장음표시 사용
41쪽
ad tempus. F.de interdict.4 releg apud Paulum lib. r. ree, piarum sententiarum in titulo de usuris scriptum est.traiectitiam pecuniam propter periculum creditoris quandiu nauigat nauis infinitas, suras capere posse .sed ut arbitror ad duplueentesimae haec infinitas coarctatur. l. fideicommissa. . si quis
decem .sfide legat.3. nec nouum est infinitum pro quam maximo accipi maxime ab autore non satis probato. Ergo cum Iustinianus in traiectitiis pecuniis ultra centesimam usuram iri
vetuit in l. s.c.super .C. de Viur non vetuit duplicem centesimam colligi, si prolixa nauigatio ducentas Calendas absum.
dio Inde namque centesima dicta est quod singulis calendia
usurae percipi a credi oribus solerent,& intra centum menses aequarent sortem ut primus animaduertit Hermolaus Barbarus in posterioribus annotationibus in Plinium , enarrans
Pauli locum in .υ .f. Tad leg Falcid. si rei p. in annos singulo; legatum sit:c um de lege falcidia quς ratur, Marcellus putat tantum videri legatum quatum sum ciat sorti ad usuras trientes eius summae quς legata est colligendas. id est , si sestertii
quaterni annui .verbi causa legati fuerint.perinde habebitur, ac si semel centum reprcsentare hqres fuit let iussus, quia decentum aureis singulis annis quaterni percipiuntur,suritri eis nomine.& plerunque Reipublicidebitores morantes te tiam centesimς quiest aureorum. ij. in centenos pendunt, ut idem Paulus explicat. l. cum quidam . . f. ff. de usur & hoe est foenus trientarium quod superius ab Antonino Pio humanbexercitum retulimus.Tametsi quadrantes usurς seu quartam centesimς attingentes leniores sint in auth hoc ius C. des,
cro Eccl.trium nummorum in centenos postquam ad centesimam prςcipuam omnes usurireferuntur, semisses, bellisque Alciatus in dispunctionibus eleganter adduxit ex nubibus Aristophanis senem optantem , t lunς exortus ab incantatrice sistatur ut ita creditoribus usura anonyrςstaret, lunam in vase rotundo tanquam speculo inclusam seruans, uti tot tur Strepsiades, sciens utique circumuerti surasvi crescere instat ostreorum tunc motu sicut vulgo ferunt. Quinetiam,
42쪽
Iamiam futurus rusticM, Omnem rele it tribm pecuniam: Quaerit Calendis ponere.
Vnde Calendari seu libri rationum appellatio, quod in eo
perscriberetur pecunia mutuatica mox exigenda, vel ex alioeontractu foenoridatad uxorem. degauerat. sfide legat 3 alij
vulgo referre malunt ad usuras singulis Calendis colligetas.
utrunque verum elia potest.2 Cςterum cente limas suras non solum permisit Iustinianus ratione pecuniς numeratς nautic ς in da. eos . . super. sed respectu quoque specierum foenori datarum ut olei frumenti. vini: hcc enim pecies vocantur . l.&4.de nauicul. lib. xj. C. si modo traiiciendidentur periculo creditoris exprelso paston .si.C.de nautic foenor licet alibi non ignorem procliuius accedere incrementa usurarum per nudum etiam pacturi
domi procul a mari his speciebus propter incertum d locisae temporibus variabile Pretium, quam pecuni numerat . Lfrumenti. l.oleo.C. de uuir. ramen in nummo traiectitio idem
ostendi euenire, nec egere stipulatione Plane modus adhibetur etrea tales species quoad agricolas debitores . ne foenoris ratione obligentur vltra octauam Iartem modi quotannis. sie ut nec ultra aliquam pro quovis olido . . I. nullum credent. agrico . in auth.Col. 9. Vbi infructibus .seu speciebus aridis tantum hoc strinxit imperator nempe in tritico hordeo milio .non in vino oleo pomisve esui paratis Propterea quod ut puto. libentius se horum causa obligant rustici ut serant soliti in nouum annum ecundos prouentus expectare vi non s in ei deludi: nec ad alias personas ea sanctio transfertur licet dixerit in omnes saluberrimam extendi hoc est in omnes a-sricolas subditos imperio Romano nedu in eos qui Mysiam secundam incolunt, quorum querimonia legi materiam prae
buerat .vt praefatur Iustinianus.
et Sunt qui putent in terra periculum rerum euentus d
43쪽
bii suseipientibus creditoribus centesimam probe dari. l .periculi. E de nautic. foenor.Scaeuola respondit periculi pretium elle, i si conditione qua uis poenali non Xistente recepturus sis quod dederis, Winsuper aliquid praeter pecuniam: si modo in aliam speciem non cadat, veluti ea ecquibus conditiones nasei solent ut si manumittas si non illud facias. si non conualuero.&e.Nec dubitabis si piscator erogaturo in apparatum plurimum pecuniae dederis, ut si coepisset, athletae unde se exhiberet exerceretque ut si vicisset .redderet in his enim om-
nibuas pactum sine stipulatione ad augedam obligationem prodest. Verum hic nihil agi de usura cetesima vel qua uis alia facile cognitu est quia illa crescere non potest nisi lapsu temporis.quale plurimum in nauigationibus teritu Latqui si quis. quam credat pecuniam piscatori, ut si iactus retis feliciter sit cederet, lueret centesimam, id est xij. aureos in centenos, quid tuaeso lucri intra mensem consequeretur a militi rus pretium sagenae & longi apparatus pro lucello tenui idem in eo. qui palaestritae nummos foeneraret, Ut si viciiset, redderet cum usuris maria suetis pusillis quidem breui certaminis diurni curriculo Verius igitur est in couentionibus potissimum eonsuetudinem spectari, si dubitatio emerserit. l. semper in stipui. F.de regul iur. l. si quis argentum a de donati consue uerant autem Romani athletis erogare pecunias, ut spectaculo magnifice interelsent kludis sacris sicut in Graecia , ut e
ronas reportarent,in commoda praemiorum non frondibure1tum ornata sed auro etiam. Pathletae .de evius.tui. sLI. commodis .iLde re iudic consueuerantinuoque foeneratores aliquid plus exigere quam mutuum deditient.& ad id obligate
athletas.& similes personas fortunae euentum Xpectantes. l. non est . . si foenerator. ff.de eo quod mei caus videbatur autem non valere obligatio . quia re contrahitur obhgatio in mutuo, nec pro decem datis undecim exigi possunt l. si tibi. U.de pact . l. roiaasti. . si tibi.ff. si ceri .petat. tamen hie statuitur eonicarium a Scaevola: quoniam creditor suscipit in se perbeulum dubi euentus nec tam plus reposcit quam dederit summae principalis,quam ex lucro, quod sequetur athletam. Vel
44쪽
n A. ix vel piseat oreta fortunatum, partem capit sed mediocrem, tinnuit Iurisconsultus insuper aliquid praeter pecuniam receptum iri docens. h: enim prςter .particula,cum sequatur post genus excipit speciem, non addit, id est, pecuniam in pretium periculi capere nonaicet sed praemi j quod athletariis
uetur instructus, vel praedae Discatoriae, creditor particeps et moderate ut dictio,aliquid infert in proposio. l. ex conducto. .pe. ff. locat. l. si fundus. ff.de lege commilL4 hoc erit pretium periculi, id est pensatio siue merces. l. si vestimenta. . ff. de condict. ob turp.catis Seneca in Medea. Quod fuit huius pretium cursus aurea pellis maiusque mari Medea malum: merces prima digna carina si modo in aliam speciem, inquit Scaevola, non cadat,id est,dissimilem apericuli alea. l. Labeo. ff.de supell. legat. ut in casibus quibus conditiones nasci solent: vel ut ali legunt condictiones, id est, repetitiones vulgares, si non feceris id quod a te expectabam. l.quia quod de
dona .inter vir. ff.Vel si nou contigerit. l. senatus vers .ergo .F.
de donat .catis mori. unde conditio deficies poenalis est ac molesta debitori, a quo repetitur datum Laxum enim est poenae nomen pro cruciatu quouis siue supplicio. l.diuus .i. T dec
I.qui sine. F.de negot.gest ubi ratio quoque redditur sic pro interesse L sa. ff. de eo quod cert. sed talis conditio nihil commune habet cum euet periculi insignis cuius susceptio prodest in aliis creditori quia solo pacto nudo interposito aget contra piscatorem non tam ad usuras. ne obsit .l. 3. Q devsur.quam ad augmentum principalis obligationis ripisces multos extraxerit,ut Scaevola in fine perspicue ostendit eius augmenti mentione facta, si, ut iam dictum est , nummi non promittantur sed portio obirentionis certe in contractibus honae fidei pacto solo incontinenti deben rei usurae sine ulla Mora.l publia.. l. deposit.ff. ut ex Mora sine ullo pacto uti proxime demonstrabo. et 'quo autem tempore debeantur surae restat dispieete: an a Mora vel a lite contestata. Et certe in bonae fidei negotiis consta. Mori deberi eas.LMora. . in bonafidei si de usur.
45쪽
sed hie Mora eli se irregularis vulg5 appellata. sine Ita in
terpellatione aecipienda est eo ipso quo quis non soluit cito,
id quos scit sedare oportere,ut cum emptori res tradita est, nee illico pretium soluit a. Iulianus . .ex vendito. fide actionib. empl.& cum legitum praestantum est minori.xxv annis.
I. in minorum C. in quib.caustin integr. restit. de qua abundisa pra retulimus. idem in negotiorum gestore,qui ex quasi c3- tractu obligatur amico , cuius odiosam detinet Pecuniam. l. qui sint. T.de neg. gest. verius ergo Gaius socio, suras pendet occupatς pecuniae. l. I. . l.de sur. TVbi dictum est pendi Suras Mora non interueniente quia Mora haec irregularis sime
interpellatione ulla hominis perficitur l. nulla. F. de reges.
ivr.est tamen ora sed obscurior ut antea a serui. l. initio a depact. interemptor. Porrigitur hoc adirecta actione bonae fidei ad contrariam quamuis stricti iuris negotium In eam inciderit ut si mutuatus sim pecuniam pro te, cuius negotiacansside gero usitatas in ea regione usuras persolues. l. Mineontraria. ffide sur. - et Quod si negotium seu conuentio persis stricti iuris tuerit, ut stipulatio. ei amnis donatio , mutuumve non nisi alite contestata venient, surae. l. lite. st de sur. l.eum qui si a nationib. sicut etiam dicitar in fructibus, quor vica surae funguntur l. videamus. 2. si actionem .iseod. Scl. urae .vnde cum iniquoties. C. de condict. ob turp. caus dicitur non pose usuras peti per eum.qui condicit quod aduersarius tur te accepit. puta ut depositum re terat eb specta ut praeterit temnoris, suras nota petat, sed postmodum possit petere post litem contestatam &tunc pete omnem causam. l.c umfundus f. sicer t. pet J.emptor. E.de nouation. in fideicommisses. v et Cin iis . de se rugitur lite contestata surae currunt in strictis nego iis . id est currere incipiunt ut . si aliena. st de sucapi. in bonae fidei vero cursum coeptum , velut impellente iustitiae vento. alacriter perficiunt quia vocatus fuit in ius, nouo structus stare debet. nisi tam iustam dubitandi litigandi, riue causam habuerit ut orae expers intelligatur. I si quis solutioni Edevsur. ne metu litis ius suum in discussum relin.
46쪽
, Quamobrem arbitror condicentem indebitam pecuniam non repetere usuras eiusdem, ne a lite quidem contestata, veplane intelligo in l. t. .de condict. indeb. donec probatione eum conuicerit quo cum agit: errans enim accepit ab errante, di se iustum ereditorem suspicatus alioquin fur esset. l. qu niam. F.de condict.fuit.& ita semper morator. l. in re T. cossi Proinde cum litem contestatur etiamnum dubitana, erranti similis esto ignoranti. l. s. C. de condicti. indebit. inde tam nondum sibi liqueat indebite acceptam pecuniam , porrecta fronte litem contestabitur immunis ab onere, surarum .d Lia eod ubi Accursius perperam existimauit dictum de ad bita pecunia ad caeteras pertinere nec videt alibi lite coni stata initi omnino malam fidem. L sed etsi lege. . etiam .n de petit. haeredit. . 16 In legatis & fidei commissis media quaedam via tenenda est,quoniam bonae fidei quidem non sunt. l. alias. f. de in lita duran. Caetervm pro eis datur tam personalis actio ex testamento.de qua ibi Iurisconsultus, quam actio in rem propter dominium quod in legatarium transire putatur l. huius m di. . s.fl delegat. I.&quia in rem actio imitatur bonam fi- .dem in accessionibus retiam petitarum. l. videamus si actionem. st de usur. ideo fit ut usuras pecuniae legatae vel 'deicommisso praestandae non aiora irregulari confestim a morte testatoris vel ab adita haereditate exigendas arbitrer, sed ab ea Mora quae expersona interpellata. non ex re fit. LMora fide, sur. sic intelligo. l cum res. Udelegat.I. quoniam talis Mora petitionem legatarin&frustrationem haeredis Dput desidiose scabentis postulat. l.qui solidum. T. delegat. r. l.diui. H. ad leg Falciae sed hoc in persona maiorum xxv annis i on in minoribus petentibus. l. in minorum Q in quib. catis. in integr. l. titia. f. usuras. Tde leg. r. quia iis in rem Morasne petitione vita fieret idem censeo si certo loco praestandum legatum fieret arbitrarium. l. si haeres f. de eo quod cere. oz.d.l. in fideicommissi. vers in iis de usur. quippe e m bonaeis des naturam omnino saperet. Idem iuris est in uniuersalici
47쪽
D A die Io petitionis haereditatis in gregem bonae fide actionum tandem allatho parrim in rem parcim in personam comparato. I haeret Zitatis l. fi. de petit.haeredit. nam ab interpellati ne R de nunciatio a rite facta extra iudicium suras trahit pedamae redactae Litem veniunt. .petitam. T. eod. sicut in is satia& fidei commissis singularibus bona fide non perinde dreorazis, ne ita stricto iuri aggregatis, quin usuras habeant ante litem contestatam. Itaque quod dicitur in l. i. f. C. de usuris 3 fructibus legat .exigi eas a tempore quo lis contestata est, non excludit tempus Morae praecedentia virecte notat Aeeursius qui iuuari potesta. .fflinium regund.&id frequetius inspicitur quia vix contingitis adiudicem quin prius in Mora haeres fuerit. l. in fideicommissi. is de usur .argumeto est quod in .equis. Teo a. fructus fidei commissi a Mora praestantur, tamen .d. l. I C. de usur.& fructib. Iegat meminit litis eontestatae sed ideirco non excludit praecedentis temporis Moram seu nee in I si aliena. Ede,sucap. Vbi procedit us capio rei alienae emptae si bonam fidem emptor habeat initio traditionis tamen etiam tempore contractus eadem sine dubio expetitur. l. r. f. pro emptor & in deposito dicimus perbeulum eae rei conuenti post iudicium acceptum l. si in asia. . s.fῖdeposit.cum idem sit antea post oram. l. quod te is si
di Iam verbpoena pecuniaria, de qua prius qua de fructibua velut immaturis libet di iterere quid est aliud qua foetur quς-dam Morae 3 sufficitur enim consultissime in locum eiu quod intereis actoris propter promitsoris dilationem. LQEde protor. stipui. nam cum id quod interest in facto consistat L quatenus Ude regu l. rur.&licet a Iustiniano limitem acceperit, ne duplum egrediatur rei principalis communiter aestimatae I .vnic.C.de sentent.quae pro eo quod int adhuc incertum est, atque in facto versatur quia nestitur quo usq; protendi queat citeriore quantitate vis rea sit centum aureorum, iam exploratum est cuique non progredi intere se ultra totidem aureos: verum dubitatio superest num ad viginti vel quinquaginta poti mantvmodo procedat-visi vita hominis pro certo ultra
48쪽
eentum annos non exeritur l. s.C. de sacro recte non on-timio certam metam habet clim plerique primo vel secundo anno intercidant. Merito Doctores qui intere .se trifariam diuiserunt incommune illud notissimum item singulare quod sua affectione verisimili singuli homines metiuntur l. libertus qui . ff.de boni liber poenam tertio vocaverunt intere te conuentum quid mirer cum Iurisconsulti e diuerso paria faeientes mecum significent interelle videri poenam incertam, ait poenim prorsus intere .se certum , sed prouidentia quadam definitum a contrahentibus sicut nihilominus inter elle vocatur.licet a iudica post motum laxetur qu i gaudet hoc se onere ab illis leuari . t j. inde quaeritur. Fiae oper. noui nuciat. itaque illi non semel ipsum intere se vocant poenam minime
conuentam nec taxatam. l. fi .fLde eo quod erri .loc. d. l. vnie.
C.dessent. tuae pro eo quod inter . idem in l. t. . si plures. F. de eo per quem fact. erit.Tametsi non ignorem poenam praestitutam facere ne quaeratur quanti interfuerit: quia ideo introducta fuit ut incertitudo aestimationis intere se vitaretur l. stopulatio ista. .alteri .de verb. oblig. ff. l. 3. F. eod.4 sicut victores hostium domitorum titulos sibi arrogant, ut Iustinianus, moto Gothicua modo Vandalicus, Sc Senatusconsultum Macedonianum de odioso foeneratore triumphans. l. i. f. ad Macedon. sic poena dicetur intere se conuentum, quia fugauit Liui quos incertum Sc vagum fuerat, quoties ipsa intercessit. Idque patet in d. l. fide praetor. stipulat.quasi sit intereis taxatum a partibus non expectato iudice.
et Quocirca puto poenam nonio .le excedere duplum rei. quoties subrogatur in locum interelli &hoc satis innuit Iustinian in d. l. vni poenas in plurali moderamine dignas scribens: non adfero vulgarem regulam, qua ferunt subrogatum
sapere natura eius cuius in locum ponitur: utpote e im videatnteresse manere incertu cum poena certissima si sed dico poenam magis egere cohibitione clim certiore iacturam adferat
promitteti quam intere se quod potest & solet. iudice stringi.d.l.s is de praetor stipui si vero poena sufficiatur in vicem δei principaliter promitia nihil vetat eam egredi rei aestimu
49쪽
A. tionem .l .apud. .Labeo. srde doli mal ea cepi ut in i non disii guemus. ii de recept.arbit. Vbi liquet poenam non adiici l eo interelse,sed in vindictam contempti arbitri litem principalem dirimentis . nam poena adiicitur vice quanti ea res sit. l. non autem .sLeod. igitur loco summae principalis, ut interprotatur Iurisconsultus. l. r 93. Ede verb. signis itaque talis poenae adiectio non impediet suras exigi, cum poena sit posita ut .fungatur rei principalis partibus . nec vetet usuras peti pecifini accedentes post Moram. l. Lucius .cum Pseq. fide aist. empta atqui cum poena additur loco usurarum, earum iustam quantitatem non iure egredietur lioenam. T.de,sur. l. cum allegas C. eod manifestius in L Iulianus. . idem Papinianus. f. de act. empl. poena tunc lucri nomine censetur l. id quod . de solutioni b. st usura namque coercenda fuit, ac poena colorem illius induta quae sortis simul exactionem praeue fert: non a
tem poena quae ita petitur, ut nihil ampli Es exigi queat.1 Sed nec in fraudem usurarum antichresim facere licebi , ut supra legitimas exigantur in pignoribus, quorum fructus pertinent ad debitorem dominum. I r. de pignor acti nisi
conuentum sit, ut fructus in usuras cedant creditori. l. si is qui .i. f .de pignorib .sedeas legitimas, ne beres fruetus pro milui summa foenoris assumatur. si ea de usur quod vero
surae inflictae poemam simulent, patet L qui sine .sside negoti.
gest. 3 De fructibus. quorum restitutionem a Mora metimur, videre libet exiguo tractatu nec interim minus feraci quam Alcinoi regis hortus nobilis ab Homero laudatus, pomis hyeme ae astate constanter durantibus Zephyro cultore gaiiDdens.& fonte gemino limpidis aquis saliente ac vinea frugi fera .Fructus autem ali sunt naturales, qui nullam vel exigua hominis operam quotannis desiderant: alij sunt industriales, qui serendo ex facto hominis repetito proueniunt, in num rum horum frumenta qui sationem anniuersariam desiderat,
non vites vel arbores. l.cum manu .de contrahen empti. ωl
gumina quisquam iure reposuerit in naturalium albo.Iuri se
stultus scribit poma ligna ex sylva caedua L fructus is de
50쪽
vsur.nemptan pomorum numerum colligens, nuces scus, uuas esui adseruatas. l.qui fundum. F.de verbor signise item olivas.l .in fraudem . . conductor T. de iure fis nam etsi verum sit frumentumvi legumina naturae plus debere quam industriae,tamenDoctores apti si me eos vocaverunt industriales tanquam minus naturales quam reliquos sicut legem Iuliam de vi priuata dicimus recipi cum sine armis vis fit quae tamen est publiei iudici sed no adeo ut armata. l. r. le public.Iudici . recuperadae de interdict.quinetiam oleum vintimque factum fructibus naturalibus aggregantur. l. si eius. T.de re vendicat. navi si eura summam hominis desiderent tamen implantata
semel olea. vel vinea non amplius sation annua renouari e
petit,& natura pertinax & perenis arbor u potius quam industria subsequens inspicitur.j venditae de rer .diuisi. l. qui habent. T.de tute l. sic aurifodinaes cretaefodinae item marmor renascens .ut in Gallias in Asia ponit Papianianua in i .diuortio. . si vir .ffsolui. matrim .diligentiam periculosam eruendi desiderant tamen fructus Plane naturales appellantur,vi non
minus quam industriales nent bonae fidei potae foris quod novidit perspicax alias Bariolus: ego admodum iuuenis detexi hallucinari eum in d .l. si eius dum putat vinum Moleum industriae deberi, quia utrumque ad bonae fidei po Teisorem spe istet cui non nisi industriales seu fhus conuenire obstin
te assirmauiτ sed Iurise sultus omnes omnino fructus ascribit bonae fidei possessiori: nec tantum inquit qui opera & dili, gentia ipsius prouenerunt quia quoad fructus loco domini
pene es t.bonae fidei. ff.deacl. rer.domi. a domino vero ti-que superabitur post oram uti fusius videbitur. l. videamus. l
.agionem. Tde,sur. l. fi T de publicies'. Item in partu ancillae,qui in fructu non est. l. qui vas . .ex furtiuis. E de furt. f. in pecudum .direr .diuicquod non percepit Aceursius senties superari ipsum a domino quoad fructus naturales. frustra explicans, omnes fructus bonae fidei pollessioris.qui diligentia eiusdem vel aliena prouenerui: ecquomodo dietio pene quae non nisi paucillum aliquid potest excipere. . ius autem. de iure natur.exciperet fructu naturales,qui sine dubio praecellul