장음표시 사용
91쪽
74 INTRODUCrio IN EPHEMERIDE sHorum igitur Foliorum quoties utrumque extat, alterum eorum ad ol tum, ac partem Ta hulae dextram, alterum ad occasu in , &si isti am constituitur. Quorum dextrum equidem, seu ortivum, phases Eclipsis demonstrat, sola in occidua Horigontis parte constituto, sinistrum vero, sine occiduum, in ortivo. Sin alterum eorum desit, facit et utrum deficiat dignosces, ex ejus quod superest curvatura; Si enim hoc ortum versus cavitatem obvertat, indicat orientale Folium deficere, atque adeo nullum esse locum, qui initium, finem, mediumve Eclipsis, occidente Sole intueatur; Contra vero sica
vitate occasum respexerit, ut in Tab. XIV.
In singulis autem Foli: s tres obicrvandae sunt curvae. Primo scilicet exterior Folii Peripheria, quae ad partes Telluris ab obscuratione immunes convertitur, hecque in orientali Folio Eclipsis initium Sole occidente, in occidentali vero Eclipsis finem Sole oriente de monstrat. Secundo Peripheria interior, videlicet, quae intra partes Telluris obumbratas cadit; Atqtie illa in orientali Folio finem Eclipsis Sole occidente, in occidentali initium, eo orientesignificat. Tertio demtim Folii nervus, seu media linea, quae summam Eclipsi incon notat, occumbente quidem Sole, si de Folio orientali, Oriente autem, si de occidentali agatur; Atque has phases tingylas, tituli, lineis singulis appositi, declarant. omnes ergo Regiones, quae sub aliqua ex hisce curvis collocantur, pliasin habebunt a curva illa denotatam. Harum linearum, quae vel Folii utriuslibet Peripheriam constituunt. vel per medium ejus excurrunt. Originem, finemque, quod attinet; Si unicum in Typo Folium reperiatur, ut Tab. XIV quo casu ultimi, seu nullius digiti curva ad alteras tantum partes in Typo reperietur, limite altero in punctum maximae obscurationis abeunte) tres illae lineae, Initii, Medii, ac Summae Eclipsis, ab altero elus limitis cκciemo una incipiunt, atqui una ad extremum aliud de linunt. Tota autem Telluris portio, quae aliquam obumbrarionem patitur , liinc praedicto limite, inde extima folii Peripheria concluditur ; Atque omnes digitorum curvae, juxta eum limite ipso, ad lineam summae Eclipsis in Horizonte, quae per Folii medium excurrit, utraque parte tCrminantur.
At quoties utrumque Folium in Tabula ex lit, sejunctis invicem partibus, ut in II, & VIII;
tunc utrumque etiam limitem digitorum hinc ad Boream, inde ad Austrum existere necesse est; Atque ad horum limitum extremitates desinunt Foliorum ap ces, in quibus tres illae curvae concurrunt. In hac ergo constitutione universa Telluris obumbratio ad Austrum quidem, & Aquilonem Australi, Borealique limite, adortum ortivi Folii extima circu inferentia, ad occasum denique extima pariter occidentalis Folii Peripheria, circum ambitur; & omnes digitorum curvae ex linea summae obscurationis oriente Sole, quae per medium sinistri Folii protenditur, incipientes, ad lineam summae obscurationis, eodem occidente, quae dextrum polium perreptat, finem habent. At vero, si, utroque soliorum in Tabula existente, ea invicem coniuncta reperiantur
quod cum contingit, necessario alter digitorum limes deficit, ad plagam, qua Folia coeunt, & in punctum maximae, vel minimae obscurationis abit tunc paulo implicatior est harum curvarum distinctio circa ipsum nexum, quo invicem copulantur; quod ut explicemus, peculiaribus utemur figuris, in Tabula hujus primi Voluminis delineatis, quandoquidem, in ipsis Eclipsium typis, hosce curvarum nexus, utpote prae vicinia ambiguos , haud satis interdlim fi liciter Incisor expressiit. Limitem autem illum, qui deficit , Borealem esse ponamus, ut harum curvarum descriptionem Tabulis nostris accomodemus, in quibus nunquam Australis limes desideratur. Duplex ergo hic casus est distinguendus; Nain paulo aliter nodus ille curvarum sese habet , cum Sol in Australi, atque cum in Boreali Eclipticae semicirculo versatur. Si ergo Sol
92쪽
Sol Borealem semicirculum occupet, inspice figuram i Tabulae hujus primi Voluminis, in qua P Polus Boreus , LRI digitorum limes Australis, R PM curva, quae summam Eclipsim ostendit in Meridiano, NAIDO Folium orientale, NFLHC occidentale, quae
utcumque hic expressimus, nihil de illorum vera figura, sed tantiim de punctorum omnium circa nexum distinctione solliciti. Folia itaque . hoc casu ex punctis I, L incipientia, quae Austrini limitis puncta sunt cxtima . vcrsus Polum BOrcalem procedunt, ac per ea media summae obscurationis curva de more excurrit. quae in orientali Folio est IE, ubi Eclipsim summam notat Sole occidente, in occidentali autem LS, ubi eam phasii moriente Sole significat, ac utraque pars IE, LS in M conjungvutur, quod punisum M sectio est curvae praedictae cum curva Meridianae obscurationis RPM, atque hujus finis. Porro si ex Polo P , tamquam centro circulus describatur CMO, tot gradibus. & scrupulis ab eo distans, quota est Solis declinatio ad tempus verae Synodi, hic ci cuius sein- per per punctum M transibit, curvamque IVL, ex duabus lE, LS portionibus compolitam interius in puncto M tanget . Atque illud punctum terminus est, citra quem curva ex I incipiens, ac per B pergens officium pia stat indicandae summae Eclipsis in occasu Solis, deinceps enim ex M per G usque ad finem L, Eclipsim maximam oriente Sole demonstrat. Idem vero circulus CMo duas etiam curvas , quae interiorem folii utriusque Periplici iam constitiiunt tanget in punctis O, C, hinc inde a plincto M pari graduum numero dissitis; Atque in illis contactibus curvarum Il)O, Lb C terminus est constituendus. Non enim IDO, quae finem Eclipsis monstrat Sole occidente, dc inceps ultra Ohoc munere fungitur, sed per N ad F, L pergens, exterior occidentalis Folii Peripheria evadit, finemque Eclipsis oriente Sole ex O indicare incipit. Pariter L H C, quae ex L iisque ad C initium monstrabat in ortu Solis , ultra C per N ad A, I progrediens fir orientalis Folii extima, atque initium jam in Solis occasu comnes nstrat. Quamquam neque proprie quatuor hae dicendae sunt curvae, sed unica, per I ANCHLFNOI, miro flexu convoluta, ac sibi ipsi in N obvia; Quemadmodum est LGMBl unica cst, priorem illam in S, E intersecans: Ncque utriusque Folii terminus in eodem puncto est,
scd pars unius cum alterius parte circa ne κum confunditur. Denique hoc casu sparium
omne, quod aliquid Eclipsis spectare potest, Periphcria I ANFLRl circumscribitur. 1 33od si vero Sol Australem semicirciillim peragret, iuere figura secunda ejusdem Tabulae Voluminis priini. Hic ergo Folia pariter ex I, L, Austram Limitis LRl finibus, oriuntur, quorum Orientale NOAID a curva BI medium dividitur, quae summam obscurationem Sole occumbente in digitat, occidentale vero NCFLH, a curva LG, quae maximam Eclipsin, Sole oriente ostendit. Curvae autem I B, LG invicem in M continuae sunt, in sectione scilicet curvae Meridianae RM cum Parallito C MO, ex Polo P, ramquam centro, ad distantiam tot partium de ser ipto, quota est Solis declinatio, tempore Vere Synodi, quod ipsum punctum M eur, ae Meridiei finis est. Atque hic Parallelus curvam LGMBl in puncto illo M exteritis tangit. Et ipsa quidem ex usque ad Μ in Horizonte occiduo, ex M vero usque ad L in ortivo rnaximam Eclipsim futuram commonstrat. Idem porro circulus duas alias curvas IAO, & LFC , quae extimae utriusque Folii Paeripheriae sunt, in o ac C exterius tangit; Atque in ijs punctis curvarum minist Lia permutantur. Nam I AO, qtiae hactentis initium ostendebat occidente Sole, deinceps ex O per N, H usque ad I pei gens init iam eo oriente demonstrat, pariterque I FO quae finem oriente Sole, ex C per . D usque ad I procedens, finem eo Occiden-xe fignificat ; Ita autem ex hisce qtia tuor partibus. quae quatuor muneribtis funguntur,
Curva unica se ipsam in pum'o N innectens, e r matur I AONHLFCNDI, quam suminae Eclipsis in Horizonte linea in S &E intersecat, utroque hic etiam Folio circa K a nodum
93쪽
6 INTRODUCTIO IN EPHEMERIDE snodum se invicem implicante. Ac porro ambitus I AOEMSCFLRI is est quo Telluris portio, quae deliquium spectabit, ab ea, quae non spectabit, discriminatur.
Utroque autem casu omnes digitorum curvae ita ad curvam summae Eclipsis horizontalis comparantur, ut ex uno ex ejus puncto incipientes, in aliud ejusdem punctuin desinant. Et quidem ut plurimum initium earum in ea parte horigon talis curvae situm est, quae ad Orientem Solem, finis vero in alia, quae ad cum Occidentem pertinet; Interdum t men utraque ejusdem digiti extremitas in eadem ortiva, aut occidua ejus curvae portione reperitur, praesertim propc maximae, minimaeve obscurationis punctum; Sodipsum punctum se in per in alterutra ex hisce portionibus constituitur, atque illud veluti
centrum quod da in o mnes digitorum curvae respiciunt.
Ni inius autem fuerim si Phases singulas prosequi velim, quae sive in punctis sectionum, aut
conta et rum M,N, C, O, S, E, I, L, sive i: triangulis curvi tui eis prope Poliorum nexus cnascentibus accidunt. Ut ecce: In figura prima, punishu n Telluris H, propter curvam
CN AI, per illud traii sciantem, initium Eclipsis Sole occidente intuebitur. Idem vero propter curvam ONFL cjusdem finem Sol c iterum Oriente spe hibit, ac tota Eclipsis duratio noctu illi continget. Contra in Figura II ita puncto N propter curvam ONHLinitium Oriente Sole videbitur, iii in propter curvam UNDI, finis Sole O cidente; Sed di propter tertiam MNίt medium Eclipsis meridie accidet; Ac si quis corum punctorum omnium, Ic triangulorum, se acti auos consideret, mirabilem phalium in ijs locis vari tatem, non sine voluptate deprchendet. Csterum quomodocumque Folia constitilantur, omnis in Tellure locus, qui inter curvas Initii,&Summae Ecliptis, oriente Sole, constituitur, hujus Pli suometii, dc Summam,&Finem, at non Initium conlpiciet; Qtii velo inter curvam Summae Eclipsis ejusque Finis, Sole pariter oriente, nequc Initium , neque Summam, scd Finem tantum intuebitur. Contra in adverso Folio , quae Regio inter curvam Et ais, de Summae Eclipsis, Sole Occidente, collocabitur, initium calatum, Summamque Eclipsim, non vero Finem spectabit; Ac eadem lim, quae.inter Summae, Initiique lineam, occumbente Sole, jacebit , neque Summam, neque Finem, sed Initium saltem videre poterit. Reliquae vero Regiones omnes intra limites eclipticos supra descriptos collocatae, totam Eclipsi iii . cernent, quae extrali inites, nihil de ea conspicient. Qtia autern hora hasce Phases loca singula conspectura sint, quae sub curvis horizontalibus collocantur, si de Summa quidem Eclipsiqnaeratur , patet per hor arias lineas supra desci iptas, ubi eae curvam Summet Eclipsis horizontalis attingunt; Si vero de initio, &finc, horariae illae usum hunc non
praestant, ut finis, initiive horam ulli bi significent; Sed facile id liquere potest, si in
eo loco hora ortus, Vel occasus Solis supputetur. Denique quantitas Eclipsis, quae cui- . Vis loco, maximae obscurationis tempore, contingit, ex lineis digitorum intelligitur.
λd haec, duo quaedam, pro singulis Eclipsibus, Telluris puncta reperiuntur, quorum alterum primum omnium aliquid de Eclipsi, scilicet ejus initium videat, alterum vero omnium postremum aliquid ejus, nempe finem observet, quorum utrumque in nostris Tabulis Asterisco', atque hoc titulo prima basis , vel ultima Phasis indigitavimus. Et Irimae quidem Phasis punctum incurvam initii Eclipsis, Sole in Horizonte constituto emper incidit, non tamen semper in illam ejus curvae partem, quae ad Solem Orientem pertinet. Nam quoties in Typo sinistrum, seu occidentale Folium deficit, tunc primae Phasis locus sub curva initii, Occidente Sole, collocatur, ut in Tabula XIV contingit.
Ultimae paritest Phasis reaio sub linea Fini. Eclipsis in Horizonte, perpetuo constituitur,
94쪽
non tamen perpetuo in ea harte, quae finem, occidente sole , significat, nam si Folium dextrum, seu orientale deticeret, inveniretur haec Phasis lab curva finis Oriente Sole. Denique si per puncta primae, atque ultimae Phasis duo Paralleli . Equatori describantur, illi curvam Summae Eclipsis in Horizonte in duobus pune is secabunt, quibus cade in . Summae Eclipsis quantitas continget, ac pari graduum numero ab hisce sectionibus r
Atque h. ec quidem sunt, quae de mutua harum curvarum comparatione, earumque usibus, Cassinianae methodi ductu in secuti, consideravimus; Qua tamen in re nonnulla monere noS convenit, nequis majora , quam spondemus in hoc negotio sibi a nobis praest inda praesumat. Primum enim nulla laic ratio est habita exiguae inaequalitatis, quae in Lunaribus motibus subesse potuit, aliquot horarum spatio, quo Lunae umbra Tulluris superficie n peragrat. Secundo incrementum quoque Lunaris semusta metri, quod prodi vers i Lui .ea vertice distriuia observatur, neglectum est, ejusque semidia incier Ι m Zontalis perpetuo in lingulis curvarum punctis ἰlcfiniendis ii surpata. Tertio omnivrefractionum Uriectus contemptus est, qui tamen, in HoriEontalibus Phasibus definiendis , minime est contemnendus: Primit in quod i cli actiones Siderum ortum accelerent, occasium retardent atque ita Pilaenomenon alias in conspicuum supra Horizontem attollatu, conspichiumque ossiciant, ex quo fit orientalem , atque occidentalem Eclipsis limitem nonnihil semper proferendum; Deinde, quod tametsi in eadem altitudine refractu visa cadem est onani ima Siderum refractio, non tamen quoties duo Sidera in ca-ocm cum oculo recta linea versHHur, pir illa in utroaue est, ut etiam refracto eodem
Cςli loco spectari utru laque debeat; i in necesse est Sidus Telluri vicinius paulo tunc altius apparere, quam remotius; Atque ita Eclipsis initium, finemque prope occasum nonnihil citius; prope ortum, non, hil serius, quam pro calculis, apparere; quin &majorem, vel minorem interὸum contingere summa in obscurationem , quam supputatio postulet; Cui rei consentaneu,n est, certis locis, quibus nulla apparitura esset
Eclipsis, aliquam apparere: Contra quibusdam aliis nihil de Eclipsi cerni, sectis atque supputatio postulet. Quarto illud etiam non praetereundum, cum initium, finem, vel sumniam Eclipsim, Sole oriente, aut occumbente, dicimus, loqui nos sane de ipso Solaris centri ortu, atque occasu, non de ea disci portione, quae deliquio assicitur, quaeque fortasse sub Horironte littere potest: Quod praesertim in fine Eesipsis oriente Sole,& in principio eo occidente contingit; Ut propterea sere impossibile si duas illas Phases iis locis apparere, per quae utraque earum curva transit. Quo circa omnis illa Hori-Σontalium linearum descriptio, ad ostendendam potius limitum Eclipticorum in Tellure dispositionem, quam ad loca ipsa subtilissime definienda, in servit. Quinto inhor riis curvis describendis, tempus illud, quo recta linea ex loci projectione ad Lunae centrum ducta, hujus orbitae perpendicularis exillit, ab eo tempore non distinximus, quo linea eadem, omnium, quae perea puncta duci possint, est minima; Cum tamen haec postrema, non illa prior ratio ineunda sit, ut maximae obscurationis tempus adamussim
colligatur. Factum hoc incredibilis Laboris declinandi gratia, praesertim cum nequo ex Tabulis tanta subtilitas jure exigi possit, neque pro Urbibus, aut oppidis sed Pr vinciis saltem, Eclipsium Phases praenoscere satis superque videretui; Qua de causa minime hanc differentiam negleximus in definiendis temporibus Eclipsium pro illis locis, quae tertia anni pagina describuntur. Sexto poterant & curvae adiici, quae principium, finemque omnibur in locia osse erent; Poterant, & quae loca monstrarent, quia
95쪽
- 8 INTRODUCTIO IN EPHEMERIDE si iis eodem temporis punis o m lxima obscura tio accidit, vel quae aestitatem Eclipsis quantitatem eodem pariter tempore intuentur. Vertim neque rcs tanti usus ,& majoris plane operae erat , quam ut eam jure a nobis postulare quis pos Iet. Ex hactenus die is perspicinim esse potest qua methodo Eclipsis ad datum quemlibet Telluris locum praenosci queat. Si enim locus ex iis fuerit, quorum Plias es in Eclipsis de Dcriptione tertia anni pagina receii sentur, habetur ibi ejus initium, finis, summa obscuratio, duratio Eclipsis, ac digitorum numerus, cum plaga, Boreali, an Australi; simul constat si forte ibi, propter S: dis ortum , vel occasum , aliqua ex latice Phasibus deficiat, quo casu nota turpi aeterea quot digitorum ad ipsum ortus, vel occasus instans , Solaris labor in loco sit observandus.
Si vero locus alius proponatur; Prim lim in Tabula eius Eclipsis Geographica, loci positio definienda erit, id, quod, data latitudine, S differentia a Meridiano Bononiensi, facile fiet; nam in primo Meridiano, peream divisio tum, quae loci latitudini respondet, ducatur ex Polo circulus. qui loci Parallelus erit; Deinde temporalia d fierentia loci a Meridiano Bononiensi, quae primi mobilis tempus est, in gradus convertatur per Tab. V, &s litidem locus orientalior fuerit Bononia, addantur huic numero grad. 29. quaec si Bononiae longitudo a primo Meridiano, per Insulam Ferri, Fortunat M um extremam transeunte &ita loci longitudo conflabitur. Sin occidentalior, subtrahatur inventus graduum numerus ex grad. 29. , repariter loci longitudo habebitur; quod si subtractioticri nequeat, demantur contra ex eo numero a p. grad. , residuum Vero e grad. 36.. subtrahatur, atque illud denique, quod supci fuerit li-i longitudinem indicabit. Ergo extensa regula per Polum, ac peream divisionem aequato iis, seu Paralleli alterius, quae invento longitudinis numero congruit, si juxta hanc regillam recta linea ducatur, quae descriptu in loci Parallelum secet, erit sectio ipsa , loci politi O. Jam igitur si locus in aliquam digitorum curvam inciderit, habebitur ex digiti numero Eclipsis quantitas. 4 ariter, sin horariam aliquam , patebit hora maximae Eclipsi S. Sm autem inter horarias, a ut digitorum curvas in interstitio reperiatur, licebit aestimatione quadam , & de Eclipsis quantitate , &de horae partibus indicare. Nain tametsi neque horarum , neque iugitorum intervalla aequalia sunt , non est tamen disti cilc, ex ipsa progressus inae tu ilitate, mensuram utrimque vero pr lximana adipisci. Praeterea ex Horizontalibus curvis,
si forte per locum transeant, constabit, an locus ex iis sit, quibus initium, finis, mediiimve Eclipsis in Horigonte accidit; Vel si intra solii utrius libet ambitu locus jacuerit, patebit, cxέupradictis, quae illi Eclipsis pars conspicienda , qu*que in conspicua sutura iit. Denique si praeterea Eclipsis initium, & finem co in loco reqii iris, crasse saltem id assequi poteris observ.indo, pagina ejus aniat tertia, in eadem Eclipsi, intervallum tem poris ab initio ad summam, vel ab hac ad finem quae duo tempora ut plurimum nolini- nil inaequalia sunt pro locis a proposito non valde diistis, ac iis praesertim, quibus Eadem circiter Eclipsis quantitas obtingit, quae in dato loco inventa fuerit. EXE D PLUIM. Si Amuerpia reqti ramur Phases EHiras eius, qua occidet die prima Mariti III 8. Primum cum Amue M Atitudo sit grad. II. I Sept. , in Tabula eius Echras, qua IVeli st-cundi noluminis portionem primi Meridiani inter grad. yo., ο 6o. in parieI ID. divides , ur Ox-ὸ praedictae utitudinis punctum habeas: per quod circulum ex Polo, tamquam centro, de scribas. Deinde cum di ferentia eius loci a . deridia uo Bononia D minut. 28. 2 o. tempoσis ρrimi Mobilis in occabu, quae δέης grad. 7. s. Subduc grad. 7. 3. ex p9. , O fit ongitudo . sit uer laea primo Meridiana, grad. D. 7s. Baque in eo Dpi Parallelo, quiperpadus est viviIus, Diter
96쪽
Eivisiotres Pad. 2 o. F 3 o. , quaeres punctum, ad quod pertinet Irad. 2 I. II., stu gr d. a1., nc per illud , , Polum , rest.im duces lineam, quam invenies descriptum circulum secare ad Uram Belgii, atque Hollandia quas oras Tabulae exiguitas vix internosci patitur Ea ergo est niuerρia positio, qua baaὸ cum vera ejus posivione Geographica satis cougruit. Itaque bic primum observatis locum hunc incidere inter curvam digiti ci., qua ias tralis est digitorum limes , O curvam digiti 3., longὀ tamen ρroprius huic, quam illi, in ratione I. ad 9.seri ἰ Quare
ingitorum trium intervallum in partes Io. Miustribuendum, atque eκtis q. sumenia , qua erWnt digni a. 42.; Sed quoaiam digiti in hac Eclsese aliquanto consertitares lunt ad ocu/ιιmquam ad Poream, minue tantilium iunc numerum , O Jac digiti a. 33. vel 38., ita enim profriis1 ad verum accedes. Deinde cum Amnerpia positio incidat inter horariam i9.ao., pcopi ius tamen ad iliam , quam ad hunc in ratione I. ad 7. serὸ, idcirco hor. I9. addenda erit una ex offla par-ιibus, in quas hora diisditur, fientque hora I9. 7. 3o. Haec tamen etiam mensura nonnihil minuenda, quod borarum intervalla aliquanto maiora appareant prope horam I9. quam propὰ ao., quam diminutionem assimare potes I. min. circiter, ut Lar bora I9. 6. maxima Ecli is . Deim
de cum plinctum illud, in quod Antuerpia incidere inventa est, inter curvam Summa Eclinis, O curvam Ditii, Oriente Sole, constituatur, manife,stum est ex stupradistis, Initium eo in loco mι nimὸ observandum , at saltem maximam obsicurationem, O finem. Vua propter quaere inter loca quarum 'Phases disicrabuntur, Fagina ejus anni tertia, locum aliquem , non valde . Iue pia dissitum, qui paerem ferὰ cum ea Ecli s quantitatem bubeat. Inaeenies Ammiodamum , quod sanὸ Antue ia non longὰ disat, digitos eclipticos numerare a. so. feri ut AntueFia in venisti . . stelodami autem erit Eclisses semi ratio a summa obsecuratione ad finem bor. o. I 1., ut ex adiectis numeris maxima obscurationis, simque colligitur . ouare tantumdem circiter, vel pauid minor propter Eclios quantitatem nonnihil minorem repertamὰ . tuerpia quoque semi duratio censeri poterit, puta hor. o. y I., qua addita bora maxima obscurationis I9 6., incin
niuerpia finem Ecliptis hor. I9. 37.
a ratione siderum omnium Eclipses, quae Lunaris corporis objectum contingunt,
facile quolibet Telluris loco invenientur, Celeberrimus Astrini omus Iacobus Cas- ... sinus, Ioannis Dominici Filius, ante aliquot annos in Commentariis Parisiensis Acca damiae demonstravit, methodo parum dissimili ab ea, qua Solis deliquia ab ipso Joanne Dominico Patre considerata fui sse supra diximus. Nos ergo hanc rationem se
cuti, insignium quarumdam Fixarum, ac Planetarum omnium occultationes supra Η ri Zontem Bononiae hisce II. annis eveniant, necnon eorumdem archas cum Luna conjunctioncs definivimus, temporibus veris ad Meridianum Bononiae.
Licuisset similem pro hisce Phasibus Typum construere, atque pro Solis desectibus, Iocorum scilicet omnium descriptionem , quibus hi appulsus vis biles erunt, cum distantia
Sideris a Lunae centro in locis singulis. Verum res in immensum excrevisset. Quocirca . nullam hic siippurationum nostrarum ad alia loca reductionem afferre possumus, nisi hoc tantum dicamus: Regulariter in locis orientalibus paulo tardiora esle horum appulsuum tempora, quam Bononiae, citiora autem in occidentalibus; non hoc tamen pro Meri
97쪽
dianorum differentia, sed magis, minusve, pro Parallaxium varietate, Lunae Iatitudine , celeritate, ac semitae Lunaris ad Meridianum inclinatione, quae Omnia paucis regulis complecti non licet. Ut plurimum etiam Borealibus regionibus Astrum magis ad Boream serri videbitur respei tu habitu ad Lunam, quam Bononiae, magis vero ad Austrum Australioribus, sed neque hoc pro latitudinis differentia. Locus hic poscit, ut moneamus supputationes omnes appulsuum Lunae ad Fixas, quas in Ephemeridibus hisce tradidimus, innixas esse longitudini Fixarum I. circiter min. primis malori, quam pro vera earum longitudine juxta Maraldi Catalogum; Id quod ut plur mum supputationum nostrarum tempora circiter minut. primorum subtractione cor
98쪽
PRACTICAE ASTRONOMIAE METHODUS .
Uas potissimum ex Ephemeridum supputatione utilitates percipii nus I Alteram ut C lestium corporum motus quovis tempore praenoscamus: Alteram ut illis observandis opportuna tempora perscrutamur, quibus observationibus iter im expendantur, atque ad ccrtiores leges revocCntur. Observatio enim motuum dictim definiendorum rationem docu t, cx qua ortae Ephemerides ; Hae rursiis observationi ansam dederunt, quo consensu5 earum cum motibus exploraretur ; Atque hac mutua observationum , &supputationum vice, Astronomia eo usque progressa est, ut partim deinceps illi ad summam perfectionem deesse videatur. Quod si nullus vel e supputationum laboreis, vel ex observandi solertia fructus expectari alius posset, quam huius disciplinae incrementum, minime talen contemnendum esset operae utriusque pretium. Multa vero civilium actionum commoda ex eo studio proficisci nemo ignorat, quae praesertim in Chronologia, Nautica Artc. Geographia, &Kalendarii Ratione manliusta sunt. Cum itaque primo libro de usu Ephemeridum actum sit, quantum ad C lc stes motus praen scendos sufficere posset; Decrevi secundo hoc libro de ipsis observationibus Astron inicis convenienter instituendis agere; Qua de re&pauca veteres scripserunt, & tanto illi tamen plura quam recentiores, quanto operosioribus machinamentis ad Cflcstium corporum contemplationem accesserunt. Omnes observationes Astronomicae, vel simplici descriptione, vel mensuris peraguntur. Primum genus est cum C lestium corporum, praesertim vel noviter apparentium, vel alias Phases, aliis temporibus, subeuntium, Lumen , Colorem, Faciem, Figuram con-remplamur. Haec vero pars neque arte ulla, neque organis peculiaribus indiget, si Telcscopium excipias, cujus usus a nulla Astronomiae praeticae parte sejungitur. Figurae tamen, ac Faciei diligentissima descriptio, vix absquc alicuius mensurae ope absol- itur. Alterum vero genus, & peculiaria instrumentorum subsidia rosulat, &cerram L artem
99쪽
aitem rcquirit, ut eorum usu id, quod observando intendimus, essic amus. Imstru munia ipse recensete, atque corum constructionem Ostcndere, meum iam:3 cst pri)iγο- situm; Et tamen propter triijusce partis neccssariam quamdam cum rebus dicendis cora-junctio aena, integrum non crit eam eκ toto praeterire . Dc ratione igitur, qua illis ad ' captandas mensuras convcnienter utamur, paucis hic agri e aggredimur.
Horologia oscitatoria ad mediam diei longitudinem expendere.
Horologium oscillatorium, gemina Cicloide praeditum, & pendulo longiori, hoc
est singulis vibrationibus, singula circiter temporis secunda metiente, inii ructum , tempora accuratissime distinguere, post Hugenium, praeclari hujus inventi Auctorem, omnium Astionomorum usus comprobavit. Quin&absque Cicloide idem praestare , ostendit experientia, modo vibrationes non nisi m exiguos arcus excurrant; l an tu locnim spatio, arcus circuli a centro gravitatis pendulidcs riptus, ad sensum non d: screpat ab arcu Cicloidis, quem idem centrum describeret, si ad suspensionis locum Ci-cloides aptarentur. Hujus Instrumenti constructionem, rationemque unive: lam egregio opere Auctor explicuit; Ac nonnulla etiam Galli Artifices ad:eccrunt, quotm IVersum Machinamentum expeditius redderetur. Cum autem hoc Horologium eo artificio sit constructum, ut dum appensum pondus sursum trahitur, neque motus intcrmittatur , neque ullatenus immutetur, tit ut ad plures menses, quin & annos motus vjus perduret, ac temporis lapsum inter observationes longh dissitas ostenclat Non est tamen existimandum huic Instiumento exiguas interdum variationes non accidere, sive dum aeris temperies immutatur, sive dum aerugo ferreae penduli virgae succrescens, aut pulvisculi illi adhaerentes, vel aliae demit m catiis, gravitatis centrum immutant. Cujusmodi mutationes ab se observatas peculiari disicitatione, in c. ommetuariis Parisiensis Academiae refieri, atque expendit, Celebei rimus Astronomus Philippus radiis. inare praestat duo, aut tria Horologia in promptu esse, quae neque Solaribus radiis, neque aeris injuriis exposita, in Conclavi servanda sunt, ac de Parietibus probε firmis suspendenda. Quam piam exigua adeo est ut plurimum, haec inaequali-
eas, ut neque de ea sollicitos ei Ie nos oporteat, praesertim si, quoties observatio aliqua instituenda est, Horologii status recentibus': xperimentis perpensus, exploratusque sit. Certe quicumque inde error consurgere possit, merito prae illis erroribus est contemnendus, quibus obnoxiae erant Antiquorum methodi, dum per Stellarum altitudines horam inquirerent; Qua in re subdubia Poli altitudo, refractionum irregularitas, praesertim vero Solis, aut Siderum loca minime explorata, quam lubricam temporis definitionem effciant, nemo non agnoscit. Caeterum, ut ex Horologio, quotiescumque libuerit, tempus exacte dignosci queat, tria requiruntur. Primum ut illud aequabiliter procedat, scilicet aequalibus temporibus, aequalem numerum vibrationum ericiat. Secundo, ut ad diem Solarem medium expensum sit, nempe unius diei mediae spatio horas et . praecise absolvat, aut nota quadam mensura ab horis a dissideat. Tertio, ut semel ejus indices, certa quadam die , veram meridiei horam designaverint, aut sane, ut notum sit, quanto arcu ab ea distiterint. Cum enim, propter dierum inaequalitatem is fieri nequeat, ut Horologia vc-
100쪽
Tum, seu apparen S tempus pei petuo clen non strent, unica ratio superest, s a d medium , seu aequalem dici cui stim exigantur, qui aequabili tonore procedit. At nili pii mo ca- noem aequabilitas in Horologii motu, qtiae in temporis lapsu fiterit, nunquam id assenuit: cebit. Deinde lain etsi Horologium aequabilcm habept motum. si cum tamen celu.riorem , Vel tardiorem obtineat, quam ut 2 q. horis mediis circuitum sciuin, suas ne in Pe 29. horas absolvat, aut certe non innotcscat, quanto quavis di ea a 4 horis mediis dissideat, minime cum Solis motu comparari poterit. Tert:o demtim, nisi scin et revolutionem suam cx cujus initio tempora mim erantur, una cum Sole i0 Mzι id ano sente incipiat, vel saltem notum non fuerit intervallum, quo initium revolutionis Horologii a Meridici tempore d stiterit, tempora ab ipso indicata, utcumque sum medio Solis motu & aequabilitate, & diuturnitate conveniant, ipso tamen exordio, uadc nu- meranda sunt, discrepabunt, neque in tempora post meridiem, quibus e mmuniter timur, reduci poterunt. 3 cprimum quidem ex hisce tribus, motus schlicet aequabili- ratem assequimur, ipsa Horologii structura, vel certe, si inaequalitatis quidquam subsit, facilcid agnoscimus, ejusque in temporibus consignandis rationem habemus. Sc-cundum Uero, celei iratem scilicet aut rarditatem motus, ficile moderamur, produ-
.cio pendulo, ut tardius coue contracto, ut citi iis oscilletur; Id, quod facillimum ha- .ctu ope bolidis metallicae, quae juxta penduli virgam sus, deque moveri, & Ο pC s C. chleae quovis positu immota constitui potest: Tertium denique obtinemus , expenso ad Meridianas observationes Horologio, qua de ri sequenti capite agemu8. Nunc cr-go qua ratione, & temperandus sit ad diem medium Horologii motus, di ejus, si quaesit, v xploranda inaequat las, Daucis ostendemus. Incitato igitur ad motum Horologii pendulo, atquc horarum, minutorum, ac secia da Fum indicibus quomodocumque constitutis, observa tempus ab iis indicatum, dulii Fixa quaelibet s notae an ignotae positionis, nihil refert pone alicujus .Edisu ii, longe di isti, ceu Turris cujuspi im angulum verticaliter positum , certo ex loco spectata, ol regi videtur; Qua in re cavendum primo ut Turris o. , vel 1 o. saltem hexapedis ab observatorii loco distet. Secundo, ut angulus, quo Fixa occultari cernitur, non muli tuna Verticali positu defici tat, ne forte refractionum, a die, ad diem, immutatio, in observationum tempora quidpiam influat. Tertio praeserti in advertendum, ut certus
oculi locus de sigiletur, ex quo Sideris oce uitationem observet; Quare praestat Vel perforamen luminae insculptum, ac parieti immobiliter a fixum, vel per Tolescopium, aliquot pollices longum, ubicumque obfirmatum, observationem peragere , Quin , si longiori Telescopio utaris, ac illud fulcro cuipiam immobili probe adstringas, licebit,abique uilius remoti gnonionis usu, adventum Sideris notarc 3d filum, ita communi lentium foco verticaliter protensum , qualia Micronae tris, aut Quadrantum Telesco
Piis apponantur. Sequenti aut cm, vel alia qualibet in Horologii motu minime inlcri upto, servatoque diligenter oculi situ, ejusdem Fixae rc volutionem adcumdcum, locum , angulum ncm pG postquem delitescere visa suerat, expectabis; & pariter noxa bis tempus, quod ab Horologio iunc indicabitur. Jam vero ex Tah. III, quae accelarationem Fixarum, seu differentiam temporis ostendit, qua aliquot Fixae revia utiones totidem diebus mediis Solaribus brev:ores sunt, accipe tempus debitum numero rc volutionum elus Fixae, seu numero dierum, qui a prima ad secundam observationem elapsi fuerint. Numerum hunc ex tempore primo observato subtrphe . Residuum Lum tempore secundo observato compara ; Ac, si illi aequale repertum fuerit, Holol gii revolutioncs diei mediae aequidiuturnas esse constabit; Sin numerus secundae obser-
FolioniS major, minorve fuerit prae icto ics duo, indicio rerit Horologii revolutioneε