M. Tullii Ciceronis Opera, cum delectu commentariorum, in usum serenissimi Delphini. Tomus primus nonus .. Tomus quintus, qui Orationum secundus. 5

발행: 1753년

분량: 626페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

221쪽

scemus . Loco ille motus est ' , cum est ex urbe depulsus. Palam jam cum hoste, nullo impediente , bellum iustum g remus . Sine dubio perdidimus hominem , magnificeque vicimus , cum illum ex occultis insidiis in apertum latrocinium

coniecimus. Quod Vero non cruentum mucronem , ut voluit,

extulit, quod vivis nobis egressus est , quod ei ferrum de manibus extorsimus, quod incolumes cives, quod stantem urbem reliquit : quanto tandem illum moerore afflictum esse & profligatum putatis Iacet ille nunc prostratus, Quirites, & se perculsum atque abjectum esse sentit, & retorquet oculos profecto saepe ad hanc urbem : quam ex suis faucibus ereptam esse luget. Quae quidem laetari mihi videtur, quod tantam pe-ilem evomuerit, serasque proiecerit e II. At si quis est talis ' , quales esse omnes oportebat, qui in hoc ipso, in quo exultat & triumphat oratio mea, me

vehementer accuset, quod tam capitalem hostem non comprehenderim potius , quam emiserim : non est ista mea culpa , Quirites, sed temporum . Interemptum esse L. Catilinam , &gravissimo supplicio assectum , iampridem oportebat: idque a me & mos majorum , & hujus imperii severitas, Sc respublica postulabat. Sed quam multos fuisse putatis ', qui , quae Ggo deserrem, non crederent Τ quam multos, qui propter stultitiam non putarent quam multos, qui etiam defenderent quam multos, qui propter improbitatem faverent ρ Ac si , sublais

6 Loeo illa motus est 3 Id est , de stata vit, ne elieiendus quidem. Huie ita respondeiectus . Quem enim locum sibi quisque ad det, ut illum interfici debuisse fateatur, sed dimicandum cepit , is & a Graecis cute, & ostendat tamen, magis e republica fuisse, ut a Latinis statu dicitur . Unde Ciceroni in emitteretur. Idens. controversi reiisibus status vocatur, in quo 8 ses quam multos fuisse putatis a Tria primum ins stit quasi ad repugnandum con- liominiim genera ponit, in quorum invidiam gressa defensio. Idem . ineursurus erat , si Catilinam interseeiiset . 7 At se quis est rasis J Nune ingreditue ad Unum eorum, qui , ipsum Catilinae inimi- declarandam rationem consili sui r cur non cum esse , propterea quod eum in consula interficiendum potius, quam emittendum esse tu acerbum competitorem habuerat , puta Catilinam duxerit. Artificiose autem facit , bant : ideoque , quae ab inso deserrentur , ut non modo non improbet, sed magnopere non credebant, quod ab odio proficisci extinetiam laudet eorum sententiam , qui eum in- stimarent. Alterum eorum , qui ita stulti terfici debuisse dicebant; & tamen ab omni rant, ut non putarent, aut etiam ut desen reprehentione se liberet. Tale enim dilemma derent. Tertium denique improborum homi afferri adversus Ciceronem poterat. Auteon. num , qui Catilina conatibus & inceptioni- iuravit Catilina, aut non coniuravit. Si con- bus favebant. Idem . iuravit, interficiendus suit. Si non coni uti

222쪽

I N L. CATILINAM. et Ipsi iblato illo depelli a vobis omne periculum iudicarem : jam

pridem ego L. Catilinam non modo invidiae meae νὴ verum etiam vitae periculo sustulissem. Sed cum viderem , ne vobis quidem omnibus re etiam tum probata, si illum , ut erat m ritus , morte multassem , fore , ut ejus locios invidia oppres, sus persequi non possem : rem huc deduxi, ut tum palam pugnare possetis, cum hostem aperte videretis. Quem quidem ego hostem , Quirites, quam vehementer so

ris esse timendum putem , licet hinc intelligatis, quod illud

etiam moleste sero , quod ex urbe parum comitatus exierit . Utinam ille omnes secum suas copias eduxisset i Tongillum mihi eduxit '' , quem amare in praetexta calumnia U coepe-Ε e et rat

o Inticiis ruet J Qua mihi invidemur , non qua ego alii, inviderem. Sic instat Iis-

τι diis ines Ieυauda causa . Utroque autem

modo dici invitiam , ipsemet docuit quarto

Tusculanarum. Ego vero video , multa quoque alia nomina a veteribus eo modo usurispata esse. Utilitas enim mea saepe quidem est ea, quam ego percipio: sed interdum ea quoque , quae ex me percipitur . Terentius

Eunuchor In ea re uti statem ego saeiam tit regno. fear meam is

Cicero ad Tironem et Gilitatibur tuis possum

rere t re valere , tias causa primum isto ,

rum mea, mi Taro. Sie negligentia tua, qua tu negligeri r & odium tuum , quo te alius prosequitur. Terentius: Nam neque nestiuentia tua , neque odio

id scit tus. Sic insidiae alleuius , non quas ipse tendit , sed quae ipsi tenduntur , Cicero pro Caelio rvd od in alicti tis agrestis pericvlst ristu prore mitteret , id , homo eruditur , iis insidiis dosiis mi hominis dissimulaudum νωtMe y Multa liis consimilia reperiet , si quis accurate obse

ad sentetulam nihil , ad sermonis elerantiam, ut ita dixerim, usianitatem longe plurimum adiunetit. sie infra, aut mihi

aeeubantes in movivi ι . Et pro Murena , pus exeueissm mibi siseris, in uir , tot anust . Terentius Phormione, act. U. Q. VIII. XI. 2υι mihi , ωρ. as uxores vetitum est , um sunt fener . Idem . II Amare in praetexta eaIumnia caperat IIta reperio etIam in calamo exaratis libris. Neque tamen dubium est , quin ea vox aut

mutno redundet, aut aliquo modo corrupta sit . E 'ci certi nihil pronunciare audeo . Ddem. Quidam emendarunt, que/ra an arst yrae textatum in GaIlia eaeperat. Ursinus. Credam

a Cicerone scriptum, i amare , donec veri similius quidpiam oriatur e mae Βωherius is calumnia , id est, simulato amore. Lmessuris, opinatus sum aliquando Ciceronem scripsis.

se et auem armare, in praeteria, calumnia ea perar. Hoc sensu: Qxiem iam a tenera aetate, adhuc adolescentulum Otilina ad omnem calumniandi ariem formare coeperat ;quique adeo vexandis per salsa criminationes innocentibus viris assuefactu , timeri sol tasse possit in foro ; iii pugna de acie non possit. Quin Latinum sit armare ealumnia , non dubitabit , qui leνerit , aut legisse me

dacis , iugeri . Quae cimnia Ciceronis sunt ;

mati confiulee , e . clatilina porro , quod narrat Sallustius , de B. c. eap. are & amplificat Cicero, pro CaeIio , ων. s. er o , ii mo erat omnium artium ; Ac adolescentes , quo illexerat, ad eaedes, & sacinora, vel, si qui nimis imbelles forent, certe ad Daudes, & ad calumniam serensem exercebat Sie restituta in locum, unde exciderat, una duntaxat Iiterula, have puto salebram posse complanari . Odinus.

223쪽

rat; Publicium & Munatium, quorum aes alienum contractum in popina nullum rei publicae motum afferre poterat: reliquit quos virosi quanto alieno . ere, quam valentes, quam nobiles sIII. Itaque ego illum exercitum , prae Gallicanis legionibus, di hoc delectu, quem in agro Piceno, & Gallico Q. Metellus habuit, & his copiis, quae a nobis quotidie comparan

tur , magnopere contemno; collectum ex senibus desperatis, ex agresti luxuria, ex rusticis decoctoribus: ex iis , qui vadimonia deserere , quam illum exercitum , maluerunt: quibus ego non modo si aciem exercitus nostri, verum etiam si edictum praetoris ostendero, concident. Hos , quos video volitare in foro, quos stare ad curiam , quos etiam in senatum venire , qui nitent unguentis , qui sagent purpura '' , mallem secum tuos milites eduxisset, qui si hic permanent, mementote non tam exercitum illum esse nobis, quam hos, qui exercitum deseruerunt, pertimescendos. Atque hoc etiam sunt timendi magis, quod , quid cogitent , me scire sentiunt: neque tamen permoventur. Video , cui Apulia sit attributa , qui habeat Etruriam , qui agrum Picenum , qui Gallicum , qui sibi has urbanas insidias caedis atque incendiorum depoposcerit . Omnia superioris noctis consilia ad me perlata esse sentiunt: patefeci in senatu hesterno die : Ca

tilina ipse pertimuit , profugit : hi quid expectant illi

vehementer errant , si illam meam pristinam lenitatem perpetuam sperant suturam .

ia M.t.Ius J Missi sumi pratores , Q. Pompeius Rusus Capuam, Q. Metellus Celer in agrum Picenum hisque permi: sum , uti

πο tempore, atque periculo exercitum com- Pararent. Haec Sallustius . E quibus constat de delectu, quem liabuit B etellus in Piceno . De Gallico autem , e Dione cornol i- ur: qui narrat, cum senatus provincias ite- crevisset consulibus Macedoniam, & Galliam :Ciceronique Macedonia, quae lucrosior e. at , obtinisset : Ciceronem spotve eam concellisse C. Antonio, ut hominem magno aere alieno, ob dque non ali euum a si,spicione coni'ir rionis, oblata lucri spe, ad bonas parte, adduceset . Ac ne ipiam quidem in Galliam ivisse, sed, cum sbi suiupslset urbis cust diam , eo Q. Meteum misse . Atque hoc

IV. Quod

est, quod Cicero tam sepe a se provinciam rei puta causa praeterinissam suisse iactat .

i3 Vadimonia deserare I Uadimonitim des rere , est , quem in diem tu alium aliusve te vadatus suerit , eum diem non obite. Iadesertores autem vadimonii , poena infamiae constituta erat: de in eorum bona creditores

a praetore mittebantur. Mem.

i. s Vi fui I significat sen

tores est . soli enim senatores purpuream tu nicam lato clavo insignem serebant. Idem .is superioris noctis J Non intelligit eam noctem , quae proxime antecesserat . Nequa enim conveniret, quod statim subiungit, Paereseei iis semiatu losterna die. Idein . l

224쪽

IU. Quod expectavi, jam sum assecutus, ut vos omnes factam esse aperte coniurationem contra rempublicam videretis. Nisi vero si quis est, qui Catilinae similes cum Catilina sentire non putet . Non est iam lenitati locus : severitatem res iis pia flagitat. Unum etiam nunc concedam : exeant, proficisca tur , ne patiantur desiderio sui Catilinam miserum tabescere . Demonstrabo iter: Aurelia via prosectus est . Si accelerare u lent , ad vesperam consequentur. O sortunatam rempublicam , si quidem hanc sentinam huius urbis eiecerit i Uno mehercule Catilina exhausto , revelata mihi & recreata respublica videtur . Quid enim mali , aut sceleris fingi , aut excogitari potest , quod non ille conceperit uis tota Italia veneficus , quis gladiator, quis latro , quis scarius, quis parricida , quis test mentorum subjector U , circumscriptor, quis ganeo, quis nepos, quis adulter, quae mulier infamis , quis corruptor iuventutis , quis corruptus, quis perditus inveniri potest, qui secum Catili ira non familiarissime vixisse fateatur uae caedes per hosce annos sine illo facta est ρ quod nefarium stuprum non per illum 8 Iam vero quae tanta in ullo unquam homine iuventutis illecebra suit, quanta in illo λ qui alios ipse amabat turpissime, aliorum amori flagitiosissime serviebat : aliis

Ductum libidinum , aliis mortem parentum , non modo impellendo , verum etiam adjuvando , pollicebatur. Nunc vero quam subito non solum ex urbe , verum etiam ex agris ingentem numerum perditorum hominum collegerati Nemo, non modo Romae , sed nec ullo in angulo totius Italiae oppressus aere alieno fuit , quem non ad hoc incredibile sceleris foedus adsciverit .

V. Atque , ut ejus diversa studia '' in dissimili ratione perspicere possitis, nemo est in ludo gladiatorio patito ad facinus audacior, qui se non intimum Catilinae esse fateatur : nemo in scena levior, & nequior , qui se non ejusdem prope sodalem

16 Testameαισνωm subsectast a Graecis tenet. Hoc qui ue a Graecis sumptum, , ita Latinis, fu,-ere , est i quibos interdum valat , decipere. terdum salsum,& adulterinum quippiam ve- IIem. vi ac germani loco supponere. Idem. 18 Diis a vide Orat. pro Caelio, 37 cireumferor, J Qui inducendi , ae ei cap. s , & 6.εumveniendi h nes, quasi artifici in quo L

225쪽

lem fuisse commemoret . Atque idem tamen , stuprorum &1celerum exercitatione assuefactus, frigore, & fame, & siti , ac vigiliis perserendis, sortis ab istis praedicabatur, cum industriae subsidia , atque instrumenta virtutis, in libidine , audaciaque consumeret.

- Hunc vero si sui fuerint comites secuti : si ex urbe exierint desperatorum hominum flagitiosi greges; o nos beatos, o rem- Publicam fortunatam , o pneclaram laudem constitatus mei lNon enim jam sunt mediocres hominum libidines , non humanae audaciae, ac tolerandae r nihil cogitant, nisi caedes , nisi incendia , nisi rapinas r patrimonia sua profuderunt : fortunas suas obligi irierunt r res eos jampridem , fides deficere nuper

coepit: eadem tamen illa , quae erat in abundantia, libido permanet . Quod si in vino & alea comessationes solum , &icorta quaererent , essent illi quidem desperandi, sed tamen essent serendi . Hoc vero quis serre possit, inertes homines somtissimis viris insidiari, stultissimoς prudentissimis , ebriosos Usobriis, dormientes vigilantibus 8 qui mihi accubantes in conviviis , complexi mulieres impudicas, vino languidi , conserti cibo , sertis redimiti, unguentis obliti, debilitati stupris, ermetant sermonibus suis caedem bonorum , atque urbis Incendia . Quibus ego confido impendere fatum aliquod : & poenas iamdiu improbitati , nequitiae, sceleri , libidini debitas, aut instare iam plane, aut certe iam appropinquare. Quos si meus consulatus, quoniam sanare non potest, sui tulerit : non breve nescio quod tempus , sed multa secula propagarit reipublicae .

Nulla est enim natio , quam pertimescamus: nullus rex , qui bellum populo Romano facere possit . Omnia sunt externa , unius '' virtute , terra , marique pacata . Domesticum bellum' manet: intus insidiae sunt: intus inclusum periculum est r intus est hostis. Cum luxuria nobis , cum amentia , cum scelere certandum est. Huic ego me bello ducem profiteor, Quirites: fulci-

obtuturiemini J Unus e ueteribus libris, res,e,rι otia Quod valde probo . Ut enim do a tistia ierunt. Idque fortasse verius est. Nam miens vigilanti , ita evrius sobrio opponi- obliguriendi verbum non memini alibi lege- tur. Iden . Te . Mreretur. at Uuius 1 Cn. Pompeii.

226쪽

I N L. CATILINA M. 223 suscipo inimicitias hominum perditorum . Quae sanari poterunt , quacunque ratione sanabo . Quae resecanda erunt, non patiar ad perniciem civitatis manare . Proinde aut exeant, aut quiescant: aut, si & in urbe, & in eadem mente permanent;

ea , quae merentur , expectent

VI. At etiam sunt, Quirites , qui dicant, a me in exilium ejectum esse Catilinam. Quod ego si verbo assequi possem, istos ipsos eiicerem, qui haec loquuntur. Homo enim videlicet timidus, & permodestus vocem consulis serre non potuit: simul atque ire in exilium iustiis est, paruit, quievit Hesterno die , cum domi meae pene intersectus essem , serinatum in aedem Iovis Statoris convocavi: rem omnem ad patres conscriptos detuli . Quo cum Catilina venisset e quis eum senator appellavit quis salutavit Z quis denique ita aspexit, ut perditum civem , ac non potius ut importunissimum hostem ρ Quin etiam principes ejus ordinis partem illam subselliorum , ad quam ille accesserat, nudam atque inanem reliqum runt . Hic ego vehemens ille consili, qui verbo cives in exilium ejicio , quaesivi a Catilina, an nocturno conventu apud M. Leccam fuisset, necne. Cum ille homo audacissimus, conscientia convictus , primo reticuisset: patefeci caetera . Quid ea nocte egisset , ubi fuisset , quid in proximam constituisset, quemadmodum esset ei ratio totius belli descripta, edocui . Cum haesitaret, cum teneretur ; quaesivi , quid dubitaret eo proficisci, quo iampridem pararat: cum arma, cum secures, cum fasces, cum tubas, cum signa militaria , cum Aquilam illam argenteam, cui ille etiam sacrarium scelerum domi suae fecerat, scirem esse praemissam . In exilium ejiciebam , quem

iam ingressum esse in bellum videbam 8 Etenim , credo, Maulius iste centurio, qui in agro Fesulano castra posuit, bellum populo Romano suo nomine indixit: & illa castra nunc non Catilinam ducem expectant; & ille eiectus in exilium , se Massiliam , ut aiunt, non in haec castra conseret. VII. o conditionem miseram , non modo administrandae,

Verum

xx Paruit , quisvis 3 Verissimam huius lo. paruit , .He. Hesrino, &e. Gravius. ei retinuit solus mi urgensis r

227쪽

verum etiam conservandae reipublicae t Nunc, si L. Catilina , consiliis, laboribus, periculis meis circumclusias ac debilitatus, subito pertimuerit, sententiam mutaverit, deseruerit suos , comsilium belli faciendi abjecerit, ex hoc cursu sceleris, & belli, iter ad sugam , atque in exilium converterit: non ille a me spoliatus armis audaciae, non obstupefactus, ac perterritus mea diligentia, non de spe conatuque depulsus, sed indemnatus, innocens, in exilium eiectus a consule , vi & minis esse dic tur : & erunt, qui illum, si hoc secerit, non improbum , sed miserum : me non diligentissimum consulem, sed crudelissimum tyrannum existimari vesnt. Est mihi tanti, Quirites, huius invidiae falsae atque iniquae tempestatem subire, dummodo a v bis huius horribilis belli ac nefarii periculum depellatur . Dicatur sane ejectus esse a me , dummodo eat in exilium . Sed mihi credite, non est iturus. Nunquam ego a diis immortalibus optabo , Quirites, invidiae meae levandae causa , ut L. Catilinam ducere exercitum hostium , atque in armis volitare audiatis: sed triduo tamen audietis: multoque magis illud timeo , ne mihi sit invidiosum aliquando , quod illum emiserim potius, quam quod eiecerim. Sed cum sint homines, qui illum, cum prosectus sit, ejectum esse dicant, iidem, si inter sectus esset, quid dicerent λQuanquam isti, qui Catilinam Massiliam ire dictitant, non

tam hoc queruntur, quam verentur. Nemo est illorum tam misericors, qui illum non ad Mallium, quam ad Massilienses ire malit. Ille autem, si mehercule hoc quod egit, nunquam ante cogitasset, tamen latrocinantem se interfici mallet, quam exulem vivere . Nunc vero, cum ei nihil adhue praeter ipsius voluntatem cogitationemque acciderit, nisi quod vivis nobis Roma prosectus est : optemus potius , ut eat in exilium , quam

queramur.

VIII. Sed cur tamdiu de uno hoste loquimur: & de eo hoste , qui iam fatetur se esse hostem : & quem , quia, quod semper volui, murus interest, non timeo : de his, qui dissimulant, qui Romae remanent, qui nobiscum sunt, nihil dicimus Z Quos quidem ego, si ullo modo fieri posset , non tam Digitizod by Coo e

228쪽

IN L. CATILINAM. et asule isti studeo, quam sanare , & ipsos placare reipublicae. Neque , id quare fieri non possit , si me audire volent , intelli

go . Exponam enim vobis, Quirites, ex quibus generibus hominum istae copiae comparentur : deinde singulis medicinam consilii atque orationis meae, si quam potero, asseram . Unum est eorum 'Τ , qui magno in aere alieno , majores etiam possessiones habent: quarum amore adducti, dissolvi nullo modo possunt. Horum hominum species est honestissima : sunt enim locupletes: voluntas vero, & causa impudentissima . Tu agris, tu aedificiis , tu argento , tu familia , tu rebus omnibus ornatus & copiosus sis : & dubites de possessione detrahe

re , acquirere ad fidem Z Quid enim expectas ξ bellum Z quid Zergo in vastatione omnium , tuas possessiones sacrosanctas sui, ras putas ρ An tabulas novas 'in P errant, qui istas a Catilina expectant . Meo beneficio tabulae novae proserentur , verum auctionariae . Neque enim isti , qui possessiones habent , alia ratione ulla salvi esse possunt . Quod si maturius facere

voluissent, neque id quod stultissimum est certare cum usuris fructibus praediorum; & locupletioribus his, & meli

ribus civibus uteremur . Sed hosce homines minime puto pertimescendos , quod aut deduci de sententia possunt ; aut , si

permanebunt, magis mihi videntur vota facturi contra rem publicam , quam arma laturi . IX. Alterum genus est eorum , qui quanquam premuntur Tom. V. F f terea 3 Unum gentie est earum I sex e generibus hominum Catilinae copias conflatas esse diciti de quibus singulis ordine videbimus . Primi sunt , locupletes , obaerati , amantes possessioniim . His id consilii dat, ut, divendita aliqua parte possessionum, dissolvant ea,

quae debent . Quod ut etiam conantur sacere , tabulas auctionarias propositurum se esse profitetur. Muretur.

a. Treas possessiones fac sensat futurar putas 3 aer auctat , intactas dicit, & ab omni iniuria tutas . Sic sacrosanα potestas tribunorum plebi , qui non sne capitali pia-

eulo attingi violenter poterant. G. Busaut , Annstr. ννῖον. in Pandem

as Tabulas novae J In tabulis argentario. rum perscribebatur, quid cuique quisque acceptum , expensuuive serret. Catilina igitur, qui videret magnum in civitate aes alienum esse, pollicebatur , se publice incensurum

mnes argentariorum tabulas, ita ut nemo , quod aeris alieni antea contraxisset , persolvere cogeretur. Muretur.

26 Certare eum υβυνδε fructibus J Est velle usuras sortis ereditae solvere fructibus , seu

reditibus , quos capimus ex landis possessi nibusque nostris , cum tamen usurae fructus praediorum superent . Gν viti . 27 AIterum tenui est eorum J In secunda quas eohorte Catilinariae legionis ponit eos, qui cum aere alieno obruti essent, ad hono res tamen , 6c imperia quoquo modo perveonire cupiebant . Ideoque studebant novis re bus , quod facile eernerent , se quieta rep.

nunquam ea , quae optabant , consecuturos .

Muretus.

229쪽

aere alieno, dominationem tamen expectant: rerum potiri v lunt : honores , quos quieta republica desperant , perturbata

consequi se posse arbitrantur. Quibus hoc praecipiendum videtur , unum scilicet Sc idem, quod caeteris omnibus, ut desperent, se id , quod conantur , consequi posse . Primum omnium me ipsum vigilare , adesse , providere reipublicae r deinde magnos animos esse in bonis viris, magnam concordiam , maximam multitudinem , magnas praeterea militum copias: deos

denique immortales huic invicto populo , clarissimo imperio ,

Pulcherrimae urbi, contra tantam vim sceleris, praesentes au

xilium esse laturos. Quod si jam sint id , quod cum summo fit rore cupiunt, adepti: num illi in cinere urbis, sanguine

civium , quae mente conscelerata ac nefaria concupierunt, se consules, ac dictatores, aut etiam reges sperant suturos non

vident iὸ se cupere , quod si adepti fuerint, fugitivo alicui ,

aut gladiatori conce)i sit necesse ΤTertium genus '' est aetate iam affectiim , sed tamen exedicitatione robustum : quo ex genere est ipse Mallius, cui nunc Catilina succedit. Hi sunt homines ex iis coloniis, quas Fe-sulis Sylla constituit': quas ego universas civium esse optimorum , & sortissimorum virorum sentio : sed tamen hi fiant coloni , qui se insperatis repentinisque pecuniis sumptuosius insolentiusque iactarunt. Hi dum aedificant, tanquam beati : dum praediis, lecticis , familiis magnis , conviviis apparatis delectantur, in tantum aes alienum inciderunt, ut, si salvi esse velint, Sylla sit iis ab inseris excitandus. Qui etiam nonnullos agrestes , homines tenues atque egentes, in eandem illam spem rapinarum veterum impulerunt. Quos ego utrosque , Quirites ,18 Coueiat si Meesse I si Catilina,

optabat , consecuriis sui det , sitie dubio tradidisset hovom, mandasseiqne imperia, non iis qui votis tantum ips savissem, spebat resque se ociosos praebuissent; sed ii quorum in bello sterendo virtutem & industriam exinpertus esset. Idenr. a se Tritatim fle-ν J Duo priora cenera erant eorum , qui favehant qii idem conivra tioni, sed ita tamen , ut arma non caperent, neque ad exercitum proficis erentur. Haec , quae nunc enumerat , eorum sunt, qui in exercitu erant. Mem.

3o 2υαν Fefutis istia ea isti tiit J Puto vocem , Fe ulis, delendam esse . Non enim pluis re eololato Sylla Fesulis eonstituerat . Aesuspicor , errori Dccasionem praebitam e sis in ilitudine , quae est inter hune locum , &alium quemdam e sequenti oratione, ubi Cl. eero de P. Furio loquens: Qui , inquit , sex iis esto. r quos Febulas L. Sylla deduxit . Imperiti enim , qui ibi Fesulas nominari viderent , hic quoque nominandas putarunt .

Mem a

230쪽

I N L. CATILINAM. 227

ites , in eodem genere praedatorum , direptorumque pono . Sed eos haec moneo, desinant surere , ac proscriptiones & dictat ras coῖitare. Tantus enim illorum temporum dolor inustus est civitati, ut jam ista non modo homines, sed ne pecudes quiadem mihi passurae esse videantur. X. Quartum genus est sane varium , & mistum , & tum bulentum e qui jampridem premuntur; qui nunquam emergente qui partim inertia, partim male gerendo negotio , partim etiam sumptibus , in vetere aere alieno vacillant: qui vadimoniis , iudiciis, proscriptionibus bonorum' ' defatigati , permulti R ex urbe , & ex agris se in illa castra conserre dicuntur. Hosce ego non tam milites acres, qtiam infitiatores lentos esse, . arbitror. Qui homines primum si stare non possunt , corruant: sed ita , ut non modo civitas, sed ne vicini quidem proximi sentiant. Nam illud non intelligo, quamobrem , si vivere honeste non possunt, perire turpiter velint et aut cur minore dolore perituros se cum multis, quam si soli pereant, arbitrentur. Quintum genus est parricidarum , sicariorum , denique omnium facinorosorum e quos ego a Catilina non revoco . Nam

neque divelli ab eo possunt : Sc pereant sane in latrocinio,

quoniam sunt ita multi, ut eos capere carcer non possit. Postremum autem genus est, non solum numero , verum etiam genere ipso , atque vita : quod proprium est Catilinae, de ejus delectu, immo vero de complexu ejus, ac sinu: quospexo capillo, nitidos, aut imberbes, aut bene barbatos videtis : manicatis , & talaribus tunicis )Τ; velis amictos, non t gis : quorum omnis industria vitae , & vigilandi labor in

antelucanis coenis expromitur. In his gregibus omnes aleatores , omnes adulteri , omnes impuri, impudicique versantur .

stra tum ae ur I Primum genus, obae Nai, amantes possessionum. Secundum, ohaeis rati , honorum eupidi . Tertiuin , Syllani milites . . laetum, urbani dedoctores. Qui tum, scelerati , sicarii, parricidae.. Sextum ampuri, & impudici. Mem. 33 ,1udieiis , proferimianibus , --νω-J Praeclarus ordo. Primum enim vadal re creditor debitorem . si debitor vadim nium deseruerit, judicivm adversus eum datur et mittiturque ereditor in possessionem . si per triginta dies bona possessa suerint aproscribuntur. Hem. 33 Maniearit tauribue tunicis I disruinutrumque mulieribus peruit Tuin , viris vel maxime indecorum habebatur. vide lium

cap. 11. lib. I. Idens.

SEARCH

MENU NAVIGATION