장음표시 사용
211쪽
verum etiam ad evertendas perstingendasque valuisti . Superiora illa, quanquam serenda non fuerunt, tamen , ut potui, tuli . Nunc vero me totam esse in metu propter te unum ;quidquid increpuerit Catilinam timeri; nullum videri contra me consilium iniri posse , quod a zao scelere abhorreat ; non est ferendum . Quamobrem discede , atque hunc mihi tim rem eripe : si verus, ne opprimar; sin falsus, ut tandem aliquando timere desinam . VIII. Haec si tecum, ut dixi , patria loquatur, nonne im
petrare debeat , etiam si vim adhibere non possit 8 Qii id Zquod tu te ipse in custodiam dedisti λ Quid ρ quod , vitandae suspicionis causa , apud M. Lepidum 'in te habitare velle di
xi lii λ a quo non receptus, etiam ad me venire ausus es : ut domi meae te asservarem , rogasti. Cum a me quoque id responsum tulisses , me nullo modo posse iisdem parietibus tuto esse tecum , qui magno in periculo essem , quod iisdem moenibus contineremur, ad Q. Metellum praetorem venisti. Aquo repudiatus , ad sodalem tuum , virum optimum , M. Marcellum demigrasti : quem tu videlicet & ad custodiem
dum te , diligentissimum , & ad suspicandum , sagacissimum , & ad vindicandum , sortissimum fore putasti. Sed quam lon-
se videtur a carcere atque a vinculis abesse debere , qui se
ipsum iam dignum custodia judicaverit ρ uae cum ita sint , Catilina , dubitas , si hic emori ae
42 Tum non solum neglieendas Iehet I more interiecto , eonsulatum postea cum LNegligit lenes, ac quaestiones qui earum me- Afranio gessit. Hem. tu a peccando non continetur οῦ easdem μα- 4s Virum optimum I Ironiam esse, annotat fringit , qui , cum in iudicium adductus , Fabius L p. Et sane, quomodo idem Catilinae manifesto teneatur , aliqua tamen via elabi- sodalis, & vir optimus esse miluisset' Idem . tur . Catilina autem primum accusatus sue- 46 M. Mareelliam J Constat, non esse eum rat repetundarum, Lepido & Tullo GK. aris dem , quem paulo post , virum fortissimumque absolutus per praevaricationem accusat vocat: id est, eunt pro quo eviat ratio atris P. Clodii: deinde etiam caedis , eonsoli- Caesarem. Opinor, liunc M. Narcellum illiushus Caesare ει Figulo, ut est apud Dionem, Q Marcelli, de quo in sextiana defensione& tunc quoque absolutus. Hoc quoque ipso mentio est, patrem fuisse. Mem. tempore interr Natus erat lege Plautia ab L. 47 Emori I Ita Victorius . sententia est traulo. Sallustius. Mem. Si lim potes a te imi et rare, ut hie moria . 43. Μ. Opidum J Qui consulatum eum ris, sive manu tibi ipse inserens, sive alie Volcatio pesserat. Idem . ira manu utenε , suge hinc in solitudinem. 44 Q. Metellum praerorem I Q. Caecilium Gr. ἰαν. Alii numero plurimi cum Mureto rMetellum Celerem dicit : qui , hiennio de morari.
212쪽
I N L. CATILINAM. 2ost quo animo non potes, abire in aliquas terras, & vitam istam
multis suppliciis justis debitisque ereptam , sugae solitudinique mandare Reser , inquis , ad senatum id enim postulas γ
& , si hie ordo placere sibi decreverit , te ire in exilium ,
obtemperaturum te esie dicis . Non reseram id, quod abhorret a meis moribus: & tamen faciam, ut intelligas, quid hi de te sentiant. Egredere ex urbe, Catilina : libera rempublia eam metu : in exilium , si hanc vocem expectas , proficiscere . Quid est, Catilina 8 ecquid attendis , ecquid animadvertis horum silentium 8 Patiuntur, tacent . Quid expectas auctoritatem loquentium, quorum voluntatem tacitorum perspicis Τ. At si hoc idem huic adolescenti optimo , P. Sextio , si fortissimo viro , M. Marcello dixissem : iam mihi consuli hoc ipso in templo, jure optimo senatus vim & manus inimiisset. De te autem , Catilina , cum quiescunt, probant: cum latiuntur , decernunt e cum tacent , clamant . Neque hi so-um , quorum tibi auctoritas est videlicet cara , vita vilissima : sed etiam illi equites Romani , honestissimi atque optio mi viri, caeterique fortissimi cives, qui circumstant senatum ;quorum tu & frequentiam videre , & studia perspicere , & voces paulo ante exaudire potuisti: quorum ego vix abs te iam diu manus , ac tela contineo : eosdem facile adducam , ut te haec , quae iampridem vastare studes, relinquentem , usque ad
IX. Quanquam quid loquor 8 te ut ulla res fransat tu ut
unquam te corrigas tu ut ullam fugam meditere e ut ullum in exilium cogites 3 Utinam tibi istam mentem dii immorta- . les donarent i Tametsi video , si mea voce perterritus ire in exilium animum induxeris , quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens tempus , recenti memoria scelerum tu
rum , at in posteritatem impendeat. Sed est mihi tanti, dummodo ista privata sit calamitas , & a reipublicae periculis se. m. V. D d i g,
Q Antonii consulis , pro quo exist Cicero tiquus erat prosequendi eos, qui in exiliumnis oratio. Idem. birent. Sic in oratione, qive proxime hane Μ. Mareati J Hie ille est , ut aute sequitur et δει electimis , via misi maes , vadixi , quem postea apud Caesarem des dit ν m. eoediemem aeria prese in f-M. DCicero. I . - .
213쪽
iungatur . Sed tu ut vitiis tuis commoveare , ut legum me. nas pertimescas , ut temporibus reipublicae concedas , non est postulandum . Neque enim is es , Catilina , ut te aut pudora turpitudine , aut metus a periculo , aut ratio a furore reis
Qiiamobrem , ut sepe iam dixi , proficiscere : ac , si mihi
inimico , ut praedicas, tuo constare vis invidiam; recta persein exilium : vix seram sermones hominum , si id feceris: vix
molem illius invidiae, si in exilium ieris jussu contulis, susti
nebo . Sin autem servi re meae laudi & gloriae mavis, egredere cum importuna sceleratorum manu : conser te ad Mallium: concita perditos cives : secerne te a bonis : inser patriae hellum : exibita impio latrocinio , ut a me non ejectus, ad Mlienos; sed invitatus, ad tuos isse videaris. Quanquam quid ego te invitem , a quo jam sciam esse praemitas , qui tibi ad forum Aurelium praestolarentur arismati P sciam pactam & constitutam esse cum Mallio diem a quo etiam aquilam illam arsenteam , quam tibi, ac tuis omnibus perniciosam esse conndo & funestam futuram , cui domi tuae sacrarium scelerum tuorum constitutum fuit , sciam esse praemissam P Tu ut illa diutius carere possis, quam Venerari , ad caedem proficiscens , solebas a cujus altaribus saepe istam dexteram impiam ad necem civium transtulisti X. Ibis tandem aliquando , quo te jampridem tua ista cupiditas effrenata ac furiosa rapiebat . Neque enim tibi haec res affert dolorem , sed quandam incredibilem voluptatem . Ad
hanc te amentiam natura peperit, voluntas exercuit , sortuna servavit. Nunquam tu non modo otium , sed ne bellum quidem νst Ad Dνωm Aureliam J Est is locus proin tem eohortes: nrinis euiusque lenonis cohorspe laevam Arminiae, sive moris amnis rioam, semper suscipiebat aquilam: ut est apud Ve- oleari nunc vocabulo oppidum petium. Erat autem aquila parvum sacellum, satis celebre. Nomen & originem liabuit ab uve, ut Cicero hic loquitur , saerarium, in Aurelio quodam, qui Aureliam viam a Ro- quo inerat aquilae effigies, vel argentea , ut ma Pisas usque , sub initium haud dubie hie videmus , vel aurea . Id sacellum hastae subactae a Romanis Etruriae , stravit . iniis impositum ex inseriore parte acutae , quo in autem suerit ille Aurelius incertum est . terram defigi posset, portabat is, qui Ciaver. Ita l. antiq. lib. I r. mp. a. Iiδεν dieebatur. Narrat Dio lib. D Aquitas S 1 Aquilam itiam amenteam J Romanorum autem illas divino eultu affiei solitas eme, legionum proprium si num fuisse aquilam , & ea quae modo recitavi, indicant , &Cic coastat. Cum autem legio divideretur in de. ronis hoc Ioco verba confirmant. Muret.
214쪽
dem , nisi nefarium concupisti . Nactus es ex perditis , atque ab omni non modo fortuna, verum etiam spe derelictis, comitatam improborum manum .
Hic tu qua laetitia perfruere quibus gaudiis exultabis
quanta in voluptate bacchabere , cum in tanto numero tuoἀrum neque audies virum bonum quemquam , neque videbis
Ad hujus vitae studium meditati illi sunt , qui feruntur , t bores tui : jacere humi , non modo ad obsidendum stuprum,
verum etiam ad facinus obeundum : vigilare, non soluin instidiantem somno maritorum, verum etiam bonis occisorum
Habes ubi ostentes illam praeclaram tuam patientiam famis, frigoris , inopiae rerum omnium : quibus te brevi tempore consectum esse senties. Tantum profeci tum , cum te a coninsulatu repuli , ut exul potius tentare , quam consul vexare rempublicam posses : atque ut id , quod esset a te scelerate susceptum , latrocinium potius , quam bellum nominaretur . XI. Nunc , ut a me, Patres conscripti, quandam prope i stam patriae querimoniam detester ac deprecer . percipite , qu se , diligenter, quae dicam , & ea penitus animis vestris mentibusque mandate. Etenim, si mecum patria, quae mihi vita mea multo est carior , si cuncta Italia, si omnis respublica loquatur: M. Tulli, quid agis Z tune eum , quem esse nostem comperisti: quem ducem belli futurum vides, quem expectari imperatorem in castris hostium sentis, auctorem sceleris, principem conjurationis, evocatorem fervorum , & civium perdi
torum , exire patieris, ut abs te non emissus ex urbe, sed
immissus in urbem esse videatur Nonne hunc in vincula duci , non ad mortem rapi, non summo supplicio mactari
s3 Metim etiam bonis oerisorum I dii sunt s. Usum quemdam huius verbi, illi Meisi, &a quo sunt occiit Forte quos pauia , tit arbitror, notum , quem nte hosiam pro occisis habebant . Omnes qua- dece:n annos anno a vi , & publice docui , tuor libri, quis evolvi , Pith. ex erpta, cum eti4:n tum a Meseemulus, Limini, ut i Banis ariosorum, hoc est, in nace. trana il- Pict ,mi .n o: pidum est, & humaniorum lit te viventium. Sic quoque P. Manutii editio. rara.n. Et iuris civili studiis florentissimum, inimis est pax Cicerrini , in pace vi- Amphi. 'ionem Plautinam enarrarem , trade- ens, pacisque euald . Dies tu, 1esque -- re hoe loci, iustiti ii r simulque locum Plautugitat ut bello ei vili moto illi qui nacem num , a quih iciam . qui eum non intelli de malubant , bona eripiat , & sibi vimicet . bant, corruptum, declarare. Mactare igitur Gra--. hostiam alicui deo, usitate dicimus r ut,
215쪽
a I et ORATIO Limperabis Quid tandem impedit te ξ molae maiorum ξ at pera
sepe etiam privati in hac republica perniciosos cives morte multarunt. An leges , quae de civium Romanorum supplicio rogatae sunt 3 at nunquam in hac urbe ii , qui a republica de
fecerunt , civium jura tenuerunt . An invidiam posteritatis times ' praeclaram Vero populo Romano refers gratiam, qui te, hominem per te cognitum , nulla commendatione majorum , tam mature ad summum imperium per omnes honorum gra
dus extulit, si propter invidiam, aut alicujus periculi metum, salutem civium tuorum negligis. Sed , si quis est invidiae metus , num est vehementius severitatis ac sortitudinis invidia , quam inertiae ac nequitiae pertimescenda 8 An , cum bello vastabitur Italia, vexabuntur urbes , tecta ardebunt: tum te non
existimas invidiae incendio conflagraturum Z XII. His ego sanctissimis rei publicae vocibus, & eorum hominum , qui idem sentiunt, mentibus, pauca respondebo . Ego ,- si hoc optimum factu judicarem , Patres conscripti , Catilinam morte multari : unius usuram horae gladiatori isti ad vivendum non dedissem. Etenim si summi viri, δc clarissimi cives, Saturnini , Sc Gracchorum, δc Flacci, 3c superiorum
Lomplurium sanguine non modo se non contaminariant, sed eo
At mactare deum quempiam aliqua hostia. minus saepe ustatum illud quidem , sed tamen a veteribus dictum esse constat . Atque Inde iocandi occasionem arripuit Plautus rapud quem Mercurius , assiimpta Sosiae forisma, cum Amphitruonem advenientem ludificaretur , & a soribus repelleret , multis urum citroque iactis conviciis , ad postremum ita eum alloquiturr Saerufica ego tibi. Cumisque miratus Amphitruo subiunxisset , se,. respondet ille r enim te macto infortunis . Ubi locus est, ut dixi, e vocabuli ambiguitate quaestus . Nam cum mactare aliquem, interdum sit, ei sacrificare , ad hane verbi notionem Mercurius respicien , ei se sacrificaturum pollicetur. At postea illudens, pro hostiae nomine , ponit vocem , .nseo mis. Quid autem si, mactare aIiquem l --nia, nemo nescit . Hoc qui non inteli gerunt, corruperunt & versum, & sententiam,
adjem duabus voculis , hoc modo et Iac Dea ego Oane tibi , I iter . Eiusdem autem locutionis exemplum est in interrogatione iuvatinium t Cum inaudita , ae nefaria sacra
fusceperis , eun inferori u animas elicere , cum puerorum extis deor manes mactare soleas . At
extra hos duos locos, haud scio , an ullum praeterea illius exemplum in veterum scriptis
postae argumentationis r quae quidem prop-stionibus duabus , earumque rationibus con
tinetur . Prior propositio et , si id e reputa fore iudicassem , Catilinam , nulla inis
ter iecta mora , morte multassem . Ratio rNon enim metuerem, ne ulla tam pulctimam
facinus invidia sequeretur . Quod si aliter caderet, tamen gloriam eam potius , quam invidiam , ducerem . Altera propositor sed satius esse duco, ut emittatur. Ratior . niam t eo interfecto , video fore , ut hoc malum reprimatur tantum paulisper e elem auteiri, & profligato cum luis , ut in P r. petuum comprimatM. uem,
216쪽
iam honestarunt : certe Verendum mihi non erat, ne quid , hoc parricida civium interfecto, invidiae mihi in posteritatem redundaret. Quod si ea mihi maxime impenderet : tamen hoc animo semper sui, ut invidiam virtute partam , gloriam ,
s6 Invidiam υἰntire , glariam J testne vimis invidiam parere ' Atqui si imvidia aut odium est , aut quoddam odium ἔvirtutem autem etiam vitiosi amant ; qu
modo e virtute potest invidia existere Sed tamen & Pindarus alicubi queritur, & exempla docent,6c communis omnium vox, quam ego quidem pro oraculo habendam esse duco, clamat, pulcnerrimis iactis invidiam plerumque comitari . Demus igitur nos aliquanti Drer huic cogitationi : est enim res digna cognitu. Huiuscemodi autem disputationes qui Non amant, praetereant. Ego , quando hic , ut poetae loquuntur, menti calor incidit, sequar evin , quocumque ducet: & vel mihi, ut dicitur, canam, Musis . vel iis, quibus paulo ingenium est , se viam e quaeramque , quae sit origo invidiae , quae natura et qui , quibus , & quas ob res invideant: tum quae sint ea. quae quasi cursum invidiae sisant . Atque hine ordior . Omnes affectus ab ingenito cuique sui ipsius amore proseiscuntur. Hic unus quasi fons cae. Ierorum omnium est . Quia enim amat se
qaisque, ideireo quae sibi bona esse, vel scit, vel putat, ea it absentia desiderat,& obiecta persequitur , eorumque tum adeptione, conservatione , a lificatione raudet , tum contrariis rebus offenditur . Aialonam autem contraria ratio est. Atque hoc quidem principium disputationis ponatur a nobis, suma turque hoc loco, quasi concessume longiorem
enim orationem triuirit . Cum igitur sibi isque earissimus sit, fit, ut se omnibus h
nis ornatum , ae florentem videre cupiat raegreque serat , s quid eius generis in alio videat , quod in se desideret . Haec origo , qaasique radix invidiae est . Dolent autem , aut quod ipsi careant eo, quod alius habeat; ut quod alius habeat id, quo ipsi careant. Interestque inter haec. Nam qui dolet. quod ipse careat, dolet malo suo : qui, quod alius habeat, alieno bono . Itaque ea demum i vidia est , non quod tu careas: sed , quod a. tius habeat, dolere. Quod si proerediatur a
s his hie etiam longius, ut doleas, id boni esse alii, quod tibi quoque sit haee iam non invidia est, sed illa, quam Graeei ζηλο-
τοπικν , Cicero obtrectationem vocat . Non igitur invidus est, qui alium sermosum, va. lentem , opulentum, eruditum, πελ viis dens , dolet, se quoque talem non esse. Hac enim ratione omnes invidi essemus t sed eui
hoc ipsum per se aegre est , quod haec in selio sat, is demum est invidere censendus . Neque vero proprie invidia odium est i sed est tamen quiddam odio affine . Nam & disse homines sceleratos dicimur, quibus non invidemus:& odium vel ex iniuria accepta, opinata, expectata , vel ex opinione aliqua travitatis, & sceleris nascitur: cum invidia onge alios habeat sontes r & odium intem dum laudabile est et invidia nunquam e & qui odit, male esse vult; qui invidet, non mala omnino , sed aliquando minus bene . Ut si domus in vicino pofita aedium tuarum luminibus officiat, non eam quidem landitus ex cisam , sed illam tantum partem , quae tibi molesta est , sublatam velis . Quanquam in
hae smilitudine hoe dissimile est e quod invidus iis , quae nihil ipsi ossiciunt , alienis
prosperitatibus amistitue . Invidiam tamen odium quoddam elerumque committatur . Ideoque ipsum invidiae nomen interdum pro odio ponitur. Ae quoniam imminutio boni, malum quodammoao est . alienis malis gau
Eleganterque Aio quemdam , qui hoc morisho laborabat, ridentem conspicatus, mire ne, inquit, Mni quid eontis e Leam : an ιia euiolam aliquid mali optimus tamen Aedicendi,& sentiendi magister Aristoteles ista distinguit, ut aliud vocet, aliud. Cum autem inridia dolor quidam fit , & dolor omnis fodicet , ario exedat eum in quo est ; merito dicitur , i psam invidiam supplietum sibi . Nun: qui quibus, εe prope re quae sere invideant, strictim explicemus . Invident igitur , non qui sua sorte contenti sunt i c nam etiam
217쪽
. Quanquam nonnulli sunt in hoc ordine , qui aut ea , quae imminent, non videant; aut ea , quae vident, dissimulent: qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt , coniurationemque
nascentem non credendo corroboraverunt. Quorum auctoritatem 1 ecuti multi, non solum improbi, verum etiam imperiti, si in hunc animadvertissem , crudeliter, & regie factum esse
dicerent . Nunc intelliso, si iste, quo intendit, in Malliana
castra pervenerit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem este factam : neminem tam improbum , qui non fateatur. Hoc autem uno interfecto , intelligo hanc rei publi
poetae , in quorum scriptis longe verissima omnium affecivum expressio est, cum amori bus sitis secure fruuntur, negant se vel Iovi invidete sed qui semper maius aliquid requirunt , quales praecipue sunt ambitiosi, atque avari . Illi enim quicquid ad gloriam , hi quicquid ad opes aecedit alienas , sibi
quodammodo detrahi credunt . Invident etiam fere inferiore superioribus t unde dictum est, Summa perit μον. non tamen iis, qui loteto intervallo superiores sunt: ut diis, aut reaibus. Neque procul remotis, ut Scythae Persis, sed & eiusdem artificii homines inter se. Unde eit apud Hesiodum , F is titur quod tamen ita intelligendum est: si
gloriam ex eo studio, aut pecuniam aucupentur. Alioqui enim smilitudo studiorum , amoris potiras causa est et nonnunquam etiam superiores inscri.,libus, ut Crassius, & caeteri nobiles cretaenti adhue Ciceronis eloriae inui lchant. Et novis potius, quam nobilibus r uveuibus potius, quam aetate provectis . Ut enim initis ex triens plurimum sum mn , ita
maxi r im iiividia in ploria exorienv excitat .
Qim pertinet Themist liς dictum, qui ad Iescens dic ei at, ex eo se intellicere, nihildum a se splendiae pestum , quod nondum invidiae dente re cretur. Magnam etiam invidiam ruit o fen xlio sui ; vereque scripsit
Euripides, T. 'rari. esse omnibus odiosum . Et aequilex aequa ibu .& nobiles nobilibus, omnino lite pares paribus ideci sicile invident, quia aut antevertere ipsi alii volunt, aut, ne alii sibi antevertant, timent. Et iis, qui i idita ibi potentia immodice utura: r . Cuiusm. li invidiam in Catilinae causa Cieem metuebat . Omnino autem invident aut felicitatem , aut partem aliquam felicitatis.
ocirca sapienter Pindarus, retarz-μοῦν Vereque oleo diei solet, tribus
ex optimis rebus tres pessimas oriri: e vcriis tale odium, e samiliaritate contemptum , eselicitate invidiam. Invident autem non tam virtutem , quam praemia virtutis , ut opes , honores, imperia. Nemo enim saain sortit dinem invidit Reaulo, aut Deciis: at Ciceronis consulatus maximam invidiam habuit. Ac rim maxime aecenditur invidia, cum genere , aut eiusmodi re aliqua superiori pi rix ab inferiore praeripitur . Itaque haec interdum vel exitii causa est, ut Umbriae filio contigit . Non lotur .ria ς invidiam parit virtus: sed virtus gloriam, invidiam gloria. Vitatur autem invidia , si te modeste &
qualiter cum aliis geras, nunquam te illis, ut ait Comicus, anteponens . Minuitur et iam, si non omnia tibi uno quasi tenore procedam . F pre scrunt enim homines, aut mnum prae caeteris excellere , aut uni , quasi fortuitae filici, omnia prospere succedere. Sae
reque sapiente, viri in secundissimis rebus a liquid sibi evenire incommodi ontarunt . Hoc est enim, quod dicitur, invidia sineuitiem mittere. Terminatur autem sne dubio quidem morier unde illa, Past. ue in visis ι υον et post fata quissis, , di am e ti inurusit Mdram , Comperit iuvidiam furemo fine domari . Se N coii firma a iam , & ad summum perinducta ploria invidiam extinguit . Sic enim& aucti, ta n lene fiamus maiiescit, & Sol ad sa.nmiim coeli evectus minimam umbram efficit . . amlibet multa, aut innumera potius nossem in hoc argumento dicere. Sed ,
haec lyci, vereor , ne nimium multa sint . Quae tamen quoquo modo accipientur a lectoribus , iuvat, ut ait poeta , indulsiste
218쪽
ee pestem paulisper reprimi, non in perpetuum compesta pocst. Quod si se ejecerit, secumque suos eduxerit, & eodem
ea teros undique collectos naufragos aggregaverit: extinguetur atque delebitur non modo haec tam adulta reipublieae pesti, 'verum etiam stirpes ac semen malorum omnium .
XIII. Etenim iamdiu, Patres conscripti , in his periculis coniurationis, insidiisque versamur: sed nescio quo pacto omnium scelerum , ac veteris furoris & audaciae maturitas in no stri consulatus tempus erupit . Quod si ex tanto latrocinio iste unus tolletur ; videbimur fortasse ad breve quoddam tempus cura & metu esse relevati .' periculum autem residebit, & erit inclusum penitus in venis atque in visceribus reipublicae . Ut
saepe homines aegri morbo gravi, eum aestu febrique iactantur si aquam gelidam biberint, primo relevari videntur; deinde multo gravius vehementiusque athictantur; sic hic morbus, qui est in republica , relevatus istius poena, vehementius vivis r liquis ingravescet. Quare, Patres conscripti , secedant improbi, secernant se a bonis, unum in locum congregentur e muro denique , id quod saepe iam dixi , secernantur a nobis : desinant insidiati domi suae consuli , circumstare tribunal praetoris urbani , obsidere cum gladiis curiam , malleolos V & faces ad inflammandam urbem comparare . Sit denique inscriptum in fronte uniuscuiusque civis, quid de republica sentiae. Polliceor hoc vobis, Patres conscripti, tantam in nobis consulibus sore diligentiam, tantam in vobis auctoritatem, tantam in equitibus Romanis vi tutem , tantam in omnibus bonis consensionem , ut Catilinae prosectione omnia patefacta , illustrata , oppressa , vindicata eL se videatis.
Hisce ominibus , Catilina , cum summa reipublicae salute, & cum tua peste ac pernicie , cumque eorum exitio , qui se tecum omni scelere parricidioque iunxerunt, prosciscere ad impium bellum , ac nefarium . Tum tu , Iupiter , qui iisdem ,
quibus haec urbs , auspiciis a Romulo es constitutus; quem Statorem hujus urbis atque imperii vere nominamus: hunc,
sν Muictus J Vide vegetium lib. 4. eap. 28. Mem.
219쪽
Lis ORATIO L3c hujus socios a tuis aris caeterisque templis, a tectis urbia ac moenibus, a vita, fortunisque civium omnium arcebis: &omnes inimicos bonorum, hostes patriae , latrones Italiae , sceis Ierum scedere inter se , ac nesaria societate conjunctos, aeternis suppliciis vivos mortuosque nuctabis.
220쪽
ANDEM aliquando , Quirites , L. Catili
nam , iurentem audacia, scelus anhelantem , pestem patriae nefarie molientem , vobis, atque huic urbi serrum flammamque minitantem , ex urbe yel ejecimus, vel emisimus, vel ipsum egredientem ' verbis prosecuti s mus ' . Abiit, excessit, evasit, erupit ' . Nulla iam pernicies a monstro illo atque prodigio moenibus ipsis intra moenia comis parabitur . Atque hunc quidem unum hujus belli domestici ducem sine controversia vicimus. Non enim jam inter latera nostra sica illa versabitur: non in campo , non in soro, non in curia, non denique intra domesticos parietes pertim E e scelii eastris. Idem. 3 Proseeuti sumus 3 Qiis de eonsuetudine
a nobis superiis dictum est. Non tamen ita hoe dieit, quasi revera Catilinam prosecutus fuerit: sed tantum hoc genere loquendi significat , nullam exeunti ei vim adhibitam fuisse . Idem .
4 Abiit, excessi, et bis, erupit J Non est congeries idem significantium: sed crescit -- luti per gradus oratio. plus est quam
abiit . Evasit, tanquam ex eo loco, in quo iam sine periculo versari nequiret . . cum impetu quodam, & alacritate animi gestientis pervenire in Manlii castra. Mam.s sine ranis resa I Non est, ut quidam exponit, ne ipso quidem Catilina repugna te . sed idem milet , quod paulo post , fusti & insta ἐν fine dabitatis- ἀτρεκώα .
a Tandem aliquando I Perterrefactus supe- Hori oratione Catilina, ex urbe sese intem pesta nocte, cum paucis, ut ait Sallustius ;cum trecentis, ut ait Plutarchus , coniuratis eduxerat. Postridie Cicero, cum senatum habiturus esset , interim dum senatores conis venirent, hanc orationem ad populum e R stris habuit. Muretus.
x Vet ipsum egredientem J Eiicimur nolentes, emittimur taentes: sed utrumque ab alior estredimur autem ipsi per nos. Eiemisistitur Catilina. Nolebat enim exire, donec Ceeronem oppressisset . Vel potius emissus. Qui enim sua omnia consilia erui e tenebris,& e privatae domus parietibus in lucem erumpere videret, in urbe tuto esse posse se non putabat. Vel potius neque eiectus, neque emissus est , sed per se egre s . Nihil enim erat et longius, quam ut esset in Man-