장음표시 사용
281쪽
ciem. lib. I. ιπω. 7. ibid. pag. - , cuiquarta die bis pauculum sanguinis ex nais re. dextra stillaverat ; verum quinta die ex nare sinistra languis copiosus effluxit ,
sudavit & iudieatus est : sed & post iudi .cium erebro adhue sanguinem erupisse mo. Detur tru hujus baegri historia . Cum autem , uti paulo post dicetur , optima st haemorrhagia narium, quae die decretorio fic , & quari s dies non adeo inter dies decretorios numiretur vel laltem non inter primarios, sed potius inter dies indices, uti tune pluribus demonstra. bitur ; patet ratio, quare Veteribus. Me die is utcunqua suspecta fuerit haemorrba. Di , quamvis larga, quae quarto die fit . Uti enim paulo ante in eadem hac para- grapho monitum fuit ex Hippocrare , paribus diebuh iudieantur hi morbi, sui paribus exacerbantur ἔ adeoque si quarto die criti ea talis haemorrhagia contingat , ac
cessiones diebus partibus fieri demonstrat; quod tamen pro pessimo signo in his se. btibus habetur , uti paulo post demon-srandum erit in eadem hae paragrapEo .
Ob hane eausam videtur Hinocrates mo
coinei ris I vertim quinto die minus ἔπι-
eulosa est . Notandum autem , quod non agatur de levi stillieidio, quod ταξιν.voca re solet, sed habetur in textu ἐρυσις μει η- ρων , quod i rgum satis fluxum fgnis. Cat. Habetur tamen in Epidemisis idem. 7. aegror. II . t. p. p. boo. exemplum
aegrae, cui quarta die languis probe ex nare sinistra effluxerat, quae septima die omnino iudicata fuit : verum , uti in Coacirmo ouerat , aliud bonum signum coincide. bat , nam eodem die quarto menstrua , pauca quidem , sed ordine c'mparuerunt . Cum ergo tantum boni a larga haemororb gia , si debito impurnis morbi tempore fiat, exspectaverint Veteres , non. --ram est , si tam a cum eurae inquisiverint
illa signa, quae hanc evaeuationem praece. de re solent , & brevi adsuturam esse do. cent. Qui temerario ausu naturae imperare volunt in morbis curandis , & , caeco impetu quaevis tentantes , omnia turbare solent, attentam horum signorum in moris bis obseevationem fastidiunt, credentes se
Iro lubitu larga venae sectione posse illud
omne perficere , quod ab narium haemorrhagia speratur . Verum pessime decipiuntur, & plurimae observationes Medicae do. euerunt spontanea . narium haemorrhagia sanari morbos selieissime , qui frustra venae sectione tentati fuerant . Notavit B n istas I In theatro tabidor. Exercit. I. p. I 4. 5 c. γ, pariodicam narium. haemorrha giam tabis aecessum protr here; & iterata quacumque. phlebotomia longe essicaciorem esse, atque hane sententiam exemplis practicis confirmavit . Juveni enim , a suppressa narium haemorrhagia , una cur
baen opusi phthisis imminentis fgna jam
aderant, & quidem tanto periculosioris , quia a parentibus impressum tabis characterem habebat . Parum profuit venae se. ctio , sed rediens narium haemorrhagia illum a tanto periculo liberavit. Viro, qui 'periculosissima angina laborabat, quae non tantum deglutitionem , sed & respirationem intercipere minitabitur , in brachiis& talis venae sectae saetant , nuchae&sca
pulis stari scationes adhibitae : enemita , aliaque plura incassum applieaia ; siisvn.gqalium dein incisione iacta, quaedam salutis spes astulgebat. Verum , copiosissima narium haemorrhagia facta, mox cinis nem malitiam morbus deposuit. Plura similia afferri possent observata, verum haec sufficient , ut de mons retur , quantum salutaria naturae in morias sanandis molimi-'na praeserenda sint illis , quae per artem tentantur. Praeterea in febre ardenti sati-guis, tenuissima sua parte orbus, in eo niscretionem tendit, atque in arteriis haerere
incipit, inde ibi aeeumulatur , illasque distendit ; in venas transprimitur tantum adhue maxime fluida sanguinis pars , unde per venae sectionem saepet in talibus
morbis tollitur illud , quod trans tui per
vasa solum adhue aptum erat : dam na. S a rium
282쪽
rium haemorrhagia ex ipsis arteriis sanguinem profundit, atque dire 'a quam in axime via impetum & copiam sanguinis ab encephalo evertit, cuius lanctiones in his morbis adeo turbari solent . Arteriolo me ergo, vel scarificationes cum cucurbitulis impositis potius profuturae viderer tur: Ve- a Ium patuit ex inodo allegatis ex Benedictonarium haemorrhagiam longe promtius 'auxilium attulisse.
Optime ergo & famae suae , & aegris consulet Medicus , si memor moniti Hippocratiei In Prognostic. initio ιom. 8. pag. 383. O c. incumbat cognoscendis illis , per quae in morbis sutura praesagire poterit . Majorem enim non tantum aegrorum fiduciam magni certe monitentirem sibi conciliabit, uerum etiam Curationem optime institiaet is, qui ex pr.e- seniιbus affectibus futtiror praevideris . G- nos enim omnes aegrotos uscere , impossibiis es: id enim foret praefantius , quam fu- rura praenoscere &c. Namque s eor , qui ferυari Iosunt , multo etiam melius 'servare Geri , ex longo tempore 'gula praemedita. ras ; morituros O eυ Myos praecognoscens praedicens omni prorsus culpa vacabit oportet ergo serio expendere omnia illasgita , quae salutarem in febribus narium haemorrhagiam praenunciant , ne horum ignari importunis remediis quandoque tur bemus vel impediamus suturam .
HAEC PR AE NUNCIATUR CERvICIs DO LORE . Non adeo acutus ille dolor ce
vicis est, sed obtusor cum tensionis quodam sensia ; unde in Coacis Num. Ios. rom. 8. IV. 86r. sic habetur : Calitegraυati juxta sincipur dolentes , pervigi-Di , sanguinem effundunt, tum alias, tum si quid in cerυicem conreudar σου τει νη) :
alio in luco In Prorrhet. Lib. I. ibid. p. 794. eadem habentur sere, sed legi.
Iur ιυ τ' eό πραχηλω . Si quid in cervice intendatur. Unde videtur potius molestes tensionis quidam sensus esse cum obtuso dolore, atque ideo paulo post Ibidem sequens praesagium legitur .
Cerυicis dolores , valde rtibri oculi Iangui. nis eruptiones significant. Ubi notandum , quod ponatur in textu τρα λει Πίαωδ'εα,
quod non simpliciter dolorem , sed potius levioris doloris speciem significare vidcis
tur . Haec autem ideo distingui merentur .
quia acutus cervicis dolor pejora saetae prete. sagit, tetanum nempe & convulsion es a de tali dolore videtur dixisse H 'Oerat s Ibid. pag. 7is. Coac. num. 274. ibid. pag. 867. t, Cerυicis dolor malum iis omni
febre , sed pessimum , quibur infanta spe
ratur . Sic & cervicis dolores convulsi vos
monuit Ibid. pag. 78o. ; atque alio in 'loco Coac. num. 262. dolorem cervi- cis inflammatorium , maxillarum dissentionem simul junxit . Molesta talis in cervice tentio in pluribus mulieribus men- .struorum eruptionem praecedere solet , uti& notavit Hippocrates Prorrhet. Lib. r. tom. 8. pag. 796. r, verum & menstruo- tum fluxum in his febribus utilem esse vi dimus . . Cervicis autem illa tenso certius
haemorrhagiae narium praesagium dabit, si reliqua simul signa sequentia , vel quaedam ex illis, adsuerint.
TEMPORUM GRAVITATE ., TENEBRI cos A. CALIGINE , PRAECORDIOR' I ICONTENTIONE SINE DOLORIS SENsU-
&e. omnibus enim illis' signis sere coisgnoschmus, sanguinis impetum & copiam iversus caput derivari , adeoque spem e se, ut soluta in naribus arteria , usitato naturae in his morbis sanandis modo, sanguis exeat . Verum quidem est , simul tunc metuendum esse, ne, copia & .impetu sanguinis oppresso cerebro, deliria ζ con- vulsones, aliaque pessima mala sequantur, nisi subita haemorrhagia veniat; sed . docuit ab omni aevo fidelis morborum observatio , si haec signa omnia , vel plura
ex illis, concurrant , non adeo metuen da esse haec mala , sed certo adsuturam narium haemorrhagiam , quae haec omnia tollet . Prudentes enim Veteres Mediei tunc omnia haee symptomata habuerunt
pro signis criticae haemorrhagiae instantis , si debito morbi tempore fieret , neque n sterentur ex aucta morbi malignitate , sed ex irritatione naturae se ad crisim disponentis . Unde suspecta semper habuerunt haec signa, si in morborum velocissimo istum initiis adessent , antequam coctionis
283쪽
ulla indicia apparuerint . Unde ἰ uti ad sp . dictum fuit ex Hippocrate , audi--ntia in melius, non statim , idest , in morborum initiis , apparere debent ; &GaIMM De Crisib. Lib. i. c. g. r. 8.- monuit , decretoria signa nee in principiis, nee in augmentis , sed in statu moraborum debere apparere . Neque eonfideis
hant his signis , si iam ab initio morbi
adsuissent , licet ad crisis tempus perseverarent . Unde Galenus , in loco citato in
Commentariis f. 34. , ubi de ih lunt
riis laetymis agebatur , dum signa recenisset sisturae haemorrhagiae, hoe tam solliebte monet. Si enim caput doluerit a petaturbatione crisim piaecedente , neque ab initio motbi talis dolor adfuerit , si cotilum condoleat &e. , si spirandi quaedam repentina difficultas, velut presso thoraeelaboriatur &e. tune dicit haemorrhagiam narium brevi adsuturam ; monetque Mediacos, ne terreantur, licet hominem delitate, vel subsilire videant. Et fim pocrates in loco ibidem ei lato lacrymas in voluntarias tune tantum pro signo haemorrhagiae habuit , si nullum aliud lethale signum adesset; aliter enim mortem praesagire dixit: hinc etiam , dum recenset omnia haee si .gna , quorum quaedam & vomitus critici indicia sunt , se habet : subus vero in huiusmodi febre non lethali eaput Gunis
libur , pro teriebris ante oculos apparentibus vidus hebetudo comtingit, vel Diendores A. versantur , ω pro oris ventrieDii mouti io
fra , aliquid contenditur , neque cum dolo. re , neque eum infammatione , illis pro υ mitti sanguinem de naribus fluxurum exspectandum .s ; magis autem iuvenibus : tri. gesimum υero annum agentibus, veI O f nioribus , minur , sed Φir vomitiones exspectandae In Progηψ. t. 8. p. 58 2. . similia signa in febribus tam ardentibus, quam aliis , haemorrhagiam narium praenunci re
bores autem iaciei pariter inter hae e signa numeravit , dicens : Febricitantibus , erui. bus quidem robores in facie , Ur capitis do ιον fortis venarum pulsur , his Iamisi. nir fluxio plerumque contingit Coae. Prp. m. III.
t. Num. I 3. rom. 8. pag. 8sp. . Pruritus Iero narium , tensionem maiorem vasorum sanguineorum denotans, non
turam tantum , sed iam iam praesentem haemorrhagiam significare monuit Gaim dis,uii dictum svit in Commentar. g. 7ῖ .dum enim aegri nares iune sileant, illico sanguis prosilit ; quandoque & sternut tione oborta idem fit . Adeo autem eon. fidebat his signis Gaurus, ut aliis Medi. cis curam aegro praedicere ausus laetit , illam mox futuram , & quidem ex dex-
Ira nare . adeoque non admittendam esse venae sectionem, quam suadebant omnes.
Iuventi enim aeger , decumbens quinto die morbi, de lecto exsilire tendebat , Qt vitaret rubrum serpentem , quem adrepentem se videre eredebat . Obscura quaedam rubedo, quae in dextra nasi parte adgenam usque extendebatur , multo magineon spieua apparebat, unde ex dextra n. re sanguinem erupturum'concludebat Ga. onus . Iussit autem famulo i,' ut claneu lum vas adferret excipiendo sanguini ido. neum, atque sub veste occultaret. Paulo
post aeger indieem digitum prurienti naso
immittebat , moxque cruentum eduxit , sequente sanguinis rivo, quem adstans s mulus supposito vase, quod occultaverat,
excipiebat. Priesentes Medici . qui audacem hane Galeni prognosin riserant , hoe visis pudibundi aufugerunt om n GaIen.
praeter modo memorata signa suturae haemorrhagiae in febribus adhuc alia apud Hippocrarem inveniuntur , sed semper talia , quae impetum & copiam sanguinis versus caput augeri demonstrant . Sie subitam anxietatem eum vigiliis hue resert Coae. Prs me. πιιηέ. II 3. rom. 8. p. 838. ), oculorum rubedinem uiae. num. I 67.
tam mentis perculsionem eum anxietate
Ibid. num. pag. 86a. , surditatem Ibidem n. Ip6. pag. 863. . Verum illa signa , quae in textu membrata habentur , omnium eertissima sunt , reliqua autem quandoque , sed non semper , adsunt .
284쪽
Plerorumque symptornatum , quae hin per nares haemorrhagiae indicium, quod exmorrhagiam praecedunt , ratio utcumque sola pulsu desumsit Hispanus ille Medicus, intelligitur , quia videntur fieri a majori cuius observationes collegit Iames Niseu, unpletione & tensione vasprum sanguia de quo dictum fuit in Commentariis g.
neorum per externas aeque ac internas ca- 387. , ubi de crisi. agebatur . Ex pullupitis partes dispersorum. Verum illa prae- enim resiliente Reboun g risse , qui via eordiorum tensio , absque dolore & in- detur esse talis , qualem Veteres Medici
flammatione , .uti monuit innocrater , quid Fue saeiat , non adeo patet . Int rim tamen observationes practicae docent, magnum commercium inter hypochon. dria & nares intercedere. Sic notavit Hippocrater Pro ei. Lib. z. cap. I s. tom. 8.pag. 8a 6. , illos , quibus caeteroquin sanis sanguis ex naribus fluit, splenem habere tumidum. Plures novi , quibus verono tempore , familiare erat sanguinem denaribus sundere , qui sibi ipsis instantem haemorrhagiam praesagire moverant ex dolore circa lienis regionem , quandoque etiam ex cuiusdam palpitationis in eodem loco sensu. Nimis profusam haemorrhagiam frustra tentata ligatura artuum , aliisque remediis , illico eompescuit Galenus De
Praenotione ad Poshumum cap. I 3. . ibidem p g. .8S , dum magnam cucurbitam
dextro hypochondrio applicaret ; sanguis enim fluebat ex nare dextra . Ubi vero ex nare sinistra sanguis flueret , iussit illam applicari lienis regioni ; si ex uir que nare prodiret , utrique hypochon. drio simul astigendam cucurbitulam voluit mihia. Med. Lib. s. cap. r. IO. pag. Io7. Et Lib. de Curandi ratione per venae sedi. cap. II. ibid. pag. 44o. . Sic damnavit Hippocraser Prorrhuic. Lib. I. rom. 8. pag. sanguinis eruptiones , quae ex contrario fierent , ut dum in lie. ne magno ex dextra nare flueret &e. Ex quibus omnibus patet , quantum illa in hypochondriis' tensio ad hane Prognosin iaciat , licet ex cognita hactenus corporis fabrica non adeo pateat omnium horum ratio. Sufficiet Pratico talia per meis ram observationem cognoscere, atque inde praesagire illa , quae in morbis fututa sunt . Videantur ista , quae de regiminis Rctione, qua una pars corporis alteri parer, in Co nentariis g. or. dicta suerunt. His signis meretur addi & illud suturae vocaverunt dicrotum , quando in diasto. Ie arteria bis serit digitum tangentem . antequam systole sequatur, suturam haemorrhViam praesagire noverat ; ex intervallo Gem, quod inter pulsus illos resilientes intereurrebat , tempus secuturae haemorrhagiae determinabat ; se ut , si trigesimo quoque pulsu circiter talis restis liens pulsus animadverteretur , post quatriduum Gnarium haemorrhagiam exspecta.
ret; post triduum, si decimo sexto quoque pulsu recurreret; si octavo, post biduum;
si citius, intra nucthemeri spatium e qua doque 'regulariter minuebatur hoc interia vallum , tuncque tempus suturae haemo rhagiae exacte determinare poterat ; aliis quando perturbato magis ordine , tun que etiam non exacte illud poterat defini. re . Copiam vero hujus evacuationis magnam fore praedicebat , si secundus restis lientis pulsus ictus primum superaret robore ; parvam vero, si contrarium obtineret ; si aequale utriusque robur appareret , moderatam expectabant haemorrha-giam . Dum flueret Languis , minuebatur illa resilitio , & post finitam haemorrha-giam cessabat omnino ; nisi forte repetita talis in morbis , uti saepe fit , eri sis contingeret ; tune enim manebat ille pulsus , vel redibat denuo . Si autem pulsus ille resiliens in una manu evidentius, quam in altera , perciperetur , plerumque eKnare ejusdem lateris tanguis maiori copia
Videtur rei dignitas, & testimoniorum pondus , quibus confirmatur , postulare , ut data ' occasione quivis Medicus hanc pulsus mutationem in morbis observet
OPTIMA FIT DIE DECRETORIO . Quan
do in Commentariis f. s87. de crisi egi , quae in febribus observatur , pluribus probatum fuit, revera crises fieri in morbis;
atque tunc ex veterum Medicorum mo-
285쪽
numentis determinatum suit , quid citus propriae voeanda sit. Cum alitem in longum exeurreret de eri si sermo, distuli de diebus decretoriis sive eriticis agere, do. nee horum mentio iis textu seret. Hoeergo loco non ineongruum erit quaedam de his addere. Sollicita motborum observatio doe rat Medieos antiquo , erises in morbis contingere 3 eumque notarent sedulo, quid sngulis sere diebus muratum oecurreret in morbis, viderunt Insgnes illas muta tiones & evacuationes, quη crisim praecedunt, comitantur, vel sequuntur , ut
plurimum hoe v. L illo die morbi fieri ;cumque in pluribus aegris videsant haeceontingere iisdem numero diebus, voca verunt him dies deeretorios sive eriti eos illosque postea prae reliquis sollicite o servabant, ut detegerent, an simile quid moliretur hoc tempore Natura.' Inde videtur dierum in morbis haee distinctio orta suisse, ut quosdam eritiem vocave int, quosdam non. Demonstravit autem GA nus Lib. a. de diebur Memor.
8. pag. 48o. ex historiis morborum , quas in Epidemicorum libris Hippocrater descripserat , illum non ratione quadam persuasum fuisse, sed usu & experientia
doctum dissirentiam eonstituisse inter M-Ios dies, in quibus criticae mutariones contingerent, vel non . Credidit enim Ga. Duus Lib. r. de diebus deeretoriis c. I.
ibidem pag. , Libros Epidemicorum prius conscriptos fuisse ae deinda ex illis deducta suisse generalia illa axiomata pra. lica , quae in prognosticis & alibi inveniuntur . Quam vis enim omni s diebus -rborum eriser quandoque aceidant Ibid. . p. z. y g. 472. , tamen non is omni .
bus diebus aequales numero obse aut urneque pares fide : unde illos dies proprie criticos vocaverunt, . in quibus & plurimas , & persem mimas absque recidiva subsequente, erilis observaverant. Hi ne sep. timus dies inter erilleos insignem maxime locum obtinebat, quia omnium numerosissimae eriles hoc die fiupt, sie ut nequide in omnes numerare se posse teste.
catos viderat; contra vero duodecimo &deeimo sexto die nullum se unquami iudieatum vidisset monet; adeoque ob hanc. causam e eriticorum ordine hi dies meri. to expunguntur se Neque tantum eritici illi. dies notari merebaentur, quia in his . toties sutata morbi in sanitatem mutatio, vel insignis saltem in melius cpnversio , fiebat . verum etiam quia in pessimis mot-
bis iisdam diebus Dors sequebatur, vel insignis, saepe in longe priorem eunditi nem imitatio, unde dixit Hippomaro Io Prognosticis rom. 8. H. 66 I. : Febras
diabas numero iisdem iudicantur , ex qu/bus homines tum fertiamur, tum etiam im tereunt . Praeterea in morbis longioribus
observavit Galenus, & in Epidemi eorum libris pluribus exemplis eonfirmatur, impersectas quasdam erises fieri, quas dein silente per aliquot dies morso, recidivae
sequuntur: tu neque notat saepe contingere, ut recidivae illae diebus quibusdam de .eretoriis, inspiriat , &- quum numerum aliquem decretoriorum δerum excesse. rint, iterum in alio quodam decretorio die indieantvr Gaio. de diebus deerra. m. a. . c. q. ν. 8. p. 66 I. . Pulcberrimum , quod modo dicta eonfirmat, exemplum habetur in aegro illo, qui in Dealcis horto decumis babat Epid. 3. αδ c. g. r. P. P. 222. : huic enim undecimn die iudicium quidem contigit, se ut mente constaret, sebre liber esset , sudaret ; verum impellictam hane etiam fore docebant satis urinae , quas circa indieationem tenues suisse inmotbis talibus semper tamquam malas ab Hipporrase damnatas notat . Unda per biduum quidem a febre liber mansit, verum decimo quarto die rediit febris eum
dativo & vigiliis . Decimo septimo die
autem per universum corpus sudavit quidem cum levamine , & magis intellexit ;verum sobri, manebat & sitis , & urinae
tenues erant, nec bene colora Iae adeoque neque novo hoc naturae molimine
persecta crisis iacta suerat. Vigesimo die sequente iterum sudavit, & febre libet
suit; verum adhue urinae tenues , adeoque nondum superatus morbus videbitur , a
quo tandem quadragesimo die, dejiciens
286쪽
pituitosa alba copiosa ; & valide sudans per universum corpus, persecte judicatus est. Uti autem statim patebit ex enumeratione dierum , quos criticos vocavit Hip-Focrater , insignes dilae mutationes in hoc morbo, uti & recidivae , tandemque &-in. tegra sanatist , semper inciderunt in aliquem ex diebus, qui decretorii vocantur. Idem . ex pluribus aliis aegris, quorum bisoriam conseripsit , demotistra
ri posset; sed hoc sufficier, ut probetur,
in morbis mutationes tam in melius, quam Peius certum quemdam dierum ordinem
Neque obstat his , ' quod quandoque in
pessimis morbis se turbantur omnia , ut nihil se te ordinati in horum decursu dete gere liceat, &'vid a vi morbi natura vel cito , vel etiam quandoque diutius conisi. elata , succumbat . Nam in Comment riis f. 8 . , ubi de crisi agebatur monitum fuit , & Veterum Medicorum testi. moniis confirmatum , non in omnibus morbis crises contingere . Sic in febribus ardentibus epidem ice grassantibus , quas
descripsit Hippocrater ibid. p. ,
Notat, quod Urina mutis tenues, nihil iu- ineatoria, hibis boni , habebant , neque quid qMam aliud decretorium sie affectis appare ιμι , neqMe sanguis ex naribus probe es e-bat , neque abscessus alius ex eo ιeris fiebat iudicatarius p moriebaturque unusquisque , tu; fors ferebat , orrabunde , plerum que circa iudicationes . Cum enim in bis morbis nullae erises fierent, ergo. nec dies critici observari poterant. v verum in aliis morbis, qui crisi bona vel mala, persecta vel imperfecta, in mortem vel sanitatem, in meliorem vel pejorem conditionem ten. dunt observatio dierum criticorum m gnum pondus habet. Cliticorum autem dierum sequenν enumeratio habEtur apud Hippocratem Aph. 24. S. I, 2. t. p. p. 67, : postquam enim
dixerat , mitissimas febres , & quae cum securissimis incedunt signis , quarto die , vel ante, finiri, malignas vero febres, &quae cum gravissimis. incedunt signis , eodem tempore , vel ante occidere, sic habet: Pisimus itaque earum i uisus, sic dinois , se.
cundus ad septimum perducitur . rertitis auis rem ad undecimum , qua ratis ad decimum qiaartum , quimur ad' aecimum septimum , Iemus ad υigesimum &c. Postea υero juxta eandem adestionem eadem ratione primus cir
euitus es triginta quatuor dierum. Ierandum quadraginta dierum , tertius sexaginta die. rum . In aphorismis vero dixit hor. a . Sect. a. rom. s. pag. 67. : Septenarioru- index quartur . Secundae Ie timanae octaυus principium . . Undecimur quoque spe undas dies. es, is enim secundae septimanae qaartus est . Rursur υero spectandus decimus septimur, is enim a decima quarto quartus es . ub tindecimo septimcis . . Quinam dies inis dices vocentur, postea dicetur: sufficit au.
tem hie notasse, quod ex binis his Hivs. atra locis allegatis pateat, quod magiiam vim adscripserit quartae & Ieptimae diei singularum θptina anarum , nam ideo illos
Verum in Epidemicis Epid. Lib. t. 8. p. 9s. alium dierum eriticorum ordinem habet . Notavit enim morbos ,t qadiebm paribus accessiones habent, iudieati diebus paribus ; & similiter illos , q diebus imparibus accessiones habent, imparibus diebus Iudicari .. Unde duplici serie di- .stinxit dies criticos', dicens e Circuituum autem diebus parabiar iudieantium primur decretorius. est quartur , sextur , octaυμτ ω decimus , decimus quartus , υigesimus octo vni , trigesimus , quadragesimus octaυus . sexagesimux , octogesimus ., centesimus Ciretiistium υem Hesur imparius iudicanis riAm primus es tertius, quimus, septimui, nonus, uodecimus , decimus septimus , pri
mias vigesimus , υ gesimus septimur mrrigesimur primur. Verum Galentis Dido p. 96. in Commentarita suis in hunc I cum notat, quod hic dies .etiticos tali or disie, ut se mutuo I equuntur, descripserit in prognosticis vero, periodos, quae qua 'ternario numero fiunt , accurate percur
rarit . Alio autem in loco Lib. a. de diebus decretoriis e. 6. t. 8, p. 484. monet G tenus , postquam binos modo memoratos toxius recensuerat, in Epidem ieis recens ri omnes illos dies , in quibus erises quan. doque observatae fuerunt, inatum ut mem
287쪽
moriae succurreretur atque hic iterum no.
tat , Epidemieorum libros ante Prognosti. ea & Aphotismos scriptos fuisse, ut nempe memoriam rerum prius observatarum
suggererent. Atque bine conclusit, quod in Prognosti eis & Aphorismis tantum notaverit illos dies, qui mari am potestare is hiauent , ν nasura su ae ratione persecti sunt, C: i ver non mediocrem Uum ad futuri flatur m iudieii praenotionem exhibent . Hinc patet ratio, qua re Hippocrates ex numerosis diebus in Didemicorum primo Γ.bro enumeratis plurimos rescindere vide.
de diebus deerreor. e. I. ibid. p. 434. Illi ergo dies , qui quaternario vel septenario circuitu contineatur , prae reliquis critici dicendi erunt, omnes alios digni. tate, emeaeix, & securitate antecellunt , adeoque proprie hoe nomen merentur. Re. liquos autem dies , in quibus aliquando eri. ses contingunt, a prioribus diversos, minincidenter voeavit Galenus Lib. 3. de diebus denotoriis c. 8. ibid. p. so o. σας ηυἐDee, 6e pro criti eis inferioris ordi.
eis habuit in quibus quidem aliquando crises eontingunt, sed rarius, de minus tuto . Videtur autem in illa opinionm suis. se Galenus, dies eriti eos proprie dictos tales esse , in quibus regulari motborum M. eursu , & naturae id est omnium illorum , quae in aegro de sanitate adhue supersunt a actione in morbum , & morbi materiam , insignes illae, & adeo subitae saepe mutatio. nes. fiunt, definito quodam tempore . C incidentes vero dies vocavit, in quibus per
novam accessionem morbi irritata natura , vel errore medici, aegri , aut adstantium perturbato ordine, nune citius, nun se. rhas tales turbae ex eitantur ; adeoque illi dies non ex sua natara iudicabant, sed re.
quirebatur aliud quid , quod cum illis eoin.
cideret, ut v. g. accestio valida, error.in
diaeta &c. Unde ratio huius nominis, &distinctionis inter dies erilicos . proprie
vocandos , Be coincidentes patet. Sic dum imparibus diebus exacerbationes contingunt , ter lius quintus dies aeque judicant,
quati, quartus Ibid. ), nullam aliam ob ea iam, quam quod valida accessione irri-
tala natura saepe, ante tempus debitum, S coactionem requisitam materiam morbi eriti ea quadam evacuatione expellere coone rur de corpore. ob eandem causam &sexius dies, dum paribus diebus exacerba. t ones fiunt, quandoque & judicium habet. Sie virgini , quae Larin decumbebat febre ardenti, sexta die profusa narium haemorrhagia & sudore copioso calido per universu in corpus iudicari eontigit Epid.
nuit Hippocrater , labores diebuτ paribus xdsuisse, atque subiicit, hute febrim no a reversam svisse , sed persecte judicatam , quasi instxr alicujus insoliti notans, int gram di bonam crisin illo die eontigisse. Illa enim δjudicia , quae sexto die fiunt , semper suspecta habuit Galentis Lib. I. GCrilibus c. s. r. 8. P. 437. me. . . ibid. 4s6. atque ideo septimum diem decretorium bonum vocavit; sextum vero decretorium malum , quia raro bomini Se persectum i dictum , semper fere multas turbas & p rieulum adfert; videantur & illa, quae de hae re in Comment. g. s87. dici Assierunt. me est ratio, quare in primo septen rio , intra quod spatium morbi peraeuti di cti terminati solent , plures tiles coinclis dentes eritici sint, tertius nempe, . quininetus & sextus, quia nempe in his morbis
adeo velocibus tanta accessionum vehis. mentia plerumque observatur ἱ unde a
celeratur saepe crisis, sed eum periculo 3 quae legitima de bona quarto vel septimo die, vere criticis , eontingere debuisset Galen. Lib. I. de crisib. c. 3. t. 8, p. soa.) ω In secundo autem septenatio solus se te dies
nonus pro coincidente critico habetur, quo inire dies cνiticos sepιimum G undecimum
Morbi enim , qui ultra primam septimanam excurrunt, minus impetuosum deis eursum habent , adeoque non tam facile irritatur natura, ut ante legitimum tempus crisin tentet. Inde etiam patet ratio,
quare post decimum quartum diem coiniseideatium eriticorum Acacia evanescat ,
288쪽
sblisque criticis diebus iudicationes continis
Patet ergo , quod optima haemorrhagia, quae die decretorio fit, stilla, quae quar to, septimo, undecimo, decimo quarto , decimo septimo vigesimo &c. accidit , legitimis nempe criticis diebus: minus vero bona illa quae in die quodam critico incidente contineti, tertio, quinto, sex. to, vel nonor. suspecta vero habenda erit, quae aliis diebus observatur. Idem autem& de aliis eriticis ae vacuationibus verum erit . objici sorte pesset , evacuationem ma teriae morbosae bonam semper esse , quo' cunque demum morbi die contingeret , adeoque sollieitam illam temporis Q in quo haee fiunt. obseruptionem plus taedii, quam utilitatis habere . Nemo dubitat prodesse
semper , si illa , quae relicta nocerent, exispellantur de corpine , modo integra talium evacuatio fiat, neque una eum illis boni humores' exeant , vel , dum haec peragitur, tales & tantae turbae fiant in corpo Te, unde aliau mala metuenda sunt . Umrum in geperati sebrium hi storia patuit , causam materialem febrix per febrim ip sam modo tali moderamine regatur , ut
nec nimio impetu, nec nimis torpido m
di, seque ad exitum disponi. Ad hane autem mutationem materiae morbosae , quae coctio dieitur , requiritur . determinatum temporis spatium, . varium quidem pro majori vel minori febris intensitate, & magis minusve rebelli indole materiae subi
gendae .. Attenta iam morborum observatione Veteres Medici invenerunt haeetem --
pora in morbis', quibus per librim νpsam subacta & mobilis reddita morbi materia
expellitur' de eorpore : haec tempora vo. caverun v dies eriticos. Illas vero mutationes morborum, quae alio tempore fiunt , merito suspectas habuerunt, quia saepe morbi ingravesceniis impetu, errore commiseso ab aegris , adstantibus , vel Medicis ,
sunt, non vero naturae morbo praevalen
tis effectus sunt. Illud enim, quod morbosum est. , a sanis exacte secernere, solius naturae opus est . Dum Phlegmone v
lida nee resolubilis locum corporis oecu. pat , ne peritissimus, quidem Anatomieus obstructa vasorum extrema se separare potaset a reliquis , ut nihil laederet in sanis partibus: interim natura peu blandam suppurationem, determinato tempore , illam separationem morbosi a sanis perficit . Notaverunt-jam Ueteres Medis , uti alia
occasione ad s. 387. 393, 7go. dictum fuit in febribus putredinem humorum, quae ni invasis; similem esse putredini humorum, quae fit ita. inflammationibus & abscessibus, in quibus vincente natura pus fit; in humoribus autem venaram & arteriarum id, quod in urina puri proportione respondet. Ne autem, putredinis vocabulum offen. deret, monuerunt ,. hane non esse simpli.
citer putredinem , sed aliquid habere coctionis . Cum ergo in phlegmone in ab
laesum convertendae determinatum tempus observetur, antequam pus factum sit; idem & in febribus verum esse patet .. Si-euti iam male pertunditur locus inflamma. tus, antequam pus . iactum est, sic etiam in morbis i evacuationes iis .antequam morbosi subactio & separatio. a sanis. iactasuir, . vix prodesse poterunt, quia vel pacitem tantum morbosae materiae subducunt. adeoque recidiva exspeelanda est a residuo ; vel saepe impetu, summo una cum noxiis. bonorum humorum eopiam de corpore ex
pellunt ,. dum simul illud, quod in corpore
relinquitur, iisdem inquinamentis gravatum manet , quia nondum integra horum se -- paratio satia fuit . . binam parum prosit in morbis ante tem-pus debitum moliri. separationem materiae morbosae , docent evidentissime variolae ;. quem morbum ideo pro exemplo seligo quia , quantum- videre; potui , Ueteres Medici illum morbum non descripserunt cum tamen dies critici Veterum deo eff-caces in hoc morbo observentur . Susceptum contagium variolosum in homine sanissimo sebrim accendit; per quam sebrim materia morbi versus corporis ambitum critica metastasi deponitur . Si hoe fiat quarto morbi die, sedatur febris, minuuntur non tantum. , sed & evanescunt. saepe omniat symptomata uti quotidiana o
289쪽
servata docent. Ubi vero nimio libris impetu , vel calido regimine, sudoriseris calidis datis, stragulorum pondere Rc. ante hoe tempus prodeunt variolae, solent esse longe numerosiores , peioris indolis , ne que symptomata multum mitigantur; imo eo pejora metuebat,bdenhamus in hoe
morbo , quo citius ante quartum diem eruispissent variolae . Si autem tardius erum.
pant, sive hoc ob stadias aegri vires fiat, sive impetuosissima libris sic turbaverit omnia , ut' critica illa separatio morbosi fieri nequeat pessima & anomala penitus symptomata observantur, & sere semper certa pernicies imminet. Ex omnibus his, credo , apparet, ob servari in moribus quaedam temporum intervalla , in quibus materia morbi muta.
ta , subacta, & mobilis reddita vel expellitur de eorpore, vel ad alia loca deponi.
tur . Simulque patet, sedulam horum ob. servationem summi usus esse in morbis cu.randis , ne intempestivo saepe artis moli. mine noceamus, dum expellere nitimur , quae nondum ad exitum parata sunt; vel impedimus evacuationem illorum , quae iam subacta & cocta locis convenientibus exitum moliebantur . Simul inde disci. mus , non confidere filiis evacuationibus vel insignibus mutationibus, quae alio tempore fiunt, quia raro tutae sunt , sed plerumque vel morbus in peius mutatur , vel saltem recidiva postea fit.
Ut autem dies illi eritici distingui ponsint in morbis , requiritur , ut cognoscatur , a quo tempore morbi initium comis
putari debeat; de hac re autem dictum fuit in Commentar. f. spo. Simul etiam norandum est , per diem intelligi totum ex
die O nocte tempus in viginti ac quatuor
Cum autem morborum thsultus se di.
viserit , ut acutissimi morbi ad
quartum diem pertingerent , secundus insultus ad septimum perdueeretur , tertius ad undecimum & sic porro: videtur medium cujusque septimanae diem , quartum nempe , & ultimum sive septimum pro .maxime rotandis haebuisse , uti diserte ex
ante allegatis patet : interim tan a sexistum febrium insolium non ad vigesimum tantum perduxit, atque tertiam septima. nam secundae copulavit, sic ut ultimus se. eundae septimanae dies simul haberetur pro primo die tertiae Ieptimanae ; primam ta. men ει secundam septimanam ab invicem separavit, dicens: Secundae septimanae omisvus dies principium est ; atque hinc unde. eimum diem vocavit laeuudae septimanae quartum I decimum septimum vero diem a decimo quarto quartum dixit , & tanquam' septimum ab undecimo considera. vii ; unde patet evidanter , quod tertiam septimanam secundae copulaverit, & trium septimanarum spatium in febribus, secundum Hippomaris computationem , viginti tantum dies complectatur: hoe & confirmatur ex illis , quae titatum locum mox
sequuntui : Post haec veret eadem ratione, 'x.ra eandem additionem primus' circuitus est quattior in ιriginta dierum , secundus quadraginta dierum , , rerιius sexaginta dierum
Ibid. t. 8. p. 96s. . Ubi manifeste apparet έ quod morbis in longum excurrenti. bus , vigesimum quemque diem trium nempe septimanarum spatium ) eriticum
tantum habuerit : unde etiam , uti ante
dictum fuit, octogesimo, centesim6, cem te simo & vigesimo die morbos iudicatos suisse in Epidemicis tegitur. Quamvis auin tem sola observatione hanc septimanarum inter se copulationem cognovisse Hin cratem certum sit, atque in Praxi Medi ea fidelis observatio lassiciat, licet ratio o servari non distincte intelligatur ; tamen yidetur hane didicultatem agnovisse , dum enumeratis morbi insultibus ad vigesimum diem usque mox subivngit sequentia: Neque vero horum quidquam integris diebus ea iacte numerari potes , meque enim annus , neque menses iuretris diebus numerari solent
ibid. p. 664. . Hanc autem rem latius deduxit Galenus In lib. 3. de Diebus δε-
eretoriis pluribus in locis , imprimis Capite 9. φ. 8. p. 3οῖ. , & ex Lunae circuitu demonstrare tentavit , tres septimanas noci
complecti integros viginti & unum dies se
290쪽
sed dimidiam sere diei partem deesse; at- Decimum autem septimum diem saepiusque inde concludere voluit, crises potius in iudicatorium fuisse probant ite tum histodiem Haesimum, quam in vigesim uni pri- riae aegrotorum . Sis Herophon , qui nonamum , incidere. Verumta iiii iam saepius die imperfecte judicatus saerat , decimo dictum suit, ex illis, quae in Epidemicis quarto die recidivam habuit, dein deeimo collegerat Hippocrater , generalia axioma- septimo die iudicatus suit Did. i. aegror. ta in Prognosticis imprimis , uti & in 3. p. lo I. ibid. , & praeter spem evasit. Aphorismis , posuit; cumque in aegrorum Mulier vero, quae gemellas dissicili partu historus , quae in primo & tertio Epide- enixa erat, decimo septimo die periit phremicorum libris qui maxime pro genui- nitica Did. 3. aegror. I . ibid. p. 3o8. ).nis haberi solent reeensentur, ne unicum Alibi etiam pluribus febrium ardentium quidem exemplum pro stet eri sis , quae vi- iudicationes imperfectas eodem die conti-gesimo primo die contigisset; imo, si re- gisse notat Epid. I. p. I. Erp.76. ibid. , cte memini, ne quidem ullam iacit men- quin imo in Epidemica constitutione , tionem illorum, quae hoc die in aegris con- quam describit , nullos decimo septimo tigerint, eum contra ubique sere notet, quid die iudieatos recidivam hasuisse moneteriti eis diebus observatum suerit in his ae- Hippocraus ; unde dignitas hujus diei ingris, patet ratio , quare e numero criti- ordine deeretoriorum talis apparet . .
corum dierum Hippoenises exemerit vigesi. Pulchre autem confirmabatur ille diemum primum diem, atque vigesimum cri- rum critico tum ordo , quod post v gesiticum statuetit ; quia nempe plores hoc mum diem iterum observaret, vigesimum die judicatos viderat, si ve bona, sive mala, quartum & vigesimum septimum, & triis sive impersecta erisi . Sie Philini MMν pe. gesimum quartum ti quaὸrages mum cri-riit die. vigesima Epidem. I. . νω. 4. t. 9. Ii eos fuisse , dein sexagesimum , octogesi- p. Io4. P. Cisrio die septima eclsis imper- mum , centesimum , centesimum vigesi-fecta , nono die recidiva , deeimo quarto mum, sicquh manifeste similis septimana febris acuta, decimo septimo novus cona. rum ordo recurreret ; quod pariter in hi-tus ad crisin, vigesimo tandem die perse- storiis aegrorum in primo & tertio epide-cte iudieatus est Epidem. IAE. 3. uret. s. micorum patet, quas & hic recensere po- ibid. p. 133. I 34. 3. Hermocrates vigesimo tuissem , nisi frevitatis causa tantum in- die imperfectam elisin habuit, dein vige. dicare mallam: unicuique enim hos libros sima quarta recidivam , vigesima septima legenti assertorum veritas apparebit. die periit .egνot. a. p. xio. ad 2I6. . Neque tamen dissimulandum est, quod Sic & io aegro , qui in De alcis horto de. in Aphorismis vigesimum primum diem cumbebat , imperfecta eri sis vigesima die et iticum posuerit Hippocrater Aphor. 36. facta suit , qui die quadragesimo perfecte fect. s. pag. 338. , sic enim habet: iudicabatur umi. r. p. aeta. ad 228. . Sudores, si febricitantibus ceperint , boni Cum autem quarto die primae & secundae sertio die, quinto, O septimo, o no- septimanae , quarto nempe Zc undecimo no , . undecimo , edi decimoqνarao , crmorborum die , erilis iactas saepius' obser- aecimoseptimo , ω vigesimoprimo , O vi-vaverat, hincque illis diebus magnam vim gota septimo , or triges Oprimo , O tri-
tribuerat in morbis, similiaque trequenter gesimoquario . Illi enim fiadorea morbo iu- contingere viderat decimo septimo die , dicant. Qui υero non ita fiunt, laborem Filium pariter pro quatio die tertiae septi. anificant , morbi Avitudinem c ' reversio. Inanae posuit ; tuncque vigesimus ultimus nem . Ubi etiam notandum , quod non erat tertiae septimanae , qui pariter toties meminerit quartae diei . Verum Galenus eriticus erat; adeoque patet ratio, quare Ibid. pag. Is 9. in Commenta r. in hunc tertiam septimanam secundae copulaverit, aphorismum credidit hoc fieri, quia mor- ut dies decimus quartus esset simul & se. bi , qui imparibus diebus exacerbantur , cundae septimanae finis, & tertiae initium. celerius iudicantur: testaturque se per ex