Sponte enim sua levis ille morbus , & brevi tempo. re, cessat, modo perversa medela non ita riretur se, ut in pejorem morbum abeat.
Generalis enim eura librium t vide f.
sp8. quatuor requirebat , vitae nempe& vitium conservationes , acris irritanistis correctionem vela expulsionem , ten,
toris dissolutionem & expulsionem , denique & symptomatum mitigationem . Verum in Ephemera nee vitae periculum est , neque ullus metus , ne vires perdant aegri tam brevi temporis spatio et cumque vix ullam materiam ha re hare febris . aere , si quod adsit , brevi enervabitur vel expelletur de eorpore r lentor levis , sorte hane sebrim eomitans , per febrim ipsam solvetur , & blando sudore expetis
letur de corpore . Cum autem symptomata , quae Ephemerae adsunt , semper levia snt , nulla mitigatio horum I eum habebit , nam paulo post una cum sebre evanescent . Sufficiet ergo abstinentia , quies corporis & ment, , una eum diluentibus . Abstinentiam vero duplicem statuit Celsus I. cap. I 6. pet. 9 a. unam , ubi nil assumit aeger ς alteram . ubi non nisi quod oportet . Quamvis a tem in brevi adeo morbo corpus ante sanum facile inediam serret , sufficiet tamen illa moderatio, ut neque aliud, quam expedis , neque ous nimium , sumatiar. Deineoctum hordei , panis , avenae , lae aqua dilutum, lactis serum & similia hic si1Lficient pro nutrimento ; dum simul e dem , diluendo omnes humores optime prosunt . Cum autem in hae febre solus
motus vehementior peceet , quies corporis & mentis optima hinc remedia dabunt, vide g. Ior. Io . Ios. uti dictum fuit,
ubi de curandis morbis ab excessu m tus ei reulatorii oriundis agebatur . Praeterea simplex haec methodus laudem meis
retur , quod omnibus morbis inei plentibus prosit ἔ adeoque , licet quis in di gnosi deceptus foret , & febris alterius
speciei loco Ephemerae sequeretur , nunis quam ramen noeebit haec adhibuisse : simul ae enim adversa valetudo metuitur romnium optima sunt quies . abstinentia , . , si quid bibendum , aqua &e. per haec
enim saepe graυis morbus insans dis tiιαν Ibid. lib. r. cap. a. pag. II 4. . Merito igitur damnatur a Galeno Iib. I. Method.
Med. ad Glaucon. cap. 2. rom. Io. p. 34s,
eelebris illa triduana inedia , quam in mmnibus morbis eommendabant quidam Medici, per quam sebres reddebant acri
249쪽
res ; imo dicit , multos importuno artis molimine adeo peccare , ut morbos p tius faciant , quam curent ; sive utiloqui amat , morbos manu iactos ροπο inve νισσῆμα inducant. Dum enim Ahispiado primis morbi diebus conυeLiandas aegri vises pu tabo luce , vigilia, Diluenti , D m ne or quidem primi; diebus Hui merer Ceis. ιι b. r. cap. p. I 18. . paret satis , salutarem Ephemeram in periculosum morbum converti posse damn sa tali medendi methodo . Idem verum
est , si purgantibus , vomitoriis , sudoriseris ineipientes morbi tententur illico . Plurimisae falianiαν , dum se primo dis
pro inus sublaturer languWem , aut exerciis talione , aut basees, ast secta dejectione , aut vomitu , aut sudationibus , aut vina speraut e um quod non interdiam id ineia
dat, με non decipiat , sed quod saeptas DLIat , solaque abstinentia μν Milo perieulo
plex ergo haec methodus in libre Eph mera , uti & in aliis febribus in ei pie tibus , sola tuta erit . Legi merentur &illa , quae de febre Ephemera Galentia habet in octaυο methodi medendi libro, quem totum hujus febris historiae & eurationi impendit tom. Io. pag. I78. .c. .
f. iq. CI protrahitur dicta febris 728. per plures dies , vocatur Continua
non putris I causae, signa, medela eadem ; maxime venae sectione larga, ct refrigerantibus, eget.
Si eausa talia febris parum pertin Letor fuerit, neque intra diei naturalis spatium subigi potuerit vel expelli de eorpore , protrahetur febris , adeoque non amplius Ephemeta vorabitur , sed Continua r quia autem & causa levis suit , ne. que maligna symptomata adsunt , neque ulla signa apparent in urina , alvi excrementis , sudoribus &e. quae magnam humorum a naturali satu degenerationem docent , vocatur coiit inua , sive synochus non putris ', ut nempe distinguatur a sy.nocho putri, de qua satim agendum erit . . Vocaverunt quidem auctores Forastus rom. I. pag. II. hane febrim Epheme. ram pluitum dierum, sed uti videtur mi. nus apto nomine . Febribus ergo talibus narura quidem eadem est , quae diariis ,
nomen atitem non idem Galen. Method. Med. Lb. ii. cap. I. in fine. Tom. IO.
pM. zo I . . Sic observamus post ebrieta. tem sequi sebrim ephemeram in multis , alios vero ab eadem causa per biduum vel triduum febricitare . Tales ephemerae protractae , sive synochi non putres , suerunt illae mitissme febres , qMae in s curissimis inradiant signis, cor die quarto aut ante desinunt, quae ab Hippocrate In Pro.
Causae ergo & signa & medela eademerunt ac in ephemera : quia autem diutius protrahitur in synocho non putri a celeratio motus eire uiatorii, & , qui hane eo mitari solet , calor , iustus merus est , ne dimatis partibus aquosis reliquae si guinis moleeulae cohaerere incipiant , divisciditatem inflammatoriam acquirant , simulque sales & olea sanguinis volatiliora reddantur vide f. Ioo. & 689. : unde ex tali febre viscerum inflammatio , humorum acrimonia, & plurima alia mala hine sequentia , exspeelari possunt , &ita libris continua non putris in putrem transiret . Ob hane causam larga venae sectio hie convenit , tamquam ad praese tem inflammationem efficacissimum rein medium ; simulque ad illam , quae sui ra metuitur , tutum praesidium ; hae
nim iacta , saepe illico sebris sedatur, uti pulchro exemplo probat Gatinus Method.
Med. lib. p. cap. 4. tom. Io. pag. a O . , Iuveni enim , qui triginta diebus eo sueta exercitia intermiserat , & deinde se validius exercuerat , febris aderat avi modum calida ; pulsus tamen erant ae quales , maximi , celeres & vehementes. calor non erat mordax , urina a naturali statu non multum aliena quae omnia
synochi non putris signa sunt , interim
tamen rubicundus & plenus homo appa rebat . Venae sectio tamen , partim uteonstaret prius de febris natura , partim etiam ob dissentientes Medi eos in eo silium vocatos circa tempus venae steti
250쪽
nis di alia quaedam , dilata suit in tertium diem usque . AEstus iam erat aegro intolerabilis , corporis totius tensio , capitis pulsatio & molesta vigilia ; unde Galenus ad animi deliquium usque sanguinem mitti curavit, atque se febrim exstinxit illico ; sic ut quidam adstantium ridens di. xerit , Galenum tali sanguinis missione
febrim iugulasse : paulo post enim , levi nutrimento prius exhibito , in prosundum somnum delapsus est iuvenis & blandum
sudorem , atque persecte convaluit . Ad. modum autem vero simile videtur , quod
di citius morbi levamen percepisset, si vel prima die morbi sanguinis missio fuisset in
Restigerantium autem remediorum usus merito commendatur , quae hie sunt diluentia , laxantia , densiuatem humo. rum resolventia , obstructiones reserantia .
Minuta enim mole movendorum per ve-
nae sectionem prius , per haec satisfiet re. liquae indicationi curatoriae . Mellita, nitrosa , saponacea acida , aqua copiosa , vel decoelo hordei, avenae , radicum scoris nerae & similium diluta , huic scopo satisfacient s cum simul humorum dege. nerationi in putredinem hie metuendae adversentur . Videantur & illa , quae s. Opi. & sequentibus de cura caloris febrilis dicta suerunt. .
73O. CYnochus putris. dicta suit, quae debetur causis: inflammatione simplicvmaioribus, viscerum obstructioni, cutis oppilationi , & capillarium
fere Omnium, acrimoniae vero acutiori, saepe prorsus singulari. Ubicunque humores corporis se degeneraverunt , sive ante febrim , sue persebiim ipsam, ut inepti reddantur ad placidam per vasa corporis circulationern , vocatur febris continua putris , hac dote ab ephemera & synocho simplici, sue non putri , differens; in quibus vix ulla materia aderat , & boni omnes humo.
res erant , solo tantum motu vehementiori molesti r unde & hoe sedato vel sponte , vel per artem larga venae sectio. ne , aut aliis idoneis remediiς , cessabat morbus saepe absque evacuatione ulla is re sensbili , vel si aliquid' mutatum erat in corporis humoribus , illud plerumque blando sudore , vel aucta tantum peripi ratione , - dimabatur de corpore , seque redibat brevi sanitas. Uerum etiam , dum mala medendi methodo tentantur simplices hae sebres , mutatis a naturali sua indole humoribuς, in synochum putrem de generare possunt , uti ex ante dictis patuit.
Ubi is omnibus vasis , ac potissimum maximis , aequabiliter succi putrescunt, synochum putrem adesse statuit Galentis D. V. I. pag. ao . Multos autem putre, dinis illud vocabulum offendit, quia durum videbaturi, vivente adhuc homine humores putrescere : unde iam Trallia. nus lib. I a. cap. a. pag. 68 . notavit non aeresse , qui in uniυersum febrim nunquam a putredive Frri pronunciarent , tu. mores in venis extiri , non putrefieri , di- Elitantes . Verum putredinis nomine in febribus non intellexerunt Veteres Me dici talem corruptionem , quae in cada veribus sponte nasci observatur , sed tantum degenerationem insignem humorum a conditionibus suis naturalibus . Putredi. nis enim naturam definivit Galenus Me.
rlod. M-d. lib. II. c. S. rom. IO. p. as . . quod sit mutatis totius putrescentis corporis substantiae ab externo calore . Per externum autem calorem , uti ex sequentibus in eo.
dem loco patet , non intellexit illum qui externe corpori applicatur , sed talem qui a naturali calore , quo corpus sanum fovetur, diversus est. Unde & patet', quod hic per putredinem intellexerit mutationem putrescentis corporis, non vero illam corruptelam , quam persecta& proprie vocanda putredo iam habet . Illud adhue evidentius apparet alio loco