장음표시 사용
41쪽
tinxerat indusia, ni Atricer, simulque pedicti sis, excusarent. Horum si qui perirent, id frae Osinieria , non autem pse . Longe autem magis hie elsectus ab accenso pulvere pyrio expectandus videtur , cum & va.
3. Ab animi affectibus; hos sedandos
objectorum , anodynis, optatis.
lida explosione aerem moveat efficacis iis
me ; simulque viva flamma late dispersa eundem lustret, sulphurisque & nitri aeudis vaporibus , omni putredini adversi in is, prosit quam maxime .
ratione, contrariis assectibus, varietate
Videantur illa . quae in Commentariis . io . dicta suerunt de efficacissimis te me. diis . quibus tolli vel sopiri poterunt animi assectus, a quibus nimia circulationis velocitas orta tuerat. Ex illis, quae Sancto.
de animi affectibus notavit, patet, quantae mutationes in eorpore etiam sanissimo per animi affectus fieri possint; monuitque
animi non medicinis , sed atia passone contraria superari . Ira enim ει set adisertim timorem, o laetitia maestitiam. Verum animi astedius non tantum nocent, quatenus ab illis absque alia exuta praegressa febris excitatur , verum etiam corpus se disponunt, ut ab aliis morbolum causis facilius afficiatur. Diemrebraec ius in illis observa. tionibus, quas de peste habuit , monet , saepius summo terrore perculsos illico p se correptos fuisse . Dumque sui ipsus vi. vendi modum enarrat , quo fretus audacita si me peste correptos invisebat, ipse immunis manens, a stirmat, quod omnes animi motus , quantum poterat , compesceret , atque inter mille mortes intrepidus vive. ret. Dum autem quandoque tristia subrepetet, quod in luctuosissima hae ealamitate non poterat non fieri aliquando , vino ad hilaritatem sumpto mordaces curas diluebat , eum in communi luctu inevitabilis moeror nulla laetitia superari poterat . Diemerbroesi de Peste lib. a. c. I a. I. I I.
6. A cibis acribus acidis ; id acre diluendo , demulcendo , absorbendo , immutando in salem compositum ; aquosa , gelatinosa animalium , oleosa , cretacea, ostracodermata, lapides animalium , terrae pingues, sales alaa lini
fixi, volatiles, simplices, compositi , id essiciunt. Vid. 6 o. ad 69.
Cibi acidi acres vel sunt jam tales, duiningeruntur ; vel blandae quamvis indolis
fuerint, eum ingeruntur, ob vires permutantes in corpore minus efficaces, sponta. ne a mutatione in hane aerimoniam degenerant . Ab his autem acribus febres pos. se ex eitati, si ve cibi , potus, condimenti, medicamenti, vel veneni titulo ingesta suris rint , in Commentariis f. 386. v. dictum fuit. Cura autem perficitur Dr LuENDO; quod aqua sola, vel tal I. bus, in quibus aqua prae dominatur, obtineri poterit. Quantum autem a sola dilutio. ne boni expectari possit ad acerrima etiam acida enervanda, memorabili exemplo do.
ser homo, ex amore melancholicus, non
n. dicam quantitatem mercurii sublimati corrosivi sumpserat; iamque per integram
sera horam acerrimum hoc venenum in coris
rore haeserat, os gin& labia valide h. tume.
scebanr, atque summo ventriculi dolore eruciabatur . Accedens Syden hamus jussit, ut ingentem aquae repidae copiam sumeret, atmque repeteret, simulae ventriculus ingestam
aquam reiecisset, simul aquae tepidae copiam clysmate euravit injici. Uttae jam avidissimus aeger paruit statim, 8c majorem aquae copiam bibit adhue, quam jusserat Medicus; sicque intra paveas horas a praesentissimo mortis perieulo liberatus soli, nisi quod labii nun statim detumescerent , atque os exulceratum maneret, quae tamen mala per
solam diaetam lacteam post quatriduum eva nuerunt . Patet hina quantum diluentia etiam sola prodesse possitu . Dum autem ob nimiam veniticuli 3c intestinorum debilitatem ingesta acescent a degenerant , diluentia nocent , quatenus tabefactatuna harum partium robur adhuc minuunt, uti in Commentariis 66. dictum fuit .
42쪽
f. 6 s. . ET DE FEBRIBUS IN GE NERE.
do de motas spontaneis ab acido humo. re f. 6 o. ad 69. agebatur, explicati suerunt varii illi modi, quibus acidum iners reddi potest, vel & in aliam naturam mu. tari. Hoc enim fit vel oleo sis obvolvendo haec aeria; vel par res iisdem sic muniendo, ut acido in illas agere nequeant. Absorbentibus terrestribus omnibus acidum attrahitur, atque illis unitum iners maner, alca linis salibus volatilibus, vel nxis, acida immutantur in salem, compositum dictum ;quia ex alcati & acido simul unitis concrevit; qui semper blandus est , licet ex acido meracissimo & alcati sineero iactus sue .rit; uti patet in tartaro vitriolato . Ge. latinosae animalium partes hic laudantur , ut V. g. gelatina eornu cervi, eboris, tu in carnium. in teneram spissitudinem cocta
partim quia blando glutine suo demulcent , . A cibis acribus salitiis, eam acrimoniam diluendo per aquosa, tumque evacuando simul; de malcendo per lenta, oleo sa, corrigendo per lixiviosa ex calce viva. Sal marinus, vel & in aliis locis sal gem- &- terrestribus sanguinis partibus se insi.
mae simillimus sali marino , . cibis admisce- nuans illis pertinacissime inhaeret, . adeoqueri solet, & ad saporis gratiam concilian. perenni stimulo, neque delebili facile , vi pariun quia ex sua natura in aleati veris gunt: oleosa obvolvendo sic prosunt; uti& terrae pinguens, quales sunt boli, terraes gillatae , quae blanda unctositate omnia
acria demulcent. Caeterum terrae illae actis dum non absorbent, nec immutant; quantum enim videre potui, non effervescunt; imo Chemica experimenta docuerunt, acidum in his terris latere vide f. 88.
Num. s. ). De omnibus reliquis illis antea di m , fimulque determinatum fuit, qua dosi & methodo dari debeant, ut tuto& efficaciter agant. Imprimis autem haec omnia locum habent in tenella aetate, vel
debilissimis hominibus , si acescentibus vuxerint; in quibus saepe sebres ab acida aerimonia nascuntur : in reliquis' autem se-hres natae raro huic causae originem suam, debent dam , & saepe etiana ad omnem corruptionem praecavendam : notum enim est carnes &pisces, legumina & alia multa, sale condiri & conservari. Sal autem marinus hanc dotem habet, ut sanguinem ingressus cum illo per vasa motus, vix mutetur a viribus nostri corporis; sed per urinim exeat immutatus ; unde in urina animalium , , sale marino urentium , expulsis valido igne omnibus volatilioribus, in taee residua manet sal marinus H. Boer. Chem. T. a. p.
giorem usum facere stimulos, quos corporis vires superare nequeunt , imo ne mutare quidem : adeoque non mirum, inde sebres ex.
citari. Raro quidem simul & semel tanta copia salis marini assumitur, ut validam febrim suo stimulo excitare valeat; verum illi , qui salsamentis nimis delectantur, vel qui aliorum ciborum penuria solis salsis vive. re debent, ut in navibus toties fit, ab haecausa in scor butum , muriaticum dictum , ω pessimas febres aliquando incidunt, dum quotidie ingesta salis copia , nec subacta corporis viribus , . neque integre expulsa de corpore, in sanguine, manet, tam irritat. Posse enim pinguibus irretiritalem marinum , docet lardum ti carnes salitae pinguiores ; quae si nimis salsae suerint , non nisi longa maceratione, & quidem dissicillime, sale orbari possunt. Praecipuum remedium, ad sebres ex hac causa natas, est dilutio per aquosa, quam sponte sua natura indicar ; si enim quis nimis salsa comederit, paulo post nata ingens sitis iacit copiosum potum assumi , per quem eluitur illud salsum de sanguine di per urinae vias commodissime expelli, tur . Dum autem in longinquis navigationibus solis salsamentis sere vivunt e lassia. rii, et saepe aquae penuriam habent , vel putridam factam fastidiunt; manet nimia
salis marini eopia sanguini permista , &postea diffitillime elui poterit. Cum ergo
tune muriatica humorum acrimonia adsit, quae pessimos saepe dolores iacit, una cum diluentibus proderunt lenta oleosa, quatenus omnem acrimoniam obvolvendo mitigant. Ubi vero sal marinus oleo sis et terrestribus sanguinis partibus intricatus diluenti. bus elui non potest , optimum tunc remeatque oleo sis dium,' quod habetur, est lixivium calcis.
43쪽
vivae , quod paratur, affundendo calci vi. vae , imprimis ex saxis Leodiensibus paratae, sextuplum vel octu plum aquae ; deinde decantatus liquor fit tro depuratur. Quantum valeat calx viva , ut sales oleis inquinati puri reddantur , noverunt Chemici, qui sa. les volatiles alcatinos ex partibus anima. Ilum, productos ab adhaerente oleo liberant, dum a calce viva illos sublimant, neque ulla arte melius illos depurare possunt. Uerum constat etiam , calce viva lotio rece
tissimo iniecta, statim exhalare vaporem, qui igneo quasi fulminis ictu nares serit; &qui colleelus vasis clausis lenissima destillatio. ne liquidum dat acerrimum & volatile , odo.
unde non absque ratione suspectus habebatur lixivit calcis vivae usus : si enim ab eius usu si . miles ignei & volatilissimi spiritus nascerentur in corpore , brevi destruerentur tenerrima encephali & nervorum stamina . Boves , qui casu meracissimum caleis vivae lixivium bi. berant, aliquo tempore postea mortuos es.se , legitur accadem. des Selences ι' an I7oo. Mem. pag. Is 8. . Docuit tamen usus , non adeo sunestum esse lixivit calcis vivae
usum, si prudenter exhibeatur . Egregius Medieus Burist , qui frequentissime & in variis morbis exhibuit hoe lixivium , te. statur Ibiarm pag. 167. I 68. , quod non
semper quidem 'responderint eventus magnificis promissis, quae de hujus lixivit v.
su iactabantur ; interim tamen non Observaverit effectus malos inde secutos suis-R : notatque in Gallia minus profuisse
dem in Hollandia . Dedit autem juveni. bus & robustis aegris novem uncias de die, lactis aequali eo piae missas ; sic ut omni quadri horto diei tertiam partem sumerent: prosuisse autem dysenterico & asthmatico testatur hoc remedium quotidie usurpatum ;ia dysenteria per octi duum , in asthmate per mensem . pluribus morbis idem hoc reis medium applicuit; & hoc saltem inde eonis eludi potest , non adeo periculosum esse
ejus usum. Quibusdam tamen hoe lixivio utentibus appetitus omnino delebatur ; &de ponderis molesti , ventriculum premenistis, sensu conquerebantur; unde eius usum per aliquot dies intermittere cogebantur Memini me aliquoties aegris exhibuisse se. mi lem aquae calcis quantitatem , absque ullo damno inde seeuto . Interim tam eis videtur semper suspectus esse hujus reme.
dii usus in calidae temperiei hominibus vel & morbis calidis labotantibus
putredinis quaeda in signa appareant: pitui totis frigidis, acido laborantibus satis pro- suturum videtur; & imprimis laudatur alextricandos sales muriaticos fixiores in san guine haerentes meri Chem. Tom:'z. pag. ἰIR. ). Dum autem hoc caleis litam vium aegris exhibetur , urina quotidie examinanda est, si sorte quaedam putredinis signa in illa deprehendantur; cum enim per urinam sales acriores de sanguine
eluantur. , optime in illa detegi poterit , si quaedam mutatio salibus sanguinis per lixivium calcis vivae contigerit. Si autem tale quid apparuerit, ab ulteriori eius usa abstinendum videtur. ejus usum in iisdem morbis , quam qui
s. A cibis acribus aromaticis calefacientibus ; diluendo per aquosa ; corrigendo per acida ; resolvendo & detergendo per saponacea acida ; demulcendo per blanda gelatinosa. Quum alcalescentia acria huc spectent, &illa hinc intelliguntur . .
Quibus optimum ciborum condimen tum ames est , raro ab hae causa febricitant, verum illi , qui crapula & ingluvie languentem ventriculum habent, indigent his irritamentis, ut aliquid comedere possint:
hinc tanta apud magnates condimentorum varietas , quae sere Omnia acerrima aro.
mala in se continent. Uti jam haec omnia in languidis & frigidis morbis adeo pro. sunt, dum motum augent, & maiorem calorem eorpori conciliant; ita etiam in s . nis hominibus, & imprimis calidae temperiet , acutissimae sebres horum abusu saepefiunt. Notum est ex Chemicis gratissimum aroma Cinnano mi, quod in ejus oleo stillatitio concentratum haeret, linguam urere , & veram inflamniationem excitare .
Idem in Caryophillis verum est; uti &in
plurimis aliis aromatibus, quamvis minori gradu. Non miruin ergo imprudenti aromatum usu se bres nasci. Remedium ergo sebrium ab his causis natarum erit
44쪽
quidquid hos si intulos toIlete vel enerv.ue poterit: hoc autem fit. DILuENDO PER AQuosa. Si enim aeeris rimum illud oleum cinnamomi, quod vivi ignis instar utit , cum saccharo tritum a.
quae misceatur ; poterit pro lubitu ite di. l. i, ut tandem iners fiat. A qua enim hane vim habet , ut omnia acria , quae in hae solvi possunt, enervent, dum illa aequabili. ter per totam suam molem distribuit ; lie. que effacit, ut liaec disi eri a nihil , vel parum
admodum, agant, quae collecta validissime stimularent . Hinet omnes, qui haec maiori copia sumpserunt, sitiant ἰ natura monii ran. te viani , qua coui motissime superari ponsulit haec mala. Unde & ι renui potatores aromati hiis delecthntur . ut siticulosi inde iactinὶajori cum volu rate Bic cholitare possint. CORRlGLNim P En Acio A. Grato enim refrigerio , quod acuta inducunt corpori , calorem nim inni ab usu aromatiam minuunt, simulque S ipsam acrimoniam aromaticam utcunque initigaur. Fervidissimae Capse i , piperis Brasiliqiisis dictae, siliquae, aceto m. fulae mitescui l . acerrima sinapi semina cum aceto trita surri possunt : atque idem de plerisque allis aromatibus verum eli . Hi ne succus citri , arantiorum . acetum 5cr. unaeuin diluentibus data, adeo bis με o. I. RE OLvENDO ET DETERGENDO PERsA
etimoniam habet . Decectum te siduum sa. iis aere quidem est , ipsa tamen piperis grana adeo servidum saporem retinent, ut nihil perdidisse videantur ; imo nequidem diuturna coctione , ad octavam vicem reis petita, in larga admodum etiam aquae coinpia , potui eluere fervidissimum aroma ex piperis granis, licet tot coctionibus in pul. potam mollitiem versa fuissent. Patet erago satis, similium aromatum servorem smlis diluentibus tolli non posse . Fructuum horaeorum bene matutorum saponacei sue. ei. tanta solvendi vi praediti, tunc imprimis usum habent . Notum est, uvarum reiscens pressum succum , si potetur majori copia. sendere omnia, de saepe tantam diaris rhoe in facere , ut corpus sere exhauriatur ,
& homo satis obesus paveorum di et mn spatio emacietur omnino , omni fere pinguedine soluta ἔκ per alvum expulsa . Mel , saccharum , lyiupi, rob &c. ex his & luccis fiuctuum horaeorum parati esticacissima tunc sunt remedia . Alia occasione dixi vide *- r 6. , quod Mezeraei baccas ., quae saporis lenitate lallebant , incautius gustatis , tantum ardorem in faucibus senis. rini , ut sustbcationem metuerem : frustra tentabam abluere aqua illud acre , quod oleo inhaerebat sola posea cum melle potui tollere mole ilissimam hanc acrimoniam . I ONACEA AC DA . In pluti iiiis aroniatibus Decoctum avenae cum oxymelle simplici . illud aere , ex sua natura fugacissimum . ro, sambuci , ribesiorum , syrupo e succo tenaci oleo involutum est, sicque pertina- citri 8ce. gratissima simul & optima reme-cissime partibuq corporis adhaeret, non sa- dia dabunt. In illis enim diluens aqua ad .cile solis a tuosis abluendum . Requiritur est, una cum saponacea detergente vi, tiergo ad curationem , ut oleosa tenacitas , grato acido simulque molle avenae glutea cui illud acre irretitur , di vi datur 4 quod prodest obvolvena o omnem acrimoniam . nunquam puKhrius fieri poterit, quam per DEMOLCENDO PER BLANDA GELATINO. si ponaceae imprimis acida, vel acescentia sA . Qoae fiunt vel ex animalibus, vel ex saltem , ob rationes modo drictas. Vix enim vegetabilibus, priora sponte sua in alcaii credi potest, quam tenaciter illud acre a. nam naturam vergunt ἰ posteriora potius in romaticuri, haereat aliquando , nulla aqua oppositam indolem. Ubi ergo ob nimium diluendum : iii,primis in talibus aromati. motum, vel temperiem aegri cognitam , pu-bus , quae fixiori oleo illud invo arum ha- tredo metuitur , a gelarina cornu cervi, eis bent. Cinnamomi v. g. stagrantia aqua e- horis & sin ilibus, abstinemus; vel saltem bulliente in auras avolat, uili vasis clausis illis addimus laceum citri, qui de saporem coerceatur ; irrio cinia amo ini oleum cum saluum harum gelatinarum emendat, & si.
aqua diu conq*aasatuni vires perdit : ve. mul putredini optime resistit . Ex hordeo, rum in pipere aliud obtinet : destillatione avena & similibus parata decocta , molli enim inde elicitur oleum, quod piperis sta- sar ipso. glutine hie prosunt, & sponte sua grantia in redolet, sed gustatum nullam a. in acidum vergunt: quod hic optimum est.
45쪽
Semina lini, eydoniolum, psyllu &e. gl tem molle datit quidem , sed satis tenax &viscidum , quod nimia copia sumtum suatenaeitate ventriculum & primas vias gravare posset. Prudenti tamen usu haec sumista pariter omnem acrimoniam involvvn ,& fauces, oesophagum , ventriculum , quandoque aeerrimis aromatibus sere excoriata, demuleent quam Optime. QuuΜ ALCALERENTIA , ACRIA &e. Raphani, Nasturtia, Allia. Porra, Cepae&e. magnam aerimoniam habent, & simul in
alca linam naturam vergunt. imo quaedam
ex illis vetum salem volatilem alca linum oleolam eontinent. Sed ad omnia hare di. Iulio per aquosa , & correctio per acida ,
pariter conducunt , uti & demulcentia . Saponacea autem illa resolventia remedia antea laudata non adeo locum habent, quia& haec aeria non adeo tenaci oleo intri.
eantur, & sanguis & omnes humores per similium alcalescentium abusum nimis imdissoluti sunt qui enim his indulgent nimis , saepe observantur validis haemorrh giis eorripi . Unde tune suminum usum habent acida austera, ut spiritus acidi fossi .les ex sale marino , nitro, sulphure , vutriolo expulsi; uti di vegetabilia, quae r
borando solida , & compingendo fluida ,
noxios effectus acrium alcalescentium emenis dare valent: ut mespilla immatura , rhus
obsoniorum, tormentilla, bistoris &e.
9. A cibis animalium ex partibus alcalescentibus; per ea, quae descripta 76. ad 9 I.
Quando de morbis ex alca lino spontaneo aute dictum sitit paragraphis hie ei. tatis , constitit , illam esse corporis nostri eonditionem. ut ex ingestis, quamvis ace. stentia vel etiam acta acida fuerint , per vim vasorum ti viscerum , & misce iam humorum inquilinorum, parentur talia liquida , quae sponte sua acescunt nunquam , sed in putredinem tendunt . Si ergo talia ingerantur nutrimenta, in quibus jam haee proprietas obtinet , qua nempe in putre, dinem vergunt; patet facile, simul conspirante ingestotum indole eum mutatione ii. lis per eorporis vires inducenda , putredi. nem metuendam esse . & omnia illa mala , quae inde sequi poterunt, nisi una eum his acida vel salsa assumantur, quae omni putredini effieaeissime resistunt . Hinc ne. mo diu serte poterit cibum , qui ex solis animalibus rapacibus, quae aliis animalibus vescuntur, paratur; praecipue si carnes h rum animalium assatae Diarantur . Quae. nam autem mala talem victum sequi possint, & quae medela tune requiratur , in
Capitulo de aleatino spontaneo dictum suit.
Io. Α cibis copia peccantibus , stomachum constringentibus , dilutione , inedia , vomitu, solutione alvi.
Ut in ventriculo debita fiat eiboram digestio , requiritur , ut tali ingerantur e pia , quam ventriculus serre & superare valet ; uti pluribus dictum suit in Commen
tariis 486. a. Copia enim sola cibum quantumvis innoxium peccare posse , docent gulosi pueri , qui saepe inde febriel. tant, & pessime se habent, donee haee s
burra expulsa suerit . Cibus autem copia Peccans non reeipit in ventrieulo illam mutationem, quae requiritur , ut in inte.
sinis ulterius elaborari & persei possit ;sed sequitur propriam indolem , qua aut in acidam , aut putridam , aut in raneidam pessimam acrimoniam tendit . Tota ergo curatio in eo consistit , ut expellatur exveat Heulo cibus copia peceans, vel , si hoc tuto fieri nequeat , inedia tempus concedatur, ut sensim ingesta digerere valeat simulque diluentibus ingestis sic attenuentur contenti in ventriculi cibi, ut per pylorum saei lius exire possint. Notum enim est ex Physiologicis, tenuissimam primo ingestorum partem per pylorum exire, eras. sora vero diutius retineri, donec assumptis liquidis , vel humoribus in ventriculi cavum depositis , diluantur, sicque exitia
apta fiant. Omnium perieulosissimum malum est , quando a nimia copia ciborum se disten.ditur ventriculus , ut utrumque ejus ori fi eium spasmodice constringatur, unde nullus
46쪽
lus darur exitus ; dum interim calore loci aer eum cibis deglutitus rarescit, atque eibi ipsi intestino motu fermentationis , vel putredinis incipientis, in maius volumen expanduntur: sic omni momento a getur dira haec anxietas , a turgente veri. triculo; vicina viscera comprimuntur, v
sa per ventriculi solistantiam dispersa angustantur ; hinc inflammatio, imo & gam graena ipsius ventrieuli & viscerum a tali
suffoeotione nasci poterunt. Simul com . presso a tumente ventriculo aortae descenis
dentis trunco , & visceribus vieinis, iam guis diffieilius per hare pellitur; hinc majori vi urgetur versus eaput s unde rubor faeiel, oculi lae mantes, capitis dolor , vertigo imo & lethalis aliquando a poplexi a merito metuitur. Uentriculum autem
nimis repletum se elaudere sua orificia , ut nihil exire possit, plurimis observatit, nibus constat. Dum in conviviis strenui potatores uno halitu ingentia pocula vacuant , a copia & stigore vini spasmodieestringitur utrumque ventriculi orificium ,& mox intolerabilis anxietas sequitur imo licet manibus valide premant distentum a domen miseri, ut levent ventriculum , nihil exprimere possunt. Idem infortunium toties accidit illis, qui aquas medieatas simul &semel nimia eopia hauriunt. Quam anceps tune periculum sit, facile patet: s enim vomitu tentetur ventriculi exoneratio, ipso vomendi nixu , dum inter abdominalium musculorum & diaphragmatis praelum dusentus ventriculus validissime comprimi. tur, nis laxetur simul orificium superius, disrumpi posset; vel inter vomendi eonatus, sanguine validissime pulso versus ea. put, metus est, ne ruptis eneephali vasis, lethalis a poplexia fiat. Praestat ergo prius larga sanguinis missone vasa deplere, &dein plumula irritando sauees vomitum m vere . Prosunt tune & talia vomitoria , quae nulla interposita mora illico agunt ;ut vitriolum album aqua dilutum, aerugo& similia, quae ipso momento sere, dum
deglutiuntur, vomitum excitant e peritu. tum enim hie in mora est. Ubi autem ni. mia quidem eopia ' ciborum gravatur venistriculus , neque tamen sic distenditur, ut
ambo ejus orificia claudantur, tune dilutionis loeus est , & sola aqua tepida seresuiseit huic scopo ; quia plerumque si in ulnausaam & vomitum solet excitare ; imprimis si melle edulcorata fuerit . si tamen nullus vomitus sequatur post dilutio.
nem, neque levamen anxietatis doceat , per pylorum exivisse contentorum partem, locum habent vomitoria alia , quae interjecto quodam spatio temporis agere solent; quorum plures sol mulae in Materia M diis ea ad hunc numerum habentur: si in ut pro. derit , postea purgans dare, ut cruda illa, quae ex ventriculo in intestina transiverunt, expellantur . ne postea noceant. Quidquid enim ventriculi actione mutatum non fuit,
in intestinis dissicilius poterit digeri , ut
bonus inde ehylus fiat. Quam periculosum autem sit repleto venistriculo validum excitare vomitum, satis p
tet ex tristissimo illo easu Nobilissimi Reu publieae nostrae Architalassi, vide Commenta j. Ia7. s. cui post maximos vomendi conatus insophagi tubus prope di phragma abruptus fuit . unde post intolerabiles crueiatus miserrime periit. Quando autem nimia ciborum eopia diu distentus fuit ventriculus , his expulsis saepe omne sere robur amittit s & quasi paralytieus fit; ob rationes in Commeutaris Num. 3. dictas. Neque tantum fibrae musculares ventriculis substantiam constituentes tunc debilitantur , verum & ipsa ejus orificia resolvuntur; unde tunc ingesta postea alimenta in flaecido quasi saeco haerent , & respirationis motu per pylorum
cito transeunt in intestina, nullam mut tionem sere in ventriculo passa. Idem vutamus fieri, dum post diuturnam urinae rein tentionem vesea paralytiea fit, & per ea. theterem educta distendente urina, manet
saepe diu molestissimum urinae stillicidium pdum resolutus simul spincter vesicae eius
collum stringere non valet. In hoc casu omnium optimum est, si parca tantum copia cibus & potus assumantur, ut omnis distentio ventriculi caveatur: sie enim senis
sm fibrae ventriculi nimis dis radita pristinum robur acquirunt vide Commentaria f. a8. Num. s.
47쪽
II. A potu acri sermentato, vel fermentante, acido, oleo , aromatico, destit sato vel smplici, inducta acrimonia tollitur iisdem remediis N. 3. 6. 8. hujus .
Pessuris inde libres nasci vid mus in
Conmmentariis f. 386. Q.; per sermentati nem enim scimus nasci novum quemdam& nurum stimulum etiam in talibus rebus , in quibus antea nulla omnino apparebat acrimonia . Sic uvarum succus , dum recens pressus est, blandissimus, sola sermen. tatione in fragrantissimum vinum mutatur. Ex mollissima hordei sarina per fermenta. tionem aeterrimum alcohol parari potem . Illo autem tempore , dum haec sermentant,
fragrantissimus halitus exit . qui mire reficit quidem , si parva copia nares feriat Ised smul pessimum venenum est , si imprudenter magna copia naribus attrahatur ;imprimis si in dolio sermentantis liquidi
halitus per alvum spiraeulum exeat . Lethalem inde a poplex iam ortam suisse legi.
pag. 36. , dum homo cellam ingrediebais tur , ubi maxima copia collectus erat syl vestris ille spiritus, qui in vigore sermenta tionis maximo cum motu de liquide sor. mentante prosilit . Quamvis autem sorte in aleo hole , ex liquidis sermentatis producto , aliquid illius spiritus adhue maneat , videtur tamen ab ipso alco hole di. sinctus esse . Gas vocavit hune spiritum Helmoutius Io Capitulo e Com exionum
atque millio um et mentalium figmentum M
cassa temamina docuerunt , esse Gar uva. rum musti , in υia ad vinum , mu autem vini spiritum . Cum autem in aere perto fermentatio peragatur , videtur sugacissi inus ille spiritus , in liquidis sermen.
tanti his natus, exhalare pro maxima parte sorte etiam aliqua ipsius portio aliis partibus liquidi sermentati cohaeret, & sic si itur . Certe tartarus purissimus si destillatur vasis exacte clausis , exit inde aliquid adeo sogax , ut nullis vasis coerceri possit ; & si nulla spiracula invene. rit , vasa recipienIia , quλm tum vis ampla
suerint, diminguendo sibi viam facit. Hinc
apparet, quam periculosum sit in ipso actuserinentationis luppressos liquores bibere sinde enim pessimae cholerae & alia dira mala saepe sequuntur . Forte in novis &petulcis vinis aliquid illius spirituosi har. rens dat summum illud instaurans senile ,
quo languentes ultimo senio vires , nullo alio remedio excitan uas , statim refici lensi Comano ; uri alia occasione in Commentariis ues. didium suit. Abstituta autem fermet, ta: ione , & tace ad landum deposita, limpidos lupernatans liquor vinum dicitur . quod ex d: versistitiis quamvis paretur , de sapore , odore & retia quis proprietatibus differat . tamen hoc commune habet . quod potatum majoit c pia inebri et . & destillatione spiritum ardentem, aquae miscibilem, exhibeat. Sive enim ex uvarum succo, sive ex nies te, sive ex hordeo, aliisve sermentabilibus ille liquor paretur, idem temper obtinet. Dum sermentatus liquor , vinum, hydr mel, cere visi a generosa &c. potarur ab homine non admodum assueto , major calor conciliatur toti corpori , & hilaritas me nisti : omnium sensuum augetur prompti tu . do ; in membris omnibus maior. bl ervatur agilitλs, omnes animi affectas placidi: limiifiunt, voraces animi curae ianiuntur , ratiocinium, fit emendat ilIimum.& meditationibus exhaustos si quis fuerit , modico vini usu se quam optime retici percipiet eunde justo sub moderamine pulcherrimus
liquorum ser metuatorum uias esse poterit. Si autem majori copia assumantur, omnes sensus interni , & externi, dil volunt Atii mOtus turbantur , debilitantur sic ut neque pes, neque in nos, nec lingua. neque mens amplius othcium suum saerant: in n. demque nimio horum usu omnium, iluae a mente pendent, tolluntur, ita, ut in prosundissimum somnum , imo de al: quando in lethalem a poplex iam, ioci diste homines o servationes Medicae te itemur. Spiritus autem ardeiates , ex liquoribus sermentatis parati , longe cute tu, O nnia eadem esiiciunt, sed et in diu citius c v lao :dum brevi iterum di silantur ue clarpo e .
48쪽
Unde videtur, temulentiam excitandi vis in his pendere a spiritu ardente , quem continent . Si enirn ille dei illando aufer. tur , vel ex negligenter servatis liquidis exhalat, relinquitur iners vappa, quae Omnem inebriandi vim perdidit. Maior autem noxa a spiritibus ardentibus lumptis oritur , quam a liquidis serme a latis e quia in illis haec vis observatur , quod nempe sanguinem ejusque serum co4gulent , partesque solidas corporis indur istere iaciant & quidem eo magis , quo minori copia aquae diluti ad aleo hol propius accedunt . Unde . miseris illis , qui has potibus nimis indulgent, saepe pessimae obstruiniones naicuntur; imo aliquando vustera penitus icit thoia reperta suerunt post mortem ; uti alia occasione in Commenta,riis 3. 28. dietum sit. Omnium pessi inum est , si spiritibus ardentitius aromata addita fuerunt, & imp iis talia , quae missi a meopiam olei largiuntur e tune enim ace rima aromatum vis omnes has noxas auget . & ardentissmas febres excitare valet . Longe peior temulenta , & multo dura, bilior a spiritu anisi v. g. oritur , quamnb eadem copia spiritus vini simplicis potata . Curatio vero malorum, quae abusum li. quidorum fermentatorum tequuntur, varia est . Alia enim requiritur ebrietatis tempore, alia in crapulari dicta febre, quae post temulentiam sequitur. Diversa medela coq- venit his , qui raro his indulgent . atque illis , qui tamyuam ad peraenda υιna genisi tanquam est /lla non possint, nisi μνhumanam cortae 1 Ptinti Natur. Hιstor. cia .aa. pag. I S. ), besterno venas semper instatas Iacco habent : longe enim aliud est curare ebrium, quam ebriosum . Praetereapto diversa acrimonia liqui si sermentati , acida, oleola, aromatica, iterum alia re. quiruntur. Ubi ergo a nimia eo pia liquidi fermen. tali assuinpta febris aecondi ue , omni mo primuin est larga eo pia aquae , vel aquσsorum quorumcuinque , illva diluere ; sie enim brevi te dabitur hoc malum . Mara. et 'sima enim vina , uti dictu in Dic nume. ro secundo hujus pari graphi , multa aqua diluta absque noxa ipsis febricitantihus exhi.
bentur ἱ imo ipsum alcohol , si larga copia
a quae diluatur, tuto potatur. Ligeuiosissimus sui feruli meicus Cassius , febrici aut/ euiis dam . magna se adfecto, eum Iost ebrietatem illum prem/ co Use cognosceret, aquam seg dam ingessiι . Qua ille epota , eram vini υιm mucendo fregisti, ρνωιnus febrem βω am si ρον. discussu Ceijus in Praefra/one pag. IS. . Praestat autem tepidos potus aquolos exhibere, ne calenti mero corpori subitaneum frigus noceat, Simul haec prosunt . quia & aliquando inde cum levamine vomitu magna pars potati liquidi sei mentati ej i. tur. Hoc tacto , blandus somnus optinvia remedium est, ut hoc villi edormiant. Hιρ- μα rates limitia commendavit, si quis ex te. mulentia voce des eius iaceret in hoc enim calia jubet, multa cauda laυaυ, ω jι ougias
A balura enιm ut plurimum dormiι s s dormierit, Ianus eυaais tipho r. de Morbis L. I. c. 7. ιι m. 7. I Sy. . Poena tamen ma. net vigiles, di crapularis didia Lbticula th. quenti die adest , eum lassitudine totius eorporis , capitis dolore , nausea saepe &vertigine. Leve vomitorium tum. prodesse solet, ut onerans ventriculum saburra ex. pellatur . Hoc facto , nihil magis iuvat , quam vini meraciatis modiciu usus , ut lataguentes corporis vires grato hoc stimulo excitemur . Dixit Hippocrates nphor. so. I. Sin. z. to m. p. pag. S8. 89. ) ; si ex crapula caput Euem . υraia meracι hemiuam bibat. Semel hoc solamen experti illi, qui quotidie Baccho litare solent, tequenti mane spiritibus fermentatis saepe . ndulgent , sicque repeti IO horum abula mi ertune corpus perdunt. Ubi autem potus ferc. entatus ingestus simul acrimoni, set Midani habuerit, vel oleolam aromat cam ; tunc re quiruntur & illa, quae numero sexta & octavo huius paragraphicenumerata fuerunt . Miserri ina autem conditio illorum , est , qui quotidie his indulgent : sit iis enim necessitas tune oritur haee repetendi: tam denique in illis totum systema fere acti num vitalium & animalium a repetito Dorupendet. Patur enim, genae peπdulae, . tre. malae mauMs 6 denses plena υ64 , Pliri
49쪽
Mattir. Hist. Lib. I s. cap. zz. pag. 3 I. eogunt vel invitos, ut iterum potent. Non absque summa commiseratione vidi iuve. nem, qui mane expergefictus contremisce. bat, molestissimas cordia palpitationes hahebat, nullum sere membrum movere p terat, multo minus vestes induere, nisi
prius aliquot unctas spiritus vini sumeret. Dum durae huie necessitati obluctari ali quando vellet miser, in syncopen incide. bat, & invitus quamvis cogebatur illo uti . Sic tandem , contractis prae summa aridurate membris, post calamitosissimam vitam in flore aetatis miserrime periit. Ebriosi ergo nunquam fmul & semel his abstinere valent; & lieet possent, periculosissimum laret . Si enim ullibi, eerte in hoc eala, locum habet monitum Hippocraris Aphor. so. 3I. Ses. 2. T. 9. p. 88. ηρ. ὶ, quod subitam mutationem damnatusique a & illud solum tutum esse asserit , quod paulatim fit , rum maxime siquis ab ritem ad alter u transierit. A liquo. ribus enim sermentatis , vel spiritibus adidentibus inde destillatis , si majori eopia
assumta suerint, calescit corpus, rarescunt
liquida , turgent vasa a rare laesis liquidis distenta : simulac autem horum liquorum vis evanuit , corpus debile, frigidum & e nervatum relinquitur, donee iisdem, stimulis languor ille vineatur . Solent simul acristi torqueri postea , sicque multo potu natam iam debilitatem augent. Dum autem ebriosi quotidie his indulgent , dilatata toties vasa debilitantur , tonum suum amiti
tunt , & distendentibus liquidis nimis saei lecedunt. Hinc minor actio vasorum in lininus perfecta assimilatioum necessario sequuntur:
Quamdiu vigilamus, organa sensuum ab obiectis fficiuntur, & motus quidam musculares exercentur: homo enim sanus quieto penitus eorpore, & nullo obiecto externo sensus afficiente, cito in somnum delabitur. Verum ut sensus ab obiectis affici possint, & motus mustu lares exerceri, requiritur praesentia spirituum bonorum, copiosorum, in eoebro, medulla eius, nervis & musculis H. BO.
Oh. Instit. f. 388. . Nimiis ergo vigiliis quida , adeoque crudorum inpistora I. A nimia vi
inde cachexia, eae hymia, & satalis tandem his hominibus hydrops nasci solent quae omnia mala accelerantur , si simul &semel his potibus abstinere emantur . Gmnium ergo optime cura perficitur , si per gradus lentissime minuatur vini, vel spiri. tuum sermentatione paratorum, abusus ; de loco spirituum ardentium meracissimi & g nerosi vini moderatus subministretur usus, quod languentes sustinere poterit vires ; &debili simul ventrieulo succurret; dum interim caret illis noxis , quae a spiritibus ardentibus merito metuuntur ; nempe liquidorum eoagula, & solidarum partium nimia induratio. Victus interim sit siceior, ex pane bene sermentato, vel & bis eocto, earnibus iuniorum animalium assatis, pustibus fluviatilibus assis ; eerevisia gener sor pro potu communi serviat , calidi aquosi debilitantes potus vitentur ; simulque sensim auctis corporis motibus roborentur vasa & viseera. Si signa docuerint, iam guinem in inflammatoriam densitatem veris gere , acidi saponacei laeei, ut rob sambuis ei, ribesorum, Oxymel & similia prosunt. Si vero in hydropicam diathesin vergere imeiplant iam veterani potatores , theriaca diatessaron , Andromachi, Zingiber conditum, Ze similia calida aromatica remedia summum usum habent, quae grato calore lamguentem , & sui muneris in his sere oblitum , ventriculum excitant, & perdiras corporis vires instaurant;sieque efficiunt, ut absque damno potibus sementatis abstinere possint. Haec methodus etiam in deploratis sere casibus pr soli , neque sallit unquam , nisi quando scirrhoia viscerum diathesi, vel destructa sere pulpa tenerrima eneephali vel nervorum , immedicabilia iam haee mala secerit.
consumuntur spiritus , difflantur subtilissima, residua exsiccantur, bilis atra generatur in corpore, figitur in hypochondriis , turbantur cerebri iunctiones: hinc deliria, surores, maniae &c. Verum & omnes acti nes viscerum chylopoleticorum inde. lau-guent ; hinc caehexia, eacochymia, & reliqua mala numerosissima , quae inde pendent. Nulla enim alte subtilissimi spiritus, qui vigilia consumuntur, reparari possunt,
50쪽
nisi somno: quisquis enim , imprimis non
assuetus, vigilem duxerit noctem, sequentidie graves artus sentiet, & languidum totum torpus , & sere omnes iunctiones turbatas ha. bebit: neque cessabunt haec mala, nisi langui da membra grato sopori dederit. Unde m nuit Hippocrasea De Victu acutoν. IQ.76. ,
quod Vehemens vigilia potns-cibos, tam cru-
praenot. N. 497. T. 8. p. 88 I. . in Prognos eis ib..das. ; Pe Am autem est non dori mire , neque die , veι enim prae dolore aαι afflictimo vigilaris , avis delirabit ab hoc signo . I n illis, qui sudiis nimiis acriter ineumbentes vigiles noctes ducunt, tristissima exempla to. ties docuerunt nimiarum vigiliarum noxas rvel enim in pessimas febres , delirio sem. per comitatas, incidunt, vel in pertinacis. simam maniam quandoque delabuntur. Curatio ergo febrium , a nimiis vigiliis ortarum, requirit, ut somnus concilietur, quae corpo i a numiis vigiliis contigerunt, emendemur. Prius perficitur, si omnes animi affectus validi res , qui frequentissimae nimiarum vigilia. rum causae sunt , sedentur illis reni ediis .
de quibus in quinto hujus paragraphi numero dictum ruit. Sit aut paeati,ima quies
concilietur eorpori, & tollantur omnia it. la , quae sensus valide afficere possunt: u de in loco tenebroso, ab omni streIntur motissimo, continendi sunt tales aegri . Decocta ex sarinosis mollissimis , emulsa ex similibus parata, pariter summi usus sunt; additis simul eum prudentia anodynia , si prioribus remediis somnus conciliari nequeat . Cum autem per vigiliam nimiam , aeque ae a motu & calore aeris nimiis .
liquidissima dissipentur ; humectantia , duiuentia , nitrosa , mellita &e. proderunt: de quibus in primo & secundo numero hujus paragraphi actum fuit. II. Si a retentis intra corpus excrementis acrimonia aleatina , acida , oleosa,
saponacea putrida ; haec reddenda fluxilia; viae lubricandae , emissaria 'aperienda ; vires expellentes stimulaudae, augendae s haec iacienda per externa,
ut illae inutationes Rerentis intra corpus illis, quae excerni solebant , febres nasti , antea vidimus f. 386. Illis enim actionibus, quae ad vulam vi sanitatem requiruntur , quaedam fluidorum & solidorum partes sic mutantor , ut inepta fiant illis usibus , quibus secundum sanitatis leges inservire debent , unde haee expellenda sunt de corpore , ne diutius relicta nimiam aerimoniam acquirant , seque sanitati noceant. Tribus imis primis solennibus viis haee evacuari solent ; per alvum nempe, urinam, & transpiratio nem Per alvum quidem ingestorum illae partes, quae ventriculi & intestinorum ais Oionem passae indigestae manserunt , una eum illis, quae ex humoribus In cava venistrieuli & intestinorum depluentibus relictae fuerunt, faecibus . Per urinam olea & sales sanguinis , nimis acria iam iacta , eluum
tui . Transpiratione pariter una cum tenuissimo liquido, quod humectandis & s
vendis ultimis vasculis in corpori superfitiem patentibus servit, exspirant quaedam ,
quae retenta nocent corpori, uti iam antea
saepius dictum fuit. Fluxu menstruo in m lieribus educitur superfluum s l hiis in puerperio sanguis expellitur , qui in dilatatis uteri vasis haeret, & aeris accessu ei. tissime cortum pitur .. Verum etiam in se.
bribus aliquando suide f. 394. a. materies mali vi tibiis subigitur quidem de
mobilis redditur , se tamen ut tales d tes habeat , quae aequabili circulationi re. pugnent s unde in hoc casu eius expulso requiritur. . omnia autem haee relicta in eorpore sanis humoribus ammi lari nequeunt amplius , unde calore eorporis ipsius in spontaneam mutationem degenerant f variam pro diver. sa indole illorum , quae sie retinentur In corpore . In infantibus enim ει debilibus , nimis diu retentae iaces in intestinis acidam aerimoniam pessimam inducere solent rim primis si talibus utantur alimentis, quae
sponte sua in acidum vergunt'. In reliquis aurem retenta excrementa potius in alcati. nam putridam acrimoniam tendunt: vel in
rancidam pessimam corruptelam, si plurimum pingue habuerint: vel etiam in sap naceam putredinem, ut plerumque fit, dum sali