장음표시 사용
181쪽
Irninus totum enim possidet ) quam meus paternus avitutauue landus Arpinas. Id enim caves. Optimo enim iure ex filiat profecto praedia, quae optima conditione si int . Libera , meliore jure sunt, quam serva : capite hoc , Omnia , quae se viebant, non servient . Soluta meliore in caula sunt, quam obli reatae eodem capite obligata omnia, si modo Syllana sunt, Iiberantur . Immunia , commodiore conditione sint, quam illa , quae pensitant. Ego Tusculanis pro aqua Crabra vectigal pendam ', quia a municipio flandum accepi d si a Sylla miri clatus esset, Rulli lege non penderem . III. Video vos, Qtiirites, sicuti res ipsa. cogit , commove-ῶ vel legis, vel orationis impudentia : legis, quae jus melius Sullanis praediis constituat, quam paternis et Orationis, quae eiusmodi caula insimulare quemquam audeat, rationes Syllae nimium vehementer defendere . At si illa solum sancuet , quae a Sulla essent data, tacerem : modo ipse se Syllanum elle confiteretur . Sed non modo illis cavet; verum etiam aliud quoddam genus donationis V inducit : & is , qui a me Syllanas possessiones defendi criminatur, non eas lotum sancit ; verum ipse novas assignationes instituit , Sc repentinus Sylla nobis
Nam attendite , quantas concessiones agrorum hic nollerobiurgator uno verbo facere conetur . . data, donata , cou
eelsa, vendita . Patior . Audio . Quid deinde pinsa . Haec tribunus plebis promulgare ausus est, ut , quod quiique po
Marium & Carbonem consules possidet, id eo iure teneret, quo qui optimo privatum ρ Etiamne si vi eiecit z etiamne i
ctam , si precario venit in possessionem Z Ergo hac lege ius civile , causae possessionum , praetorum interdicta
Valgiiri socer ritus a sylla accepit. mus. Finudum cum dixisset , corticen subiecit , quod totum sere Irpinorum terri
torium c id enim hie ager significat pallideret. Tinne dist.
o Miscuιamir mo a sua cνa; νιαdam J Praediuin sinim Tusculanum senificat, quod a Tuscul.inis acceperat , quib is quotannis pro usu aquae , quae Crabra dicebatis, vectigal quoddam penderet . Laures.
. I possedolint , confirmat & sana Tnitionem Moeilat , quod agros illos sita lege Rullus donet. I. - .
182쪽
Non mediocris res , neque parvum sub hoc verbo furtum . Qiii riteς, latet . Sunt enim multi agri lege Cornelia publicati , nec cuiquam assignati, neque Venditi, qui a paucis hominibus impudentissime possidentur . His cavet, hos defendit , hos privatos facit: hos, inquam , agros, quos Sylla nemini dedit, Rullus non vobis assignare vult, sed eis condonare, qui possident. Causam quaero , cur ea '' quae majores vobis in Dialia , Sicilia, duabus Hispaniis, Macedonia, Asia quaesiverunt, venire patiamini , cum ea , quae vestra sunt ' , condonari posse ribus eadem lege videatis. Jam , totam legem , intelligetis, cum ad paucorum dominationem scripta sit, tum ad Syllanae assignationis rationes es: se accommodatissimam . Nam socer hujus vir multum bonus est : neque ego nunc de illius bonitate , sed de generi impudentia disputo . Ille enim , quod habet, retinere vult: neque
se Syllanum esse dissimulat. IV. Hic , ut ipse habeat quod non habet , qtiae dubia sunt,f er vos sancire vult: & , cum olus appetat , quam ipse Syba r quibus ego rebus resisto , Syllanas res defendere criminor. Habet agros nonnullos, inquit, socer meus desertos atque longinquos . Vendet eos mea lege , quanti volet. Habet incemtos , ac nullo iure possessos: confirmabuntur optimo iure . Habet publicos: reddam privatos . Denique eos iundos, quos in agro Casinati optimos & fructuosissimos continuavit, cum usiaque eo vicinos proscriberet , quoad oculis confirmando ex multis praediis unam fundi regionem formamque perfecerit: quos nunc cum aliquo metu tenet, sine ulla cura possidebit. Et, quoniam , qua de causa , & quorum causa ille hoc T a Pr
ra Causam quaero , eur ea I Non debet ἰς ramo quidem minus , quod vulgata , Mutieliae vendi permittere, cum a Rullo publica eontinuando, parum hic quadraret, ob ea ouae donari videatis. Nam si quid vendendum est, proxime praeceiserant. Gulielmius nostrum illita potius veneat quod Rullus condonat . Idem . mutabae in , in ea,ιεν uanio . Sequitur
lani nullo iure occuparunt, cum sint publi- eeνir. Non damno . Fuit ellii in quod idemea. Nam ea Sylla piiblicarat. Idem . teire et, est, armaudo . Eandem sana
iuste , item Pall. & Cuiae. legitur , petilis aeuum. Gruterus. confirmando ; ideoque excludere non potui a
183쪽
ago ORATIO III. DE LEGE AGRARIA. promulgavit, ostendi; doceat ipse , num ego quem possessi
rem defendam , cum Agrariae legi resisto . Sylvam Scantiam vendis: Respublica possidet: defendo . Campanum agrum dividis: vos estis in possessione : non cedo . Deinde Italiae , Siciliae , caeterarumque trovinciarum possessiones , venales ac proscriptas hac lege video t vestra sunt praedia , vestrae possessiones. Resistam , atque repugnabo ; neque patiar, a quoquam populum Romanum de suis possestionibus, me consule , demoveri : praesertim cum vobis nihil quaeratur. Hoc enim vos in errore versari diutius non oportet . Num quis vestruim ad Vim , ad facinus , ad caedem accommodatus est Nemo . Atqui ei generi hominum , mihi credite, Campanus ager, Scpraeclara illa Capua servatur: exercitus contra vos, contra libertatem vestram , contra Cn. Pompejum constituitur a contra hanc urbem , Capua : contra vos , manus hominum audacissimorum : contra Cn. Pompeium , decem duces comparantur. Veniant coram , & quoniam me in vestram concionem , vobis flagitantibus, convocaverunt, disserant .
184쪽
ARGUMENTUM.H us orationis argumentum non aliunde mihi melius explicataturus esse videor, quam s ex Dionis hisoria rem totam perscribam . Ita enim facillime re atrocitas eriminis , re genus causae perspici poterit. Neque fere quicquam latebis , quod ad o
rationis explicationem pertineat. Titus ergo Labienus C. Rabirium ob Saturnini caedem eum accusasset , magnam citatari perturbati nem attulit. Nam Saturninus triginta sex annis ante caesus fue
rar , o qui in bello , quod cum eo susceptum est, consules sec
rant , ex senatus auctoritate omnia gesserant . Itaque senatus amctoritas illo 3udicio non leciter tentabatur; ex quo totus civitatis satus convellebatur re perturbabatur . Ac Rabirius quidem eaedem se fecisse pernegabat; verum tribuni modis omnibus senatus amisplitudinem dignitatem convellere nitebantur , re sibi potestatem omnia pro animi arbitrio re libidine agendi praemuniebant. Ita mnim futurum erat, ut iis , qui smilia tentare vellent , impune concederetur senatus decreta , quaeque tot ante annis acta fuissent, in dii uisitionem vocare . Ergo cum , pro eo ac debebat , senatus id indigne ferebar , tum vero senatorem pop. Rom. innoxium αυ-xeque pr ectum supplicio affectum iri optimates dolebant r sed immen modis omnibus angebantur , quod civitatis dignitas in crimeno invidiam moraretur , resque publica improbissimis hominibus permitteretur . Ergo turbulenta factionum sudia contentionesque pam
185쪽
itum de iudicio exarseri ni e his ne concilium cogeretur pugnantiabus ς illis confessum iudicum posulantibus . Gos ubi per Caesaris fictionem re aliorum nonnullorum vicit , ac iudicandi calijsi convenere is enim cum L. Caesare iudicabar, nec simplex cri- meu crat, sed Rabirius perduellionis posulabatur in eum sententiit Ibis condemnarunt: quanquam non a populo more re instituto Romano creati, sed , quod nou licebat , a praetore sorte ducti . Rabirius ergo promocaυit : sed tamen apud populum etiam damnatus fuisset , nisi Metellus Celer augur oe praetor rem impcdisset . Nam
cum multitudo nec eum audiret , nec quod contra morona patriae
legesque judicium factum esset , vellet attendere , proprre Ianicviam petit , priusquam quicquam si rogio Auirites sciscerent : signumque militare detrahit, ut nihiI iam eis decernere liceret. Sic detracto m=illo concio soluta est, Rabiriusque liberatus . Etsi enim Labieno licebat reum repetere , non tamen fecit. Hactenus MDione . Hanc igitur orationem trigesimo sexto anno post caedem Saturnini habuit pop. Rom. Cicero consul , aut comitiis centuria-inis non enim de capite hominis ullis aliis quam centuriatis agi liccbat aut potius certe is concione aliqua qua comitia autocej-
sit . Cum autem tu Pisonem Cicero scribit se in Rabirio perdueia Itonis reo quadraginta annis ante se consulem , interpositam senarus auctoritatem sustinuisse , non es , ut inquit Asconius , in eo subtilis annorum computatio facta , verum summathn tempus com-uprehcnsum : ut perinde acceperit , ae s dixisset ς prope quadragin-xa annis . Iam ante damnatus a duumviris 1uerat Rabirius , J- Iio Caesare ρο Lucio Caesare , a quibus ad populum pro Ocarat. Acri bitatem iudicis Iulii Caesaris, a quo cupidissime condumnatus fuerat , Rabirio ad populum provocanti etiam salutarem Juisse scri-όit Tranquillus . Perduellionis es postulatus Rabirius : quod fa- anctum tribunum interfecisse diceretur ER autem perduellio genus laese majesatis omnium atrocissimum re gravissmum et qμο
qui renentur , ne morte quidem , cum decedunt in reatu , crimine liberantur , eum in aliis generibus Lese m satis liberari so-
186쪽
initio dicendi rationem reddere , qua de causa quemque defendam , propterea quod cum Omnibus civibus in eorum periculis semper satis justam mihi causam necessitudinis esse duxi r tamen in hac defensione capitis, famae , sortunarumque ' omnium C. Rabirii , proponenda ratio vide
tur esse ossicii mei : propterea quod , quae justissima mihi cau
sa ad hunc defendendum esse visa eli, cadem vobis ad absolvendum debet videri . . Nam me cum amicitiae vetustas, tum dignitas hominis, tum ratio humanitatis, tum meae vitae perpetua consuetudo, ad C. Rabirium defendendum est adhortata: tum vero , ut id studiosissime facerem , salus rei publicae, consulare ossicium , coninsulatus denique ipse , mihi una vobiscum cum salutae reipublicae commendatus, coegit . Non enim C. Rabirium culpa
delicti Τ, non invidia , vitaeque turpitudo , non denique Veteres , justae , gravesque inimicitiae civium , in discrimen capitis vocaverunt : sed ut illud summum auxilium ' majestati atque imperii , quod nobis a maioribus est traditum , de re publica tolleretur : ut nihil posthac auctoritas senatus , nihil consulare imperium Τ, nihil consenso bonorum contra pestem ac perniciem civitatis valeret. Idcirco in his rebus evertendis unius hominis senectus, infirmitas, solitudoque tentata est . Quamobrem , si est boni consulis , cum cuncta auxilia rei publicae labefactari convellique videat, serre opem patriae , succurrere saluti, sortunisque communibus, implorare civium fidem
Ium haee oratio habita est comitiis ceni riatis, aut in concione quae comitia anteces.
x Ca ira , fortu rum I Perduellio. nis damnati vitest exsi Ec unco per uobis vias tracti , ad extremum cruci , servorum iustar, suffigebantur. Meremon. 3 euin C. Rabirium eulpa delicti JRabiriu non suo, sed de rei puta nomine indiscrimen capitis vocatur , quod consuli ruerit ad arma vocanti, 3t remp. salvam en
4 Summum auxiιιω- J Senatu consultum illud siqnificat , quod extremis rei p. temporibus fieri solebat , ut viderent consule , noquid respublica detrimenti caperet. Tur .s Gosulare imperiωm J Nam ex illo senatu,-consulto summum imperium 8t iudicium consul habebat, fle ad arma evocare poterat.
187쪽
dem , suam salutem posteriorem salute communi ducere t est etiam bonorum & sortium civium , quales vos omnibus reipublicae temporibus extitistis , intercludere omnes seditionum vias, munire praesidia reipublicae , summum in consulibus imperium , summum in senatu consilium , putare : ea qui secutus sit , laude potius & honore , quam poena & supplicio, dignum judicare . Quamobrem labor in hoc defendendo praecipue
meus est i studium vero conservandi hominis commune mihi vobiscum esse debebit. II. Sic enim existimare debetis , Quirites, post hominum memoriam rem nullam majorem , magis periculosam , magis ab omnibus vobis providendam , neque a tribuno plebis susceptam , neque a consule defensam , neque ad populum Romanum esse delatam . Agitur enim nihil aliud in hac causa , Quirites , quam ut nullum sit posthac in republica publicum consilium , nulla bonorum consensio contra improborum furorem& audaciam : nullum extremis reipublicae temporibus perfugium & praesidium salutis .
Quae cum ita sint , primum , quod in tanta dimicatione capitis , famae , fortunarumque omnium fieri necesse est , ab Iove optimo Maximo , caeterisque diis deabusque immortalibus , quorum ope & auxilio multo magis haec respublica , quam ratione hominum & consilio gubernatur, pacem ac veniam peto precorque ab iis, ut hodiernum diem , & ad huius salutem conservandam, & ad rempublicam constituendam , ill xisse patiantur. Deinde vos, Quirites, quorum potestas proxime ad deorum immortalium numen accedit, oro atque O
secro, quoniam uno tempore vita C. Rabirii , hominis miserrimi atque innocentissimi , salus rei publicae , vestris manibus suffragiisque permittitur , adhibeatis in hominis sortunis mise. ricordiam, in reipublicae salute sapientiam , quam soletis. Nunc , quoniam , T. Labiene ', diligentiae meae temporis angustiis obstitisti, meque , ex comparato & constituto spatio
defensionis, in semihorae curriculum coegisti, parebitur, & , quod
6 T. Labisne J Hie trib. pleia Cieerone postea militavit in Gallia auspiciis Caesaris. consule diem dixit Rabirio . Hic est , qui ebur.
188쪽
PRO C. RABIRIO. Igs quod iniquissimum est , accusatoris conditioni; & , quod mise rimum , inimici potestati . Quanquam in hac praescriptione semihorae, patroni mihi partes reliquisti ; contulis , ademisti:
propterea quod ad defendendum propemod vim satis erit hoc
mihi temporis, verum ad conquerendum parum.
Nisi sorte de locis religiosis, ac de lucis, quos ab hoc violatos esse dixisti, pluribus verbis tibi respondendum putas. Qito in crimine nihil est unquam abs te dictum , nisi a C. Macro obiectum esse crimen id C. Rabirio. In quo ego demiror, m minisse te, quid obiecerit C. Rabirio Macer inimicus; obli
tum esse , quid aequi & jurati judices judicarint
III. An de peculatu iacto , an de tabulario 7 incenso, longa oratio est ' exprimenda 8 quo in crimine propinquus C. Rabirii judicio clarissimo C. Curtius pro virtute so est honestissime liberatus: ipse vero Rabirius non modo in iudicium horum criminum, sed ne in tenuissimam quidem suspicionem verbo est unquam vocatus. An de sororis filio diligentius res. pondendum est ρ quem ab hoc necatum ' esse dixisti, cum ad
iudicii moram familiaris seneris excusatio quaereretur. Qii id enim est tam verisimile , quam cariorem huic sororis maritum, quam sororis filium fuisse ξ atque ita cariorem , ut alter vita crudelissime privaretur, cum alteri ad prolationem iudicii biduum quaereretur ρ An de servis alienis contra legem Fabiam 'retentis , aut de civibus Romanis contra legem Porciam verberatis , aut necatis plura dicenda sunt, cum tanto studio C. Rabirius totius Apuliae , singulari voluntate Campaniae via
ν Αε de tabularia a Locus erat ubi acta& tabulae publicae reponebintur . Cum i l ngitur obiiceretur Rabirio, noudum patefactu erat a quo incensum emet et quidit Q. Solius
se ieeisse conse las est . Vide III. so.
b Lamia Curiurs Mearum J Ne maritus sororis Rabirii Curtius de peculatu, ut reor, causam diceret, ad probationem iudieii filium sororiΑ Rabirio necatum obiiciebxnt. Qui autem su- nux samiliare ducit , iustave mortuo facit , s in ius, nec in iudicium vocatur . Sed verisimile non est bidui cauia tantum iacinus esse perpetratuin t nee probabile est citariorein ei maritum sororis quam filium Hii se . IIem. st Lestem Fabiam J Ne qui x servum alie- mim, invito, vel insciente domino, celaret, vinctum haberet, demeret sciens , dolo ina-
aci Lex Poeeia I Poreis lax memorabilis M. Porcio Catone lata ea , ne o uix magi
stratus ci em Ro.nanum virgis caederet , ne caret e I Cum antea nudatorum cervix inse reretur surcae, corpus virgis ad necem caedinretur . Idem .
189쪽
cinitatis ornetur cumque ad ejus propulsandum periculum non modo homines, sed prope regiones ipsae concurrerint: aliquanto etiam latius excitatae, quam ipsius vicinitatis nomen ac ter
Nam quid ego ad id longam orationem comparem , quod est in eadem multae irrogatione V praescriptum , hunc nec sitae, nec alienae pudicitiae pepercisse Τ Quin etiam suspicor, eo mihi semihoram a Labieno pratili tutam esse, ut ne plura de pim dicitia dicerem . Ergo ad haec crimina , quae patroni dilis entiam des derant, intelligitis mihi semihoram litam nimium
ongam suisse. Illam alteram partem de nece Saturnini , nimis exiguam atque angustam esse voluisti : quae non oratoris
ingenium, sed consulis auxilium implorat & flagitat. Nam de perduellionis judicio , quod a me sublatum esse criminari soles, meum crimen est , non Rabirii. Quod minam , Quirites, ego id aut primus, aut solus ex hac republica sustulissem l utinam quod ille crimen esse vult, proprium testimonium meae laudis esset uid enim optari potest, quod ego mallem , quam me in consulatu meo carnificem de foro , crucem de campo sustulisse ρ Sed ista laus primum est maiorum nostrorum , Quirites, qui expuls s regibus, nullum in libero populo vestigium crudelitatis regiae retinuerunt : deinde multorum virorum sortium , qui vestram libertatem non ace
bitate suppliciorum infestam , sed lenitate legum munitam esse
IV. Quamobrem uter nostrum tandem , Labiene , popularis est Z tune , qui civibus Romanis in concione ipsa carnificem , qui vincla adhiberi putas oportere : qui in campo Marti O , comitiis centuriatis, auspicato in loco, crucem ad civium supplicium defigi & constitui jubes: an ego , qui funestari con
Mutta JMultarum ratio ra De pv. iussa Eo scilieet nomine male fuit . Magistratus reo ad populum diem di- Labienus audierat. rnis.cebat: ter eum accusabat: post ei multam x3 Qua ratione tacero sustule- arrogabat, id est, rogabat pivvhim ut certa rat iudieium perduellionis Non lege lata , norum parte multaretur . Haec irrinatio sed data saeuitate Rabirio dicendae causae trinundilium , ut caeterae leges, dur.ibat, post comitiis centuriatis , suscepta etiam illius deIer trinundinum quarto reus accusabatur . sensione, contra sententiam duumvirum . Fe i defenderetur, ea multae irrogatio diceba- - Ἀων. ture si damnabatur, multae iudicatio. Lem.
190쪽
esonem contagione carnificis Veto Z 'ui expiandum forum p
puli Romani ab illis nefarii sceleris vestistis esse dieo Z qui
castam concionem , sanctum campum , inViolatum corpus mnium civium Romanorum , integrum ius libertatis defendo servari oportere PPopularis vero tribunus plebis, custos defensorque juri; & libertatis . Porcia lex virgas ab omnium civium Romanorum corpore amovit: hic misericors flagella retulit . Porcia lex libertatem civium lictori eripuit : Labienus , homo popularis , carnifici tradidit. C. Gracchus legem tulit , ne de capite civium Romanorum injussu vestro iudicaretur : hic popularis aduumviris, injussu vestro , non judicari de cive Romano , sed indicta causa civem Romanum capitis condemnari coegit. Tu mihi etiam legis Porciae , tu C. Gracchi , tu horum Iibertatis, tu cujusquam denique hominis popularis mentionem sacis, qui non modo suppliciis inusitatis, sed etiam verborum inaudita crudelitate , violare libertatem hujus populi , tentare mansuetudinem , commutare disciplinam conatus es 8 Namque haec tua, quae te hominem clementem popularemque delectant, I lictor, colliga manus et quae non modo hujus libertatis, mam suetudinisque non sunt, ita ne Romuli quidem , aut Numae
Pompilii: sed Tarquinii , superbissimi atque crudelissimi regis ,
ista lunt cruciatus carmina : quae tu , homo lenis ac popularis , libentissime commemoras , Caput obnubito , arbori infelicis pendito : quae verba , Quirites , rampridem in hac republica
non solum tenebris vetustatis, verum etiam luce libertatis oppressa sunt.
V. An vero , si actio ista popularis esset , & si ullam partem aequitatis haberet , aut juris , C. Gracchus eam reliquisset P Scilicet tibi graviorem dolorem patrui tui mors attulit, quam C. Graccho , statris: & tibi acerbior ejus patrui mors est , quem nunquam vidisti, quam illi, ejus fratris, qui-
4 An wra , fi actio ista posis is esset a timam putasset m.b. An non Scipionem Nasicam perduellionis po- rs Patrui mi J Q, Labieni . Signifieat astulisset C. Gra hun, qui maxime popula- Labienci non tam tribuni mortem quam ρο-ri fuit , cum eius frater trib. pleb. caesus tres hoc iudicio vindicari. Mem. esset, si quaestionem istam perduellionis legi.