M. Tullii Ciceronis Opera, cum delectu commentariorum, in usum serenissimi Delphini. Tomus primus nonus .. Tomus quintus, qui Orationum secundus. 5

발행: 1753년

분량: 626페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

551쪽

comprehenderit: sic tu doce, sequestrem sui se , largitum esse, conscripssse , tribules decuriavisse . Quod si non potes : noli tollere ex ordine nostro liberalitatem , noli maleficium putare esse gratiam , noli observantiam sancire 'na . Itaque haesitantem te in hoc sodalitiorum tribuario crimine , ad communem ambitus causam contulisti , in qua desinamus aliquandos si videtur vulgari & pervagata declamatione contendere .

Sic enim tecum ago .

Quam tibi commodum est , unam tribum delige tu : doce id , quod debes, per quem sequestrem , quo divisore corrupta sit. Ego , si id sacere non potueris , quod , ut opinio mea fert, ne incipies quidem , per quem tulerit , docebo . Estne haec vera contentio P placetne sic agi Τ Non possum magis pedem conferre , ut aiunt , aut propius accedere . Quid taces quid dissimulas ρ quid tergiversaris 8 Etiam atque etiam insto , atque urgeo , infector , posco , atque adeo flagito crimen . Quamcunque tribum , inquam , delegeris, quam tulerit Plancius , tu ostendito , si poteris , vitium : ego , qua ratione tulerit , docebo : nec erit haec alia ratio Plancio , ac Laterensi . Nam , ut quas tribus tu tulisti , si jam ex te requiram , po Lss, quorum studio tuleris, explicare : sic ego hoc contendo , me tibi ipsi adversario , cujuscunque tribus rationem poposceris, redditurum .

XX. Sed cur ego sic ago Τ quasi non comitiis iam superioribus sit Plancius des gnatus aedilis ι duae comitia primum

habere coepit consul cum omnibus in rebus summa auctoritate , tum harum ipsarum legum ambitus audior : deinde hab re coepit subito , praeter opinionem omnium : ut ne , s cogitasset quidem quispiam largiri, daretur spatium comparandi. Vocatae tribus: latum fusi agium : descriptae, renuntiatae . Longe plurimum valuit Plancius. Nulla largitionis nec fuit , necesse potuit suspicio . An tandem una centuria praerogativa tantum habet austoritatis, ut nemo unquam prior eam tulerit,

quin

s. Comitiis superioribus J M. Crassus .lilium, idque ad reprimendum ambitum rconsul, habitis Comitiis Consulum Si Praeto. quihu vel intercessione , vel obnuntiati norum, contra veterum morem , subito ,& praeis proluis, antenuam absolverentiir aὶia cleiii ter opinionem omnium habuit & Comitia de habuit, quibus creati sunt Giles. Iuciis.

552쪽

PRO C N. PLANCIO. 3 9

quin renuntiatus sit : tu aut his ipsis comitiis consularibus, aut certe in illum annum aedilem Plancium factum miraris, in quo non exigua pars populi δ' , sed universus populus v luntatem suam declararit Z cujus in honore non unius tribus pars sed comitia tota comitiis fuerint praerogata ZQ io quidem tempore , si id , Laterensis, facere voluisses, aut ii gravitatis esse putasses tuae, quod multi nobiles saepe secerunt , ut , cum minus valuissent suffragiis , quam putassent , pollea , prolatis comitiis , prosternerent se , & populo Romano , fracto animo atque humili supplicarent: non dubito , quin omnis ad te conversura se fuerit multitudo . Nunquam enim nobilitas , integra praesertim , atque innocens , a populo Ro

mano supplex repudiata suit. Sed , si tibi gravitas tua , & magnitudo animi pluris fuit , sicut esse debuit , quam aedilitas; noli , cum habeas id , quod malueris , desiderare id , quod

minoris putaris. Equidem primum ut honore dignus essem , maxime temper laboravi t secundo, ut existimarer : tertium

mihi suit illud , quod plerisque primum est , ipse honos: qui

iis denique debet esse jucundus, quorum dignitati populus Romanus testimonium , non beneficium ambitioni dedit . . XXI. Qti aeris etiam , Laterensis, quid imaginibus tuis , quid

Ornatissimo atque optimo viro , patri tuo , respondeas mortuo .

Noli ista meditari: atque illud cave potius, ne tua ista querela , dolorque nimius ab illis sapientissimis viris reprehenda tur . Vidit enim pater tuus, Appium Claudium , nobilissimum hominem , vivo patre suo , potentissimo & clarissimo cive , C. Claudio , aedilem non esse factum , & eundem sine repulsa factum esse consulem : vidit, hominem sibi maxime conjunctum, egregium virum , L. Volcatium ; vidit, M. Pisonem in ista aedilitate, offensiuncula accepta , li immos a populo Romano eusess pars populi J Ut in comi- suam in Planetum voluntatem declaraveratriis centuriatis centuria praero Vativa. Mam cum illa suerant impedita comitia . itaque s6-tiuius tra ur paνr J Argumentum priora illa comitia suerant praerreata Se quasi urget tribus adiu iactis e tum quia ab eodem praerogativa Plancio. Vid. inis. cap. 11. Fer consule comitia illa habita suerant , qui & νat. habuerat posteriora , tum quia eodem anno s Comitiii J I sterioribus. Mam iutraque habita sunt: tum quia universus po- 38 Furii, ν mira ara 3 3 Tanquam pruro Pulus , non illius exigua pars , qualis erat gativa fuerint. IAm. centuria praerogativa , pars unius tribus ,

553쪽

se honores adeptos. Avus vero tuus, 3c P. Nasicae tibi aedilitiam praedicaret repulsam , quo cive neminem ego statuo in hac republica fortiorem : & C. Marii , qui duabus aedilitatis acceptis repulsis, septies consul est factus: & L. Caesaris, Cn. Octavit, M. Tullii, quos omnes scimus aedilitate praeteritos, consules esse factos.

Sed quid ego aedilitias repulsas colligo 3 quae saepe eiusmodi

habitae sunt, ut iis, qui praeteriti essent, benigne a populo factum videretur . Tribunus militum , L. Philippus , summa nobilitate & eloquentia ; quaestor C. Caelius, clarissimus ac soriatissimus adolescens; tribuni plebis P. Rutilius Rufus, C. Fimbria , C. Cassius, Cn. Orestes, iam non sunt: quos tamen omnes consules factos scimus esse . Quae tibi ultro pater , & m iores tui non consolandi tui gratia dicerent; neque vero quo

te liberent aliqua culpa , quam tu vereris , ne a te suscepta videatur: sed ut te ad curtum istum tenendum, quem a prima aetate suscepisti, cohortentur . Nihil eit enim , mihi crede , Laterensis, de te detractum . Detractum dico P si mehe cules vere, quod accidit, interpretari velis, est aliquid etiam de virtute significatum tua . XXII. Noli enim existimare , non magnum quendam motum

fuisse illius petitionis tuae , de qua ne aliquid iurares , destitisti. Denuntiasti , homo adolescens, quid de summa reipublicae sentirexi fortius tu quidem , quam nonnulli desunm h noribus , sed apertius , quam vel ambitionis, vel aetatis tuae ratio postulabat . Quamobrem in dissentiente populo noli putare , nullos fuisse, quorum animos tuus ille sortis animus offenderet e qui te incautum sortasse nunc tuo loco demovere Potuerunt, providentem ante , & praecaventem nunquam certe

movebunt.

An te illa argumenta duxerunt 8 Dubitabitis , inquit, quin

. murem -mmum tutar retissent , Laterens destitit a petitione sua, ne tuae I Loquitur de petitione tribuin, iuraret . Auctor Cicero lib. ad Auic. e natust quem eum peieret Laterentis, & eo. pist. I 8. Laινιώ. dem tempore ta Caesar legem agrariam ser- ω Dirae ut I Ad Plancium accusandum. ret, reclamantibus nobilibus δ' cumque rellis Fereuius

qui eandidati ia legem illam agrariam j

554쪽

quin coitio μ' facta sit , cum tribus plerasque eum Plotio tulerit Plancius 8 An una fieri potuerunt , si una tribus non tulissentὶ At nonnullas punms pene totidem . Quippe cum iam jam prope superioribus comitiis, declaratique venissent ε'.

anqtiam ne id quidem suspicionem coitionis habuerit : neisque enim unquam majores nostri sortitionem constituissent aedilitiam , nisi viderent accidere posse , ut competitores pares suffragiis essent. Et ais, prioribus comitiis Aniensem a Plotio, Terentinam

a Plancio tibi esse concessam : nunc ab utroque eas aves fas, ne in angustum venirent . Quam convenit, nondum

cognita populi voluntate, hos, quos iam tum coniunctos suis. se dicis, iacturam suarum tribuum , quo vos adjuvaremini , s cisse : eosdem , cum jam essent experti, quid valerent, restrictos , & tenaces fuisse ρ Etenim verebantur , credo , angustias . Quasi res in contentionem , aut in discrimen aliquod posset venire . Sed tamen tu an Plotium , virum omatissimum , in idem crimen vocandum judicas 3 an dicis , eum te arripuisse , a quo non sis rogatus Θ Nam quod questus es, plures te testes Ita re de Voltinia , quam quot in ea tribu puncta tuletis rindicas, aut eos testes te adducere, qui , quia nummos acce.

Perint , te praeterierint ; aut, te ne gratuita quidem eorum iussragia tuli e . XXIII. Illud vero crimen de nummis , quos in circo Flaminio deprehensos esse dixisti , caluit re recenti: nunc in ca la

st misis ' Hoe etat erImen ambitus, si inirem in idati in com perulis Tribubus.

6a Plaras se Τ Cum pleraeque Tribus diis verint Ediles Planetum, di Plotium: non autem vel Planetum,& Laterensem; vel Pl tium, & Lamensem. Idem . eum I persona Gereonis.

aediles curules . Fieri tamen poterat, & ut pluos, quam duo, peteretnt , di ut plutea etiam pares suffragiis etiam . Quod si Meideret, constitutum est a maioribus , ut si tirentur, quinam ex iis aedilitatem gererent. in autem Gli duo totidem suffragia tuliniam, sortitis lae x non habebat: il enim

aediles renunciabantist eum duos tantum aediles esse oporteret. Idem.

66 COMeg. Planeius ecineedebat suam Tribum Laterensi , eum Tribules sum, atrii quos gratia valebat , precabatur , ut se ει Laterensem aediles dicerent. ειν 6 Ne in angustMm venirem a Ne paucis sistragiis superiores essent . Is enim , qua duobus tantum punctis plus tulit , influm venisse dicitur , vel in angustias. -

non, sicut Plotius, rogaverit te, ne ia is

555쪽

o R. a T I οsa refrixit . Neque enim , qui illi nummi fuerint , nec , quae tribus, nec , qui divisor , ostenderis. Atque is quidem eductus

ad consules, qui tum in crimen vocabatur , se inique a tuis iactatum graviter querebatur: qui si erat divisor , praesertim ejus, quem tu habebas reum , cur abs te reus non est factus cur non eius damnatione aliquid ad hoc judicium praejudicii comparasti 8 Sed neque tu habes haec , neque eis confidis . Alia te ratio , alia cogitatio ad spem hujus opprimendi excitavit . Magnae sunt in te opes late patet gratia : multi amici multi cupidi tui, multi fautores laudis tuae : multi huic invia dent i multis etiam pater, optimus Vir, nimium retinens equestris juris 3c libertatis videtur : multi etiam communes ini mici reorum omnium e qui ita semper testimonium de ambitu dicunx , quasi aut moveant animos judicum suis testimoniis, aut gratum populo Romano sit, aut ab eo sacilius ob eam causam , dignitatem , quam Volunt, consequantur. Quibuscum me , Iudices, pugnantem meo more pristino non videbitis: non quo mihi fas sit quidquam defugere , quod salus Plancti postulet: sed quia neque necesse est, me id persequi voce, quod vos mente videatis; & quod ita de me meistiti sunt illi ipsi , quos ego testes video paratoS , ut eorum reprehensionem Vos vestrae prudentiae assumere , meae modestiae remittere debeatis . Illud unum vos magnopere oro , atque obsecro , Judices, cum huius , quem defendo , tum communis periculi causa , ne fictis auditionibus , ne disseminato , dispersoque sermoni sortunas innocentium subjiciendas pu

tetis.

Multi amici accusatoris, nonnulli etiam nostri iniqui , multi communes obtrectatores, atque omnium invidi, multa finxerunt . Nihil est autem tam volucre, quam maledictum : nihil facilius emittitur, nihil citi ux excipitur, nihil latius dissipatur. Neque ego , si sontem maledicti reperietis, ut aut negligatis, aut dissimuletis, unquam postulabo . Sed , si quid sine capite manabit, aut si quid erit ejusmodi , ut non extet auctor, qui audierit . aut ita negligens vobis esse videbitur, ut, unde audierit, oblitus sit : aut ita levem habebit aucto

556쪽

PRO C N. PLANCIO. 333

rem , ut memoria dignum non putarit : hujus illa vox vulga ris , audivi, ne quid reo innocenti noceat, oramus. XXIV. Sed venio iam ad L. Cassium , familiarem meum , cujus ex oratione ne illum quidem Iuventium tecum expostulavi : quem ille omni & virtute , & humanitate ornatus adolescens , primum de plebe aedilem curulem iactum esse

dixit. In quo , Cassi , si ita tibi respondeam, nescisse id po

pulum Romanum , neque fuisse qui id nobis narraret, praelem tim mortuo Longino '' : non , ut Opinor, admirere , cum e go ipse non abhorrens a studio antiquitatis, me hic id ex te primum audisse confitear . Et , quoniam tua suit perelegans,

ac persubtilis oratio , digna equitis Romani vel luidio , vel pudore; quoniamque sic ab his es auditus, ut magnus honos& ingenio, & humanitati tuae tribueretur: respondebo ad ea, quae dixisti : quae pleraque de ipso me fuerunt : in quibus ipsi aculei , si quos habuisti in me reprehendendo, tamen mihi non ingrati acciderunt. Quaesisti , utrum mihi putarem , equitis Romani filio faciliorem sitisse ad adipiscendos honores viam , an suturam esse filio meo , qui esset familia consulari . Ego vero , quanquam illi omnia malo , quam mihi ; tamen illi honorum aditus nunquam faciliores optavi, quam mihi fuerunt. Quin etiam, ne sorte ille sibi me potius peperisse jam honores , quam iter demonstrasse adipiscendorum putet , haec illi soleo praecipere , quanquam ad praecepta aetas non est gnati quae ille a I ve ortus suis praecipit filiis trigilandum es semper : multae insidiae sunt bonis :Nostis caetera . Non te id quod multi invideant ....

uae scripsit gravis ille & ingeniosus poeta ,

ut isos regios pueros& nostros liberos ad

Tom. V.

ω Expostulari J A te , Laterensis . non postulavi. ut rem mihi aperires de illo Iuventio, de quo Cassius. Idem . o mimum de ptib. I militas eurulis primum patebat scilis Patriciis. Idem . et Loogιπο J C. Cassio Longino, qui Co

. . - I scripsit , non, qui jam nusquam erant , sed ut nos , laborem & laudem excitaret . Quaeris, A a a a quid

sui fuit . Mamliust. a Multa infidia fiant λ-is J Hi versus sunt Attii poetae, quos paulo integriores le

557쪽

qui l potuerit amplius assequi Plancius , si Cn. Scipionis suis set filius. Magis aedilis fieri non potuisset : sed hoc praestare, quod ei minus invideretur . Etenim honorum gradus summis hominibus & infimis sunt pares: Floriae dispares. XXV. Quis nostrum se dicit M. Curio , quis C. Fabricio, quis P. Duellio parem ρ quis Atilio Calatino P quis Cn. & P. Scipionibus P quis Africano , Marcello , Maximo P Tamen

eosdem sumus honoriam gradus , quos illi , a s.cuti . Est enim in virtute multis ascensiis: ut is gloria maxime excellat, qui virtute plurimum praest Ct . Honorum populi finis est consulatus : quem magiitratum jam octingenti sere conlecuti sunt. Horum , si diligenter qti Has , Vix decimam partem reperiasyloria dignaraa . Sed nemo unquam sic egit , ut tu : Cur istetit consul Z quid potuit amplius, si L. Brutus esset , qui civitatem dominatu regio liberavit Z Honore nihil amplius , lam de multum . Sic igitur Plancius nihilominus quaestor est factus, R. tribunus plebis , & aedilis , quam si esset summo Imco natus : led haec , pari loco orti , sunt innumerabiles alii

conlecuti .

Profers triumphos Tib. Gracchi , & C. Marii : & qia aeris, quid sinite in Plancio . . iasi vero isti , quos commemoras , propterea magis laude suerint digni , quod triumpharunt , &non , quia commissi sunt iis magistratus , in quibus re bene

gesta triumpharent . Rogas , quae castra viderit e qui & miles in Creta , Metello hoc imperatore , & tribunus in Macedonia militum fuerit , & quaestor tantum ex re militari detraxerit temporis, quantum in me custodiendum transferre maluerit .

Quaeris , num disertus 8 Immo , id quod secundum est , ne sibi quidem videtur . Num jurisconsultus Quasi quisquam

sit , qui sibi hunc falsum de iure respondisse dicat . Omnes enim istiusmodi artes in iis reprehenduntur , qui cum professi fuerint , satisfacere non possit ni e non in iis , qui absuisse ab his studiis confitentur . Virtus , probitas, integritas in candidato , non linguae volubilitas , non ars , non scientia requiri 1olet. Ut nos in mancipiis parandis, quamvis frugi hominem si pro labro, aut pro textore emimus, serre moleste solemus,

si Disjtiarii by Coos e

558쪽

PRO C N. PLANCIO. 333

si eas artes , quas in emendo secuti sumus , sorte nesciverit :sin autem emimus , quem Villicum imponeremus , quem pecori praeficeremus , nihil in eo , nisi frugalitatem , laborem , vigilantiam esse curamus : sic populus Romanus deligit magistratus , quasi rei publicae villicos : in quibus si qua praeterea est ars , facile patitur : sin minus, virtute eorum 8c innocentia contentus est . Quotus enim quisque disertust quotus quisuque iuris peritus est ut eos numeres , qui volunt esse . Quod si1 praeterea honore dignus nemo , quidnam tot optimis & ornatissimis civibus est futurum ρXXVI. Jubes Plancium de vitiis Laterensis dicere . Nihil potest , nisi eum nimis in se iracundum putabit suisse . Idemesthrs Laterensem laudibus . Facile patior , id te agere multis verbis, quod ad judicium non pertineat: & id te accusantem tamdiu dicere , quod ego desenior sine periculo possim confiteri . Atqui non modo confiteor summa in Laterense Ornamenta esse : sed te etiam reprehendo , quod ea non enumeres ; alia quaedam inania , & levia conquiras . Praeneste secius e ludos . Qiiid Z alii quaestores nonne secerunt Cyrenis liberalem in publicanos , justum in socios suisse . Quis negat ZSed ita multa Romae geruntur, ut vix ea, quae fiunt in prc- vinciis , audiantur. Non vereor , ne mihi aliquid , Iudices , videar arroga' e , si de quaestura mea dixero . Quamvis enim illa floruerit , tamen eum me postea fuisse in maximis rebus arbitror , ut non ita mihi multum sit ex quaesturae laude repetendum : led i men non Uereor , ne quis audeat dicere , ullius in Sicilia quaesturam , aut gratiorem , aut clariorem fuisse . Vere mehercules hoc dicam , sic tum existimabam , nihil homines aliud Romae , nisi de quaestura mea , loqui . Frumenti in summa

caritate maximum numerum miserim : negotiatoribus comis,

mercatoribus justus, municipibus liberalis, sociis abstinens, mnibus eram visi is in omni officio dilidentis limus. Excogitati quidam erant a Siculis honores inauditi . Itaque hac spe decedebam , ut mihi populum Romanum ultro omnia delaturum putarem . At ego , cum casu diebus A a a a a iis,

559쪽

Isis ORATIO

iis , itineris laciendi causa , decedens e provincia , Puteolos forte venissem , cum plurimi , & lautissimi solent esse in iij locis : concidi pene , judices , cum ex me quidam quaesisset, quo die Roma exissem , & num quid in ea esset novi . Cui

cum respondissem , me e provincia decedere : Etiam mehercules, inquit, ut opinor , ex Africa . XXVII. Huic ego iam stomachans , fastidiose , Immo ex Sicilia , inquam . Tum quidam , quasi qui omnia sciret , Quid ρ tu nescis, inquit , hunc Syracusis quaestorem fuisse ρ id multa destiti stomachari , & me unum ex iis feci, qui ad aquas venissent . Sed ea res , Iudices , haud scio an plus mihi profuerit , quam si mihi tum essent omnes congratulati . Nam posteaquam sensi , populum Romanum aures hebetiores , oculos acres atque acutos habere , destiti , quid de me audituri essent homines, cogitare : seci , ut postea quotidie me praesentem viderent: habitavi in oculis: pressi sorum:

neminem a congressu meo , neque ianitor meus , neque somnus absterruit . Ecquid ego dicam de occupatis meis temporibus , cui fuerit ne otium quidem unquam otiosum 8 Nam , quas tu commemoras , Cassi , legere te solere orationes, cum

otiosus sis, has ego scripsi ludis & seriis, ne omnino unquam essem otiosus . Etenim M. Catonis illud , quod in principio scripsit ori sinum suarum , semper magnificum & praeclarum

Putavi , Clarorum virorum , atque magnorum , non minus otii , quam negotii rationem extare oportere . Ita , si quam habeo laudem , quae quanta sit , nescio , parta Romae est , quaesita in foro : meaque privata consilia publici quoque casus comprobaverunt , ut etiam summa respublica mihi domi fuerit gerem da, & urbs in urbe servanda . Eadem igitur , Cassi , via munita Laterensi est , idem virtutis cursus ad gloriam e hoc facilior sortasse , quod ego huc a me ortus , & per me nixus , ascendi : istius egregia virtus adjuvabitur commendatione majorum . Sed , ut redeam ad Plancium , nunquam ex urbe abfuit , nisi sorte , lege, neces

sit 73 Dracusis J Cum duae essent in Sicilia Quastoria provinciae , Cicem sortitus fuerat

Lilybaeianam, non Syracusanam . Mo t.

560쪽

PRO C N. PLANCIO. 337

sitate . Non valuit rebus iisdem , quibus fortasse nonnulli: at valuit assiduitate , at valuit observandis amicis , valuit liberalitate : fuit in oculis : petivit: ea est usus ratione, qua, minima invidia , novi homines plurimi eosdem honores conis secuti sunt. XXVIII. Nam, quod ais , Cassi , non plus me Plancio deinbere , quam bonis omnibus , quod iis aeque mea salus cara fuerit : ego me debere bonis omnibus fateor. Sed etiam hi , quibus ego debeo , boni viri & cives , aedilitiis comitiis, aliquid meo se nomine debere Plancio dicebant . Verum fac me multis debere , & in iis Plancio e utrum igitur me conturbare oportet P an caueris , cum cuiusque dies venerit ; hoc nomen , quod urget , nunc cum petitur , di luere Θ Quanquam

dissimilis est pecuniae debitio , & gratiae. Nam qui pecuniam dissolvit , statim non habet id , quod reddidit qui autem

debet , aes retinet alienum . Gratiam autem & qui refert , habet: & qui habet, in eo ipso quod habet , refert . Neque ego nunc Plancio desinam debere , si hoc solvero : nec minus ei redderem voluntate ipsa, si hoc molestiae non accidisset.

Quaeris a me , Cassi , quid pro fratre meo , qui mihi est carissimus , quid pro meis )iberis, quibus nihil potest esse ju

cundius , amplius , quam pro Plancio facto , facere possim :nec vides , istorum ipsorum caritate ad hujus salutem desendendam maxime stimulari me , atque excitari . Nam neque illis hujus salute , a quo meam sciunt esse defensam , quidquam est optatius : 3c ego ipse nunquam illos aspicio , quin

per hunc me his conservatum esse meminerim , hujusque m riti in me recorder . Opimium damnatum esse commemoras , servatorem ipsum

reipublicae : Calidium adjungis , cuius lege Q. Metellus in civitatem sit restitutus : reprehendis meas pro Plancio preces, quod

74 Nisi se te , , nees rara J Assiduus Romae fuit Plancius , & si quando absuit,

tres omnino habuit absentiae causas; Sortens, cum Blaeedoniam sortitu qtiaestoriam pro vinciam, ab urbe prosectus eum tribunus militum creatus a populo , rei militari in eadem provincia oeeram dedit ἔμcestatem , eum fuit in Ati tea miles R. Torquati, in Creta, Q. Metelli . ea necessitate adductus , qua omnes cogetantur post sumptam virilem togam decem stipeiidia sacere. Irim.

SEARCH

MENU NAVIGATION