장음표시 사용
81쪽
Iterunt Declin. die 26. Iulli S. 2I. 3 . Declin. V eadenn die S. 2I. y . Distantia eorum in declinationem 22. Jam ut grad. 3. 2 o. ad initI. 22., ita dies 6. Intra vallum ita se inter diem 26. Iulii , O r. Augusti ad dies o. ὀπ. I s. 3o.; quare is a die 26drelii hor. t s. so. habebit uterque Planeta e nausem declinationem, quae si tunc jumutettir , reperi trir ese grad. a I. Septentrionalis .
Planetarum Aspectus , Lunaque Phases s putare.
O Mittendar potius erant in laisce Ephemeridibus aspectuum ineptiae, quam haec ii
plenda pagina, ut eorum tempora investigarc doceremus. Qui tamen eorum diem, quem consignavimus, noli e minime contentus, tanti putat horam quoque computo indagare, eadem utatur regula, quam pro conjunctionibus Planetarum duorum in longitudinem si pra di ad id linus, hoc tantum discrimine, quod pro aspect bus a conjunctionc d Irsis, id anctae in codem gradu,&serupulo, at non in eodem Zodiaci ligno conis veni: be Int, in sextili enim lignis 2., in quadrato 3., in trino ., in oppciitionectis late debent. E YEMPI. M. Puaeritur hora a , 9 I, quae anno IIII. diet 2I. Januarii later aspectus con-miait r. Longitudines.
Usus tamen aliquis hujus praecepti in Astronomia esse potest ad comparandas cum observationibus horas oppositionum , aut conjunis ionum Planctarum cum Sole, cae comis puto Ephemeridibus innixo, deductas. Sunt enim conj inutiones, atque Achronichia , limites secun d. e Planetarum inaequalitatis, corumque piaecipiriis est usus in hypotesibus motuum statuendis Quare eas ad calccm sinistrae paginae cujuslibet mentis , iliter Siderum observabiles congressus, recensuimus. Cum Dissiligod by Corale
82쪽
Cum autem quatuor Lunae phases praecipuae: Novilunium, Plenilunium, ac Quadraturae; nil aliud sitit, quam a spe Rus Novilunium enim est Lunae cum Sole in longitudinem conjuncto, Plenilunium oppositio, Quadratura ejus ad Solem quadratum constat, qua rationc harum phasium tempora calculis inquiri possint, qua lane ratione inventa a nobis sunt, atque in Ephemeridibus sub peculiari columna consignata, cum & haec aliquem in Astronomia usum habeant. Nec obscurum est ex Praec. II, & V, quo pacto
ex temp. medio ad aequale, &ex Meridiano Bon. ad alios reducantur. EXEMFLUM. Alexandria quaeritur tempus V. PuadratHrae Lunaris, quae continget dis a. Februarii I7I7. Tempus medium huius suadratura , in Ephemeride de Arq tum est
hor. 2 . Sy. , aquatio temporis min. Iq. 3 o. addenda, ergo hic adversus titulos jubducendi, sesque tempus apparens Bononiae hor. a . .. 3o. Fose meridiem . Osex dria autem oris,ata-lior es Bonoma hor. I. I s. 36., qua disterentia addita hor. Io. o. 3O. δει bor. 2I. I 6. 6. s. m. F. lexandria.
Data Longitudine, ac Latitudine Planeta ejus Deci,
amquam Planetarum declinatiores ex Ephemeride peti possint, si tamen issae ali
quanto accuratilis poscantur, quam cκ Ephemeridibus, praescitim circa earum luia mites, haberi queant, ex peculiaribus Tabulis, hoc pacto deducentur, data Planetae longitudine, & latitudine. Si ergo Sidus in Ecliptica versetur, hoc est omni latitudine destituatur, in Tab. XIII d clinationem ejus ad singulos longitudin s gradus, &, per partem pi Oportionalem, P dsingula quoque scrupula assequeris. Si vero ultra Eclipticam cum aliqua latitudine evagetur, primum ex piaedicta Tab. XIlIdeclinatiouem ejus puncti Eclipticae, ad quod Sidus pertinci, excurpe. Tum in Tab. XVIII cum longitudine in deviro, aut sinistro latere, ac latitudine in fionte: excerpe ab area communi correctiunculam, quam semper datae latitudini subtrahe. Residuum vero inventae ex Tab. XIII declinationi ita applicabis. Si declinatio, & latitudo cogia mines fuerint, utraque scilicet S., vel utraque M. adde residuum pia dictum declinationi, ut fiat absoluta declinatio Planetae, ejusdem&ipsa speciei. Si autem divellas denominationes habuerint, sit btrahe vel iesiduum praedictum ex declinatione, quoties haec illo major fuerit Sobtinc bis declii ationem correetam, quae priorem spcciem rc tinebit, vel certe declinationem eae residuo, & pariter accuratam declinationem conflabis, scd quae jam oppositam denominationem assumet, nempe eam, quam latitudo
habet EXEMPLUM I. Sit hvitudo Π'ad. Io. 3 o. Tauri cum latitudine grad. q. I 8. S. Ex Tab. XIII declinatio mari Itincti Et titae e si grad. I 4. 39. 13. S. Ex Tabula vero XVIII com Stio in lae longitudine, O latitudine est min. I ., qua ex latitNine ablata, relinqDit grard. q. 4. Cum ergo latitudo, ut pariter declinatio Septentrionales fint, additis grad. q. q. σου ζ ad. 14. I9. 3- , It grad. I9. 3. 33., declinatio q3MIta, O ina Borealis. AEa I PLUM II. Eo longitudo grad. a 8. clo. Virginis crim DI. M. grad. 3. II. Declinatio δε-
83쪽
bnu itis longitudini in Ecliptica , grad. o. 3I. s I. S. Correctiuncula Tab. XVIII, pro bisice da- ltis, min. I 3. quae de ta latituών, dat residuum grad. 3. a. Jam abGIrs grad. o. 3I. II. δε- tu trunis Ecliptica ex grad. 3. 2. , sit declinario Vtata grad. a. 3o. 9. , sed quae priorι specie
deposita, la:itudinis sipecum, nempe Meridionalem sequetus Ad vel te correctiunculam Tab. X, IlI. non nihil diverstin tradendam fuisse, cum latitudi-ncs Australes sunt, atque cum Boreales, sed cum discrimen illud per raro ad minutum
prunum assurgat, merito hanc contempsimus differentiam.
Dato tem re, s loco Crii Postam invenire, ac Siderrem omnium Plagam distinguere.
Ρ Rimo reduc tempus ex medio in apparens, si eo opus fuerit. Secundo sit pyuta ad mena p. loci propositi Solis ascensionem rectam in temp. primi mobilis. Tertio sume partem prop diurni incrementi ascensionis recte Solis debitam dato tempori post merid. in loco, eamque praedicto tempori adiice, ut fiat tempus primi mobilis. Quarto adde hoc tempus ascensioni rectae Solis in meridie jam assumptae, fietque punctum arquatori S , quod dato tempore in ejus loci Merid: ano versabitur, quod medii Cssi recta ascensio dicitur. Omnia ergo Sidera, quae ad illud tempus ascensionem habebunt in temporibus primi mobilis, praedictae ascenso ni aequalem , v l l r. horis ab ea dissitam, in Meridiano versabuntur; Q aprum illa, qtiae a Polo conlpicuo non magis, vel ab inconspicuo non miniis distiterint, quam pro quantitate latitudinis dati loci, supra Hori Zontem, reliqua sub Horizonte reperientur. Quin, & omnia Sidera distantiam a Polo visibili h bentia minorem Regionis latitudine , etiamsi in Meridiano non versentur, cernentur tamen, quippe quae ibi perpetuae sunt apparitionis. Ad haec, proposito quovis Sidere Perpetuae apparitionis, aut occultationis in eo loco, cujus positio quaeratur, s*bdu Cascensionem reditam medii Celi ex ejus ascensione recta. Si residuum minus fuerit horis Ia., Sidus in orientali quadrante constituetur, si majus in occiduo. Sidere autem pro- lposito apparitionis non perpetuae, sed tamen, quod in loco videri possit, utpote magis ldistans a Polo occulto, quam pro Regionis latitudine, ex declinatione ejus, ad tempuS propositum supputata, quaere disterentiam ascensionalem, & ex ea arcum semidi ur-uum. Quaere item ejus ascensionem rectam . Subduc ascensionem medii Csti e Sideris ascensione. Si residuum aequale fuerit arcui semidiurno Sideris, hoc in Horizonte ortivo apparebit; Si minus, supra Horizontem versabitur inter meridiem, &ortum; Si autem majus, at minus tamen horis Ia., infra Horia ontem reperietur in Orientali Hemispla aerio; Si maius horis I a. subduc jam Stellae ascensionem ex medii Cςli ascensione, tum vero si residuum arcui semidiurno aequale sit, erit Astrum in ipso Horietonte occiduo, si majus, sub H ari Zonte ad occasum , si minus, supra Hori pontem inter Meridianum, atquc Oc- lcidentem constituetur. Pro d:fferentia autem ascensionis rectae Stellae ab ascei sione recta medii Cili, notus erit horarius circulus Sideris, ipsumque horarii punictum ex Stellae declinatione datum e: it. Denique si quod Asti um declinationem habeat Lititudini loci, &ascensionem ascensioni medii Celi, aequalem, illud in ipso loci vertice consti
84쪽
tuetur. Hae autem ratione licebit in quovis celesti parallelo duo planista invenire, quae in Horizontem tunc incidant; Ea scilicci punita, quorum asccnsio distit ab ascensione. medii Coeli quantitate Arcus semidiurnr, illi parallelo congruentis, atque ita pars Celiconspicua ab inconspicua secernetur. EXEMPLUM. Si anna I7I8. die prima Ianuarii Lor. 6. ρ.m V. Neapoli Celm- mfluus. requiratur: I imb cum locus propositus si Orientalior P mmia min. I 3. 2 o. meridies anarens voti erit Bonomae hor. 23.q6. AC. Hei 3I. Decembris elabi anni IIII. Ad quod sanὸ tempus tacensio reSta Solis erit bor. 8. 47. 3. Eius Incremeatum diurnum est m: a. 9 24. cuius pars proportionalia pro horis 6. I9. Ut min. i. 9.; Haec vero adiecta horis 6. I9. eisicit temumsprimi mobilis hor. 6. ao. I9. Hoc autem adiectum praedicta Asensoni Solis efficiet hor. I. 7. a 2 atque haec erit Ascensio recta media Caeli Neapola ad tempus datum. Cum qua iam Sidera si trariori Hem elevata, vel sub eo latentra, eorumque postium, ut in Fracepto investigare ocebit. Baque si quaeretur verbi gratia Joetis postus: Erat eius declinatio ad hoc tempus grad. ro. 23 S., atque Astensio recta, ex longitudine D. I. 33. , O latitudine Sest. gr. o. , reflerietDr m par ribus circuli g ad. II 3. 32. , sied in te oribus primι Mobilis lor. 8. I 3. 28. Dierarenthi Pero assiens alis ex graiusta dethnatione, 6 altitudine 'Polt Neapolis, qDa es grad. 4 I. I. Sept. erit hor. I. I . ἶλ, atque adeo Orcus Semidiurnus hor. 7. II. 39. ex o sienso/ie vero lovis sublata medii Caeli apesione, residuae fientiar. 7. 8. 6., qua cum mi iores sint ρ dicto orati siemidivrno hor. 7. Juniter fiFra Horι dourem in Orientalι Caeti quadrante collocabitur, in eo δει- hcet horario Circulo, qui horis 7. 8. 6. a Meridiano in ortum distat; atque in ιllo eitis circtili functo , qNud ab inqDatoris cum eo Iectione, gradibria a O. 23. ad Boream qua uta μιθι et est Ioetiis declinatis remoTetur.
In lanc Praece pro nullam rationem habuimus res actionum , quae Siderum ortum tribus
minutis circiter Icceleratri , tanta im dein vero occasum retardant, ncquc l arallaxis, quae contra 2., VCl 3. primis scrupulis Llina in oriente ita retardat, Occ iciuem accclerat.
Itaquc, in nostiis jaltem Regionibus, pro Luna quidem Arcum semidiurnum piae di.
'a quas Nitate nil irile, pro relictuis vero Sideribus, praeserti in non multum ab Eq yatore dissi tis, tantum deni eum auge, ac reliqua, ut supra, perage .
Dato tempore Loca omnia definire, quibus datum Sidus conmicuum Diui um est, atque in singulis , sus plagam de scere.
P Rimo ubi id opus suerit, i cmpus datum in Astroia omicum apparens con Verte S, atque ad Meridianum Bononiae reduces. Sccundo ad hoc tempus S deris A scemsionem rectam in t cmporibus primi mobilis ex Pra c. XLIII supputatis , deci nationcm vero vel ex Ephemet id e , vel ex Praec. LI. cic duces. Tertio observabis diurnum incremcntum ascentio nisi Solis ea die, ejusque irctamcnti Ira it cm prop. dcbitam tim pori aps alenti p. m. Bonon ., huic tempori adiicics, at itic tia icn pus primi mobilis Boni,niae cflictes. aliarto huic tempori Ascensionem rc viam Solis ejus incitdiei, ex Epitem critic depromptam adjunges, unde Ascensionem rectam medii C li comparabis. Qdinio asccnsionem hanc cum ascensionc Sideris consercs, uno π cx alia subducens, hac ic Sc, iudisierent a tia
85쪽
tia non maior hor. I a. prodeat, si enim I a. hor. superet, subtrahe contra secundam ex priore, adiectis horis a . illi, de qua subtractio facienda, quoti es co opus fiterit. Hoc residuum erit disserentia Meridianorum Bononiae, & locorum illorum, quibus co instanti Sidus in Meridiano versabitur; Quod si ascensio medii Coeli ex ascentione Sideris dempta fuerit, locus orientalior erit Bononia , si contra occidentalior. Sub eo autem Meridiano, quae regio latitudinem declinationi Sideris aequalem, & cognominem habuerit, ea erit, cujus verticem dato tempore Sidus illud occupabit. Quaecumque vero loca sub Meridiano praedicto miniis quadrante ab eo distiterint; Sidus aspicere poterunt, si ad Boream quidem , in Australi, sin ad Austrum, in Boreali parte Meridiani,
Quae autem Vo. grad. distabunt, in ipso Horizonte Sidus ccmcnt. Deinde si investigare cupis, an dato cuidam loco co tempore Sidus appareat, finge latitudinem aequalem declinationi Sideris, declinationem vero aequalem dati loci latitudini, & cum litice datis disserentiam ascensionalem , & Arcum semidi uinum inquirere. Fac deinde disterentiam inter Meridianum inventum, de loci propositi Meridianum quae ex differentiis utriusque a Bononiensi nota et it Tunc si disserentia praedicta sit ad ortum M cridiani invecti,& minor Arcu ejus semidiurno jam definitur, locus ccrnet Sidus in occidentali Cesiouadrante; Si aequalis, in Horizonte occiduo , li major, Sidus illi loco infra Horizont cinerit ad paries occisus . Contr.i si differentia sit ad occasum, & minor Arcu semidiurno, Sidus videbitur in eo loco ad ortum, si aequalis in Horizonte ortivo, si malor sub Hori-gonte latebit in plaga orientali. In omnibus autem casibus tantum a Meridiano loci Udus removebitur in horariis circulis, quanta crit inventa Meridianorum disterentia , a que in eo cujuslibet horarii puncto collocabitur, quod ab A quatore distiterit arcu aequa-Ii declinationi Sideris in eam dein plagam . Denique licebit in singulis parallelis terrestribus indagare puncta duo, quae Sidus in Horizonte cernenr, ea nempe, quorum MC-ridianus a Meridiano loci inventi tanto arcu hinc, vel inde removeatur, quantus est
Arcus semidiurntis conveniens declinationi, quae illi latitudini aequalis sit; Atque haec loca in circulum Telluris maximum incident, quo pars Telluris, quae Sidus aspicit, ab Ca, quae non aspicit, distinguetur.
EXEMPLUM. Die Is . Decembris I 7I6. bora Mutina Ist. I 2 o. p. m. U. suα est Bononia hor. 19. quaeruntur loca omnia qua Joυem crenere ρoterunt. Ascenso rena Iovis in tem ribus mimi mobilis erit tunc bor. s. 4 . s. Declinatio grad. 23. 6. S. Diurnum incrementum ascensonis Solis min. q. 37. Para ejus Prop. in hor. I9. Iy., mi'. 3. qa. Ergo hor. I9. I . eum
det I9. I 8. 4. a. primi mobilis, cui addita asstensioire Solis meridiana, hor. II. 3 a. O . , set ascensio recta medii Caeli hor. I a. s I. a sensio ructa I ms hor. s. 44. 4s. Ergo in erentia ad eccasium Bononia hor. 7. 6. qa. Loca ergo omnia babentia Jovem in Meridiano, distant bononiae hstr. 7. 6. 42. in occasum. Is vero locus, qui Jovem in vertice spectat, sib eo Meridiano reperitur in latitudine erad. 23. 6. S., quanta scilicet est Iovis declinatio , qui sanὸ locus in Mexicanum sinum incidit. Jam ergo si quaeratur an v. g. Gadibus Iuppiter appareat; cum meridianusiae Bononia disset hor. I. 8. o. in occasium , iuventus amem Meridianus Bononia pariter rem meatur bor. 7. 6. a. ia occasum, distabunt Gades a loco ilis hoc s. s8. 2. in ortum. Latitudo aqualis declinationi Sideris est grad. a 3. 6. s. Declinatio aequalis latitudini Gadium gr. 36.37. S., cum quibus datis elicitur disse' entia assensionabs bor. I. Iq. O. atque Arcus siemissiurnus Bor. 7.
I . o. si uare cum di fere atia Meridia uorum Gadium , O loci inmenti bor. I. 38. a. minor sit hoc arcu apparebit Juniter flustra borizontem Gadium , O quidem in occidentali Caeli quadran- se, atque in horario circulo, qui a Meridiano dissat bor. I. 38. a. , necnon in bifui circuli pu/cto, quod grad. 23. o. in Boream ab quatore recedit.
86쪽
Li3ER PRIMUs. 69Si areus semidiuruus pro singulis locis inventus minutis a. , vel 3. mulctetur, quotios datum Sidus fuerit Luna; augeatur vero inin. 3. , quoties alia Sidera data fuerint, neque ea multhm ab AEquatore dissita, refractionum effectus aliquatenus compensabitur.
Eclipsium Lura , s Satellitum Iovis , item T ransi tuum Mercuriis; b S, e I empora , in locis , extra Ageridianum Lononia constitu is , definire , s Misibiles , an uos biles futura sint dignoscere.
Um dc sectu iam Lunarium intium, & tempora reliqua, necnon Emersiones, atque Immersiones pi inii Satri litis ovis, ac demum Transius Mercurii sub sole , temporibus apparcntilius post mericile in Bononiae in Ephemeridibus tradita sint, si quaeratur quo temps re eadem alibi apparere contingat, reducatur tempus Bononiae ad Meridianum loci per Praec. V ; Dcinde per Praeceptum LII, vel LIII quaeratur an Plancta , de quo agitur, sit sustra Hori Eontem; Quod etiam saepe crassiori calculo, atque extima tione quadam innotescere potest, aut certe deduci ex hora ortus,&occasus ejus Sideris adcam diem inventa. Hoc ergo praecognito, si deJoviali Satellite agatur, videndum erit praeterea an diei fulgor spectaculo obsiet, scilicet an Soleo tempore sub Horiaonte reperiatur, Satellites enim Jovis non nisi paulo post Solis occasum inconspcchum veniunt, & paulo ante ortum obliterantur. His ergo omnibus pensitatis, manifestum erit an &quo tempote, haec I haeinomena proposito in loco videnda sint. EXEMPLUM. Anno I i 6. die is . Decembris contingis Emerso primi SatellitisJovis ab umbra
hora Bomnia 19. I s. te . V., si ergo Gadibus hac eadem ficti is quaeratur, cum locus sit o cident ahor Bononia ιον. I. 8. 4o. erit ibi tempus emersionis hor. I 8. 6. 2 o. serioniam autem eo
remore invenimus Gadibus Jovem supra Horizontem degere, conspicua ibi eris Eclimis, neque diei fulgor obstabit, ιora enim praedicta, Gadibus, Ses longὶ adhuc ab ortu sub Horizonie d
tertim quoad Lunarium Eclipsium quantitatem, eadem illa est pro locis omnibus; Sicut & eadem ubique apparet Mercurii sub Sole via, quam in hujus phaeomeni Iconibus descripsimus, aut certe exiguum quid, &p ne insensbile discriminis intercedere potest, propter minimam disserentiam Parallaxium Solis, ac Mercurii. Eadem sere ratio seret, si de Venere sub Sole ageretur, ubi tamen non nihil major esset parallaxis effectus. Verum toto hoc decennio, neque etiam post multos annos, hoc spectaculum a cidit, nam antε annum I 6 r. Planeta ille Solem non subit, ut Gregius apud Augios Astronomus, Edmundus Halidus, ealculis suis deduxit.
87쪽
7O INTRODUCTIO IN EPHEMERIDE s
De Solarium Eclipsium Phasibus per universam Tellurem,
ex ejus obscurationis Typo deducendis.
V Ulgatae hae enus Ephemericles Solarium Eclipsum pia a ses certo in loco, nempe , cujus ad Hori hontem supputatae sunt, demonstranti Qua vcro magnitudine, aut quo tempore in aliis Region: bus spe 'andum sit deliquium non ostendunt; Neque enim hic simplex Meridianoruni reductio, ut in Lunaribus defcctibus, sufficit, propteri arallavixis intcrventum, & i inmensae opei ae foret pro singulis Urbibus praecipuis, nedum Oppidis, Insulis, Portubus, Promontoriis, aliisque loris, peculiares calculos subducer ;Quod huius t hae nomeni, vel uno in loco per communes methodos supputatio, operis,
Postquam autem rcccntiores Astrono mi, quae Solis dcliquia nobis apparent, tam 'tratu . v ras Tellinis obumbrationes spectare cpperunt, plurinxim luminis adepta est haec Astronomiae pars; Nam tametsi hac consideratiotae non esie flectum, ut Eclipsis certo in loco trigonometica supputatio facilio i evaderct, cfectu in est tamen, ut omnis sere supputationis necessitas evitaretur, ope figurae, certa lege des Oiptae, cuius subsidio , omnos Eclipsis piisses quovis in loco per circinum, tanta certitudine definiuntur, quanta at ascx operosissima computatione expectari posset. Simul etiam illud confectum, ut
Telluris obumbratae facies nullo nes otio describi, & loca omnia reperiri possent, quibus hac , vel illa magnitudine Eclipsis spectanda foret. Primam trii jusce methodi inventionem Keplero; Fjus usum, ac persectionem Cassino de-bcinus. In ea consideratur Tellus tamquam e Solis centro visa , tempore verae coniun-ct: onis; ejusque proj cctio in Lunarem Sphaeram transsertur. Isi hac proscctione, cujus semidiameter differentiae Parallaxium Solis, ac Lunae aequalis est, Meridianus, squator, Cii culus latitudinis Lunae., ac Paralleli, debita Pei spectivae lege describuntur; tum Lunaris semita , ad justum, pro Lunae latitudine, intervallum, congruamque cum ci culo latitudinis inclinationem apparcnic m. ducitur; eaque, prona tu horario Lunae a Sole, in horas . ac minuta distinguitur, initio facto, cre puncto ejus semitae, quod tempore verae coniunctionis Luna occupat. Ex hac figura, convenienti magnitudine de L. cripta . se litis circini adminiculo, uim pro locis lingulis Eclipsis Initium, Summa, Finis, auantitas , coli gitur, tum univcrsae Telluris obscuri tae Limites; ac pro locis ingulis ot
scit rationis quantitates deducuntur, undc loca omnia quae eam dein phasim cernunt, in
Ccographicam deinde Tabulam referuntur . Tabulam huiusmodi ad observationes t men expunsam, atque inde correctam, in specimen exhibuit Casinus in Commentariis Parisiensis Scientiarum Academiae, occasione Eclipsis, quae anno I 699. die a 3. Setintembris in Europa spcctata est. Hac ergo methodo in omnibus Solis dosectibus, qui histe undecim annis in aliqua saltei Europae Regione videri putei unt, Initium, Fincna, Summam, ac duantitatem pro nonnullis insignibus locis, cx pio jectionis figura deduxi, quae tertia cuiuscumque anni facie ut a principio diximus, conlignantur, temporibus veris post merid: em cjus loci, ad quem pertinent. Deinde in iisdcm Eclipsibus, Typum ob scii rationis Tel iris in Geo
88쪽
la lini Istaei 4 abulis deducuntur. Vitandae autem confusionis gratia peculiarimn locorum descriptionem in iis omisi, ratus sat esse, si Continentium, atque Insularum o i ardistinguerelatur; qua de causa, neque Meridianos, neque Parallelos in iis duxi, sed
tantum p r mum Meridianum , atque squalorem, aut certe, EquatoriS vice, unum ex
Parallelis, quorum utrumque in dc nos gradus distribui, quod satis est ad longitudines ,
dc latitudines locorum, circino ac rcgula dc finiendas. His autem Tabulis, praeter Digitorum lineas, ejusdem methodi vestigia secutus, nonnullas alias curvas adjeci, quaesii inmae Eclipsis tempora ubique demonstrant, nec non quae ad Orientis, vel Occide tuis Solis csis cham pertinent, ac quaedam praeterea alia; quorum sane omnium, licci operosa descriptio, & facillimus tamen usus, dc jucundi: bima coni cmplatio cst. Ergo in singulis hisce Tabulis primum occurrunt lineae ab occasu in ortum oblique, ut plitarim tim duchae, quae Digitorum lineae dicuntur ; Non eae tamen ad singulos digitos, sed ad icrtium quemque descriptae, atque ad curvam Eclipsis horia ontalis, infla confiderandam, utrimque definientes, ubi utrique ea tum cxtac monumerus digiti cst appositus, ad quem curva pertinet. aelibet itaque ex liis lincis significat loca omnia Tellu- . ris, per quae illaeducta est, summam Eclipsim habitula tot digitorum, quotus est numeruS, utrique ejus curvae extremitati adiectus. Ut in Eclipsi Solis, quae diei. Maii 17I3. contigit, qu que Tabula prima describitur; Cum linea digitorum 9. ex Atlantico Mari, per Insulas Fortunatas, ad Fretum Gaditanum cucurrat, inde pcr Mediterra. neum ad Corsicae Borealem oram, mox per Italiam, non longe ad Uibc Florentia , dehinc per Adri iti cum Mare ad Illiricum, Pannoniam, Poloniam, Molco viam, ac Tartariam, usque ad Sinarum fines protendatur, demonstrat illis locis omnibus sumniana Eclipsim fore dig. y. a i quibus sane citius , aliis velo tardius, prout locus in unam, vel aliam ex horariis curvis, statim describendis, inciderit. Ut autem constet ad quam Solis plagam, Borealem scilicet, an Australem obscuratio per singulas hasce curvas indicata, pertineat; considerandum est an in Tabula centralis Eclipsis linea reperiatur, quae una est ex digitorum curvis, hoc vocabulo centralis in utroque extremo distincta . Ubi enim haec linea in Tabula desit, si digitorum curvae versus Borealem Telluris Polum concavae fuerint, omnes digitorum mensurae Borealem Solis partem ea quantitate deficere ostendent; cuius rei exemplum extat in Tabula 4. aliisque. Sin versias eum Polium convexae, ac versus oppositum concavae cujus constitutionis inter hasce Eclipses exemplum non extat ostendent partem Solis Australem ea deliquii quantitate in iis locis assiciendam . Quod si Tabula centralis Eclipsis lineam habeat, omnes digiti qui ob ea Boream v crsus descripti sunt, Australem in Sole partem,
sed Austrum versiis Borealem obscurari connotabunt. Hic tamen, quoad lineas dig. I a. peculiaris occurrit consideratio; alia enim in Ecliptibus Totalibus, alia m Annularibus ratio est. Nam etiam si Lunae centrum Solis centro visibiliter congruat qtiae centralis Eclipsis dicitur non tamen Sol totus in ea constitutione deficit, nisi appare is Lunae semidiameter Solari semidiametro aequalis, aut major sit. Itaque, quoties aequales sunt hae semidiametri, quod in Ecliosi die . Octobris i i7. ex Tab. III contingere digia' scitur, tunc ipsa, centralis Eclipsis curva, duodecim digitorum index evadit, ncmpe totius Solis ad amussim desectum ostendit; mare illi curvae nota dig. I a. apponitur. Cum vero Lunae lemidiameter Solarem, vel tantillum exsuperat , iit in Tabulat accidit, Eclipsis centra Iis lineae additur nota iotalis, sed linea dig. I a. ab ea diversiae sunt, & cum il-
89쪽
72 INTRODUCTIO IN EPHEMERIDE sta, modico intervallo, serme Parallelae procedunt; Quarum Borealior quidem eoni et uni interiorem luminarium ad plagam Solis Borealem, Australior vero ad Australem significat. Denique quoties Lunae apparens semidiameter, Solari minor existit, & Eclipsis Annularis dicitur, tunc etiam i a. dig. curvae ab Eclipsis centralis ductu nonnihil hinc inde disse parata sunt; sed quae Borealior est. Australium Solis , Lunaeque Marginum contactum interiorem ostendit, quae vero Australior Borealium ἔ atque laisce casibus , quorum exempla Tab. II, aliaeque suppeditant, curvae lineae centralis Eclipsis trutera i , vel Au, in exrremis apponitur, quae annularem Eclipsim denotet. Extremorum porro digitorum, sive nullius digiti lineae, quae exteriorem Solis, Lunaeque contactum ostendunt, quaeque Solans obscurationis, hinc ad Boream, inde ad Amstrum limitem constituunt, ultra quem nihil Eclipsis cernitur, non in omni Eclipsi ex utraque parte reperiuntur, imo his undecim annis bis tantum, nempe in Tab. II, &VIII, contingit utrumque hunc limitem inveniri; ut plurimum vero accidit alterutra ex par te, praeter extremum limitem , alias etiam digitorum curvas desiderari. Quoties ergo ad alteram plagam ext rc mus digitus deficit, toties ad eam punctum quoddam repetitur, Asterisco notatum, ac maximae, vel minimae obscurationis titulo, numer
que distinctum; Maximae, inquam, si in figura desit centralis Eclipsis curva, minimae vero si ea adsit. Is ergo locus, omnium tota Tellure maκimam, vel minimam Eclipsim ad eam plagam spec abit; quod, non nisi Sole in Hori Zontc eius loci constituto, evenire potcst ut propterea Asteriscus ille in curvam summae Eclipsis Horieton talis semper incidat atque haec maxima, vel minima obscuratio tot digitorum erit, quot numerus
Iam vero considerandus est alius quidam curvarum linearum ordo, quae a Septentriona It parte in Australem procedunt, lineasque digitorum intersecant. Hae a nobis horariae appellabuntur, quod horam indicent maximae obscurationis, sive summae Eclipsis , limram inquam, prout in iis locis numeratur, per quos ipsae transeunt; Atque hujus horae numerus alterutri earum extremo, interdum etiam utrique, apponitur. Ut in Tab. I, quia horaria linea hor a r. per Africam , Mare Mediterraneum , Italiam, protru Florentiam Urbem, tum Germaniam, Norvegiam, Male Hyperboreum, & Groen landiae oriam transit, significat praedictis omnibus locis, sub eius lineae ductu constitutis, simiamam Eclipsim hora praecise a a. post meridiem ejus loci, temp. ap., contigisse, cana tamen alicubi majorem, alibi minorem, prout locus sub unius, vel alterius digiti curis
Va, aut curvarum intervallo constituitur.
nter has horarias, quae ad horam a , seu o. Astronomicam pertinet, ostendit loca on nia, quibus obscuratio Solis ad summum pervenit, ipso Meridiei minino. Haec tamen curva in exiguarum Eclipsium typis interdum desideratur, ut in Tab. XLV contingit. Interdum etiam in ca punctum unum reperitur Asterisco '' distinctum cum hoc titulor tu uertice ut in Eclipsibus Tab. II, de VIII id quod con notat centrum Solis, ejus loci Verticem obtinere, quo tempore summa illa Eclipsis continget. Observandum autem reliquas horarias, a Meridiei linea ad dextram ductas, ad alium diem Astronomicum pertinere, atque ad cum, ad quena sinistrae attinent, nimirum ad sequentem. Quale notandus est dies , in Tabulae titulo descriptus , cujus nuuaeriis Bononiensi Civitati convenit; Si ego Bononia Urbs, vel sub ipsa Moridici curva, vel ad dextram ejus partem
in ea rabula inveni itur quemadmodum in Eclipsi Tab. III, ubi Europa omnis ad deκ- teram Eclipticae plagae conitituitur tunc horaiiae , d dextram Meridiei positae, ad diem
90쪽
eii mdem pertinent, qui Bononiae labitur; quae vero ad sinistram, antecedentem diem rcspiciunt. Contra si Bononia ad sinistram collocetur ut in Eclipsi Tab. I, aliis qu pluribus horariae ad sinistram ductae, ad eumdem diem Astronomictu spectant, quem
Bononiae numeramus, dextrae vero ad sequentem referuntur. Ac tandem si s ut in Tab. XIV) Meridiei curva omnino desit caeterarum omnium horae ad eum spectant diem- , qui Bononiae putatur. Omnis porro horaria ita procedit, ut duc usuo in alterutrum Polum annuat; licet non semper ad eum perveniat. Ergo si utraque, extremi, seu nullius digiti, curva, in Ta-' hula adsit, horariae omnes ab altero horum limitum incipientes, in alterum desinunt;
quod in Tabulis II ,& VIII observare licet. Sin autem limes alter, v. g. Borealis deficiat, & Sol in opposito, scilicet Australi Eclipticae semicirculo constituatur tunc horariae singulae ex Australi limite digressae, usque ad curvam summae Eclipsis horizontalis mox demcribendam procedunt, atque ad eam finem habent, quemadmodum in Eclipti
Sosis 4. Octobris I i 7. in Tab. III videre potes; nisi forte antequam ad hanc curvam PerVeniant eidcm, e qua discesserunt , extremae digitorum curvae occurrant, quod raritas mum ,&tamen in Tab. XlV cum linea hor. 3. contingit. Denique si deficiente altero limite, ut puta Boreali, Sol in eodem Eclipticae semicirculo versetur; Tunc horariae
quidem aliquae, nempe curva Meridiei, & qui illi propriores sunt, ex Australi Eclipsis
limite ortae, ad Polum usque Borealem procedunt, atque in eo desinunt, aliae veroc quas inter curva horar. II.) ex horizontalis obscurationis curva egrectae, ad Polum pariter convergunt, atque in eum sese induunt; Qu emadmodum ex Tab. I, ac melius
etiam ex IX , aliisque similibus satis clare percipitur, licet distinctionis gratia horarias ,
non ad Polum usque produxerimus, sed ad circumserentiam aliquam prope Polum earum terminum statuerimus. Hoc autem casu , quae duae horariae horis i a. invicem distat, eae unicam , duabus partibus p ditam, altera citra Polum, ait cra trans eum, con- nituere censendae sunt. Ita linea v. g. horar. 23. producta ultra Polum, lincam hor. II. Constituit; Linea vero hor. r. lineam hor. I; . Qua ratione ipsa Meti dici curva, cum I in ea hor. II., unicam horariam efficiet, quae tamen ultra Polum summam Eclipsim non
cridie, at media nocte ostendat, quae locis illis minime nox est. Dicendum nunc de aliis quibusdam curvis, Ioca omnia de mons rantibus, quibus tres illi praecipui Eclipsium articuli, Initium, Maxima Obscuratio , & Finis, Solis centro in Horizonte constituto , contingunt; Quarum curvarum mira sane invicem comparatio est.
Eae in nostris Tabulis minime continuo ductu descriptae, sed punctis intercisae sunt, qno Deilius a reliquis distinguantur. Figura vero, quam ipsae mutuis sectioniblis , ac nodis ossiciunt, duas ut plurimit in habet palles, easque perraro aequales; Quae quidem in te dum invicem disjunctae, frequentius conjunctae sunt. In exiguis tamen Eclipsibus contingit, earum partium alteram aliquando deficere, ut in ea, qua die s. Octobris annix et s. accidet, cujus Typum tametsi illa ad Europam non pei tinebat Tab. XI exaravimus , ut hcc quoque casu omnium curvatum constitutio appa ieret . Sed sive
unica sit haee figura, sive duas in partes abeat, eam uni, vel duplici plantae alicujus folio haud ineleganter assimilaveris: Rosae nimirum , aut Lauri majoris , interdiim Olivae etiam, aut Violae. Nam, & oblonga est illi forma, ac modice inflexa, Scam. curva linea, quas nervus, perreptat, longitudinem ejus per medium distingvcns; Aicus enim circuli cujuslibet, aequatori Paralleli, a media hac linea ad Petis heriam folii interceptus , hinc indc aequalis est; Propterea liceat nobis, vocabuli gratia, configurationem illam Folitina, aut Folia deinceps appellare. t