장음표시 사용
601쪽
periodis, ex vix sensibili errore, qui vel sollertissimos sallere potest, aliquid proveniat corri uendum. Quod certe solutae mentis et viri tantum sibi viventis opus est, nec oecupati in visitandis ne rotis, qui prandii horain disserat ad meridiona, ea nae vero ad mediam noctem. At in medicina, in qua' versaris, aliquid inovi tentandum ret. Dii sacerent, ut quae n veteribus tradita sunt, noscere PHSeml Scripsit cous ille venerandus Senex, cuius nomen milii numen ret, sacra iluaedam
opuScula, quite intelligere, ut Scis, magni laboris, excellentis- quo ingenii est. Pater artis Galenius nihil posteris scribendum reliquit, Omnia absolvit, tantusque ille est in medicina, quantus Aristoteles in philosophin. Sunt et Graeci, et Arabes, et .atini complures, qui parva quaedam adiecerunt, etsi multa scripserint. Iubes me sorte lyram capere, et carmina pangere, ut saltem hoe modo illi quantisper post obitum vivam Non omniat Ossumus omnes: negavit natura: nillil possumus invita Miner- xii sacere; nee superest tempus, etiam Si natura non negasset. Sed magna gloria est res gestas scribere aut nostrorum , aut externorum. Milii non tantum Pst virium. Ego qui obscurus liam post obitum, ut latMirem alios illustrare3 Alii curent, quae Sunt, quae fuerint, quae mox futura trahantur. Mihi tantum cura sit ration in re idem lionam bre is ne i , quo vixi, ut Victurus sum, quoad sata Volent; nee parvum duco, si id ollicere potero. O rem miram, mortale animal iam innupto solvendum tam n idum esse immoriali inlisi L nusquisque longam si hi promittit 1itam famamque t ost mortem: Omnibus, ut diu vivant, cura est; paucis, ut bene. Tedum ego, ne igna inui tardi aut pusilli ingenii dicar, clam lO Iuor, illustris qua vive, ideo litterulas meas cera signatas non publice legendas mitto. Quid prodost illis sanolis cineri lius Yristotelis tam clara lΜ r totum orbem fama Quid prodest umbris Hippo ratis et Galeni, quod graece, Iuod latino, quod iudaice, quod nrahi elegiintur illorum di ina opera on tanti est ista umbrarum
gloria, ut tot labores subeamus. In hoc uno summopere la- Imrandum dit, ut ro te vi amus in hoc Saeculo, ut in altero participes Simus neternae gloriae numΠIam desuturae. Aemo
in poSterorum utilitatem, sed in Sui laudem isi vorum satori
602쪽
vdiimus in seribit: ideo alter niterius opinionem earpit, alterniteri praestiire studet, alter alterum necusat: talatumque se gloriae unusquis lus adelatum existimat, cluantum strenue alterum expugnaverit. Omnes sibi famam novitate aliqua nu-Pupantur, et nonnisi ex aliorum vituperatione si hi laudem comparant. Multi divitias contempsere: qui gloriam pontem pserint, vidi neminem: immo inii videri cupit magis illam contemnere, is ardentius eam n inplexatur. Vnna ost ista libido, sed non minus pernici a mortalibus: iluamquam omnium malorum caput est avaritia: eapit eruditum vulgus magis, illlam rude; omnesque tunc vivere maxime sperant, quando Bmplius vivere non possunt. Nescio eur quanto generosior est mens, tanto magis huic morbo obnoxia PSt.
Nec ideo dico, quia non sollicitat me, ut et ceteros, haec vanitas, nee est mihi cornea si bra; nec ego quia tardi, ut dixi, sum ingenii, id damno quod consequi nequeo, sed ideo quia in hac peste video miseram mortalitatem involvi. Quid igitur 7 Desidesne ne ignavi vivemus, nee nomen nostrum ad posteritatem prorogavimus Quid mihi eum posteris3 Exo, modestissime mi Λquaevive, Si ignavia est veterum scripta Perdiscere, et noetes ni tuo dies in legendis illis consumere, utque artem, cui me Deus nddixit, pro virili mea exercere, malo periturae parcere chartae; ignavus haberi, Iuam nudax atque impudens, qui dum me n rogo iitque a cineri hus SulD movere cupio, dum ea impressori litis velfilo, Iuae ante memoritura sunt, Ipsum lat orem, Pt Sl Iuid otii est perdam, et quod maius Scelus est, negrotorum, qui mihi vitam Suam committunt, curam negligain, et contemnam ea qua a veteribus in enta sunt. Volo igitur, princeps Anytontissime, ne ignores siquando legeris epistolas meas, nut euerasiam istam tuo nomini dedicavi, aut cluatuor illa mea volst mina Pi Ohlemnium, aut si qua lilia dies tulerit, minus iv lite minus Hie n curate Scripta, putes scriptorem oecupatum in curandis it grotis, larmidantem iudicia multorum, non ivisteris sed tibi et admodum patieis placere voluisse. Ideo nee magnum impendo la-lΗ rem, sed quin iam ille calamus duxit, eo et manus et mens secuta est. Stultum enim mi navare operam, ut ei bonus du-
603쪽
ctu uiue videaris, cui mores et omnia tua studia nota sunt. Bene vale, decus Musarum.
Id. AD ACTIUM SYNCERuu DR INCONSTANTIA HUMANI ANIMI.
Maraium Iter emensus tandem incolumis, sed defessus ac defatigatus, domum redii. Ah quantum mundi est inter me et Actium meum l Cur non licet una vivere 7 Postridie quam e mum ingressus sum, πρὸς τον Ni κῆταν iij accessi, ut urbes, ut homines, ut me ipsum sugerem. Urbes niduli sunt scelerum, homines serae bestiae , me ipsum fugio quoniam saepe mihi ipsi
oneri sum, mihi ipsi non semper eadem est mens. Nunc placent urbes, nunc Solitudines, nunc mare, nunc Silvae, nune me ossendunt quae ante luvabant, et summo fastidio sunt turba hominum, strepitus, tumultus urbium, pompae, triumphi, currus et passim Oeeurrentes rhe lae, equi, asellorum ingens caterva, impedimenta, menda es officinae, nidores, clamores, tubae horribiles, eampanae, longe sonantia mortaria, nautarum V es, ubique fraudes, ubique periuria, Servulorum insidum mendax rapax et cluerulum genus, pictae et sumtae facies, triplices matronarum v testes, puellarum linpudentissima ostentatio, noctu nae cantiones, crebra amantium Suspiria , rara gaudia , chο-ri, lyrae, tibiae, erebra su nera, lugubres Vestes, netus, lacrimae, gemitus, luctus ubique Et plurima mortis imago, carceres, tormentn, eruces, suspendia, et poenas non lis iusticias qui maxime merentur, suria, s nora, mentitae amicitiae, procerum superha ntria, cliuturnae Salutationes, auratae vestes hoc est larvarum ludibria, hypocrisiis et doli, turba erassantium iudicuin, et seribarum rapinae, et Populorum Sanguine constructae et fiaginatae donius, causidieorum simulati adclientulorum perditionem clamores , aegrotantium lamentati nes et in miseros medicos convicia, pigmentariorum inexplicabiles mixturae, et vitiata in perniciem humani generis me- dieamenta , compositae dapes, lauta convivia; et ut Galeni verbis utar, fugienda est πολυαγο ωἡος πολις, hoc est urbs mul
l) me las illi in qiii Nic'tilaiis ii ii runciniis. Videsis de Angelis et Pol lorum in vita Galatel
604쪽
larum hominum, qualem et Aristoteles videtur non satis probasse; ait enim politi eorum libro septimo: αδυνατον Mὐναιώσθαι
Rursus me taedium capit silvarum, nec semper placet illud perpetuum silentium, illa horrida et ineuita naturae facies, garritus avium, balatus pecudum, mugitus lκ,um, incompositi pastorum Et mrasorum cantus, Viles epulae, inempti cibi, somni sub divo, quaeque ante maximae fuerant voluptati, nune sunt fastidio. O inconstantia humanae mentis i Aliud mane, aliud vespere sapimus. Quando nobis ipsis constabimus Τ Gloriosa res est urbes colere, attamen periculosa; inglorius vivit, sed securus et sibi tantum, qui in agris vitam agit. Nusquam est maior, quam in urbibus temporis laetura. At in urbi hus amici sunt, Sine quibus ne vivere quidem Optimus vir velit. Magna et praecinra res es amicitia, et bonorum virorum mnVersatio, sed calamitosa. Certe experimento compertum est verum illud esse : nulli te saeias nimis sodalem, gaudebis minus et minus dolebis. Quid mihi prosuit novisse Maoni uin 7 Quid Ladisi aum3 Quid Hermolaum3 0uid Paulum Attaldum
O sanetae animae, non potuistis et hunc spiritulum vobiseum dueere ad Superos Τ Τu vero, Aeti mi suavissime, quando mlhi tantum asseres voluptatis, etiamsi Nestoris nnnos SVPeres,
quantum attulisti tristitiae in illis tuis perieulis, a quibus te Dii honi et ipse Federieus eripuit 3 Τu colebas Mergellinenintrepidus ne vietor pestilentis morbi, quem divus parens medicinae Hippocrates epidemiam appellavit; ego ad extremam Iapygiam cum moerore et lacrimis noctes diesque agebam, eaque sollicitudo immo is cruciatus animum meum praeter cetera, huc atque illuc distrahebat, quia nil viveres dubitabam. Ad amicos redeo. In humanis rebus nihil est amicitia honestius, nihil iucundius, nihil utilius, nihil sanetius. O infidum genus humanum i Difficile est amieum invenire, sed difficillimum servare. Tam variae sunt naturae hominum, tam dispares mores, ut Vix duo aut tria legamus umieorum paria. Tolle paritatem morum, tolles amicitiam. Physici duos homines m se eiusdem esse complexionis negant. Tanta est singulorum varietast Consequeus est, ut nee eiusdem opinionis duos h
605쪽
ni in s invenias. Italo sint pares in omnibus, ut de duobus pythagoricis apud Dionysium fama est, et de duobus geminis apud Augustinum: haec pastina non erit perpetua, quoniam idem homo aliud mane sapit, aliud vespere. Natura Omnis est
in continuo nuxu. Profecto omnium rerum vicissitudo est: sic et mens nostra inconstans est et Varia. Talem refert AristotΡles secundum Homeri sententiam habere animum homi- iam in terris, cpialem dedit pater hominum Deorumque. Iemini me idisse viros gravissimae auctoritatis damnare Iuod nute summopere commendaverant, nee id intra multos ni nos contigisse, sed intra paucos dies, no dicam horas. Mutata igitur opinione, necesse est et mores mutari: mutatis moribus, tollitur amistitia. Ambigua igitur et nuxa non minus est quam calamitosa amicitia, etsi sit optima. Legimus gravi Simos et sanetissimos viros inter se inimicitias exercuisse, et postea in amicitiam rediisse. Inter Hieronymum, AuguStinum, Rus mini, inter Platonem et Xenophontem orta est disSensio. Nosti enini quantum mali mihi ex amicis noeidere potuit, nisi amici mo in tam lκma causa defendissent. Certe homini ni, homine plurima sunt mala. Nonne vera sunt verba unius de septem sapitiati inis, qui dicere sololiat ω φιλο i, ουὴ εἰς ὀJ ores me noe obiurgabis, Si Iu κl palam dicere Soleo, etiam nute scribam : Optimum rei, ut Aquae ivv K noster ait, quandoque Sculere; ut ego, latere. Diles, cpiare7 ut suetiam mihi invisum humanum genus, ut sumam me ipSum, quem nunquam Possum sugere, qui mihi saepe sum discors atque ho- Slis, proponamque mihi illud poetae onrmen semper Pantandum: Pallas quas condidit arces, ipsa cubit; nobis placeant ante omnia silvae. Et quamvis Ulpianus, testimonio Ciceronis, dicat: latitare est turpis occultatio sui; quod fieri lUtest abs paefraudationis causa ob tyranni metum, aut Oh domesticas seditiones, id non vitio dandum est. At si id oh fugiendam malorum hominum iremsuetudinem nat, et peccandi Oeen Sionem, id meo iudicio probitati et virtuti tribuendum est. Hunc olim veteres vitam coluero prophetae et sancti viri, qui tutius cum seris Libyne, ut Phalaris titiamvis t Tannus fuerit latetur, VerSari putaverunt, quam eum hominibus. Hoc est quod di-
606쪽
577vus Ilieron unus amicis Suadet: en propter puto Aristotelem dixisse hominem solitarium, aut Deum esse, aut bestiam: Deum, si id virtutis et bene vivendi, bestiam si fraudationis es scelerum perpetrandorum cauSa saeiat.16. AD ILLUSTREM AQUAEVIVUM APOLOGETICO X.
Cum ad te scribo, illustris A Naevive, aut de natura, aut de moribus, aut de medicina, aut de re domestica, aut de aliqua re, quam ipsa occasio seri quoniam sicut fortuna hibet a te absum videor mihi te alloqui, te amplecti, notas audire
et reddere voces. Treum loquor cui a natura, ut et morum sie et victus et habitus et sermonis data est iucunda simplicitas. Fateor, illa ratus est sermo meus, non exquisitus, non elegans, sed qui a vero non multum abest, qui non ab nliis, sed a te tantum benigne audiatur. Fateor me dicendi artem habere nullam, neque tantum mihi esse Otii, ut in verborum pictura studeam. Sed si quis est, cui veritas et simplicitas placeat , qui eloquentem appellet ut ait Socratesὶ vera dicentem, hute ego fatebor me rhetorem esse, neque Ciceroni neque Demostheni cedere. Non ne rate non sucate iis loquendum est, qui veritatem sectantur, qui non ad posteros sed ad notos scribunt; sed lis, quibus ut Gellio plaeet, concessum est uti salsis audacibus subdolis captiosis sententiis. Nobis
Inconcessa sunt ista, quoniam Musas colimus severiores immo potius Veriores. -
Ego a grammaticis, quorum perversa est subtili tra, harbarus fortasse dicor, quoniam nescio cuius Laurentii iij praerepta non servo, quoniam iis parum latine loqui , ideor ; tamquam nihil Ilii losopho curandum sit, nisi ut quam latinissime, nutnitieissime loquatur. Cum ego et Aetius meus quasdam Senecae epistolas legeremus, occurrit sorte sententia, quae mihi summopere placuit; et quoniam his, quae nunc dico OpIMrtuna videtur, ipsius Senecae verba subscribam 2ὶ: minus usit
607쪽
necuratas a me epistolas mitti quereris. Quis enim Meurato, , liniuitur, nisi qui vult putide loqui 3 Qualis Sermo meus esse Set, si una Sederemus aut ambularemus, illaboratus et sa- se cilis, tales volo esse epistolas meas , quae nihil habeant ne- , cersitulin, nec nctum; Sed Si steri posset, quid sentiam, os- , , tendere quam loqui mallem: etiam si disputarem, nee sup-
, , ploderem pedem, Dec manum iactarem, nec attollerem vo- cem, sed iSin Oratoribus reliquissem. , , Satis est mihi, prin-eeps optime, quando non ullis, Sed soli tibi mitto litteras meas, etsi non quid dicam, saltem quid dicere velim , intelligas. Tuum est et a te tritum prOVerbium: malo Virum, qui quandoque quod non intendit proserat, quam qui Verba trutinet, ab
que ut tu dicere soles rotundo ore loquatur. Putas enim eos qui nimium sermoni student, qui belle loquuntur, utiliora negligere, meliusque rese peccare verbis quam moribus, melius esse vocabulorum proprietates ignorare quam rerum. Hoe Plato, hoe Aristoteles sensit, hoe Galenus: et quamvis hie eloquentissimus fuerit in astatim, ut videtur, dicendigeuere, et Menuitum non ignarus, ille vero rhetoricae arti, ut uit Cicero, nil iumenta plurinia subministraverit, tamen eos
testos admittunt. Quid quod idem Cicero, Quintilianus, Plinius,
Gellius senserunt3 Atticissent qui velint, nos loquamur ut libet : soloecismos vitemus in vita et in arte medi ea, qu'm pr stemur, in qua non de verborum signiscatione, non de pletis verbis, sed de hominum vita agitur. Nos, ut nostra dietat Minerva, loquamur. Quid agendum nobis sit cogitemus, non quid dicendum. Ego ut in loquendo, ita et in seribendo bunc morem teneo: Simpliciter dico, nee quibus verbis dicam cogito,dumn-o quod sentio aperiam, nec verba exquiro, II Urbis pareo, libero vivo, liberins loquor, lacesso neminem, Virtutes laudo et personas; Si quando vitia necuso, permnlS Par eo : nune familiaribus verbis utor , nunc grandibus, si aut res postulat, aut animus seri, aut casus obtulerit: interdum graeca verba si occurrunt inculco, quoniam et tibi placent, et limbent nescio quid innatae suavitatis, quoniam etiam quandoque latina verba desunt propter egesialem linguae. in philosophia et
608쪽
579 EPISTOLA XVI. Selictae, et aliorum. Si illa non occurrunt, non tantum mihi otii est ut per omnes bibliothecas perquiram: sed si aut alia, aut nova a recentioribus inventa sunt et usitata, quamvis minus latina, et illis utor, quoniam tempus et consensus multorum illa probavit simul ac civitate donavit. Similia mihi videntur esse Vocabula quibusdam fructi hus, qui quando ab arboribus leguntur, acerbi sunt; deinde cum illos domi, aut intra nctilia, aut intra paleam triticumve, nutnd solem servaveris, tempus illos mitiores facit, et ut cetera omnia concoquit ne persteit. Et interdum mutantur tempore ipsa vocabula: multa renascentur, quae iam cecidere, cadentque quae nune sunt in honore Vocabula. Quin etiam, et quod istis qui eum matre Evandri loquuntur, quique nihil nisi I, latine dicendum existimant, ridiculum videretur, urabi ea ver- ha non reformido, vere barbara et latinis auri I us, ut et nostra illis gentibus, horrenda vocabula. Neque illa fugere debemus eum ipse Atheniensium dux Themistocles, natus in ubsertissima urbe, Persarum linguam tam paucis mensibus didicerit ob commercia belli quod inter Graecos Persasque gerebatur. Nobis idem faciendum est, qui non, ut ille, hostes occidere, sed homines sanitatu restituere curamus. Cogit ad hoc ignavia immo inscitia interpretum, qui Graecorum disciplinas non a Graecis ipsis, sed a barbaris mutuati sunt, existimantes melius esse a sordidis rivulis, quam ab Ipso puro sonte hibere. Unde sit, ut magnam partem doctrinarum, nut male, aut perverse, aut cum magno labore intelligamus. Ex altera ir- ruunt in me novi philosophantes et mediet, qui si a me nliquid latine, aut inter amicos, aut apud principes dictum fuerit, quod aures plenas Sophisticis vanitatibus numquam intraverit; si me ex aliquo poeta ut sapientissimi veteres secerunt j sententiam adducere, aut ex historia hoc est ex magistra vitae aliquod exemplum nuerre, aut aliquid ex veteribus latinis, aut ex graecis ipsis proferre audierint, me metam, me rhethorem dicunt. Utinam mihi tantum Dii immortales boni praestitissent, ut dignus essem inter metas annumerarit Utraque enim ars, m dicina scilicet et poetica, eundem habent auctorem; unde illud:
609쪽
inventum medicina meum est, Opiferque per orbem-dieor et herbarum subiecta potentia nobis. Et illud: carminis et medieae Phoet,e reperior opis. Non Sine causa veteres illi divinorum consiliorum capaciores, ut et multas istium, Sic et medicinamnd Deos et morum genitos retulerunt, comitemque dederunt poeti eam : quoniam , ut puto , utraque Psus ingenii requirit', quam artis. Et quamvis in omnibus artibus multum natura potest, tamen in medicina et poetica videtur maxime natura caelestisque insuxus operari: unde m etne et medici divinitatis nomen assecuti sunt; ex quibus nonnulli ndhuc vi entes templa et divinos honores meruerunt. Semperque hae duae disciplinae sacrae habitae sunt, et cum religione huadam illas vet res exercuerunt. Α Dptiorum sacerdotes medicinam in adytis liabebant. Graeci medi eis et divinos honores instituerunt. Haec una artium imperatoribus quoque imperat, et nuctores
suos loeavit in caelo: illic Apollo est, illic Mercurius, illi e
Centaurus, et ipse Deorum genus Aesculapius. Romani, qui ut celera omnia, Sic et Deos a Graecis habuerunt, nemo ignorat quanta veneratione Aes ut apium receperunt. Troianis lemporibus Graecorum tantum proceres medicinam exercuerunt: unde Homerus inτ te γἀe πολλῶν ἄνταξιος I irgilium
ipsum medicinae operam dedisse legimus. Transeo Catonem, Antonium Musam, Macrum, Cornelium Celsum, Ausonium, et multos ex antiquis Romanis. Ipse Avicenna totam artem carminibus explicavit. Placent mihi metae et historiarum seriptores, sed hae succisivae fuerunt mihi quondam lectiones. Placuerunt Platoni et Aristoteli, placuerunt Galeno. Aristotelis volumina nuctoritatibus historicorum et poetarum plena Sunt. Galenus Homerum, Hesiodum, Ιenandrum, Euripidem, Herodotum, Thucydidem, et illures tilios Saepe ndvocat; adeo ut videatur omnes poetarum et historicorum libros revolvisse. philosophiam et medicinam ingressus es illotis pedi-hus, Dii vix novisti prima rudimenta grammaticae: tu in Pal- ulationibus occupatus es, tu in legendis dissolvendisque S phismatibus, tu in theologiae parte illa curiosa et minime disputanda otium teris. Haec dogmata neminem ex his, quos tu ipse magnos iudicas, sollicitaverunt. Ego et politi ea, et
610쪽
EPISTOLA XVI. is Stetit lea, et historias legi, et ipsos metas, qui Io iucunda quaedam oblectamenta non minus, quam pliilosophi per severa praerepta, et legum latores per minas et tormenta vitae conducunt. Ego in cognoscendo situ caeli terrarumque sollicitus sum; tulit alta, ut Galenus ait, cathedra, ut captiosis puerilibusque disputatiunculis gloriosus videaris: tu gloriae studes, ego conscientiae: tu auditorum multitudini, ego mihi et admodum Paucis. Non sumuS ergo pares. Tu maximus philosophus ha-lieris, tam iniqua sunt magnatum, qui se omnin seire putant, iudiciat ego nugator atque inutilium disciplinarum studiosus. Burteos, Mnetos, Seotos, Iambos, Hugones sectaris, ego quando opus est, eos quamvis invitus lego tamen . Sed me plus iuvant Plato, Aristoteles, Theophrastus, Alexander aphrodisiensis, Τhemistius, Hippocrates, Dioscorides, Galenus, et Alexander medicus, Paulus negineta, Oribasius, Aetius, Ptarabes nonnulli, ut verum lateamur, non contemnendi auctores. Mihi placet Plinius antiquorum Graecorum et nostrorum medicorum interpres, placet Cornelius, et illa simplex et us- time nil illud ton ius virgo niatiqua me licitan, nee Si Sphismatibus inquinata; et noli nunquam recentiorum Olumina, quiae mihi uti Iia , identur, reVMYD.
Tu quaestuosus, tu numin us es : tu mille una hora ne-grolos curas, ego vita Paucos curare re tu valeo. Tu uno venarum ictu morbos Omnes vel occultissimos cognoscis , exovix millesimo, vel parvi morbi naturam comprehendo. Τu Pilius totam urbem I ercurris, quam ego unam domum: adeo mea Segnis est medicina, tua vero subita et tumultuaria. Τustipatus caterva equitum pedituu siue incedis IUr tirin m , me vix unus comitatur puer; et siquando ii occurrunt, protinus repello. Τu quaestui et avaritiae servis, ego ii essitati ami- eis set Diis immortalibus. Tu venalis es, ego lilaer ne meus: te splendidae estes et nurea Zona Et bulli in mularum Orn menta dedorant, mihi pulla estis hieme a taleque satis est: habenae mihi non nd solem mica tes, non auro radiant in ea caria, sed quibus mulam regere et pungere Pi Mim. Tu ad opes maximas ni holas, ego illas desidero pariter et conlenino. Pueri tui vilibus cibis vix ventrem implent, milii cuiu