장음표시 사용
311쪽
procuratur s laxata tota cutis pulcherrime ad sudores eriticos disponitur ; mollis N hu.midus pulmo isellius per sputa crassa mo bi materiam eliminat ; emunctoria illa corporis, pone aures, sub axillis & in in. guinibus , tepidis sementis continuo laxa.ta , deponendam hic critica metastasi mate. riam demittunt facilius , &e. Unde patet , quantum usum humectatio totius corporis in cura febris ardentis habeat.
MEDICAMENTA A uos A , BLANDA , NITRos A &e. De medicamentis non adeo
solliciti videntur fuisse veteres Mediet;
me mirum , cum illa, quae potus titulo offerebantur, uti etiam & eibi, remediorum viem gererent . Unde Hippocrates praeter mulsam ., poscam , oxymel , vix
quid dedisse videtur; tmo&haec pro potu communi aegris propinabat . Sic & apud
Cessim, aratam, aliosque nulla sere meis dieamentorum mentio fit. Si autem conis
serantur illa , quae de cibis & potibus se. hre ardenti laborantium dicta suerunt ,
patebit evidenter. , . eadem omnes habere dotes , quae in medicamentis requiruntur.
Nam aquosa , blanda , demulcentia , su. bacida , sunt haee omnia . Res enim eo. dem redit, sve decoctum hordei, avenae die. eum gratus mis acidis suetis vel sy- rupis pro potu commini , sive mediea. menti titulo quis dederit . Negligentiae tamen aeeusarent Medicum & aeter, & ad. stantes, si in tam gravi morbo nullis o ficinalibus uteretur . Pharmaciis 3 praestat ergo & hoe titulo exhibere talia- , quae eidem scopo serviunt, & magna vari-ate haberi possunt . Omnes enim syrvpi , &sapae ex fructuum subaeidorum succis pa. rata , aquis stillatitiis, in quibus servidum non adest aroma , diluta , quales V. g. sant melissae , florum sambuci , tiliae &similium aquae destillatae; vel in decoctis scor nerae , graminis , tr3go 'nis , bardanae, hordei , avenae &c. soluta, saluberrima &ktatissima simul medieamenta exhibent. Ex Grasis, fragis, moris , rubi idaei baecis , ribesiis , &e. aestivo
tempore , dum recentia haec adsunt , si- .milia parantur , dum leviter trita servi.
do hordei, vel similium decocto insta.
duntur, deinde eo latum liquidum saccharo, vel melle edulcoratui . Additur his nitrum , quia & levissimum inter salia ,& satile mutabiles per vires nostri eorporis , optimum inflammatoriae densitatis est resolvens , neque interim rigido numis stimulo motum auget vide j. a 43. a. . Si hujus drachma dimidia vel in. tegra singulis talium decoctorum libris diluatur, sumetet ; maiori enim copia d tum salino stimulo motum augeret , qui j m nimius adest. omnibus jam his proprium est, ut Ruvum lenissime laxent et quod semper conducit , ne putride foeees in intestinis di
lius maneant: ratione aquae, quam copio
sam habent , urinae materiam suppeditant ; seque faciunt , ut per urinae vias una cum aqua sales, & olea sanguinis, per auctam motus ei reulatorii velocitatem ameriora reddita , expellantur . Simul per eadem praebetue sudori Nandum vehiculum, quo toties, uti vidimus, Tebris a dens solvitiar ; quando nempe , solutis humoribus & laxatis vasis, debito tempore morbi prodit. . Petieulosa enim esse isela remedia , quocumque demum titulo superbiant quae aeri stimulo praedita ad sudores movendos adhibentur , iam saepius dictum & demonstratum fuit . Simul e iam aquae calidae eopia, praee8pue si molli glutine hordei, avenae, et similium divea fuerit , laxantur fibrae prae siccitate conintractae et rigidae , iamnaeeis illis succis et nitro liquorum eram tes attenuatur , Gmulque omnis aerimonia enervatur , pa
tim dilutione, partim opposta horumar dole, cum haee omnia vel Mida sint, velaeescentia, et in febre ardenti in aerim niam alealmam putridam , vel oleosam hancidam, vergant humores. Ingens iam remediorum , quae hie conveniunt , numerus efficit, ut uel modice etiam mat riae Medicae peritus, non tantum medic mentorum iucunditate , sed etiam grata varietate , aegris placere possit. Cum autem febris ardens saepe haemorrhagia narium solvatur , uti k. 7 l. patuit ; et quandoque illa tam impetu
sis observata fuerit , ut inde in discrumen
312쪽
men aegri venire possent , non ineo, in Commentariis suis ad hune loeum
gruum duxi hie addere illa , quibus im- Ibid m. hoc se debere intelligi , quod
modiem sanguinis per nares fluxus com- venae sectio solvat , si anta narium hae-pesei possit. Reliquae autem evacuationes morrhagiam adhiberetur . Praeterea in eriti eae , quae in febre ardente fiunt, per Coacis Praenotionibus cn. 336. ibid. p. 86. vomitum , alvum , sudorem , urinam , aliter haec sententia exprimitur : loeo sputa crassa , raro adeo impetuosae sunt, enim B:αια ποδα ρόεν habetur Bi η ἀπ
ut ab his aliquod perieulum metuendum s seque sequens , longe diver. soret; & de vomitu, alvo, & sudore co- sus a praecedenti, sensus hal tur : Qua exhibendis, si nimii fuerint , dictum fuit , naribus larga suunt vi Iuppressa , quan-
quando de his inter sympromata febrilia Eoque convulsionem proυoeant ἱ vens sectio agebatur ; adeoque sufficiet de narium Disis. Sic enim per venae sectionem tol- haemorrhagia compescenda dicere . litur illud , quod importuna suppressito Tam iuribundo quandoque impetu ex retentum fuerat; dum in priori casu eo soluta in natibus arteria sanguinem erum- vulsi vo , ob nimiam inanitionem sacta , pere , ut pauco tempore ad plures librλs per venae sectionem . potius augeretur . exeat, & matus si, ne ex subita&vali- Unde & Daenbamas , qui in sanis hinda illa inanitione syncope, aut convulso morrhagiae narium praecavendae , vel &fiant , observata praelica testantur . Gam compescendae . venae sectionem utilem untii in miro illo catu, cujus memini ad laudaverat Scfl. 6. 3. 7. p. 36o. , nong. 7 I., cum haemorrhagia , quam prae- multum tamen inde exspectavit boni , dixerat, jam quatuor cum dimidia librae ubi in febribus eritiis talis hae rthagia evacuatae fuerant , illam compescere de- compesci debebat abis. Sedi. I. c.4l. 8s I. . huit. Inter illa autem remedia, quae huic Artuum ligaturae tales, quae venas comscopo serviunt , laudaverunt multi venae primunt , arrerias vero non , huc spe- sectionem ; ut nempe impetum sanguinis elant ἔ cum sic impediatur , quo minus revellerent . Verum quam parum inde sanguis venosus tanta copia versus cor sperandum sit, in Commentariis g. aly. redeat, & multum sanguinis sic in venis dictum suit. 'Simul etiam petieulum est , sicile dilatandis retineri poterit : sicque ne per venae sectionem illa mala , quae tempus conceditur arteriae apertae , ut ob nimiam inanitionem metuuntur , au- propria vi se contrahere possit. Cucurbi. geantur, dum nempe illa adhibetur, post- tas magnas hypochondriis applicatas , quam iam multum sanguinis effluxerit . dextro quidem , si ex dextra nate , sinu Ubi vero in juvenibus verno, vel aestivo fro autem, si ex sinistra nare flueret san- tempore de naribus erumpit sanguis , ab suis , prae reliquis auxiliis laudat Gai uuaque antea illos nimias tales haemorrha- De Prguorisne ad Posthumum c. I a. t. 8.gias passos fuisse constat , venae sectio p. 8si. : & eum frustras tu erecto, sit. ibcum habere potest , ut eopia, & impetus gida posca nare attracta , spongia frigida
sanguinis minuantur. Tales. videntur sui L multa imbuta fronti applieata , artubus se illi ea sus , .ia quibus Gulonus De eu- deligatis, eo escere tentabat nimiam haerandi ratione per venae sectionem e. II t. Io. morrhagiam, illam statim sedavit cucurbita
pag. 4so. testatur , se saepe numero per dextro hypochondrio astixa. 'venae sectionem sedasse ex tempore na- Apodynis cum studia nimium sanguirium haemorrhagiam . Nam in modo me. nis orgasmum se minuisse testatur Syna morato easu illam non adhibuit, sed aliis hamus In locis modo ritatis. ; Ac dein usus sitit remediis . Legitur quidem apud purgante dato praeeavisse, ne post rediret Hippocratem Prorrhet. . r. l. 8. p. 798. : sedata iam haemorrhagla I ideoque dum ex naribus rapisset υiolenta multa δε- hoc symptoma aderat , eitius dedit puta aeris, ad convusiones interdum deducunt: gans in febribus acutis, quam quidem ali--v sectis stυis. Uerum Galenus maluit ter solebat.
313쪽
Ubi tam valida aderat haemorraghia , ut periculum in mora adesse videretur ex. hausto iam sere corpore , nunquam sesellit me vitrioli albi meracissima solutio ;si nempe tu runda , hac madida , naribus immitteretur . curando ut quam prosun- dissime ingrediatur nares. Hoe sit , s calamus linteo carpto obvolvatur solutione vitrioli imbuto , dein nari tinniat latur hac lege , ut primo perpendiculariter in-
trudatur ad pollicis dimidii circiter , plus minusve , longitudinem I ac si quis per
marium foramina verius sauces protru.dere' vellet, deinde elevetur prudenter calamus . & ressi a sursum adigatur , quousque absque laesione fieri poterit ; tunc
compressis naribus lente educatur cala.
mus, relicto linteo carpto. Nili tali cum cautela hoc fiat, raro ad locum at delum vitrio i solutio pervenit . Relinquitur autem haec tu runda ibi , donee post unum alterumve diem sponte elabatur . Similem methodum commendavit Hippocratu
De victu aeMor. f. s. p. I 8a. ), dicens: Cfalcitidem digito prius efformaram armime , tar carri ines νιrimque foris eam. prime : alvumque Iacte asinino cocta μι-ve; υ eaput rarius refrigeroria admote ,
si auoi tempestas fuerit calida . Cavendum interim , ne nimis metu eulosi natam in morbis his bar mort bagia in supprimamus intempei live . Quamdiu pulsus adhue plenus satis est , calor ad ex. rema usque , color ruber in labiis &facie , nullum periculum est : ubi vero pullus vacillare incipit , pallor eonspicitur , venae concidulat , novimus sistenis dum esse sanguinis fluxum . Saepe aeci.
dit , ut subitam & validam haemorrhagiam animi deliquium sequatur , simulque
tune eesset liaetvorrhagia ; natura tune
illud iaciente . quod ars sepe imitatur in morbis acutissimis curandis, dum vetiae s ctionem ad ani tui deliquium usque instituta illos quasi jugulat . a
f. 7 . Uibus qui adiunxerit dicta in regulis universalibus de cura aeutarum harumque sympto ima tum , & secutura de acutis in perniciem viscerum singularium tendentibus , liquido perspecta habebit ardentis Febris cuiuslibet remedia.. Recensita iam suerunt praecedenti para grapho illa , quae in cura febris ardentis maxime notanda erant. Reliqua enim in generali febrium evia habentur . Quo enim tempore morbi cibos dare opor. t eat , quaenam illorum debeat esse copia& vis , plutibus ibidem dictum fuit : uti etiam quomodo aeris irritans ni mulus corrigi, vel expelli debeat, & quibus remediis lenior humorum solvi misit ; quomodo materies morbi ad coctionem& eri sim optime praeparetur I viae lubricentur , per quas morbi materia subacta& mobilis reddita, exitum sibi parat de omnibus illis abunde dictum fuit .
Symplomatum autem praecipuoruin, quae
Lbres eo mitari& quibus a se mutuo diastingui solent, & variis quandoque nominibus vocari, hut otia & cura pariter pe tractata iunis adeoque nihil addendum dictis videtur . Cum autem per sebrim ardentem inissam matqrii viscerum morbi totiιs fiant , qui sepe singularia quaedam in euratione notanda requirunt , &imprimis phrenitis, vel peripneumonia ,' debent & addi illa, quae polua de acutis morbis . singularem inflammationem hujus illiusve visceris facientibus, dicentur.
f. 7 3. Uin&reliquae febres acutae singulares ex dictis in te Iliguntur,
sy mptomata singularia pertActum enim fuit primo de febribus illis ,
quae ab siue tua intermisso ne uno decure su totum suum stadium absolvunt , qu*synochi vocantur, quae in putres, & non putres distinguebantur : ubi ino intra
vel adnent, vel suiut alius morbi a cuti effectus.
viginti quatuor horarum stadium talis litis finiebatur , tunc dieebatur Eph
mera. Adeoque patet, omnes febres continuas ad hae tres species posse reduci . Si vero instamniationem visceris euia dam
314쪽
dam comitentur, tune ad morbos inflammatorios pertinent ; de quibus postea agetur. Qim autem febris ardens sit pessi. ma species illarum febrium , quae nullam quidem intermissionein , sed tamen not biles remissiones & exaeerbationes , h bent ; patet, ex hujus euratione saeile in.telligi , quid in aliis similibus febribus ,
quae nec tot , nec tam saevis symptoma.tibus stipantur , agendum fit . Praeterea hae sebres eontinuae remittentes saepe e . intermittentium protractis & duplicatis paroxysmi sunt, &, retuso harum impe. tu, solent in veras intermittentes transire, adeoque caetera, quae huc pertinent, ex febrium intermittentium historia & e ratione petenda sunt.
Reliqua autem febrium diversitas , quae
apud Doctores occurrit , a molesto quodam symptomate illas comitante , des
mi solet ; verum de his in symptomatum librilium historia dictum fuit . Ne febres sngvltuosae, sudatorie , A sodes a fastidio& anxietate, Epiata a eontinuo rigore ,
Exanthematicae &e. vocantur . Tota a
tem diversitas eurationis in his a sympi mate pendet , unde nomen habet . Ubi autem febris acuta singularis morbum quemdam inflammatorium comitatur , vel ex
illo ut eausa sequitur . uti v, g. dum inpleuritide suppurata a retento pure se saccenditur , iacile patet , curationem ab illius moibi eognitione pendere. Adeoque pro febrium historia & euratione nihil superest , nisi ut adhuc quaedam de febribus intermittentibus dicantur.
FEBRIs INTERMITTENS.3. 746. Ebris Intennittentis definitio iam data 787 , huius diagno sis spon-Γ te patet, distinmo in varias classes facilis, utpote soli temporis
differentiae innixa: septenaria exquisita quandoque accidit, ut vidi.
Febres illae, qua per vices impetum remittunt , ut plena inter duos quo que paroxysmos intercisat, voeantur in.
termittentes, uti g. 727. dictum fuit; adeo que hoe respectu facilis illarum Diagnossest, qua ab omni alio febrium genere di. singuuntur . Sed , uti facile patet , requiritur ad hane diagnosin , ut Medieus binos parox mos & tempus intermedium
observaverit, antequam de hae re certus
esse possit. In primo autem ingruente pa- toxysmo statim definire, an febris inter. mittens futura sit , & qualis , an quotidiana , tertiana , quartana, longe difficilius est de qua re statim, postquam intermittentium variae classes enumeratae suerint, adhue dicenda erunt.
Diversitas temporis , quod inter singulos paroxysmos intereurrit , varias harum febrium elasses efficit. Si enim qumtidie renascatur libris, plena tamen is inter singulos paroxysmos intere dente, vocatur ad otidiana. si primo die Meetarit febris seeundo dis vero aeg r m. III. a febre liber fuerit , & tertio die iterum similis febris redeat , vocatur Teniaua . ealculo facto ab unius paroxysmi initio ad principium subsequentis Ddenham. Sed . I. c. Φ. p. 93. ) . Si vero secundus paroxys. mus in quartum diem ab initio morbi ia. cidat , voeatur si arrana; si in quintum. Quintiana ; & sic de reliquis ; inter qu,rum paroxysmos ad bue longiora intervat. Ia observata suerunt . Hoc autem notari metetur imprimis ideo, quia apud nos saltem vulgus haec febrium nomina saepe turbat , dum Quartanam vocant tertia die reis
deuntem febrim Derdandae che ἡ-ras , quia vident binos dies transigere aegros
absque febre ; & deinde die sequenti .
quem tertium vocant, febrim redire. Ob eandem rationem tertianam appellant sobrim , quae alternis diebus eorripit Almderevisaucia ἡοοπι . Medicis tamen, &hie, & in aliis mortas in usu est a primo morborum initio ealculum lassituere; unde ratio nominum , quae his febribus dari solent, patet.
315쪽
bres freque liter occurrere , notum est omnibus : illae vero intermittentes, quae in. ter singulos paroxysmos longius adhue in . tervallum habent, rarae admodum sunt . Febrium tamen , quae quinto, septimo , & nono die redeunt, meminit Hippocra- res Did. t. I. t. p. p. 86. , & septenatiam exquisitam se vidisse testatur eele. herrimus horum Aphorismorum Auct- . Quintanam febrim, ex quartana iactam,
semel mihi vidisse contigit; sed post qua.
δ' tuor paroxysmos eessabat hare febris sponte sua . Octavo quoque die eadem hora& eum iisdem symptomatibus febrim re. diisse per quinque vices , observavit SLmou Sehutietur Miscet. Curios auo. q. O' 1. pag. 38. : sextus vero paroxyμinus, qui & ultimus suit, in quintum a par6xysmo proximo diem ineidebat, tribus horis solitum exacerbationis tempus anticipans . V m & notatur ibi, quod
absque remedio tum sere usu partim per sudore in , partim per urinam copiosam redierit sanitas . Longe diuturniorem ratem febrim vidit amatus Lusitanus Cm. tur. Irptim. curat. 73. pag. 767. in a.dolescenta Judaeo , quae ab inchoante hyeme ad medium veris usque perdur vit , & quidem evidentibus maxime pa-roxysmis , per quindecim sere horas . Finito vera paroxysino', rectissime valebat . Plures tales casus apud Observatio. num Meditarum conscriptores , vel &eollectores , habentur , quibus constat , febrium intermittentium longiores p riodos quandoque observatas fuisse . Longissimum tamen, de quo legitur, inter. vallum inter binos paroxysmos annuum spatium complectitur . Antipaser Siriuitis
Poeta omnibus auris iam die tantum nais
L 7.uc. I. 1. Plures tales observationes eoi.
git Schenelius Obse . Medis. i. 6. p. s. i 746: . Non admodum frequenterramen contingere longiora illa in febri.bus intermittentibus inter singulos pa. roxysmos intervalla, vel inde collistere liceret , quod Galenus . . comma g. iis L ia
Epidem. r.9. pag. 87. testetur, se nunquam vidisse longiores illos circuitus; quint nos vero solos observasse, sed obscuros ,& ambiguos . Quintanam tamen febrim
distinctiissimam vidit Tat ur Obsemat.
Medic. l. 3. c. 32. p. 269. aro. ), quae reciprocantium circuituum ordine ultra mensem decimum octavum durabat, sine
evidenti corporis macie , aut manifesta virium iactura . Cum autem febres intermittentes inter se ratione intervalli inter paroxysmos dis, serant , patet satis , illam distinctionem omnibus obviam & facilem esse . Verum harum febrium diagnosin magis limitavit Galeous de Crisibus ιib. 2. cap. q. r. 8.pM- II. 6lin. , voluitque , ut vel iaprimo ingruentis sebris paroxysmo quis di distinguere posset . ad quam intermitte uintium febrium classem pertineret ', imo au sus suit dicere , quod Tertianam quidem aqMartara , qui primo statim die nescis diis
pinguere, neque omnino medicar est.
Gotidiauae febris signa haee posuit G
tinus thod. med. ad Glaucon. lib. I. c. 7. tom. Io. pag. Is I.&de Cribb. lib. a. cap. s.
midior esset cum quadam acrimonia , quam non protinus admota manus , sed permanens, sentit; sitis esset minor ; vo.
mitus pituitosi; & similis pituita alvo excerneretur universum corpus erudis humoribus scateret; aetas, natura, anni tempus, temperies essent humidiora . Praeterea in selare quotidiana nunquam tantus aestus, quantus in vigore paroxysmi tertianae , percipitur . Teutana febris distinguitur ibid. pag. 4i I. , quod majoricum rigore incipiat , quam quotidiana , una cum punctionis cuiusdam molesto sensu ; pulsus naturali similior sit; brevi magnitudine & vehementia inerescat; sitis
adsit magna; extor magnus, sed aequabilis ad extrema usque; tangentis manum
valide primo afficiens , sed qui paulo post a
manus calore superetur ; sudor sequatur ;bilis vomitus superveniat, vel biliosa per alvum deiiciantur , utina exeat biliosa . Diagnosin firmi at, si anni tempus calidum siluit. lomperies calida & biliosa , lab
316쪽
I. 747. . . FEBRIS INTERΜITTENS. 3 it
res, vigiliae, eurae, inediae praecesserint . rum a febre intervallum exeederet, tune Quarranis autem proprium erat ibid. , extensam sve productam tertianam appeti quod illarum invasonium arteria quasi lavit . Neque inutilis haee distinctio est , alligata videretur, atque ad interiora re. cum quaedam praesagia, uti postea patebit, tracta, uti alia Measione ad g. 3 6. dictum exquisitae tertianae tantum conveniant.. filii; neque in frigore quartanae ille pun- Ubi vero die interealari inter binos P. ctionis sensus adest , ut in tertianis; sed Toxysmos nova accessio sit, tunc voeantur percipiunt aegri, ae si omnes partes moti sebres intermittentes duplicatae , tripli-les ad ossa usque eontusae larent. Impriis tae &e. quia tune revera tot numero febres inis si regio talium febrium serax fuerit , sunt , quarum sngulae sequentibus ordine epide mice grassentur, de tempus autumna. Proxys mis hora accessionis , symptom Ie suerit, fimior adhue erit diagno sis. tum numero & vehementia, respcindent- Quamvis autem memorata hae signa atque sie a quotidiana febre distinguitur magnum pondus habeant in his febribus tertiana duplieata, vel quartana triplic distinguendis, & peritus Medicus, impriis ta . In tertiana duplicata , paroxysmus reis longo artis usu in his firmior, exil- primae diei respondet illi, qui tertio dielis praesagire possit, quonam temporis in. aderit ; secti ae diei. vero aecessio similis tervallo rediturus sit paroxysmus, inte. est huic, quae quarto die continget et atqueri in tamen dictat prudentia , qt eauti s. simili ordine idem in quartana triplicatamus in his, ne aliquando nimis temeratio observatur. Quotidianae vero febris par praesagio una eum arte & artis. Iudibrio xysmi sta invicem smiles sunt . Hane exponatur. Nihil enim noeebit, diagno- tamen duplicatae tertianae a quotidianasn eo usque differre, donee sequens paro. distinctionem neglexisse videtur Celsus xysmus illam indubitatam se eerit. Qui l. 3. c. 3. p. II 6. , dum inter quotidi autem luculenta in praxi versantur , ex riae febris varietates illam numerat. Vcognita epidemi ea eonstitutione facile prae. Accidit quandoque . quamvis rarius , noscere poterunt, ad quam it,termitten- quod illa febris reduplieatio ron in diem tium classem pertinebit febris, cujus pri- interealarem ineidate uti v. g. dum ter-mum paroxysmum videnta . tio die , locσ simplicis tertianae paroxys. Praeterea in intermittentibus sebribus mi , binae distinctae exaeerbationes fune notatur distinctio , quae sumitur a majori se mutuo proximae sequentes ; interimque vel minori duratione ipsius paloxysmi . secundo & quarto die persim est areo εζια. Ubi enim tertianae paroxysmus i intra Si jam in tali ea su postea de interealati die duodecim horarum spatium terminatur, novus insultus fibrilis aeeesserit, triplica. unc exquisitam tertianam vocavit Gale. ta poterit essa tertiana . quam Gaianus se:mir , Comment. in lib. I. Epidemirerum , distincte observasse testatur d. Crisibus
tom. 9. pag. sto. y I. de Commentar. a. i. t. 6. L a. c. s. t. 8. p. II. . Quam pertu
Epidem. ibid. pag. 4op. 4 Io.), ubi vero bata aurem omnia apparere debeant, dum duodecim horas exeederet paroxysmus , multiplicati tales paroxysmi febrium in. intermissionis vero tempus tamen longius termittentium solitam invasonis i horam esset illo, quod paroxysmus occupat, um anticipant, uti saepe fit, satis apparet ; tun eavit simplieiter tertianam absque ullo que continuarum sebrium indolem imbepitheto addito . Si vero paroxysmus in tantur, uti postea 748. dicetur. i ta
talem diuturnitatem excurreret, ut libe- ι,
f. 747. Amen scire est, hanc in genere esse Vernalem , quae a Februa- I rio-Austustum, & Autumnalem, quae ab Augusto in Februarium dominatur. Distii Aione necessaria ob varios mores , symptomata, exitus, durationem, curationemque febris; quin una aliam fugat.
- Praeter memoratam distinctionem, qua . febres intermitentes in varias classes di.
317쪽
stribuuntur, generalis adhuc illarum divi. nis febribus eorreptos, quae deinde quam so obtinet, quae a tempore anni desumi- maxime grassabantur.
tur , quo grassari incipiunt . Uri enim Neeessaria autem haee distinctu, est , postea patebit , quando de morbis epide- quia, licet ejusdem nominis febris fuerit,
micis agetur , bina praecipue anni tempo- & eumdem typum servet, ingens tamenta observantur , in quibus insignis mota diversitas occurret semper tam in sympt borum mutatio occurrit, ver nempe & matibus, quam in curatione, prout veris autumnus ; vel saltem tempus utrique num vel autumnale tempus fuerit. Unia
tute anni tempestati proximum . isdem de non dubitavit Syde amui ibid. , quin λωνι sin. I. cap. s. pag. n. attenta febreι uia totasse natura , sve essentialiter .
motborum observatione didicit, sebres in- Esinguantur ; nihilque certi, tam in pro. termittentes, aeque ae alios morbos epide- gnosi, quam in curatione posse haberi m mice grassaturos , Februario mense inci- nuit , nisi ad hane febrium diversitatempere, vel Augusto; priores vernas voca. attendatur. Neque hoc tritum videbitur,vit, poseriores vero autumnales. Obsedi si consideretur, verno tempore solvi ilIa. vavit autem illas febres , quae Februario quae hyemali otio aceumulata fuerant in mense inceperant, pergere eo usque , d corpore lenta & viscida ; adeoque eum nee autumnalibus locum sacerent; & vise ipsa febre anni constitutionem conspit eissim has, verno tempore appropinquan- - , ut cito solvatur librilis materia pte Φ ptioribus locum eedere: si e ut Iunio quo simul faciunt salubrium vegetabia mense iam adulto, vel mense Iulio, ver- lium tune germinantium laeei, qui tamnalium librium numerus diminueretur , ciborum , quam remediorum titulo adbi tandemque illae evanescerent s atque pa. beri solent . Larguida iam in stabulis riter mense Januario autumnalium se . armenta, dum ad prata ducuntur, gra-btium observaretur diminutio: hine, ut mineis succis pulcherrime repurgantur hoc obiter hic moneam, patet, ratio , quare ab illis, quae byemali tempore eonges Iunio & Iulio mensibus, eae teris patibus, serant , & brevi optima nitent pingue minor aegrotum numerus sit; quia nempe dine. & gramineo lacte ejusve sero s morbi vernales tune satiscunt, atque aut Iutarem adeo humano generi medelam ranales motbi nondum inceperunt. Qua in praebent . Posquam vero aestivis calortia vis autem intermediis inter ver&autum. bus exhausta eorpora suerunt, liquiditanum tempestatibus nonnullae quoque se. simis dissipatis , maior humoribus nascia bres oboriantur , tamen illae minus sim tue tenacitas; bilis aetior fit fit spissior iquentes esse solent, & ad vernas vel m. & aeris adest inequalis temperies, unde, tumnales commode reduei poterunt, prout dum ineautos toties matutina & vesperia
hute illive tempestati magis appropin- tina frigora laedunt , qui diurni caloris
quant. Notavit enim S .ubam s Hid. impatientes corpus non satis vestibus te pag. 98. Ior. , febres illas, quando epi- gunt , morbis plurimis occaso nascitur . de mice grassatura sunt, citius quandoque Simulque auctum quotidie frigus a morbo incipere, imprimis autumnales, quae tune resurgentibus toties reei divam generat . Iunio mense adulto prodeunt; si vero mi- Paeet hinc, quare longe aliam indolem not illatum numerus iarurus sit, serius in, febres autumnales, quam vernae habeant, vadunt , Augusto nempe mense , vel & & dissicilius curentur. circa septembris initium: imo vidi qua n. Diversias autem insignis in his libribus
doquo serius adhue, circa mensis Septem. observatur, ob varios mores. symptoma-bris finem libres autumnales emicuisse . ta , exitus &c. Vernales enim intermis observavit autem Dinhamus , eo num a. tentes salutates semim sunt, & rarissime rosores fuisse has febres, quo citius inee- diuturnae r imo , quamvis minus api perint : unde notat, quod anno 166I. cita methodo tractentur etiam in debilibus Beca finem Iunii jam viderit aegros quarta. senibus, nunquam tamen sere quis ex illis
318쪽
mori observatur p. Im. . Autum nates contra, dum . protractis &.suplieatis paroxysanis continuarum indolem imitan. tur, uti sequenti dicetur paragrapho , periculo saepe non vacant, & aetate provoctioribus & cac hymicis eorporibus lethales sunt . Atque illae sebres saepe ad plures protrahuntiar menses , imo & ad
vernum tempus usque aegros quandoque tenent, uti in quartanis autumnalibus t ties observatur. Pessima autem illa sym. promata, ventris induratiis, tumores hydropiel. eachexia cte. , quae a febribus. amtumnalibus fiunt, post veritas febres numquam, vel saltem rarissime, observantur. Curatio autem pariter longe dissert e . nam
in vernis febribus quandoque vix ulla m dela requiritur , .cum sibi relictae sponte eessare soleant, in autumnalibus vero se--bus longe operosiori arte opus saepe est , uti in curatione harum. febrium postea di-eetur et se & autumnales febres longe m sis proclives sunt, ut intercalari die novum
paroxysmum excitent , quam verna: ἰ adique nauseR, vomitus , anxietas , aliaque febres intermittentes comitantia sympto-avata, longe saeviora in autumnalibus obis
servantur. . Prauerea quartanae autumnis. les iant imprimis, & reliquarum 4
termittentium maxime diuturnae et & teruatanae autumnales quandoque in quartanas mutantur , quod in vernis tertianis ruinis
rumque breves existere, autumnales vero Iongas. Et in genere de omnibus morbis pronuntiavit , quod AHumina in Mniverissam morbi acMti ri sint , ela maxime μιMIes s vre atitem sataberrimam minime
ratiriale hor. g. ibid. p. 98. . v Patet ergo ex dictis, quanta diversitas
inter vernas intermittentes & autumnales st; imo adeo opposita harum indoles est, ut una aliam suget . observaverat iam Galenus Method. Med. ad GIM. n. M. I. c. 9. r. , . p. 332. , tertianam non exquustam autumno incepisse , atque in ver uiaque perdurasse. Quartanas autumnales cim ea sequens proxime vernum tempus solvi, quotidianis observatis constat. Neque vudetur hoc tantum pendete a solo verno tepore, quo languentia diVnis morbis eoi- .pora tam pulcbre refocillantur : sed , potius .a mutata epidemica diathes, quae . non amplius autumnalium morborum genio sa-vet. Observavit: enim S rutamus Sin.
4. c. I. p. I OG , tertianas vereater , obphisboihomiamstearharsin indebite celebratas , ω regimen et aper eam morbo male quadrans morat 3ransisse etiam utque ad rem M Aud , quo aurum Ira solent in indere , quaeurempestar, 3 cum ρεννι morbi ge4nio sit admodum contraria , eundem contianenter exstinguis . Autumnalis enim tempestatis . varietas . de maior aeris incle. mentia ex sua natura potius morbis favent, adeoque ab hac causa tertianarum verna.
lium productarum curatio exspectari meri
f. 7 8 Uin & saepe initio autumni aemulantur lexacte indolem continua I rum ob longiores & duplicatos paroxysmos', dum tamen indoles& euratio plane diveris sunt.
qμe Doria possint. Unde cum nunquam se. bre liber inveniatur aeger, saepe morbus aminus peritis pro febre continua habetur atque similis medela adhibetur, ae in se. bribus continuis inflarnmatoriis fieri solet. Quando autem prius libris legitimum in-MImittentis cujusdam typum habuit , &deinde duplicatis & productis parox ramis
in continuam, febrim transit, uti in quadam epidemica eoiistitutione post tertium vel quartum intermittentium paroxys. mum factum saepe suisse notat Disubamus
cognoscitur , cuius prosapiae morbus sit . Longe autem difficilius est, hoc distinguere. ubi ab initio morbi libris nullam o seruabilem intermissionem habet . Illis annis , quando fibres latermittentes ad-
319쪽
modum in hac urbe grassabantur, plures tales casus vidi, ubi sub larva fibris contunuae intermittens decurrebat. Diserte autem hoc monuit Syriniamus Sect. I. c. s. p. IO4. , dicens : Observandum es etiam , quod in principis furiam intermittorium c epidemicinum praecipue, quae aurumno contingunt haud ita in praesivi est , rnum sub primis inυasionis diebus rite distinguere , quandoquidem fe5re eontinua adheira Primum adoriuntur , neque facile est ali. quamdiu , nisi diligenteν adverteris aniamum , quidquam aliud Iraeter aliqualem morbi . remissionem deprehendere , quae immen paulatim in pe-ιsam de is iniremissionem , inum anni tempesini apte reffondentem . Novimus autem talem se-brim , quamvis longioribus & multipli.
eatis paroxysmis continuam mentiatur . ,
ad elassem intermittentium pertinere ex epide mica constitutione; nam eodem tempore plures semper observantur. laborare
tertianis duplicatis ι vel & quartanis tritiplicatis quandoque , cum manifesta tamen intermissione . Praeterea si in . tali se bresensibilis remissio & exaeerbatio i contingant , tune scimus, neque ad synochos Ineque ad sebres acutas continuas pertin re , sed ex genere continuarum remitten. tium esse , quae saepe ex intermittentibus
fiunt, uti ad s. 7 8. dictum fuit. Videtur
autem illa intermittentium in continuas degeneratio . ab aeris calore pendere i in primis. Novimus enim , uti postea dieetur in curatione intermittentium, per calida nimis remedia datst febrim intermittentem mutari posse in continuam 3 atque viis detur idem hie fieri. Nam haec. sebrium species non observatur iere nisi tali constututione , qua intermittentes epidemice grassantur: verum praecedenti paragrapho dictum suit, tune illas eo citius incipere , S mense Iulio jam prodire, quando m gnus adhue in aere eator est. Quo plus vero ad hyemem vergit annus , eo plures iέ-
termittentes genuinae apparent eontiis nuarum illarum sebrium numerus decrescit: unde Ddenhamus diserte monuit, in principis febrium intermitrentismissata con. tinuas febres observari. 'Magni autem. momenti est in praxim
.dica haec dis inguere posse quia ἡec vel sectio, nee alia debuithntia: remedia acta locum habent in his febribus , quae , ex
intermittentium genere eum sint , continuas mentiuntur tamen . Similem enim curam requirunt ac latermittetites, quibus talia inocere postea patebit , quando de illarum curatione agetur. Imo non dubit
vii I. Responsor. pag. 884. , cortieem Peruvianum in talibus 'febribuae adhibere, optimo quidem eum sum cessu.; qui in vere continuis febribus nihil proscit .
f. 749. TNeipiunt cum oscitatione, pandiculatione, lassitudine, debilitate , lib
a gore, horrore, rigore, tremore pallore extremorum, respiratione dissicillima, anxietate, nausea, vomitu, pulsu citato. , debili , parvo , siti maxima. Haec prout majora pluraque simul, eo febris peior, atque in subsequente tempore calor, & caetera symptomata peiora: ct hic gradus febris primus , incremento respondens continuarum , & reliquorum maxime periculosus ;Urina tum ut plurimum est cruda, & tenuis. Incidens cadavera mortuorum
in primo hoc stadio febris intermittens, post anhelitus, suspiris igilaviam , inveni sanguinem crassum, impactum pulmonibus , semper tum fueran pul
sus parvi, frequentes, inordinati. Harv. exercit. anat. Cap. 26.
Considerandum iam est , quibusdam: eum phaenomenis libris intermittens incipiat , quomodo dein increscat , & sum.
mum vigorem adepta decrescat iterum , donee in persectam desinat. Omnia autem modo dicenda phaenomena ob. servantur etiacit in homine antea sano ,
dum primus paroxysmus ingruit, vel ubia praecedentibus paroxysmis emersit , &optime se habere videtur. Ρrimum sere sgἀum est oscitatio , &pandiculatio , qua omnia membra exteriindunt & leviter movent, eum oblectamenisti cujusdam saepe sensu ; mox succedit lassitum
320쪽
situdo & toti .eorporis gravitas, & ma ror debilitas , sie ut . corpus vix sustinere amplius possint . . Eodem tempore ungues pallere incipiunt, atque ex hoc pallore imgruentem sibi paroxysmum quartanarii satis distinguere noverunt : paulo post apex
nasi , digiti manuum & peduum pallent, uti& labia, & oculorum canthi ; simulque
tunc frigus sentire incipiunt . & totum corpus concutitur ac si aqua frigida per. ianderetur. Unde primum dilud libris intermittentis principium tempus exhorrescentiae vocavit S seniamus Ses. I. e.
p. 93. ; atque inde hoe symptoma ortum
credidit, materia febrilis , quae nou. dum rurgescens a massa sanguinea Areunque assi Hara fuerat, iam tandem non solum, inutilis, verum inimica natuinae facta , illam exagiter quodammodo, atque lacesso sex quo fit, ut naturali quodam sensu irrita. - , ac quasi fugam molita , rigorem in compore exciret atque horrorem a versationis suae resem . . indicem. Eodem plane modo, quo potiones purgantes a delicat iis assumtae , aut etiam roxiea, incaute d glutita, horro
res statim inferre solent. Simul tune adest, vel paulo post sequitur, tremor totius plerirumque corporis, in multis a maxillis in. cipiens, quae celerrime saepe & alternis vicibus diducuntur & adducuntur I unde denistes ad se mutuo alli intur, & saepe mitavi, ut in quartanario sene dentes Geidisse viderim, quamvis ante morbum satismi viderentur. Quandoque adeo molestus& diuturnus illo tremor in toto corpor est, ut ab invitis illis musculorum concussibus summa defatigatio fieret , & finito
Paroxysino tanta maneret debilitas, & do, jor in omnibus membris, ut vix artus mo. vere posset virgo , mobilissima in genere nervoso , quae tertiana autumnali , post aliquot paroxysmos in quartanam degen Iante , laborabat . Dedi , eum sumcere his malis non posse videretur , corticem Peruvianum ; & quod , mirabar cessa. verunt enormes illi tremores: sebris vero quartana . . sed putida , per totam bye mem n an sit:;, verno, dein tepore sensim &sponte sua solata a Quandoque tantum sit.
gus nascitur, imprimis: in senibus quarta.
na laborantibus, ut membra rigeant, penitus immobilia, & nulli serearueulisse. eli possint.
Pleraque autem haee .symptomata do. eent , liberum & aequabilem spirituum motum per nervos Iunc turbati & impedi,
ri; uti patet ex illis, quae s. 627. &66o. de Tremore, & Debilitare febrili., dicta
sumunt . Simul autem vitales sunctiones
turbantur,: frigus enim extremorum, uti
dictum fuit ad 3- 6 al. attritum liquidorum
in vasa & se mutuo minorem ponit, adeo;que liquidum ad extrema stagnare; cor erisgo minus contrahi, minus evacuari , adeoque &. minorem influxum spirituum cerebelli esse. Cum autem frigore contra ctae venae ἡ & subsultibus trementium sculorum pressae , sanguinem suis cavis
contentum versus . cor dextrum derivent; interimque cor, minus valide contractum,
se tam iacile evacuare nequeat, dum Stia arteriis maior resistentia adest y patet , maximam sanguinis copiam in venis magis circa cor dextrum, & insinubus, &inspulmone, debere colligi'; unde anxietas nascitur vide f. 63 i. , & omni respi .
rationis molimine nituntur viam sanguinis ex corde dextro per pulmonem in cor sinistrum expedire. Cum autem pulmo, in vasis sanguineis repletissimus, tunc ab aere inspirato, disticilius expandi possit , hine respiratio difficillima fit. Cor vero irritatum eontinuo sanguinis per pulmonem transpressi influxu , & copia circa eordextrum collecti, palpitat celerrime; unde pulsus citati quidem, sed debiles simulti parvi, quia parea tantum copia sanguinis in arterias exprimitur, quae illis dilatandis non iussicit: de qua re antea in Commentariis 3 6. dictum fuit . so. Ient sere semper nausea & vomitus adesse
hoc tempore, adeoque Se naturales lanis mones turbantur. Cum aut probatum
suerit in Commentariis β. 636. , liquorum ita meabilitatem merito inter sitis se-brilis causas numerari, paret satis ratio quare sitis maxima hoc febris tempore adsit, cum de ad extrema stagnent tam res , . de circa cor 8c pulmones immeabilis sanguis accumuletur. η. . c