장음표시 사용
121쪽
habentia vero, se minime ordinant in finem ue ordinantur vero a suprii ore agentu, qua si in finem acta ab alto,non a se . Potuit igitur pe catum incidere in separatae substantiae voluntate, eX eo vel maxime, quod bonum proprium propriamque persectionem in Deu in sine multiinum non ordinauerit, sed proprio bono inhaeserit ut fini. Et quia ex sine regulas actionuna sumi oportet, necessie est ut ex seipsa, in qua finem statuit, alia regulariter disponeret I nec cius voluntas a superiore aliquo regularetur, quod soli Deo congruit. Secundum hoc vero illud intelligendum est, quod Dei aequalitatem aPpetiuerit, non equidem vi suum bonum diuino bono esset aequale . Hic enim error eius intellectui non potuit insidere,& hoc appetendo,appeteret se non ense, cum specierum distinctio secudum gradus varios rerum proueniat. Velle autem alios regulare , & suam voluntatem a superiori non regulari , est velle Priecise , dc quodammodo non subiici, quod est superbiae crimen . Vnde conuenientissime dicitur, quod primum daemonis peccatum superbia fuerit: verum quia eX errore uno circa principium , varius Sc multipleX error consequitur I ideo ex prima inordinatione diabolicae voluntatis multiplex culpa prouenit, & odij scilicet ad Deum se S punientem, de resistentem eius superbiae ; dc inuidia: ad hominem, & eiusmodi. Illud quoque considerandum est, quod cum proprium alicuius bonu ad Plura superiora ordinatur, volenti liberum est ab ordine alicuius eorum recedere , dc ab ordine alterius non recedere, siue superior, siue inferior sit: sicut miles sub rege Sc duce exercitus ordinatus suam voluntatem in bonii ducis dc noregis ordinare potest, aut econtra r si tamen Dux ab ordine recesserit regio, bona militis voluntas erat ab ordine ducis recedens, dc no regis; mala vero, si ducis voluntatem contra voluntatem regiam sequatur: ordo enim in serioris principij ab ordine pendet superioris. Subilan- tue autem separatae nod modo sub Deo ordinantur, vcru etiam a prima ad ultrinam usque earum Vna sub alia lardinatur, cum omnes specie disserant, ut ostensum est. Et consequenter inuice differant oportet sicut nobilior, ac perinde superior, Sc minus nobilis, ac perinde inferior . Et quia in quolibet volente sub Deo potest esse peccatum voluntatis, si in sua natura pensetur, possibile fuit ut aliqua de superioribus intelligentijs aut etiam suprema intcr omnes haberet in voluntate culpam. Et hoc quidem satis probabile est, ut earum suprema Peccaret, ut dictum est: non enim in suo bono prima peccantium quicuisset, sicut in fine sibi supremo dc ultimo, nisi bonum suum valde Pe sectum extitisset. Igitur fieri potuit, ut de inferioribus aliquae suum bonum sua voluntate in ipsam Primam ordinarent, a diuino ordinerscedentes, quae similiter cum Prima peccarunt: aliae vero in volunta
122쪽
tis sitae motu diuinum ordinem seruantes ab ordine supremae peccantis , quamuis naturae ordine suPerioris sine culpa recederent. His prae- Iibatis, sacile dicta argumenta soluuntur. I Ad quattuor prima. Non cogimur dicere errorem in angelico intellecta eXtitisse, quasi aliquid bonum iudicarit, quod bonum non sit: sed bonum superius, ad quod
bonum proprium reserendum erat, non considerauit, ut debuit, ideoq; Peccauit: cuius quidem inconsiderationis occasio fuisse potuit voluntas in proprium bonum intense conuertar est enim liberum voluntati
in hoc vel in illud magis vel minus conuerti . od quintum. Patet angelum bonum aliquoci non appetiuisse, nisi unum S sibi proprium rin hoc vero fuit eius culpa, quod superius bonum in quod sponte debuit ordinari , pCetermisit: lic enim in nobis peccatu ex hoc est, quod inferiora bona, scilicet corporis, absque rationis ordine concupimus rei ita in hoc peccatum fuit in diabolo, quod bonum proprium , non retulit in diuinum. I Ad sextum . Patet quod etiam virtutis medium Prietemai sit, inquantum superiori ordini se non subiecit, sicque sibi dedit plusqua debuisset; Deo vero minus quam ei deberetur, cui omnia veluti prim. ae regulae debent esse subiecta. Non est ergo ibi praete misi una medium per superabundantiam passionis ; sed solurn per iustitiae inaequalitatem, quae circa opςrationes et . In substantiis enim illis operationes esse possunt; passiones vero esse non possunt. I Ad septimum . Non oportet si in superioribus coiPoribus error potess esse
nullus , aut certe defectus, propter ea in eius inodi substantiis culpam esse non posse: corpora enim & quaeque ratIone carentia solum aguntur, non vero seipsa agunt, unde eXire nequeunt a regula Primi illa
agentis & mouentis, Disi ex hoc quod primae regulae sufficienter rectitudinem non eXcipiunt: quod equidem eκ imateriae indispolitione contingit: propter quod etiam corpora superiora, in quibus materiae indispositio locum minime habet, nunctuam a regulae primae rectitudine deficere potuere, nec possunt. Substantiae vero immateriales non aguntur tantum, verum se ad actus Proprios agunt: quod in eis tanto magis est, quanto suerit earum natura Persectior. Quorum enim est Perseditor natura est S in agendo Virtus Perfectior: unde quin eis cui pa dicto modo inesse possit, no in Pedit naturae Psectio, cX hoc scilicet, quod sibijpsis inhaeret, superioris agentis ordine minime attendentes.
Intelligentius malas , seu daemones esse is naturali sapientia practant imos.c A P. XIII. QV i A igitur aliquas esse intelligentias malas in ma orum operibus suisagantas, quas daemonus appcllarunt, Probatum
123쪽
nunc ad nostrum in hoc primo libro institutum propius accedentes,
inuestigare tentabimus, quo nam Pacto effectuum, quos suPra cai'. a. commemor aurinus, da mones causa esle possim: si cum causa fiat scientia , malitia , potestate: eorum scientiam Praesenti capite nonnullis punctis reserare tentatum , non quidem quantum exi'Oltulat res ipsa, sed quantum praesens exigit institutum , ea ticunmnus. Punctum primum . Substantiae separat. ae, seu certe intelligentiae, vel angelici spiritus, siue boni sint, siue mali, non accipiunt cogniationem a rebus sensibilibus, seu Per species a rcbus acceptas, ut accupit genus humanum . I Primo . Sensibilia enim secundum suam naturam nata sunt apprehendi per sensum , sicut per intellectum intelligibilia: consequenter autem omnis substantia cognitiua ex sensibilibus cognitionem capiens , sensum habeat oportet, euec consequenter
or3anum corporeum , & consequenter corpus naturaliter unitu in Substantiae autem separatae non habent corpora naturaliter VnIta,
vi superius probatum est. Non igitur intellectivam cognitionem eX rebus sensibilibus sumunt. I Secundo. Altioris virtutis altius obi mini sit oportet. Virtus vero intellectiva intelligentiae, virtute intellectiva animae humane altior sit necesse est, quippe cum humanus intellectus in ordine intellectuum insimus sit, ut eX Pi missis haberi potest. Obiectum autem humanae animae, aut Phantasma, aut non line phantasmate est, ut eXperimur: quod in ordine obiectorum re sens bili exteriori superius est, sicut ex ordine virtutum cognitivaru Planum est. Obiectum igitur substantiae separarae, res extra animam existens esse non potest, ut immediate ab ea accipiat cognitionem; sed
neque phantasma, quod est Proprium animae nostrae: via de relinquitur, ut aliquid sit phantasmate altius, ct consequenter oportet quod sit aliquid spirituale intelligibile actu, cum nihil praeter hoc in ordine obiectorum sit phantasmate altius. I Tertio. Secundum ordine intellectitum , intelligibilium ordo sit oportet: Sed ea quae sunt secundum se intelligibilia in ordine intelligibilium, his superiora sunt,quae intelligibilia nequaquam sunt, nisi nos ea intelligibilia faciamus, cuiusmodi oportet esse omnia a sensibilibus accepta, quippe sensibilia non sunt intelligibilia secundum se, quae noster intellectus intelligit . Igitur intellectus substantiae separatae cum nostro intel lectu superior sit, non intelligit intelligibilia a sensibilibus accepta: sed quae sunt secundum se intelligibilia actu. I Quarto . Cuiusque rei operationis Propriae modus proportionali ter modo naturae & substantiae eius respondet, ut singillatim uidere licet, quod nobilioris naturae sit modus operandi nobilior, ut animalium Splantarum: unde illa sentiunt, dcno ii ista: Substantia uero separata, intellectus est per se existens, nou
124쪽
in corpore quouis. Igitur eius intellectualis operatio intelligibilium
erit, quae in corpore nullo fundantur, consequenter aurein eoru erat,
quae a sensibus non accipiuntur: quippe talia sunt in corPore aliquo quoquo modo standata, ut nostra in , phantasmatibus sunt, quae sunt in Organis comorcis . Igitur intelligentiae cognitionem a sensibilibus accipiunt num me I HSunto . Sicut in rerum sensibilium ordine materia prima ultimum & insimum est , ac per hoc in potentia tantum est ad formas sentibiles uniuersas: ita intellectus noster Possibilis insimus in ordine intellisibili existens, in Potentia ad omnia intelligibilia sit oportet, sicut tabula in qua nihil est pictum : Sed quae inordine sentibilium sunt supra materiam prunam, aestu habent formam Propriam, qua constituuntur in cnς sensibili. Igitur pari modo ii telligentiae, quae iii ordine intelligibilium sunt supra intellectum Possibilein humanum , actu sunt in esse intelligibili : Intellectus autem a sensibilibus notionem accipiens, in esse intelligibili lion est actu, sed Dorentia. Igitur intelligentiae a sensibilibus cognitionc non capiunt. l Sexto. Superioris naturae persectio ab inferiori natura non pendet, ut liquet: Persectio autetia substantiae separatae in intelligendo est. quippe quae intellectualis est. .Igitur eius intelligere a rebus sensibilibus non dincndet, quasi ex eis capiat notionem.
1 unctum secundum. Eui vero angeli aut boni, aut mali per species a rebus sensibilibus scientiain non acciPiunt, non tamen omnia Per suam substantiam intelligunt: sed oportet corum essentiae species aliquas, vel idola rerum repraesentativa superaddere, ut omnia lintelligant contenta sub ente,quod obiectu in est intellectus eorum. Si enim omnia per suam substantiam intelligerent, OPorteret omnia . in eoru substantia contineri, quantum etiam ad ea, in quibus ab vina intelligetia distinguuntur omnia alia: oportet enim intellectum esse in intes-ligente quantum ad ea omnia quae de eo intelliguntur, siciit S sentata oportet esse in sensu, unde anima Per intellectum dc sensum dicitur
fieri omnia, idest intelligibilia S sensibilia: Sed per qngeli substantia
nequeunt omnia in angelo este: nam quae infra, ct quae supra ange- Iiora sunt, in substantia quidem eius sunt quodammodo, scilicet quatum ad ea, in quibus csim unicant, non tamen sunt in ea persecte dest fecundum propriam rationem ; qui Ppe angelica subitantia finita. Ec l imitata existens, secundum propriam rationem ab alijs distingui tor: In essentia autem Dei sunt omnia Persecte, dc secundum propria rationem, sicut in ea operativa virtute non limitata ad genus S sp ci cm , a qua est quicquid in re cst tam commune, quam proprium. Maide solus Deus per suam essentiam habet notitiam propriam de
xcbuo Omnibus, non autem intelligentia bona, vel mala: consequen-N ter autem
125쪽
ter autem per superadditas species intelli sat oportet.
sunctum tertium . Quanto autem superiores naturae ordine sufit angeli siue boni, siue mali,tanto per superadditas species uniuersaliores intellisant oportet. Nam suus Deus omnia per unum intelligit, ut ostensum est. Quanto ergo aliqua naturae ordine uni Deo omnia uno intelligenti propiora sunt, tanto magis vinitae, Sc consequenter paucioribus eadem intelligant oportet: A consequenter superiores angςliquasi Deo viciniores paucioribus speciebus ea omnia intelligunt, quae inferiores pluribus: cuius rei ctia in nobis eXemplum est . Quidam enim adeo rudes sunt, ut veritatem intelligibilem non nisi minutatim capiant, alijs cleuatioris ingenij unico principio multas cociusiones capientibus. Nec obstat si dicatur, quod secundum hoc una
superioris angeli species erit propria multorum ratio, quae angelus in serior multis speciebus nouit. Dico enim quod idem esse nequit ratio propria multorum adaequata: eminenter vero secus, ut de essentia diuina patet: unde sicut illa Propria ratio est omnium, ita una creata species esse potest non omnium quidem,sed multorum: sicut etiamananima humana continetur ratio Propria sensitivae ct vegetatiuae .sPunctum quartum . EX dictis vero iam pateat, quoci distantia localis intelligentiarum, cognitionem minime impedit. Ubinio. Nam localis di stantia per se comparatur ad sensum, non vero ad inte ctum , nisi per accidens, Pro quanto notitiam accipit a sensu: nam sensibilia ad determinatam distantiam sensium mouent, intelligibilia vero actu, secundum quod intellectum mouent, non sunt in loco, quippe quae a corporali materia separata sinit. Cum igitur intelligentiae a sens bilibus notitiam minime capiant, in earum cognitione loc lis distantia operatur nihil. l Secundo. Nam humana anima separ ta a corpore in sua intellectione, locali distantia non impeditur: non enim tunc cognoscit abstrahendo sie enim determinata distantia exquireretu , ut vel sensibilia agerent in animam, vel econtra) sed eκitis luxu luminis diuini seu specierum eκ lumine diuino in eius intellectum, cum sensibus careat: talis autem cognitio distantia locali non
impeditur. Vnde S diues cognouit Abraham in limbo a longe. Lucii 6. A fortiori ergo intelli sentiae intelligunt ex locali quacumque disellantia. Nec obitat quod Aug. dicit in libro de diuinat detino.cap. 3.
quod dae inones proPter celeritatem motus aliqua nobis ignota denunciant: quod equidem nihil esset dictu, si eorum notitiam localis distatia non impediret. Non obstat, inquam, quia secundum eam opini nem loquitur, qua quidam, mones habere corpora naturaliter uniata putarunt, secundum quam sensus quoque habere potuissent, ct consequenter in noscendo locali distantia Praepediti: quam equidem
126쪽
opinionem etiam libro eodem recitando tangit , magis quam asserendo ut liquet de Civit. Dei lib. 2I . unctum quintum . Palam etiam ex dictis est, quod operationi
intellectuali intelligentiarum tempus non misceatur. Nam sicut intelligibilia actu absque loco sunt , ita absque tempore etiam sint oportet: nam localem motum tempus consequitur, unde ea sola mensurat, quae utcunque in loco sunt. Et ideo intelligere substantiae separatae supra tempus est. Operationi autem intellectuali notae tempus adiaceat oportet: quod eX phalasmatibus notitiam capiamus, quq determinatu lepus aspiciunt. Inde est, quod in copositione ac diuisione intellectus noster aut Praeteritum, aut praesens , aut futurum tempus semper adiungit ; intelligendo autem quodquid est, nequaquam et
intelligit enim illud abstrahendo intelligibilia a sensibilibus conditionibus, unde secundum illam operationem neque sub tempore, ne-oue sub aliqua ferum sensibilium conditione intelligibile apprehendit . Componityutem, aut etiam diuidit applicando prius abstracta
aue in actu, quandoque in Potentia est, tempore mensuretur oportet:
ibi enim successio est, ouae tempore selo diiudicatur, quod numerus omnis motus est: nec obest, si successio illa continua non sit, quippe etiam tempus aliquod discretum sit oportet, alioquin successiva discreta non haberent mensuram: Intellectum Rutem intelligentiae supra tempus esse Probatum est. Non es itur quandoque actu intelligens, & quandoque non intelligens. s Secundo. Omnis substantia vivens, operationem aliquam vitae actu habet ex sua natura, quae inest ei semper: licet aliae quandoque in sint illi potentia tantum , V luti semper nutriuntur animalia, etsi non sentiunt semper: Subst n-tiae autem separatae sunt substantiae viventes, ut liquet eX dictis: ali quin essent ignobiliores nobis, & omnibus viventibus i nec habentaliam operationem vitae Praeter intelligere, & si qua ad intelligere sequa. I, ut Vle ac posse. Igitur semper actu intelligentes sint opo tet Tertio. Nam caelestia corpora intellisentiae per intellectum in .uent apud philosophos: Motus vero ille semper continuus est. Igitur intelligentiarum intelligere semper actu sit oportet. Ide vero sequitur& si dicta corpora mouere non dicantur, quippe quae caelestibus comporibus altiores sunt: unde si eiusmodi corporis operatio propria,idest motus,continua est, longe magis continua erit ea quae intelligentia
rum est , idest intellisere. Iuciaris. Omne quod quadoq; operatur
127쪽
i eo F. s I L Uys TR I PR IER. quandoque vero non operatur, aut Der se, aut per accidens moueatur
necesse est: via de dc quod nos quanaoque intelligamus, quandoque non intelligamus, eX alteratione circa partem sensibilem accidit,in 8. Phy. dicitur: Substantiae vero separatae nequaquam Per se in ciuetur, quippe quae non sunt corpo i , neque Per accidens, quippe quae
non sunt unitae corporibus. Igitur suum intelligere continuum , non autem intercisum ut oportet.
IIunctum septimum. Similiter quoque eX dictis liquet, angelum ,
. aut bonum , aut malum non intelligere discurrendo a magis noto ad minus notum, aut ad notum ab ignoto. Nam cum rerum creatarum
uniuersitas graduata sit secundum inferiori t tis superioritatisque naturam, nec duae sint rerum species realiter aequa es: quod generum disserentiae prae se serunt, quarum semper una reliquq nobilior est: sicut natura infima ad provimam sibi superiorem se habet, ita illa ad alia in usque ad supremam se habeat oportet. Illum ita ludi in substantus spiritualibus gradum & ordinem tenent intelligentiae Diae bonae. sint, siue malae, quem int natura corporea caelestia corpora sortiuntur . Nam sicut illae supra humanos sinit intellectus, quos infimos in ecponere novamus: ita haec corpora atra corruptibilia sunt, quae itidem in corporeo genere insima sunt: unde & caelestes mentes a Dionys. dicuntur. Dillant vero in eo caelestia & terrestria corpora; quia haec sua ultimam persectionem motu & mutatione conquirunt: illa vero ex ipsa sua natura eam statim nanciscuntur. Sic ergo dc infimi, ideli hominum intellectus, quodam intel sectualis operationis motu, siue disi cursu veritatis cognitioncm nanciscuntur, ut experimur, dum scilicet ex uno cognito in aluid Eognoscendum nituntur: qui si statim in ipsa notione noti Princi ij conclusioncs inde educibiles omnes agnoscerent, locum in eis discursus non haberet. Et hoc in angelis sinoportet, quippe qui in lus quae naturaliter norunt, qu. aecunque in eis nosci possunt, statim inspiciunt, quasi a natura ipsa suam pedifectionem statini nacti. ynde S intellectuales dicuntur, quia etiam apud nos intelligi dicuntur, quae statim naturaliter nota sunt: quo stivi etiam habitus principiorum,quae naturaliter statim nouimus intel- Iectus dicatur:animas vero humanas hoc modo veritate no cognUcctes, sed discursu quodam non intellectuales, sed rationales dicimus, quam qua eN in fluxu superiorum intellectuum aliquid intellectualis luminis participent in principiorum notitia, sicut de elementa mundia caelo circulare moxum utcunque Participant, ut de aere,eonsequenter Sc de igne monstrat stella comata, S de mari suos refluxus lis e. Nec obstat, quod angeli unu Per aliud nolint, ut boni creaturas P .verbii, dc mali per suamsubstantia, dc jecies inditas.Neque enim cognoscere
128쪽
scere unum in alio vel per aliud, puta, speculuin, dc simul visa in sp .culo, eli discurrere: sed cognoscere unum ignotum eX alio prius noto hoc discursus est. Nec secundo obstat, uod superior virtus, idest angelica, possit omnia, lux S inserior, idest humana, ct cosequenter syllo Eare. Nam superior dc inserior virtus,quando eiusdem sunt ordinis potest superior quod & iniarior, alias nequaquam sicut homo asino superior, a linum generare nequiret) nisi altiori modo: dc sic angeli syllogiZare possuiu, quo H yllogismum cognoscant,& in princi-riis concliti iones, S in causis effectus, ct econtra non tamen sic sylogiZant, ut ignotae rei notitiam syllogi Zando ex causis in causata, vel econtra Perquirant. Non.Obstat etialia, quod apud Isidorum daemo
nes per e XPerientiam multa cognoscaΠt: ENPcri in cntalis autem notitia discuri tua sit, ut in sine libri Posterioru in Patet . Nam in angelis tam malis quam bonis eXPerientia Per quandam si inititudinein di citur, prout scilicet sensibilia Praesentia norunt, tamen absque omni discursu. unctiirn octauum . Sed neque componendo aut diuidendo intelligunt. Nam quod noster intellectus aut discurrendo aut componendo intelligat, ea eX radice manat: quia. videlicet statim in Prtina rei apprehensae notitia propter intellectualis luminis debilitatem inspicere nequit quicquid in ea continetur et sicut eniti, in ratiocinante intellectu conclusi principiis, ita in componente Sc diuidente praedicatum subiecto coparatur: dc sicut si statim in principio ij si intellectus cc clusionem videret, nequaquam discurreret ut eatia videret: siluiliter si statun in apprehensione quid litatis subiecti, notitiam haberet omnium quae possunt ascribi subiecto, non intelligeret componendo de diuidendo, veru solum intelligendo quodquid est. Cum igitur in angelo sit lumen intellectuale persectum, adeo vLin rerum naturalium notitia proficere nequeat, sed statim eam nanciscatur, ut probatu est a neque diuidit, neque componit: quamquam S diuisiones Sc compo- .sitiones intellistit, sicut & syllogismorum discursus: Cuius signum dixeris , quod cum voces in subiecta creatura corporea formant angeli, affirmando & negando loquuntur,quamuis non affirmando,aut ne ando intelligant. Nec obstat, quod compositio aut diuisio viiii 3.e Anima dicitur est ubi de intellectitum multitudo, ut in intelligentia, quae per diuersas species intelligit; dc non omni a simul, ut dicetur. Dico enim quod non omnis intellectuum multitudo compositionem causat, sed eorum tantum, quorum Vnum aut alteri attribuitur , iat ab altero remouetur: quod in angelo est minime, qui rei quiddilateri intellitendo, omnia simul intelligit,ctuae nos aut negando,aut coinPqnendo de ea Possumuo miciliScrc . . . . . Punctum
129쪽
I Tunctum nonum. Non potest autem in intellectu intelligentiae sive bon .siue inals in ordine ad naturaliter cognoscibilia error aut salsitas intercidere. Nam huius rei veritas ex superioribus utcunque dopendet. Nam quod nec componendo, nec diuidendo angelus intelligat, superius monstratum est et sed tantummodo intelli endo quod- quid est. Intellectiis vero circa quod quid semper verus est, sicut ec sensus circa propriu obiectum, ut in 3.de Anima Arist. Profitetur. Per accidens tamen in nobis deceptio intelligendo quodquid est contingit, secundum scilicet rationem alicuius compositionis, vel cum vniusaei diffinitionem ut rei alterius diffinitionem accipimus: 'vel cum diffinitionis partes inuicem non cohaerent; sicut si pro alicuius rei diffinitione , animal quadrupes volatile capiatur, nullum enim animal tale est. Et hoc quidem in compositis accidit, quorum diis nitio ex diue sis sumitur, quorum alterum materiale, atque alterum formale est. Intelligendo autem 'uidditates immateriales, no est falsitas,ut in 9. Metaphy. dicitur, qui PPe quae Vel totaliter non attinguntur, S de eis intelligitur nihil , vel cognoscuntur ut sunt. Sic igitiar in angelico inte- Iectu per se talsitas esse nequit, per accidens ta1nen contingit alio modo quam in nobis. Nos enim quandoque componendo dc diuidendo ad ciuidditatis intelleistym venimus, veluti cum distinitionem druid do clemonstrandoque inuestigamus : quod equidem in intelligentijs nocontingit, sed modo alio . Nam per rei quod quid est, res omnes quae ad rem attinent, norunt: quod equidem potest esse respectu eoru quae rei naturaliter ascribuntur,aut ab ea remouentur innotescendi princi Pium : non autem eorum quae a supernaturali Dei ordinatione dependent. Angeli igitur, siue intelligentiae bonae, rectae dc ordinatae voluntatis cum snt, per rei quid litatem de bis quae rei supernaturaliter attinent non iudicantes, nisi salua ordinatIone diuina, nec in naturalibus, nec in supernaturalibus rebus falluntur, seu nec per se, nec per accides falluntur. At vero daemones,idest,intelligentiae malae, atque damnat , per suam peruersam volusitatem intellectum a diuina sapientia subducentes, de Tebus interdum absolute secundum naturalem coditionem iudicia serunt, & in his quidem quae rei naturaliter attinent, non falluntur:decipiuntur vero interdum Possibiliter quantum ad ea qui supernaturalia tant, sicut si considerantes hominem mortuum, non resurrecturum iudicent; & videntes Christum hominem , Deum esse
Punctum decimum . Circa immaterialia autem, intelligentia siue bona, siue mala, tria cognoscit. I iit primo quidem seipsam . Nam etsi in actione transeunte, materiasue obiectum in quod actus transit, ab agente separatum sit, ut calefactum a calefaciente, & ab aedissicantu
130쪽
scante aedificatum : in actione tamen , quae in agente manet, ad hoe ut ab agente a ctio procedat, obiectum agenti uniatur oportet, sicut sensibile virari oportet sensui, ut sentiat actu: dc ita se habet obiectu unitum potentiae in huiusmodi actione sicut sorma, quae est actionis Principium in agentibus aliis r Sicut enim calor in igne calefactionis est formale principium ; ita species rei visae quae est res visa in esse visibili in oculo est visionis formale principium. Consideranduin vero est, quod eiusmodi species obiecti in cognitiva virtute quandoque est potentia tantum, & tunc est cognsescens in potentia tantum, & ad
hoc ut cognoscat, oportet Potentiam reduci in actum speciei.Si autem semper eam habeat absque mutatione,vel Priore eius recePtione, nihilominus cognoscere potest. Eκ quo inferre liceat, quod moueri ab obiecto,de ratione cognoscentis non est, inquantum cognoscens est,
sed solum inquantum potentia cognoscens.Nihil etiam dissere ad hocvt forma sit actionis principium, an inhaereat necne: nam species vetest intelligendi principium, aliquando inhaeret, Vt in nobis: aliquando autem non inhaeret, sed subsistit, ut in De . Igitur si quid in genere
intelligibilium sit forma subsistens intelligibilis, intelligit quide . quia
immaterialitas intellectivam virtutem confert, ut probatum est: dcintelligitur, quia intelligibilis actu est; & a seipso intelligitur, quia sibi- ipsi intelligibiliter, Sobiective, Immo identice praesens est . Angelus autem cum subsistarct immaterialis sit, serina intelligibilis subsistens sit necesse est, confeci uenter autem dc actu intelligibilis: se ergo per se intelligit. Nec praedictis obstat, quod Diony. 6.ca. ange. hierar. dicit, angelos ignorare Proprias virtutes, S consequentet iubstantia Propriam. Hoc enim secundum antiquam translationem dictum est. quae per nouam in hoc est correcta: quamquam dc illud verum sit ut scilicet ignorent angeli suas virtutes, secundum quod ab ordine diutinae sapientiae Profic1stuntur, quae angelis incomprehensibilis est. Nec similiter obstat, quod intςllectiva cognitione,quae sola angelis adest,
singularia materialia non intestiguntur a nobis. Singularia enim materialia non intelliguratur a nobis, non quia singularia, verum quia
materialia potius r unde si qua singularia immateriali et subsistunt. ceu angeli ; illa nihil prohibet intelligibilia eme actu. Uecundo. Cloca immaterialia omnis autelligentia intelligit,& nouit omnem aliam.
Nam substantiae separatiniatelligunt ea quae per se sunt intelligibilia, ut ostensuin est: Per se autem intelligibilia sunt substantiae separatae immunitas enim a materia facit aliquid esse per se intelligibile , ut eκ superioribus patet . Igitur substantiae separatae sicut obiecta propria substantias separatas intelligunt , unaquaeque scilicet seipsam , de alias, unde aPud August. a. suPer Gen. ad lit. Quae in Dei verbo aete