장음표시 사용
581쪽
H l l otius itinii tam ferociam inii tum in Irello demonstrant. Quae vero plus liabent humanitntis Et rationis , clune mitiores incolunt plagas, patientius serunt dolores et ridversos letus sortunae, labores et egretntem, quae non Spernenda pars sortitudinis est. Audacia fortasse tantum in laetio utilis est, haec et in ὲκ llo et in pace. Illa insanis ne pessimis hominibus inesse potest, linee tantum bonos et sapientes Solet comitari. Haec tibi, o carisSitne Chr3S lome, Bl, iis quos colis, quos domi ha-hes, quos quotidie niloqueris, consolatoribus dicta puta. Nos
nutem, qui tuo immo communi dolore moeremus Et cruciamur, non Bliter solaberis, quam si diri opertim ut patientissime et humane, et ut virum decet, seras carissimi fratris mortem.
Et quoniam tibi placere video, de me nil quid dieam. Setto, rimice, me non Aesculapii aut Apollinis i ut ethniei dieere so-
lehant, in se 1 Christi et Lucae medici ope ab inseris revocatum. Dii boni honis eonsulunt. Ego cum in maximo periculo res inconstitutus, plus laborum quam tinnorum plenus, hoc tantum Superos rogabam, ut qui equid futurum esset, id subito fieret; sed vota piae matris et sororum et amicorum, et ut uis, genius nataliis soli, aut hospitalis Deus, non γιiα aut , me sanitati restituerunt. Vellem, ut pro congratulatione tua, invicem de magna nliqua re tibi quoque et ego congratularer; sed quoniam sie Diis placuit, pro congratulatione accipe quum laeto poteris vultu piam magis et Oniciosam quam doctam Pt Ornalam ponsolationem. Bene ale, et seras nequo ni imo quod vitari non pol t.
Nondum signatae erant priores litterae, cum subito supervenit altera epistola tua, per quam intellexi mortem unici filii Pontani nostri infelicis senis, si non novisset litteras. Quonam obiit AIUllo medicus, cum moreretur infelix iuvonis, cum caperet illam virosam ne perniciosam Phalnaedaphnen Τ Forte eri a-xit, qui nimirum Virgilio credidit, qui dixit: nec miseros sal lunt ne inita legentes. Vel sorte erravit incautus adolescens, de-
iὶ Ait illinc I ii 'lii in filium scripsit 1 ontantis librog ile stellis, et lilirii ni
582쪽
eeptus nominis et soliorum similitudine, Pt quae chamaedaphne erat, putavit esse patri suo dilectam Daphnen. Τnnta est soliorum similitudo, ut ipsos medicos sallere possit: et si non alium late iactaret odorem, laurus erat. Dolemus nos et angimur amicorum morte, nec dissimulamus; quini nimium dit, damnamus; cum peripateticos esse nos profiteamur, permittimus
hominibus ut homines sint. Nam, ut Pius ille dicebat, ne me philosophia, ne Iue imperium tollit assectus. Illud autem stoicωrum nihil dolere ut nit Cicero in , nihil misereri, nihil timere,
nunquam iraSci, nunquam gaudere, non contingit sine maxima mereede immanitatis in animo, stuporis in corpore.
Sed Pontanus nunquam vivet orbus liberis Τ Nec quaesivit sibi per progeniem et per corpus immortaliuitem et aeternam gloriam, Sed per animum. Pontani liberi sunt libri, nunquam morituri, pleni omni disciplinarum genere, in quibus apparet felicitas illa varii, versatilis, copiosi, ac floridi luculentique ingenii, Seu praecepta quaeriS philosophiae, Seu carinina Omnis
generis, Seu IStronomiae dogmata. Si iocos pineris, nemo Pontano SuaVior, nemo iucundior. Si seria, nemo illo gravior; si sui tilitatem, nemo Pontano doctior aut diligentior. Adeo ut Si quae Pontanus in variis generibus scripserit legaS , eum tantum illi rei intentum fuisse, et in ea aetatem consumpSiSSeputes. Quod quam dissicile sit servare in tam diversis rebus, modum et suum euique decorem et gratiam, et ut sic dicam, mutare se Protei more in Varias formas, quisquis non nOVerit, Pontonum imitetur, aut aliquod illius operum, ut erat Aegyptiorum regis inscriptio, exsuperet. Consolantur etiam Pontani orbitatem alumni, quos etsi non vili Semine genuerit, mentis tamen et doctrinae illis secundis seminibus et fovit et aluit. Praecesserunt ex auditoribus Pontanum, utque illum in eampis elysiis hoc est in paradiso expectant Hermolaus Barbarus, Georgius, Maonius, Ladislaus, Iohannes et Paulus Attaldi, Com- pater, Rique alii ibios longum est enumerare. Qui euntihus ordine satis illum sequentur illustris Acyiaevivus, et comes Poten
tianus, Syncerus, Carbo, Milanus, Altilius, Corvinus, Pardus,
Chariteus, Cotta, Pueius, . Lugustinus, GraVina, et SummontiuSeundi dissimus librorum Pontani censor et cultor, et tu ipse
583쪽
tato sostome. Et si isti vestrae novae neopolitanae academia pia et, annumerabo Tristanum, I)uderieum, Hiemnymum, Ingenuum, Sergium, et Galateum, qui Deorum munere soli ex vetere acad min Supersumus. Bene valeat Pontanus cum totaneapoli lana academia, Pt mortem silii, ut solet et ut Pontanum decet, irat lenter serat; ut diu nobis vivat.
PotulfSes unquam, mi Curi, i, credere quod non Iaerimas non gemitus attulerint milii primo aspdetu tam tristes, ut scribis, et ut par est, litterae tuae, in quibus sapientissimi iucundissimi et carissimi senis, patris neademiae nostrae, I xiani Pontani mortem deploras3 Tu Pontanum, ni ego quotidie nostra tempora deploro, immo iam diu dessevi ae deluxi patriam, deluxi tum bonos princi Iaes exules et regno pulSOS, et amicos Iluc atque illuc per maria ac terras iactatos, alios
extra natale solum longe ni, nmplexu natorum et amicorum in alieno melo animam emisisse. EleaZarus noster Camaram
gustae obiit, vir i uis et suo principi perea rus, et medicinno periti Ssimus, nec nimis senex. Qui mihi tristis esse potest felix illa et sortunata mors longaevi seniA, qui ante oculos quotidio videam tot calamitates, tot sertim nas , mort S, tormenta, Servitutos, carceres, morbns, inopiam amicorum Et miserorum civium 3 Ubique pavor et plurima mortis imago. Quum videam externa arma, et esseratas gontes, Et colluviem Hl-spanorum Gallorumque ni, ultimo Oemno in nostram perniciem erupisse; quum Videam ante oculos extremum Italine excidium. Horret animus dicere; sed ita suturam est, barbaris unde tuaque irruentibus, barbaris pilana sunt Omnia. Neque unquam liuee twlla quietura sunt, quousque illi licitando quin potius latrocinando, nos serendo des Si simus. Cum omnia vastaverint, utinam sim salsus valos periculum est ne in Turearum potestatem debilitati et continuis hellis fraeti deveniamus, opera et benignitate duorum christianorum cath Iieorumque regum, tIul in suis regnis quietem ligunt, DPud . nos i ella saevissima exercent, et Turearum regi iter Parant, ut
584쪽
totius orbis imi Urio imitatur. Quotidio viros sortes claristianos liessa consumunt, quotidie exhauriuntur neraria, quotidie Christianorum vires, quae in hoc Europae an lo relictae sunt debilitantur. Fnelle erit Batrato, Simul ne voluerit, omnibus dominari: et ut Antiochus et Mithridates, quibus ille multo potentior est, alebant, opennum ponti eo ninri Bdiungere: et lamen
romana nrma m lemi or maxime pollebant. Nec id considerant prinei pes : ndeo caeca est mens hominum eum ad supremum Eradum Pt ad summas opes et ad omnium rerum luxuriam pervendi it. Nape intuens III iEPlus tamquam e Spe uia omnibus insidiaturi, ridet calamitates et mala nostra, et omnia ad re ni sui in rementa aer ero recte existimat; et clusidio ne hos volentibus cunctis necidat; meliusque esse putent inlideli re illi pace servire, quam tot continuis hellis perpetuo vexari. Τu Pontonum deploras, in ipio nihil meo iudieio deplorandum est, nisi quod tamdiu vixit quoad videret possumdatam Itali ne libertatem et deinde vastitatem. Utinam mortuus fuissetnnio Iuam n Gallis Capua epperetur, Bntequam Brutius B er S Dei is et fraternis nrmis praetor omn:um opinionem occuparetur lSatis diu vixit Pontanus. Utinum omnibus nobis tamdiu vivor contingati sed sine harharorum metu sine bellis, quae nos per tres et viginti annos tenuerunt; tot enim sunt a capto Hydrun-to s . Nos orientem timebamus; nescio quis malus genius in nos eidentem armavit: rapiendi cupido et harbarorum avaritia illa fuit. Sed Pontano quid demit 7 Fuit in illo solix cpa: edam et iucunda ingenii ubertas, multarum rerum peritia et eruditio Singularis, eloquentia innior quam quae temporibus Pon eniBt, in omni genere promptitudo quaedrina et gratia. MAgna fuit in illo persuadendi vis, fuit comis, iucundus, sestivus, noridus, gravis, i 0SuS, Se erUS, copiosus, et tam verus quam lima veritas, amicorum studiosissimus : tam veri; at ills et varia fuit in illo tantura, ut cuicumque rei applicaret ingenium, soliciter nc foecunde illi omnia provenirent. IVaecepta philosophi ne et se vavit Pt elarissime ne disertissime explicavit, et ex tetrica illa et severa antiquorum scribunidi consuetudine nil communem
585쪽
usum revoeavit, et ut scripsit ita et vixit. Astronomiam et versu et soluta oratione elegantissime tractavit, in multa ex sua Minerva illi arti adiecit. Hoc est quod in Pontano maxime miror. Homo in magnis rebus, in regum negotiis occupatissimus, nec a re rustica alienus, tam diligenter litterarum studia persecutus est, ut non plus agere potuisset homo otiosus et in negociis nut publicis aut domesticis minime impeditus. erumuimen cum paululum deposita tentiHrum tristi contemplatione ad me redeo, et Pontani iucundissimam consuetudinem, Sales, et SuavisSimos mores, et sermones doctissimos inmemoriam re, O, non possum non dolere nimi et lamentari,
ingentes illi quas solas possum lacrimas sundo. Litteras tunsamleis, quos hie in hoc exilio haliuo, Placentio, Guldoni, aliisque nonnullis Ostendo ; plus quam centies ille a nobis lectae Sunt, OmneN mecum collacrimant. Tria sunt et illis et milii maximo Solatio, ne dicam voluptati; primum quia mortuus est hoc ipso tempore, ne peiora videret mala quae imminent; deinde quia, ut ais, ad elysios campos relictis humanis miseriis ad meliorem vitam transierit; tertio quia nomen immortale et Beternam gloriam post se reliquit. Nos Pontano quotidie iusta
persolvimus, quando meritas laudes nun suam tacemus. liene vale. Vi e, et meliora sperii, et moestam neadem lam et parente suo orbatam meo nomine salvam esse iube. Burii.
Velim, Chrysostome, ut Aetius meus et idem noster intelligat, mihi optimam conditionem Oblatam fuisse a viris hydruntinis et eorum praelore veneto lὶ: recusavi, abnui, non quia angusta res mea et inopia recusare debebat, simul et impolentia eorum quorum nutu hic Versantur omnia; sed quia timui ne incalumnias, quas amicorum Ope et innocentia mea Vitaveram, de integro inciderem. Nescimus enim qualis sit futurus rerum exitus. Ego autem si quid acciderit, apud Venetos minime rese
586쪽
velim. Quamvis Hydruntum munitissimum sit oppidum, tamen neScimus, quo animo erga nos Sint Veneti, genus hominum, Vel ex levi causa, quod ad rei publieae gubernationem
non minime curiosum, ρυδεν ἐστἰ, Conterranei mei verbis utar: Graeeia terribili tremit horrida terra tumultu. Nee minus mare servet elasSibus. Hie nutem nihil est tutum; ii dominantur, immo et rerum potiuntur, qui nos oderunt. In eorum potestatem sere devenimus a quibus nulla est y Vocatio, quorum libido pro lege est, et ut uno verim dicam, quibus plus quam Diis licet. Ego spero optima, Si non merui,
attamen benignitate Deorum, siqui sint qui στιγουσι τούς κακους,
cogito; dissicillima perseram qui eumque Dii volent: idemque
vir sortis et philosophus nillil metuo praeter mendacia, quae tam in speculati, ne quam in activae vitae genere. pernicioSlSSlma sunt. In illa enim ignorantiam pariunt, malorum Omnium pinsimum; in hae vero et animae et eorporis et fortunis nocent. Credo, quoniam me nosti, te opinari Galateum, aliis timentibus ne servientibus, solum in summa securitate ac lilaertate se. Scis enim me, Chrysostome, non pareum esse Dei optimi maximi cultorem: idola 1ὶ venerari ne iue ego unquam, neque maiores mei consueverunt. Idcireo quando necessitas rei familiaris, nut negrotantium petulantia non me in urbem VOeat, in agris beato lavor otio; quamvis raro liret, Duor tamen dum licet, et spero ut liceat; et si non fruor, furor otium, et viis oculos hominum, si linguas mi vime possum. Et si quando tempus rustieandi datur, animam meam mecum porto; non illam, ut plerique, in urbe relinquo, quod non est vere otiari. Multo melius esse puto nnimum quiescere, corpus laborare, quam In quiete eorporis animum angi, ae variis assectibus perturbari. Cum in urbe sum sola nobis solatio est hieronymiana cryptoporticus, et stellula illa plus elegans quam sumptuosa, in qua inuper Inscripsimus οὐδιἰς κακος ε οιτο. Sed ne aliquis Diogenis scommate in nos quoque utatur, et ut nitis praeripiamus meterium aut sententiolam , dicet ipIis: at tu et dominus qua intrabitis Τ Certe non mali non sumus, neque in consessu nostro malus quispiam diu admittitur, cpiod ad eος
1 Intelligit imientes alit ilivites tinnititos
587쪽
I oscelidos hominum mores, crede mihi, argumentum est minime ae nunquam sal l . Nos hic praeter Spinetum et Mara. ni intium tuum Pgregie moratos iuvenes, Rui mundum, Sergium, Donatum, et niterum Donatum, neminem admittimus. Caenamus hic quandoque non laute, sed laete et frugaliter, colloquimur libere. Vivimus non ad alienum, Sed ad nostrum nrbΙ- trium, iii si quantum me negrotantes, Marnmontium et Rai- mundum liortorum cura, Sergium Flora i scis quam dicol, Donatum negotia, ut alterum Donatum forensis exereitatio, omnes simul Turearum metus perturbat. Ingenuus ipse quietem agit, et solidam felicitatem nonnisi In otio et quiete esse et dictis et saetis latetur. Nee Tureas metuit, nee Afros. Tam pertinax in illo est seeuritas i Nunquam domo abest, nutuluam urbe egreditur, nunquam per-nmbulat; sorum, quod dueentorum pedum spatio distat, vix Semel singulis mensibus videt. Tam parva est illi nitenarum rerum curat Lectica est illi minor pertica; camera non maior e Ven, qua inclusas tenemus aviculas ; caenaculum, quod noVem convivas capere vix potest sedentes. Spatiatur saepe in portleu, immo in cuniculo, seu lvitius in portu ab otiani ventorum
impetu tutissimo. Mane descendit in sacellum, quod contiguum est domui. Dehine totus dies amicis datur, et adeo totus, ut nefas sit pueros interrogare, an domi sit Hieronymus. Ridet SemP'I', iocatur, et humana omnia tanti lacit quanti facienda sunt; ami eos habet paveos, sed illos amat unice, loquitur li-lbenter, audit libentius. Irascitur quandoque ferociter, sed tanteito sedatur ille furor, ut fulmen esse putes non bilem. Nemini unquam facit iniuriam. Quid plura In illo natura philosophorum eminxit. Pater illi optimus pitulosophus fuit et medicus, qui tu illum simul cum anima philosophiam quoque in sudit, non eum quae in captiunculis disputationibusque, Sed quae in Iaene beateque , ivendo versatur, in contemnendiS humanis rebus, hoc est in coercendis assectibus. Ipse paucis, ut lubet noster Ennius, pitulosopliatur, et de Philosophia gustandum esse aliquid existimat non in ea ingurgitandum. Nihil
audet, nihil sperat, nihil timet, nihil mentitur, nihil simulat, nihil dissimulat, et suἰs contentus rebus frugaliter vivit. Felita
588쪽
x Pistu LA Xll. oo utiui cognatorum caret moleStiat neminem enim habet, praeter filiolum et elim Obsequentissimum. Talis est nostra, Chrysostome, vita: et quani is neminem laedimus, neminem iniuria antelinus, tamen non caret ut sel-haee nostra academiola Suis obtrectatoribus. Tam prona est ad maledicendum mortalitast Tales sunt quales semper suerunt philosophiae fructus. At vos amicos, cplam maxime decere existimo habere rationem dignitatis aetatis fortunae immo et salutis meae. Scitis enim quantum audet dum potest saevitia hominum at lue perversitas. Me, ne ad vos Ddvolem, onus rei sumit inris et egestas tonet. Illustri comiti Potentiam Viro sanctissimo, me commendato, et has litteras post quam ii se atque Actius, quorum coi Silium il). .
13. AD ANTO VIM LUPIENSEM EPISCOPLM DE DISTINCTIONE II EMAM GENERIS ET NOBILITATE.
Veteres Graeei, quod minime Platoni et Straboni placere
ideo, genus humanum in duas partes distinxere, in Graecos et IIarbaros. Hanc eo tempore Solitam distinetionem Herodotus in prinei pio historinrum, et Aristoteles in libro de caelo, et sere omnes niti Graeci secuti sunt. Nos et Latinos adiunximus; et triplioena, vel ipsis Graecis consentientibus, distinctionem fecimus, ut universum genus, in Graeci s, Latinos, et Iturbaros dividntur. Nos, praeter Latinos, ceteras nationes non ut Graeci s do illo vocabulo, sed externaS nppellavimuS. Quin etiam ipsi harbari sua haliunt nomina, quibus exter nns gentes non sine contumelia quadam notant. Alii unam eademque nationem in nobiles et ignobiles dividunt; alii aliter et Suo modo. Ii vero, quibus, Si qua est in rebus humanis, inest sapientia, in philosophos et non Philosophos mortales omnes divisisse videntur. Sic et Cicero Platoni Ponsentiens megavit optimates nationem esse, qui non genere, Sed pros sione et moribus , distinguuntur. Num et Barbari suos etiam dipuntur habuisse sapientes, ut Indi gymnosophistas, Persaeae illa I lonii magos et ph. ildaeos, . egyptii speerdotes seu VA-
589쪽
tes, Galli druidas, Graeci philosophos, Latini sapientes. Apud
Λrubes etiam, nostrae aetati proximis saeculis, multi et excellentos viri in studiis sapientiae 1loruerunt. Nos Christiani h huimuS quondam nostros, qui Veram Sapientiam Seeuli Sunt, quam et nos docuerunt, D Stolos et evangeliStas. Haec Vera est, et quodammodo essentialis divisio ; nam ab eo sumitur principio, quo homines Sumus, et ab aliis animalibus separamur, hoc est ab ipsa mente et ratione. Quosdam non obscuros viros dixisse comperium habeo, tantam inter homines esse disserentiam et tam dispares mores, ut alii ab aliis specie dissurrent: et hoc nomen homo, nequivocum ρο- se, et non Secundum eandem rationem de Omnibus praedicari,
ut de homine picto et de homine vero. Dii immortales t Quid ad hominis, qua homo est, conStitutionem, facit potentia, aut genus, aut opeS, aut sanan, aut magistratus, aut imperium, aut vires corporis, aut pulchritudo, aut agilitas, aut eloquentia, nut favor et gratia popularis, aut amicitia principum 3 Quae Omnia non solum pessimis et flagitiosissimis hominibus, sed rudibus atque insanis accidere possunt. Fortasse si quis haec
aliena a ratione hominis et non sua Dppella erit, non errabit. Si mPns sola eSt, quae nos a brutis disterminat, profecto quanto illa magis valemus, tanto magis verae humanitatis participes Sumus. Ea propter rationali distinctione homines in
philosophos et plebeios, hoe est non philosophos, dividere licet,
Sive in doctos et indoctos, Imnos et malos, quod idem est; nemo enim philosophus aut indoctus aut malus est. At si in ali- iuibus aut virtutibus aut viciis interdum eos convenire necidat, in pluribus tamen dissentire manifestum est, ut in institutis itae, et moribus, et opinione. Fere Omnia aliter Vulgus, aliter philosophi intelligunt ac decernunt. Deum, caelum, Sidera, et illor in motus, nera, mare, et hanc quam incolimus terram, Plantas, animantia, et ipsum hominem, aliter philosophus, aliter plebeius contemplantur. Mens philosophi per haec omnia libere Vagatur, atque eisdem quibus et ipse mundus terminis clauditur. Plebs, quae iuxta Salvatoris verba de terra ret, Semper de terra loquitur, et circa terram volutatur. NecesSe eSt, ut qui aliter intelligunt ac sapiunt, aliter atque aliter vitam et
590쪽
ΕPISTOL XIII. 5st mores itistituant; multiamque interest vitiae, ali mens et ratio, an iissectus in tu ret. Philosophi ea tantum putant turpia, quae sunt mala et vere tui Pia; ea pulchra et holan, quae honesta iusta et saneta sunt; ut honeste et hono modo ditari, non per fraudes et furta et scelera; iniuriam potius pali, quam sacere,
quod apud imputares quanto clariores sunt voco enim hic populares et plehelos omnes qui carent philosophia in tanto
ignominiosius atque nimminabilius ost; Veritat in semper et u hique et iapud omnes ingenue lateri, ratione vinei, iustitiae oedere, nihil mentiri, nihil simulare, nihil dissimulare, neminem laedere, omni hus bene sacere, aut saltem non male sacere, nihil laertinaciter vincere, cedere t otius cylam superbe Superare.
Populares pisi verbis id laudent luoniam virtus laudatur et algoti saetis tam n non probant. Si vertim lateri velimus, pulch primum putant OStentare Sapi ut iam , ostentare Sanctissimos mores, occultare foetern; aliena vitia, quamvis minima, turpiora existimare quam sua, religiosos videri et numinum cultores: quae ipSi, ut ignorant, Sic et negligunt. Turpissimum putant vinei, refelli ot coargui non patiuntur, ne moneri quidem, etiamsi id ratione sint. Turpissimum egere, et magno osse dedecori viro secundum eorum appelliitionem bono carere pecunia et pictis tapetibus, aulaeis, nrgenteis vasculiqot pretiosis vestibus, ni ulis et lapillis, atque humiles habitare asas. Conti'aria vero horum, honesta et pulcra et gsorioso viro digna. An vera an salsa sint quae dico, exct miliet sillis lue pretus suum. diam aliud quanilo lue Verha sonant, aliud mens cogitat. si hare iuste an iniuste adepti fuerimuS, non curat populus. Unde, niSi ex x isceribus Impularis sapientia , ortu sunt illa exitialia proverbia: undo hahens quaerit nemo, sed oportet halwre 7 Et illud: si vis, amice, virum cognoSecre, domum eius intuere. Satius orat dieere nitimum et mores. Et illud: I Ur Oblii iuuin et rectum imple domum usque ad tectum. Et illud: in magno censu , satis est par us sensus. At philosin phi a sensu iudieant homi iam, non n censu. Haec, ut plerI Iue
alia quae Impulo plaeent, philosophiis execrabilia videntur. Popularos, praesertim ii barbari ri pii bus nostri procorrue