장음표시 사용
31쪽
Iotivum ei, eum aleph autem inficialem particulam non designat; quod vero jam hodie significationem permutare, & alternis poni credantur, judico ex vitiosa dictata excipientium defcriptione, aliove simili laptu fuisse enatum: Textualisne, aut marginalis ledtio preferri debeat, non ex cerebro Rabbinorum, sed aliis critices regulis definiendum, nec hic de apicibus, sed de sensu quaestio instituitur: Vulgatae sensus: non maenisic ti laetitiam: quadrat ad prima secula Christianae societatis sub adventum Μelliae, de quo sermo est eodem capi et innumerabilis tum fuit populorum conversio, sed Christianum esse,& rapi ad suplicia, agi in crucem idem erat, exteriorem Ecclesiae formam si respicis, magna non fuit laetitia, nisi tardius, quod sequenti Versu indicatur. Symmachus, Lutherus, & Ρagninus Vulgatae consentiunt; textus sane habet non .
lamed cum Aleph, licet alia lectio marginalis
ferat ei lamed cum UaV. In Ps. 99. V. 3 Bellarminus sic commenta.
tur: ,, S. Hieronymus vertit: ipse jecit nos, triasus no sumus sed videtur corruptum teX- tum habuit , codices enim nostri habent lo cum Aleph, quod significat non: & sic legerunt . ,, subdit: immerito a recentiori quodam Vulga- 'tam loco isto reprehendi, Syrum quoque eonsentire. Inanem adjectionem putant nonnulli: ta non imi nos fecimus: sed errant, quod enim
hoc sit per se evidens, non obstat, aeque namque clarum, & evidens est, nos esse oves pa- .seuae ejus, quod tamen utiliter inculcatur; dum nempe orbis totus a factore suo ad idola con-Versus est, admonendus erat populus, ut aberteret existentiae suae principium se non a se haberea
32쪽
bere. Calmetus sic loquitur: se Vulgata, & o.
versio aptior, & Hebraeo magis eoΠVenieΠS est. DAd locum Zachariae reponi potest cum Ludovico Maraccio in prodromo ad refutationem Alcorani pag. 59. ,, Nonnulli ad hoc testimonium, tam clarum, Obscurandum, sacrum teX- tum corrumpere ausi sunt, scribentes in Hebraeo pro aspicient ad me: aspicient ad eum. Hos tamen legitimi textus hebraici, & translatio 7O. Interpretum, atque etiam Thargum manifestae fraudis redarguunt. ,, Ρs. a. 6. realis differentia non intercedit. Juxta hodiernam codicum Hebraicorum lectionem: nasachthi malchi aal har Kodschi: unxi, inauguraVi, seu constitui regem meum super montem sanctitatis meae, Vel sanctum: regem
meum: videlicet Christum, atque ita Deus Ρater loquens inducitur, & sic, legerunt Chal. daeus, Aquila, Symmachus, quinta, & sexta editio, ipse quoque Hieronymus; γ. Vero in suo codice deprehenderunt non j0d, sed VaV,
non meus, sed suus, nec pronunciandum rati
sunt cum vocali a sub prima litera, sed cumi, nissachthi malcho yal har Kodscho: constitutus sum rex ab eo, vel rex ejus, super Sion montem sanctum ejus: ut filius loqui intelligatur. Bellarminus subjicit: - . meliores codices habuisse, proinde Vulgare temonem esse Vero similiorem; si ad quod confirmandum potest asse ri, credibilius esse vav nativum in jod simile, sed minutius fuisse detritum in exemplaribus posterioribus, e quibus memorare Versiones sunt enatae; e contra: ut ex jod fiat vav, haud ita
facile contingere. Et Ρater, & Filius inducuntur
33쪽
IZtur loquentes, cui igitur versus fitus tribuatur, resert parum, cum ilheso sensu utrique apte conveniat , unde nihil cogit nos relinquere receptam Vulgatae lectionem.
Ps. 4. 7. Signatum es & cet. si niissa, loco nolas, quasi a nasas, signum, aut vexillum erexit, derives, aut a nasca, seu nakali, nisi a proferas, eleuatum eis, signatum est: pa sivi perfecti notionem ostendet; gratiost favoris Dei signa in nobis ipsis circumferimus, atque etiam
in externis bonis experimur, ut merito cor ΠΟ-
strum exultet laetitia majori, quam sit illa mensis, & vindemie in textu insinuata; tale signum Divini erga nos favoris, et se ipsum lumen rationis, quo sumi ne rationis, quippe Dei imaginem prae nobis ferimus: signum istud, Dei ideam velut nobis congenitam, cum proprie loquendo eX creaturis effingi, adeoque ad factitias ideas referri vix posse videatur, non pauci veterum Ρatrum interpretantur, quod recentiores merede naturali Deum cognoscendi facilitate exponunt , cui expositioni Io. viralis lectio occasionem praebuit, quae judice Bellarmino vera est, quia γ. melius noverant, quomodo legendae en Esent literae, quam Rahbini posteriores, qui puncta addiderunt. Contextui dedisti hebr. nathatha: & multiplicati sive aum sunt, persecti senatum est notio videri potest jungi convenien- u. tius. Ρropositio, ut hodie se habet, variorum sensuum capax est in hebraeo. Aquila vertit amaron: Sustolle eleua. Chaldaeus ipsum nesca ' Eleva. Arabs ponit illuxit super nos. Juxta punctationem Hebraeorum hodiernam: eleva su-
34쪽
sequere. Remotis autem punctis Vulgatae sensum habes etiam contextui cohaerentem. Ρs. ISI. I. ylinnotho omnis assii Elionis,
humiliationis ejus, ab infinitivo pilat, humiliarri, assiet eum. Si supponas puncta alia, Ian-υatho ab Fanma, seu Fanuali humilitas, miser status, assiictio; Vulgarius tamen ab Ia-
stia: facile creditur Vanav & assiletum, & man-s,etum sigmilcare, & inde iii N. I xo promiscubsumitur; afflicti enim non habent, quo serociant, pauperes, & humilis conditionis homines plerumque mansueti sunt, dum e contra felices petulciunt, & insolescunt. Verti potest mansuetudinis, seu modestiae ejus: David modestus,& virtute morali humilis, & quia aerumnis expositus, etiam affictus fuit. Hieronymus trans
tulit: affictionis ejus, Chaldaeo, qui somne
seu affictionis habet, consentiente. Ex hebraeo etiam potest verti: memento Domine Davidi, seu in favorem Davidis omnem ejus assictionem. Aut David Ρsalmum composuit, dum Altissimo templum construere meditabatur dicens ad Prophetam Nathan: a. Reg. 7. a. Videsne quod ego habitem in domo cedrina, arca Dei posita sit in medio pellium J aut ex v. 7. & 9. Salomon in templi dedicatione: quo posito , quia Funa Arabice inter alia significat, laborem, studiumque rei adhibuit, curoe fuit ipsi res, in eam 'serio incubuit: hodie quidam transferunt: memento Domine Davidis, & omnis Zelosae contentionis ejus, opus hoc, seu templum perficiendi; sequuntur enim in contextu ea, quae indicant magnam templum Deo dignum parandi solicitudinem, juravit nimirum, se neque Oculis requiem
35쪽
concessurum donec inveniat locum Domino, & tabernaculum Deo Jacob. Sed cum Hebneus textus etiam hodiernus , si punctae alia supponas, sensum Vulgatae exhibeat, nihil est mutandum. Pi . 4. 3. Absque dubitatione teneΠdum, Vulgatae lectionem rediam elle; Hieronymus vertens: usquequo inci ii mei: Chebhuὰe. ut nos, non chebhodi, h. e. gloria mea, uti hodie habetur, pronunciandum censuit, incidit tamen, non
secus, ac alii antiquissimi etiam translatores, in codices literarum situ, & figura jam vitiatos, sed citra magnam lentiis variationem: nativam lectionem fuisse dico: Fad mae chebhude leb 'lammah usquequo gravati corde δ ut quid &cet. qui chebhude gelo hodiernum sentem de- dfendendi contra genium hebraicae linguae putant,& Bella inum ita explanantem redargUUnt, consensum nostrum frustra requirunt; belli in cliaph, i& voces duae in unam errore scribentium migrarunt, ut non jam lebs lamma, sed lichlima, hoc est: in ignominiam, seu calumniam: Usque-
quo erit apud vos gloria mea in ignominiam: c
Apud Jobum, etiam opinione Starchii pun- ctationis de cetero patroni, sensus Vulgatae solus Verus est, qui Unum de pulcerrimis ejus dictis
heroicam , invictamque ejus spem in aeternum praedicans adeo potenter in animos legentium, audientiumque jam influxit, ut etiam pro concione in Ecclesiis Christi soleat personare, quem Lutherus non semel elegit. Indubie to cum vavin Archetypo fuerit, his verbis: hen , tetent, M aDChhel. ecce occidet me, in eum tamen sperabo; vel hen ponendo pro eu,' ut Jer. 3. I.
forma Chaldaica, & Arab. Jobo usitata si, si
36쪽
etiam occiderit me, tamen in eum sperabo, ut svadet versus statim consequens; lpem suam Job c. 4. & 6. eodem ipso verbo Iachhal exprimit, ut etiam C. 32. Ι6. quod vero hodie fit Aleph in textu, & Vav in margine, sensum primigenium immutare nequit, restat, ut Aleph pro vaU retenta significatione positum fuille cum Masore- this asseramus, e quorum animadversionibus habemus unum istum esse ex I 8 locis, in quibus cum legatur AIeph, seu negatio: vav seu affirmatio Dativi Casus debeat intelligi. Vulgatae
Chaldaeus: ecce si occidet me, ante eum Orabo.
cI Syrus si occidet me, in eum sperans sum ego tantum, d9 Arabs: etsi ipse occidet me, tamen in eum sperabo tantum, CG consentiunt.
In Ps. Io9. v. 3um, quia pondus veritatis habet, prolixius commentari necesse est. ID Dubium esse potest, an ex manu Davidis prodiverit illud lecha tal, tibi ros: vel ut putat HOubigantius, ex vitiosa Diadticha h. e. genui te, transpositione sit subinde enatum, quod tamen post tempora Christi jam in exemplaria communiter sit receptum; nam istud tibi ro versiones pansm habent post tempora Christi adornatae. m. aut lecha tal in codice suo invenientes omiterunt, sensum reddere, & quidem clarioribus
verbis contenti: nam in eorum persuasione: ex utero Proe aurora a me tibi ros nativitatis tuae: idem prorsus Valebat, ac ex utero ante
Luciferum genui te; aut simpliciter aberat lecha
37쪽
eat ab eorum: codice, nondum enata hac testio.
ne depraVata, de qua DUhanael in notis suis. ita
pronunciat: se Hic Versiculus Vix ullum in textu hebraeo, qualem nunc habemus, admittit seu- sum, ac Videtur textus plane corruptus a Judaeis , aut saltem Ob UruS.,,ao Non videtur legendum esse in textu .hebraeo: γ ammecha populus tuus ne labhoth spontaneitatum, meroe khoem milichchhar ex utero aurorae techa tal tibi ros Didiithoecha. iuventutis , Vel nativitatis tua , sed solis purastis mutatis : γimmecha teculla ne lebhuth principatus,
ut sit formae cheblicduth a chabhad gravis fuit, gravitas, ita a nudabh principem egit, nedeb-huth principatus. Meroe hhem ex utero, dein miselischachliar, vel miseli hechliar, FGe, a te diluculum, ex utero meo ante diluculum, ante auroram seu Luciferum, Diadthicha ee et uite. Unde nullo negotio, ut ipse Simeon Μuis Hebraici textus defensor, & explanator egregius ostendit, idem resultat sensus, qui est: Vulgatae,& o. quod ubi ita else constiterit, nulla occurrit idonea ratio, novitiam Rabbinorum pun-Ehat;onem prae hac veterum eligendi. Hieronymus quidem Vertit: populi tui spontanei erunt in die tortitudinis tuae, in montibus sancti',
quas de vulva rietur tibi ros adolescentiae tuae.
Sed versionem ejus quantum ad psalmos Ecclesia suam non fecit; praeferenda igitur & retinenda est . viralis lectio, & Hebraeum textum crepantibus respondendum . sicut in simili te filione lia. 5 3. 8. respondit Du Hamel ,, hoc loco
Vulgatam Hieronymi Versionem correxit Ecelesia: nam ex Hebraeo textu verterat: ρercus ess
38쪽
christum, Ecclesia vero judicavit textum hebraeum insigniter adulteratus 1 stille ,, Bene iterum Maraccius prodr. pag. 5O si magis standum est interpretationi eorum, qui Spiritu S. afflati erant, quam interpretum modernorum se & ra itiones sunt haud contemnendae, quia a) Lectio haec est Olarior, & longe vetustior . cui Arabica: in lumine Sanctorum ex utero ante stellam matutinam 'enui te: Syriaca: cum nitoribus sanctitatis ex utero ab antiquo te filium genui: et veteres quidam Rabbini, aestitem quantum ad genui te etiam ras. codices consentiunt. Unde Η0ubigantius, & Michaelis hane lectionem sonti hodierno praeferunt: quia, quod antiquius, id in hoc genere passim verim. b) Symmachus manifeste legit cum jod finali, vulgo enim apud ipsum circumsertur mu, notis su . & loco miselichliar legit cheschachliar, qui & Hieronymus videtur deprehendisse che m roechoem, cum transferat, quasi de Duma orie-' tur, quasi , chachbar legisset; putant aliqui Aquilam, & Theodotionem pariter in codice suo habuisse, cum jod finali, ex quo longe convenientius erat inferre, esse verbum, quam concipere substantivum; hodie quidem jod de- est, sed hoc non obstat, quominus sit Verbum, eum jod tale in hujusmodi constructione quandoque desideretur, atque ipsum hoc verbum Det Ier. a. q. sine jod scribatur ubi tamen in ad perlona fem. ante sulfixa de inore apponi debet, ae cum prima persona penitus coincidit ; quod vero ΚametZ legatur, Vix moneri dignum est, et hiricli esse OUOrtere. λ Iduth secundum communem huiusmodi nominum 56rmam quoties Occurrit, est senali per
39쪽
per cum vav schurex, unde & hoc loco, si substantivum esset, vav insertum haberet; nomina ex verbis in ulli formata vav constanter habent. d) Vox milichchhar licet praetendatur analoga esse Ε. g. ad mirmor, ut mem non praepOstio sit, sed litora nomissis formativa, hoc tamen rectissime negatur, &, ut concederetur, aeternum manet dubium, an ita auroram significet, nam in univsrsis Bibliis non est hujus exemplum ; praestat mem accipero pro servili proe o, nam hoc obvium est, ut schachliar diluculum,
seu auroram, tempus, quod tu nec tenebraS. nec possis dicere lucem, proin crepusculum, &auroram denotet, mem autem. praepositionem ante e Proe, ex ; unde non debet verti: ex ut ro aurorae: sed ex utero ante auroram; quod post Theodotion vertens: ex utero ab aurora, seu a diluculo: magnopere confirmat, Punctationemque hodiernam suspectam reddit. e) Et vero: textum Hebraeum loci istius post tempora Christi magnam variationem subivit se illa versionum diversitas ex variante sontis lectione suborta arguit; Symmachi: tamquam juxta diluculum juventutis mea: in Hexaptis 6ae editionis: loco aurora: quaerent te quasi je-sehaccharu: idem Symmachus cum Hieronymo
loco be hiare quod valet in splendoribus: behurre in montibus legit, quam lectionem adoptat Houbigantius, transfigurationi Christi in monte Thabor ad plicans. f) S. Epiplianius vir pentagiottus, post
40쪽
xisset: mereem messaar lach tal feledetheeh: se prosequitur: hoc est: clare, o citra ambJuitatem: ex utero ante Luciferum eenui te.
egit ille tal, sed in significatione Hebraica sui
temporis, seu Chaldaeo-Syriaca puer accepit, m t scar Vero, ut Veteres esserebant, est ipsum, miselisthachliar hodiernum, id est: ante auroram , seu Luciserum. Lach vero per Syrismum, ut sepe alias, pro accusandi casu habuit, ut, non dubitaverit unquam de rectitud;ne lectionis, eenui te ς quae sane est de stylo Davidis, eum dei Messia loquitur, ut Ps. a. pilius meus es tu. ego. hodie genui te. Illud vero dignum est animadi versione, nullo Ρsalmo solum Meiliam tam evidenter delebaeari, ac isto: omitto cetera evidentiae hu-i jas argumenta, id solum memoro, eum . qui 8 hoe metro celebratur, ad dextram Jellovae super Cherubim sedere: phrasis gentis, quae de nullo Davidis in throno temporali successore sine pias eclo queat enunciari, illi soli competit, quii, parem Jellovae Majestatem, honorem, ac veluti super Cherubim in templo sedens a populo ado-' . rationem habeat.
ii g Non tam de spontanea populorum ad: Messiam accessione, quam de ejus persona, ae) principatu agit contextus, ut adeo tecum Principatus melius legatur, quam populus sponta
i h Si semel a Lectionis Alexandrinae sentasu discedatur, in infinitum, sed semper in incertum versiones multiplicabuntur; nolo discor, dantem novitiarum translationum multiplicita- tem huc inserere, ipsae voces hebraicae polyse-mae sunt; nam chhail an potentiam, vel exercitum militarem, copiam, alaeritatem, robur, B a ani-