장음표시 사용
111쪽
Deus nemitaem damnat,nisi ipse sibi damna. tionem commeruerit malis operibuS, non necessario,sed libere patratis. Nemo ex con assideratione aeterni decreti a Deo iacit poteste rationabiliter in bene operando torpere reum quia certo scit se auxilia fusticientiaci , bere ad bene operandum: tum quia, cum neutra pars pii certa sitimuis suo bono consentaneum est,ru magis honestum, putare se habere otiam auxilia efficacia, esse unum e predestinatis. Maneat igitur bonorum operum aeternae vitae praemio dignorum duplex esse debere principium, Ii iam nostram voluntatem, oratiam Dei
De Re tu Videamus nunc quae sit Reguli, cui ea αε
ia bono opera debent conformari,ut aeterno praemio sint digna Triplex omnino regula eu: Rectarum ρος ratio, itas voliintas,humana lex
rum. Recta ratio est vis illa, qua,ut videmus experientia, noster intellectus cognoscit id, Me ς - utili it l, num homini ut homo elit nemperatione. animal i Itellectuales quia ergo voluntas etis appetitus intullectivus tributus homini ad sint hendedum horti homini ut homo est; q'9'μ' ' V 46que otest tale bonum apprehendere nisi cognoscat i cognoscitur autem tale bonii ab V intollesctu ideo voluntas ut bene operetur
circa uiam bonum, delet secum ratione re i Ob c scarn alie . Oc qiΓa Et r. re gulae non rima ita Holuntate ccginosci, tu illis con-
1Ormet,nili l proponantur ab i:,tellecitu: inde fit ut etiam in usu aliarum regularii 1emper a voluntate sit rationa rectae legula pectanda . .
112쪽
De bon;s, ct malis operibus Io7
as Regula etiam humanet voluntatis est vo De diu Iunias diuina ο tum quia idem est obiectum naetistanaiumanae vollantatis, ac diuinae, nempe sum . . inum bonum voluntas autem diuina no p test errare: ergo huic se debet consormare os. 1'.
humana voluntas,ut non erret tum qui 'u' .ε3 a. r. est .mana voluntas est cffectus cuidam volunta 1. 1. itis diuinae: ffectus autem debet affimilari, is y. quaiatilisfieri pote it, suo etficienti.tum quia humana voluntas secundum suam essentiam est serua voluntatis diuinae, quippe a Guale
det in se, operari, ad quam orcinatur ut ad ultimum nnein.: serui autem ut serinis est , regula in operando est voluntas sui Do . .mini tum, quia voluntas humani, ut 'uae libet creatura, habet se ut pars tum res esuvoluntatis diuinae, ac Dei, qui est omne b
num. SI causa uniuersalis omnium; tu respectu niuersitatis, quam regit Deus sua volun-.tate a partis, ut pars est, finis si non solum
.b num proprium ud simul etiam bonuiuit ius ergo voluntatis humanae finis,cu Dpe ratum est simul exui, bono prosito voluntas Dei,quae summum,ac uniuersale bonum est: Finis autem est regula respectu eorum , quae ordinantur ad ipsum. Re gula igiturhumanae
voluntatis est voluntas Dei. -
a Est etiam regula lex humana pust autem si
lex humana, Rectum decretum rationis,co hum M. uenienter legi naturali, aeternae, per rati
cinationem aliquam probabilem it habentei Sara. s. publicam auctoritatem sancisum,prescribes aliquid quod si a subditis necessario serua Lege q. s. dum, propter coni ne bomam. Huic legi ρο. 7. debes
113쪽
debet se humana volvatas conformare.Quia .niam singuli homines , cum non habeant in omnem periectionem, habent se, partes. re μω communitatis ergo singuli, praeter bonum proprium debent quaerere bonu totius Ratio autem dirigens voluntates singulorum ad bonum totius, est in primis ratio eius,cuius est totum , seu communitatem, gere ergo voluntatis singulorum regula est rati gubernantis communitatem, hoc est , lex . Praeterea lex humana derivatur a lege aeterna, lege naturali, ut in definitione Let S. legis humanae dictum est: lex aute aeterna, a b m. r.Modest,ratio,&voluntas diuina;&lex natur q. 93is . lis, idest,recti ratio; sunt regula voluntatis humatri,ut supra probatum est. ergo etia lex numana, quae ab illis derivatur, est regula
De ratio Ex his facile est intelligere quae fit Ratio sones a mi malis operum tum bonorum, tum mal
Ii ιγγῶ ' Volunt)te libera volitotum; idest,quae sit ratio tum bonitatis,tum malitiae;seu radix in librris operibus dignitatis siue ad prae
mam,sive ad poenam. se mora Bonitas enim operum nihil aliud videri Bonita ruresse,quam eorum conseirmitas cum rectate,ae Ma λx800 : FOΠtra Malitia, difformitas a recta A, I. ione quae est immediata regula volunta r
tis humatae.na posita ea conformitate,Opera
114쪽
opera, quae fiunt a libera voluntate cum ad . uertentia rationis . consermitas autem est adaequata quaedam similitudo, quam habet opus liberum cum recta cognitione rati
32 Cum autem semper contingat, ut omne De eiscipopus, quod fit, praeter suum esse, Ru subitan fiantiis tiam, habeat & caulam eis cientem, qua fit;
modum i interdum alias circustantias: .7.o. rinde fit, ut siqua ex his circunstantiis non sit i8. a. s. rectae rationi consormis; opus ipsum dissor mio. me censeatur,ac malum,si eam circunstantia iuxo i a. ratio aduertit,aut aduertere debebat, ma- q. r. 6.
litia imputatur voluntati.cum enim ex illen a. tia operis non possit abstrahere a circus a iijs, ut dictum est: voluntas, quae operis exi. stentiam vult, omnes etiam illius circuit an-' tias censetur velle. Ex quo intelligitur posse contingere ut in uno opere plures sint rati nes massisae nempe si plures sint circunstat tiae, quae non habent conformitatem cuma vita ratione . 3 Intelligimus etia cur opera nostra maru Deum noetiam si ad illorum existentiam cocurratio Hexrr biscum Deus uniuersali concursu causae pri P semae, non sint mala respectu Dei, eius vo rca Ior laniatis mempe quia opera illa, quatenus a moleste Deo sunt,conformia sunt rationi diuinq, qui cam cognoscit ipsum Deum debere concurrere se, cum omnibus actionibus creaturarii ob Th. 3 p. num uniuersi,nec debere impedire caulas li- 9s 9-bero agentes, subtrahendo ab illis concur φεῖ
115쪽
De Ope Iam operum bonomini,&malorum prorum pro praetates, re effecta percurramus. 3 Prima ρωὰλρὰρ 'opriςt 'quae ex operis bonitate,seu hone- Pr ine liberε volita oritur; aut ex malitia , seu pus,et turpitudine test laudabilitas,aut vituperabi
Est autem laudabilitas aptitudo ut opus ys zy i approbetur, ut excellentem persectionemri habens libere volitam ab agete illud. Habet De Lum omne opus conforme rectae rationi li- bere volitum,excellentiam:quia est arduum,
oci ς' dissicultatem habes est enim nobis dissitu elle in quocuque opere,etiam immo, me rari secundum omnes circustantias k in re .gulam rectae rationis est ergo laude dignu. Contra vero opus malum libellam est vitu 37 peratione dignum, iden, cognitione reprobante illud quia ex culpa agentis illud, non habet conformitatem cum recta ratione .
sunt autem laudabiles etiam per*ctiones 38 excellentes, quae non sint libere volitae, seu non sint perfectiones agentis libere, idem, Iroficiscentes a voluntate ut libera est ita
audatur Deus ut trinus, ut omnipotens, Ut infinite bonus. Sed laudabilitas operum bonorum , de qui bris nunc agimus, aicit rationem ardui liDere volitam,ut explicatum est.
De alo, Altera operum bonorum proprietas estria i Valor,seu Pretium Valorem accipimus pro perfectione operis, quatenus dicit aptitudinem ut alio bono compensetur . ita cicimus nummum aureum tantum valorem habere puta decem nummorum argenteorum; quia decem nummis argenteis est compensabile Porro
116쪽
Q reo operibus bonis valorem tribuum non solum principale obiectium, sed etiari reliquae circunstantiae. Vna autem ex circui stantiis est Agens quare quo persona operas
est dignior,eo maior est valor ope riSici: teris paribus ita ecudum omnium Eltimaticinem maiorem valorem habet adlatis faciendum
pro iniuriis illatis homini Principi, opus a Principe exhibitu,quam ab homine vulgari.
Ob id opera Christi ut hommis habebat,alorem infinitum;quia Chrilli persona Verbu i diuitium erat infinitae dignitatis Ratio autehuius videtur ea esses: quia actio in opus
Propter dependentiam, quam habet a tuo agente, includit in sua ratiotae petetbna agentem, ut terminum , a quo dependet sic facit ouasi unum cum illo: ac proinde includit in sua ratione, ac persectione perfectione
zrsonae gentis. Potest autem dignitas per-- duobus modis habere influxu ad opus , nempe vel physice , vel moraliter . physiis
itiniit, quatenus vel inicit immediate actionem ut dignitas trium personarum diuinarti influit in omnia opera Dei ad extra vel emeit mediate,quatenus sustentat natura, a qua
immediate actio efficitur is dignitas diuini Verbi influit in actiones humanas Christi per naturam humanam , quam terminat, de , sistentat. Habet dignitas persenae influxum moralem ad opus, quatenus opus, quod ab ea per a fit, est ex se elusilem ordinis, aut dignitatis cu dignitate personet agentis illud; aut ab ea persona ordinatur ad finem eiusdedignitatis. Hic instinus dicitur miltiausa tib
117쪽
cientis quia quod aliquis vult, procurat ut fiat,censetur causa effcies illud, licet illud physice non essiciat dicitur moralis,quia noest influxus physicus respectu dignitatis, quet est in persem,led tantum dependet ab illa dignitate quaremis est volitus . Dicitur aure dependere moraliter non soliun a peti a.
sed etiam a dis itale personae: quia cum sit eiusdem rationis cum dignitate personae;cum sit ab illa volitus censetur dependere ab illa ut dignitate habente.res erit clara exemplis. Homo iustus, ex gratia in animo infitia habet
diguitatem quadam supernaturalem, Dei filiationem adoptiuam:gratia autem,seu hic dignitas non habet influxum physicum Onifilalaiamiliabit infiiMin opera hominis iusti;
quia gratia non habet ratione neque efficientis,neque sustentantis,sed tantu dignificantis.1am opera, quae facit homo iustus , aut sunt moralia tantum,& in genere naturae; aut supernaturalia: s supernaturalia sunt, cense
tur habere moralem dependentiam a gratia iustificantes, seu a persona ut dignitatem supernaturalem habente si vero sint tantum moralia , cum non sint eiusdem ordinis mungratia iustificante,non censentur habere moralem dependentiam a dignitate personae ,
nec esse volita a persona ut iusta est; nisi ordinentur ad finem supernaturalem I per que ordinem accipiunt opera extrinsece ratione supernaturalitatis, labent fundamentum vi censeantur dependere a pers a ut di, Enitatem supernaturalem habente. Ita accI
dit i Principe, qui velit ineri Principi
118쪽
De bonis, ct malis , eribus. Ira
pta si enim I iunc u opus latis istorium operans, non emciat illud ad satisfaciedum
alteri Principis non censetur eius dignitas habere influxum moralem ad oris illud, nec dare illi Oeeri valorem ad satisfaciendum quia cum dimitas peribvie non habeat influxum physicum ad opus illudi neccssarium est ut applicet suum influxum moralem Lapplicatur autem per voluntatem satisfaciendi.
Ex his intelligitur, valorem in operibus bonis dependere non solum a principali obi cto,sed etiam ab aliis circunstantiis, praese
tim a dignitate perionae gentis 43 Tertia operii bonorum proprietas est M
Meritum. α Est autem Meritum,ipse operis rito. valor , quatenus respectu alicuius boni, non 'solum habet aptitudinem ut per illud com 23. a.ac pensetur; sed etiam respicit illud, ut sibi debi q. xi .a. εβ tum Debitum autem, aliud secundum iusti . . stitiam,vi cum intercedit pacti , siue pro Leg. q. ιε
missio dandi pro opere bono aliud bonum Aliud debitum est secundum decentiam; cudebetur operi bonum aliquod in compens tionem,& praemium, non ex obligatione iu-
stitiae, sed ex quadam congruitate. Iam omnia opera bona iustorum, ut iusti sunt, habistrati, ne miseriti resp oc bonorum superna, turalium, ut sunt gratia , visi clata Dei Nam op riblis bonis quae fiu tra ciuiu inquauis Republica, debestur praemium c b nis ipsius Reipublicae. Bonum enim totius comunicatur ea tibus, quatenus ita partes sunt partestinius: sunt autem par sua: H nus
119쪽
nus in bonum totius cedunt; lamo in tius utiles sunt opera autem bona ciuium , sunt ipsius Reip.bona ergo debet Resp.habere influxurii utilem ciuibus nutilibussibi. Ita se habent opera supernaturalia iustorum, respςctu supernaturalium bonorum Dei .
Quare in compensationem eorum Perunt debentur bona lupernaturalia.
De Sasi Ad compensationem autem spectat etiam factione , remissio poenae debita Reccatis,quatenus ea Adi Impeia Poen impedit aequisitionem bonoriuria, .l- ρ is , P*m si bonum aliquod, aut poenae remissio H με - immissa a Deo sinibonsi aliquod opus operanti: tune bonum illud opus respectu boni
promisti habet rationem meriti stricte sumpti, nempe eriti de condigno in respectu
remissionis poenae habet rationem satisfaἀetionis. Respectu autem boni,& remisisionis Poenae non promissae , habet rationem meritide mi inuo, Impetrationis mine fit, quodcunque opus bonum iustorum ut iusti sint, tabeat triplicem proprietatem , seu respectum ad bona Desinemee,inriti,satisfictionis,lmpetrationis Satisfictorium aute εν est opus, quatenus habet rationem aliquam poenalitatis, seu difficultatis, Marduitatis equia decet tale opus remission poenae debitae compensari. De reari a Inm inaurem opere proprietas Meri- poenae . to respondens, est reatus poenae,idestinebitu quoddam,& exigentia , ut malum opus mae o aliquo,idest, poena compensetur. Habee in s. rio autem malum opus hoe debitum, quia per' et q. 7 marum opus illarum est malum bono com
120쪽
De bonis,st masis veribus. ris
titi& ficta est iniuria Dco illud malit,& haec iniuria debent compesari est autem natum malum bono commimi idest, bolai Dei quatenus per malum opus illata est oriuatio rectitudinis, conformitatis cu recta ratione, cum diuina voluntate; negatio diui .
I nae gloriae,quae eosequitur ad opus bonu . est faminiuria Deo, quatenus ex parte mal operantis contra diuinam voluntatem , ablatum est a Deo ius,quod habet in omnes creaturarum actiones ut eae iuxta diuinam volu tatem fiant.quae iniuria est infinita. quia quatum est ex parte male operatis aulait a Deo ius infinitum , nempe diuinam voluntate infinitae auctoritatis Atque malum bono communi illatum, Miniuria Deo ficta, sunt duo ex effectis,quae ex operibus malis procediit. sa sunt alij effectis ab operibus tum bonis ,
tum malis promanantes, nempe Praemium d Poena Habitus tum boni,qui virtutes; tu mali,qui vitia nominantur. Praemium duplex,Gratia,&Gloria Gra i P aeditae praemi una statim bene operanti tribuitur post opus meritorium estque Amicitia cum Deo, ius ad Dei visionem cum gratiae autem infusione simul tribuuntur omnes vi mira, quas decet virum iustum habere ad bene operandum ut filium Dei: tribuuntur etiam auxilia peculiara ad bene operandum necessaria Gloriam, id est,aeternam Dei vis:onem non nisi post exactim huius vitae nuitaliam consequimur.
s Duplex etiam poena respondet operibus Deliciis, is Pomadanani quae est priuatio